voor de Knidhollaiidsclie en Zeeuwsehe Eilanden.
Woensdag 18 Februari 1914
An tirevo
m*ieJaargang N°. 1947.
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
Koud of hoitj of lauw,
Deze Courant verschijnt elkea Woensdag en Saterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 0mi.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 par jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
W. BOEKHOVEN,
8OMMEL1SDUK.
felefoon Intercomm. Si©. SS.
Advertentiëa 10 Cent por regel ©n l/s maal. Reclames 20 per regel,
Boekaankondiging 5 Ceat per regel en 4/6 maal,
IMenstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 aar.
411e stukken voor cie Hedactie kesteatul, Advertenties! en verdere Aöiiilsilstratie franco toe ie aeiMfen aan den ingevet
ij die zich m# abonneeren, ont
vangen de nog in deze maand
verschijnende nummers gratis.
We lezen in Hollandia:
We leven in een allerwonderiijksten
politieken toestand.
Na een halve eeuw van toenemen-
den ernstigen principeelen politieken
strijd is thans in het huidige Ministe
rie een regeering aan het roer, die de
'aouding aan neemt en den indruk
wekt, dat die politieke strijd eigenlijk
de moeite niet waard is, wijl ze niet
wezenlijk is.
De zaken kunnen door dit Ministe
rie best gedaan worden zonder poli
tieken strijd.
En de oplossing van tal van moei
lijkheden, waarover de politieke strijd
zoo hevig ontbrandde, zal nu vanzelf
komen.
Het ligt er beelemaal slechts aan,
welke mannen aan het roer staan
Niet van welke politieke beginselen
die mannen zijn en welke de geeste
lijke richting is, waarin zij het goede
voor land en volk zoeken.
Maar wat voor personen de Minis
ters zijn.
Hoe hun temperament is.
Hoe zij het aanleggen.
Hoe groot hun tactisch vermogen is.
De Minister-President Cort van der
Linden is in dezen de matador. En de
andere Ministers trachten de ganzen
pas achter hem aan te nemen en over
te nemen.
De Tweede Kamer komt onder den
druk van een stemming, die met de
zen toestand verband houdt.
Ze dreigt onder een soort van sug
gestie te komen.
En ze heeft iets van wat het volk
noemt »met lamheid ges'agen«.
Alleen de Eerste Kamer liet zich
nog wat ande:s voelen en hooren, bij
de redevoeringen- van Dr. Kuyper en
Dr. Bavinck.
De Minister van Koloniën was daar
althans niet op zijn gemak.
En er wordt verlangend uitgezien,
welk figuur de Premier daar zal maken.
Toch zit ook de Eerste Kamer met
het geval.
Ze zit ook haars ondanks in het
schuitje en ze zal voorshands wel mee
moeten varen.
Toch doet ze wel wat verwachten.
Heel het land komt eenigermate
onder de suggestie van den toestand,
die het Ministerie Cort van der Lin
den vertegenwoordigt en waarvan de
volksvertegenwoordiging het beeld
moet dragen.
Liberaal en Sociaal-Democraat, die
om den voorrang drongen en telkens
de degens kruisten, gaan schier-als
stillen in den lande langs en naast
elkaar.
Het optreden der socialisten in de
Kamer is mat en bijna zoetsappig.
Hun versterkte groep komt slapper
dan ooit uit.
Zelis Duys past bij hun goedige
stemming aan.
Dit Ministerie is hun zoo best als
het maar kan
Zij hebben in het geheel geen plan
nen.
Ze hebben zoo goed als geenstrgd
met de liberale groepen.
En ze zijn vóór een accoord met
Rechts in de Schoolkwestie.
De Liberale groepen schuiven zoo
dicht en zoo warm mogelijk bij elkaar.
Vrij-Liberaal en Vrijzinnig Demo
craat of Unie-Liberaal, ze konden
zoo ieder in eigen tint uitkomen,
maar thans minnen ze schier bet in
eenvloeien van hun kleuren.
Aan allen is dit ministerie goed en
zoet.
Goed esi zoet is dit Ministerie en
wil het zijn in zijn eigen stemming
en zelfgevoel.
Goed en zoet voor iedereen.
tZijn toch allen, Links en Rechts,
immers beste brave menschen.
Gouden harten«.
Als men er maar mee om weet te
gaan komt dit vanzelf uit.
En dit Ministerie weet er mee om
te gaan.
De Minister-President voorai heeft
er bizonder slag van.
Dit ligt aan zijn bekwaamheid en
stuurmanskunst; maar het ligt ook
aan zijn stemming, aan zijn besehou
wing aan zijn wijsgeerigen en weten-
schappelijken stand, aan zijn wijze
van poiiuek op ;igen band.
De Gouverneu.-Generaal Idenburg
is een bovenst best mensch, met wien
de Regeering bet best kan vinden.
Politiek prirsc-pe brengt hier geen
bezwaar. In de practijk zal men het
met hem best klaren.
De schoolkwestie is een kwestie van
overleg, waarin met het in den grond
Links en Hechts schitterend eens is.
E n Tweede Kamercommissie uit
alle Partijgroepen is vanzelf een een
heids commissie, die onder behoorlij
ke leiding de oplossing der School
kwestie natuurlijk brengt.
Een Sociaal-Democraat, als het maar
een geschikt mensch is, en dat is
het natuurlijk, als men er maar ge
schikt mee om gaat, is even na
tuurlijk een even gewenscht Burge-
meester als een ander gewoon geschikt
mensch.
Zoo iemand wordt dus door dit
Ministerie tot Burgemeester benoemd.
De Commissaris der Koningin in
Noord-Holland, Mr. Van Leeuwen, had
wel tegen de benoeming van den So
cialist Ter Laan tot Burgemeester van
Zaandam bezwaren, zooiang deze ge
schikt geachte Socialist niet de pro
paganda voor het Socialisme opgaf.
Maar die Mr. Van Leeuwen is wat
achterlijk.
Zijn opvolger, de tegenwoordige
Burgemeester van Amsterdam, is veel
meer een man van zijn tijd.
Die weet geschikter mét de men
schen om te gaan.
En zoo zijn er meer in Amsterdam.
Minister Cort van der Linden is
hun aller patroon, voorbeeld en voor
ganger.
Zoo krijgt Zaandam nu een Soci-
alistischen Burgemeester, en Amster
dam een Socialistischen Wethouder.
Eu Mr. Van Leeuwen en die met
hem wat achterlijk zijn, zullen nog.
wel komen, of ze raken anders
uit den tijd.
De aanstaande Burgemeester ter
Laan verklaart even, dat hij juist »als
Socialist« benoemd is.
En dit zal ook wel zoo zijn.
Maar daarbij iegt hij uit, dat hij het
best onder een burgerlijke Regeering
stellen kan.
En Het Volk betoogt, dat dit ook
vanzelf spreekt.
De stemming in het land wordt bij
steeds meerderen, dat in alles toch
een ongedachte en gewenschte toe
stand uitkomt, die we maar heel lang
moesten hebben.
Het wordt almeer de mooie tijd voor
dien vrij breeden menschenstroom van
het rentenierstype.
En van die mannen, die altoos vies
waren van al dat politiek geharrewar.
Heel die politieke Partij beweging
stop gezet, dat is toch maar je ware.
Dan komen weer naar voren en op
het kussen de onafhankelijke geschikte
menschen, die met de »gouden har
tenweten om te gaan.
En die van alleen koetsieren houden,
met een groote Jan-Pleizier voor ieder
een.
Verbeeld uGeen Schoolkwestie
meer
En geen geharrewar met de Socia
listen meer!
Geen Kuyper meer 1
En geen Troelstra meer
't Is of het land der droomen open
gaat!
Zelfs de biddende vromen zien reeds
in Mr. Cort van der Linden een soort
van Cyrus, die de ballingschap doet
eindigen.
Als het nu zóó ook nog eens alles
één in den Godsdienst werd
Geen coniessies meer, maar alleen
«gouden harten
'tls verbijsterend in hoogemate.
Nu Rechts maar geslagen is, gaat als
uit den hemel het land der belofte
open.
Dat de ondergrond onder Links zóó
onwaarachtig is, dat daar alles, vuur
en water, poolijs en tropen, rots en
slip, in één koele brij kan oplossen,
wie gelooft het 1
En Rechts zou even dood zijn als
Links dan, zoo deze toestand duurzaam
doorwerken kon.
Wel is er stellig ineenvloeiïng van
koud eu heet.
En een zeker voornaam vinden van
lauw,
Maar toch, er is ook nog koud en
heet.
De leugentoestand van na de verkie
zingen kan niet duren.
Er komt wel een uitbarsting en een
oplossing.
Intusschen kan er echter veel be
derven.
Toch, Gods Raad bestaat
Links is werkelijk voor het oogenblik
verlamd.
Zoo recbts maar mag leven, wa
ken en bidden
Er is toch ook waarlijk een histo
risch uitgaan uit Egypte enuitBabel
door Gods hand alleen.
Dan zal echter Israël toch Israël
moeten zijn,
Niet een groep, die eigen leven en
karakter, eigen zijn, eigen optreden en
eigen actie heeft ingeboet.
Dit volk zal alléén wonen
Het zal moeten optrekken onder de
eigen ééne banier des Heeren.
En het zal moeten geven het eigen
onvervalschte, onverzwakte en onver
mengde getuigenis voor den Heere, den
levenden God.
Anders is er geen Rechts!
Binnenland.
S
Buitenland.
UITGEVER
Z
Het petitionnement voor
Plaatselijke Keuze.
In Rittern (Zeeland) hebben 230 perso
nen de lijsten geteekend, d. i. 90 °/0 van
de m. en vr. van 23 j. en daarboyen,
In Vlissingen hebben behalve de bur
gemeester en de gemeente-secr. 10 leden
van den raad adhaesie betuigd; 6 predi
kanten; 3 artsen; de Dir. H. B. S en 5
H. v. Scholen,
Leeuwarden had een vergadering met
1100 menschen, Leiden met 1200, Doe-
tinchen met 5 a 600.
Tegen plaatselijke keuze werdt van ver
schillende zijden het bezwaar geopperd, dat
het een buitengewone dwangmaatregel is.
Hiermee wordt het stelsel onjuist gekarak
teriseerd. Bij dit stelsel zal de dwang niet
grooter worden dan reeds bij de huidige
drankwet mogelijk is. Ook volgens deze
wet is het mogelijk, dat de drankverkoop
in bepaalde wijken geheel verboden wordt.
Dis heeft dan ook eenige malen plaats ge
had.
Niet de dwang, maar het informeeren
naar de ge/indheid der bevolking is het
kenmerkende van het stelsel van plaatse
lijke keuze. Wie de actie goed beoordee-
len wil, legge daarop den nadruk.
Niettegenstaande in de circulaire >Zult
gij teekenen welke door het comité van
den drankhandel is uitgegeven, op tal van
punten de onwaarheden zijn aangewezen,
gaat dit comité door met op groote schaal
dit pamflet te laten verspreiden en doet
alsof er niets tegen opgemerkt is. Boven
dien verschijnen in de bladen ingezonden
stukken die dezelfde of even onware me-
dedeelingen herhalen.
Zoo bevat een blad in Geldermalsem een
ingezonden stuk, waarin beweerd wordt, dat
in de verbodsstsat Maine op elke 6 hu
welijken, 1 echtscheiding voorkomt en dat
in de V. S. van Noord-Amerika het »drank-
misbruikc in (de laatste 5° jaren verzes
voudigd is, terwijl het inderdaad van 5.42
L. in 1 »6o thans gekomen is op 3.40 L. van
100 alcohol per hoofd.
Deze wijze van Uandelen is ongehoord
en dient een krachtig protest uit te lokken.
Verdient het aanbeveling van deze zijde
personen te doen zitting nemen in een com
missie ter herziening van de Drankwet P
De Kerken en het Volkspeii-
tionnement.
Op de vraag van den Bond Enkrateia
gericht aan de verschillende Kerken in
Nederland, om het Volkspetitionnement voor
Plaatselijke Keuze door een uitspraak zede
lijk te steunen, is zoowel van de Nederland-
sche Hervormde Kerk als van de Gerefor
meerde Kerken antwoord ingekomen.
Wij deelen hier den inhoud dezer ant
woorden mee, omdat er onder onze lezers
zeker zijn, die er belang in stellen te weten
wat de Kerken schreven.
Hei antwoord van de Hervormde Kerk
luidt aldus
De Algemeene Synodale Commissie
der Nederlandsche Hervormde Kerk juicht
van harte toe Uw pogen, om aan de
Regaering een aanvulling van de bestaande
Drankwet te vragen, waardoor het zal
mogelijk worden, in een bepaalde plaats
het aantal drankgelegenheden zeer te ver
minderen of zelfs geheel te doen verdwij
nen.
Mogen Uwe pogingen door God met
goeden uitslag worden bekroond en rijke
vruchten daarvan gezien worden voor het
godsdienstig en het zedelijk leven van ons
Volk.
Dat van de Gereformeerde Kerken was
van dezen inhoud:
In antwoord op U w schrijven d.d. Oc
tober j.l, heb ik de eer U namens den
Raad der Gereformeerde Kerk van 's
Gravenhage mede te deelen, dat, aan
gezien de Synode der Gereformeerde
Kerken niet vergadert, zij zich niet kan
uitspreken. De kerkeraad vestigt evenwel
Uw aandacht op de verklaring van de
Generale Synode van 1911 inzake het
Internationaal Congres tegen het alcoho
lisme^ luidende;
»De Generale Synode betuige schrif
telijk hare sympathie met het streven
van het Internationaal Congres tegen
het Alcoholisme en vestige door
publicatie dezer sympathiebetuiging in
het persverslag de aandacht der
Kerken op den strijd tegen het alco
holisme iu het algemeen en op het
Congres in het bijzonder.*
Het voorstel om deze verklaring af te
leggen is door de Synode aangenomen,
We meenen te mogen aannemen dat de
uitspraken dezer Kerken zeer zullea bijdragen
tot het welslagen van het Petitionnement.
Weinig belangstelling.
Het Kamerlid De Jong zou te Mep^el
spreken over de vrijzinnige pers. De verga
dering kon evenwel, volgens een bericht in
»Het Volk*, niet doorgaan. Er waren 2
bedienden, 2 verslaggevers, 5 sociaal-demo
cratische en 4 vrijzinnige toehoorders, en
zelfs geen enkel bes.uurshd.
ENGELAND.
De deportatie der tien in het Lagerhuis.
In het Lagerhuis brachten de leden der
Labourparty de kwestie der gedeporteerde
Zuid-Afrikaaiische werkliedenleider» ter
sprake. Ramsay Maedonald diende een
amendement op het adres van Antwoord
in, waarin verzocht wordt aan den gouver
neur-generaal der Uuie instructies te geven,
dat hij zijn bekrachtiging vsd het indemni-
teits- wetsvoorstel moet uitstellen tot een
juridisch onderzoek is ingesteld naar alle
omstandigheden, vooral die waaronder de
deportatie heeft plaats gehad. Maedonald
verklaarde, dat er geen reden bes'ond om
de krijgswet af te kondigen en verzekerde,
dat de U nie-regeeringbesloten had de vak
organisatie aan den Rand te vernietigen.
Harcourt, de minister van Koloniën, be
toogde, dat 't een weergalooze onvergeef
lijke handelwijze zou zijn om de indemni-
tijds-bill af te keuren of er zijn veto over
uit te spreken. De Unie-regeering was
verantwoordelijk aan 't Unie-parlement en
hoewél dit het wetsontwerp aannam, zou het
in de hoogste mate onpolitiek en onver
standig zijn om te trachten, die beslissing
hier tegen te houden.
Het Lagerhuis verwierp het amendement
der Labourparty met 214 tegen 60 stem
men,
ZWEDEN.
De ministeriele crisit in Zweden.
Tretherr de Geer verklaarde aan den
koning, dat hij niet in staat was een nieuw
liberaal-ministerie samen te stellen. De
koning bood hierop gouverneur Ham»
merskjöld de vorming van een nieuw ka
binet aan. Hammerskjö d adviseerde den
koning zich voor de samenstelling van een
ministerie tot de rechterzijde van den
Rijksdag te wenden. De koning verzocht
Hammerskjöld echter de kwestie opnieuw
in overweging te nemen.
BELGIË.
De Schoolwet.
Na ruim vijf maanden strijd werd de
schoolwet in eerste lezing door de Kamer
gestemd. De banken der oppositie waren zoo
goed a!s ledig. Er werd niet eens om
naamafroeping gevraagd, en zoo geschiedde
deze stemming ten slotte nog zonder den
minsten glans.
En toch beteekent zij, voor de Katho
lieke partij in België de bekroning, van
dertig volle jaren van verwoeden kamp
voor de gelijkstelling van de confessioneele
school met het onzijdig staatsonderwijs.
Woensdag zal met de tweede lezing aan
gevangen worden, en dan zal nogmaals
