Hntirmlutionair
voor
nieuws- en Advertentieblad
Zeeland.
Gemeenteraad.
FEUILLETON.
De Katacomben te Valkenburg.
Uit de Pers.
Biimenlandsch Nieuws.
No. 958.
Woensdag 16 October 1912,
10e Jaargang.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen. Ter Neuzen ƒ1,Franco
per post: voor Nederland ƒ1,10.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirec
teuren en Brievengaarders.
Dit blad verschijnt Dinsdag- en Vrijdagavond,
uitgezonderd op eestdagen,
bij den Uitgever D. H. L1TT001J Az. te TER NEUZEN.
Inzending van advertentiën vóór uren op den dag der uitgave.
INGEZONDEN STUKKEN TE RICHTEN AAN DE REDACTIE; ABONNEMENTEN EN ADVERTENTIE'i
ADVERTENTIËN:
Van 1 4 regels 0,40. Voor eiken regel meer ƒ0,10.
Bij directe opgaaf van driemaal plaatsing derzelfde adver
tentie wordt de prijs slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend.
TE BEZORGEN BIJ DEN UITGEVER.
-===- ~rff
■ing van den Gemeenteraad zal worden g<
ien op Donderdag den 17 October I9i2,d<
e-
es
De Burgemeester der gemeente TE<R NEUZEN
maakt bekend, dat eene Openbare Verga
der
houden op
voormiddags te 9'/i ure-
Ter Neuzen, den 15 Oct. 19L2.
De Burgemeester voornoemd,
J. HUIZINGA, Burgemeester.
V Niet gelukkig begonnen.
Het wil ons voorkomen, dat het eerste op
treden van de Ter Neuzensche Feestcommissie
voor 1913 niet bijzonder gelukkig mag genoemd
worden.
Allereerst^ reeds vinden we de wijze van
samenstelling dezer commissie zonderling en
allesbehalve gelukkig.
De pers had niet de eer, uitgenoodigd te
worden om deel uit te maken van het Feest
comité, anders zou waarschijnlijk bij de eerste
vergadering op die wijze van samenstelling
zijn gewezen.
Thans heeft de samensteller van het Comité
op eigen houtje uitgemaakt, wie al dan niet
uitgenoodigd zou worden, in plaats van zoo
als gebruikelijk is, alle belangstellenden op
te roepen. Was dit slim van iemand, die
reeds zijn eerste optreden in de gemeente
misbruikte, om opzettelijk een groot deel zijner
gemeentenaren geheel onnoodig te grieven
Men laadt op (lie wijze zoo licht den schijn
op zich, alsof men zelfs bij een nationaal feest
zijn roeping als overheid over allen niet ver
staat.
Gevolg van deze wijze van samenstelling
is geweest, dat men er mannen miste, die
anders nooit ontbreken, als er een feest wordt
georganiseerd. We spraken na de vergadering
iemand, die altijd hard heeft meegedaan en
vroegen hem, waarom hij ditmaal niet tegen
woordig was geweest. „Ik heb van niets
geweten" was 't antwoord.
Niet uitgenoodigd was de vertegenwoordiger
eener maatschappij, die bij 't volksfeest ter
gelegenheid van 't bezoek van Hare Majesteit
kosten noch moeite heeft ontzien, om in de
Grenulaan een versiering aan te brengen, ge
heel eenig in haar soort.
Niet uitgenoodigd was de commandant der
eerewacht, nog wel een Ridder, die bij elk
feest, dat we meevierden, in de voorste rijen
(8
Ook zij er de aandacht op gevestigd, dat
meer nog als verblijfplaats der levenden dan
wel als begraafplaatsen der dooden, de Kata
comben ook de bewondering der Protestantsche
Christenen tot zich moeten trekken. Immers
de eerste twee eeuwen na Christus hebben
zijn volgelingen hier in de onderaardsche ge
welven niet alleen hunne dierbaren, van wie
de meesten een geweldadigen dood gestorven
waren, begraven, maar hier in de onmiddellijke
nabijheid hunne godsdienstoefeningen gehou
den, omdat die boven den grond verboden
waren; hebben-zich hier gesterkt in den han
gen strijd tegen hun verbitterde vervolgers,
of er zelfs een schuilplaats gezocht, waar ze
zich aan de vervolgingen van de handlangers
des Keizers onttrokken.
Bij een bezoek, zelfs van de nabootsing der
heusche Katacomben, komt men onwillekeurig
onder den invloed dier oprijzende gedachten,
die u met eerbied vervullen voor den lijdens-
en stervensmoed dezer getuigen, door wier
bloed de kerk is gevestigd.
En eindelijk njen moet terdege onderscheid
maken tusschen al wat in de Katacomben
stond en al zijn best deed, het feest op te
luisteren.
De doctoren zijn uitgenoodigd, waarom niet
de apothekers? zou men kunnen vragen.
Waarom wel enkele Rijksambtenaren en niet
den Agent der Rijksverzekeringsbank en den
Griffier uitgenoodigd
Toch ook Rijksambtenaren.
Het lust ons niet onze vragen voort te zetten,
doch er zijn ongetwijfeld meer zulke te doen.
Nu versta men ons wel.
We maken geen aanmerking op de uitnoo-
digingen die mei gedaan zijn. Ook willen we
niet beweren, dat de niet-genopdigden bepaald
met opzet zijn uitgesloten. Doch waar de
samensteller 'reeds bij zijn intrede in de ge
meente zulk een vergissing beging, had hij
o. i. verstandiger gehandeld «door bij de voor
bereiding voor een nationaal feest niet van
de gebruikelijke wijze van uitnoodigen af te
wijken.
Hij had daarmede een kwaden schijn ver
meden en de Commissie was eenige mannen
rijker geweest, wier gemis, blijkens bun vroe
gere medewerking, als een leemte zal gevoeld
worden.
En voorzooveel ons zelf aangaat, spreken
wij er onze teleurstelling over uit, dat de pers
bij de uitnoodiging werd buitengesloten.
Geeft de wijze van samenstelling der Com
missie o.i. reeds aanleiding tot gegronde aan
merkingen, erger nog is het, dunkt ons, ge
steld met de samenstelling van bet Bestuur.
Van de anti-revolutionairen mocht niemand
tot het uitverkoren negental belmoren.
N11 kunnen we het best verstaan, dat men
sommige anti-revolutionairen, die gewoon zijn
wat al te vrijmoedig hun,mecning te zeggen,
liever buitensluit.
Doch dan zijn er wel ancjpren.
Dat eene vergadering, waarin de vrijzinnigen
de overgroote meerderheid hebben, voor liet
gewichtig ambt van Bestuurslid eener Com
missie voor een Nationaal feest geen enkel
anti-revol. burger van Ter Neuzen geschikt
vindt, werpt een eigenaardig licht op den aard
hunner vrijzinnigheid.
We zullen er ditmaal maar niet meer van
zeggen de feiten zelf spreken duidelijk genoeg.
We vreezen echter, dat er op deze wijze
van algemeene deelneming aan het feest niet
veel komen zal.
Zou het niet beter zijn, dat het Comité zich
eenvoudig ontbond en men opnieuw begon bij
het beginmaar dan op de steeds gebruikte
wijze
We geven het ernstig en welgemeend in
overweging.
wordt aangetroffen, en dat dagteekent uit de
beide eerste eeuwen der Christelijke jaartel
ling, en dat 't welk herinnert aan de eeuwen
die daarop volgden.
Vooral in de 3e en 4e eeuw werden er veel
versieringen en opschriften aangebracht, o.a.
door bisschop Damasus, die oorspronkelijk niet
bij en op de nissen werden aangetroffen. De
oudste crypten zijn dan ook zeer eenvoudig,
zelfs dragen de versieringen en opschriften
hier een half-heidensch, half-Christelijk karak
ter. Zoo ziet men er overal den wijngaard en
zijn ranken, welke wel herinnert aan Christus,
die zelfs zich er eenmaal mee vergeleek, doch
ook. een geliefd thema was bij de heidensche
Romeinen. De personen, zelfs de Bijbelsche
personen als Jona, Mozes e. d. ziet men hier
geheel in Romeinsche kleeding, zonder baard,
enz., alleen Paulus en Petrus, die men per
soonlijk gekend heeft, niet, en Christus zelfs
als Caesar voorgesteld. Ook eenvoudige pop
petjes, putto's, vindt men ter versiering aan
gebracht. Later, na Constantijn de Groote,
werd de Byzantijnsche kunst toegepast, o.m.
bij de schildering der madonna's, oranten enz.
Na deze algemeene opmerkingen een en
ander over wat we bij ons laatste bezoek aan
het nieuwe gedeelte van de Valkenbutgsche
Katacomben mochten aanschouwen.
Hoewel we slechts hier en daar een greep
kunnen doen uit het vele, dat we gedurende
Herbergiers enPredikanten.
Nederland telt bijna 45.000 Drank- en Bier
huishouders. Het Protestantsche Nederland
ongeveer 2500 Predikanten.
Amsterdam telt 2416 Drankhuizen, 23
Hervormde en GereformeerdeKerkge
bouwen, 41 Predikanten, op 568.000 inwoners,
van welke 232.430 Hervormden en Gerefor
meerden, dat is
éen drankhuis op 234 zielen,
éen predikant op 5669 Protestanten,
éen kerkgebouw op 10105
Rotterdam telt 1920 Drankhuizen, 23
Hervormde en Gereformeerde Kerkgebouwen,
36 Predikanten, op 417.000 inwoners, van welke
272.700 Hervormden en Gereformeerden, dat is:
éen drankhuis op 217 zielen,
éen predikant op 6992 Protestanten,
éen kerkgebouw op 11856
Den Haag telt 1125 Drankhuizen, 16 Her
vormde en Gereformeerde Kerkgebouwen, 23
Predikanten op 270.000 inwoners, van welke
129.000 Hervormden en Gereformeerden, dat is:
éen drankhuis op 240 zielen,
éen predikant op 5608 Protestanten,
éen kerkgebouw op 8062
Utrecht telt 436 Drankhuizen, 11 Her
vormde en Gereformeerde Kerkgebouwen, 16
Predikanten op 118.000 inwoners, van welke
65.140 Hervormden en Gereformeerden, dat is
éen drankhuis op 270 zielen,
éen predikant op 4070 Protestanten,
éeu kerkgebouw op 5921
Valsche vergelijking.
Het Centrum schrijft
De heer Roodhuijzen, die in het begin
dezer week de jonge vooruitstrevenden te\
Haarlem op zijn politieke wijsheden ver
gastte, heeft gisteravond dezelfde rede nog
eens gehouden te 's Hage in de Nieuwe
Vrijzinnige Kiesvereeniging.
Óok thans, zegt het verslag in het Hbl.,
schetste hij in groote trekken de politieke
geschiedenis sedert Thorbecke en Groen
van Prinsterer tot op onzen tijd, en den
invloed, dien de heer Kuyper enzoovoort,
enzoovoort.
Maar in het debat, dat volgde, kwam de
politicus met iets nieuws voor den dag.
E11 iets belangrijks een argument, waar
door aan den geheelen strijd voor finantieele
gelijkstelling van liet bijzonder met liet
openbaar onderwijs alle recht zou worden
ontnomen.
de bijna twee uren, die we er in vertoefden,
zagen, zoo hopen we toch dat het voldoende
zij, om het beeld der Katacomben, gevormd
door wat we in ons tweede artikel van liet
eerste gedeelte meedeelden, te verhelderen.
De ingang met zijn Christus-monogram werd
voor ons geopend we daalden weer de reeds
beschreven ingangstrap af en kwamen aller
eerst links houdende in een galerij, op welker
muur aan de linkerhand, eene teekening is
aangebracht, voorstellende eene moeder, wedu
we, die haar kind geleidt naar het Katacom-
begraf zijns vaders.
Door een smalle gang komt men nu in de
Katacombe, genaamd „Coemeterium Majus",
d'.w.z. „de groote begraafplaats".
Deze groote crypte of kappelle heeft den
vorm van een basiliek. De eerste Christenen
gaven aan hunne kerken den basiliek vorm
van de Romeinsche Beurs en andere publieke
gebouwen. Later vervormden zij die, toen zij
de kerken bóven den grond mochten bouwen,
tot de zoogenaamde kruiskerken en legden zoo
den grondslag voor den gothischen kerkbouw.
Hier benéden den grond vulden zij de zuilen
rij aan door er o.m. den bisschopzetel te plaat
sen, terwijl weer een andere diende voor plaat
sing van liet licht of bewaarplaats van andere
benoodigheden voor de godsdienstoefeningen.
't Spreekt van zelf, dat men hier ook aan
de wanden nissen vindt van vroegere graven.
Zou worden ontnomen, als liet waar was.
Dwaasheid namelijk achtte spreker liet,
te zeggen, dat de voorstander van liet bi
zonder onderwijs ten onrechte betaalt voor
de openbare school in zijn belastingpennin
gen. Zoo zou iemand, die geen schepen
heeft, kunnen klagen, dat zijn belasting ook
wordt gebruikt voor de verbetering van den
Rotterdamschen Waterweg.
Vermoedelijk „applaus", al staat het er
niet bij.
Want was het niet prachtig, dat zoo maar
opeens, met een eenvoudige en duidelijke
vergelijking, de geheele Rechtsche School
politiek den bodem werd ingeslagen
Wat klagen die lui Ze klagen toch ook
niet dat de Nieuwe Waterweg wordt ver
beterd.
Het is voor een kind duidelijk waar de
fout in deze redeneering schuilt.
Ouders van Christelijk beginsel klagen
niet omdat de Staat openbare scholen bouwt
en onderhoudt. Maar wel, omdat de Staat
niet hetzelfde doet voor de scholen, waar
hun kinderen thuis belmoren.
De Amsterdamsche belastingbetalers ach
ten het niet verkeerd,, dat de Nieuwe Wa
terweg zich in goeden staat bevindt, of dat
dit uit de Rijkskas wordt betaald.
Maar als tegelijkerlieid het Noordzeeka
naal werd verwaarloosd, zoodat zjj zeiven
groote sommen uit eigen zak daaraan ten
koste moesten leggen, dan zouden ze klagen,
en met alle recht.
Zóó nu staat het ten opzichte der school
De Staat zorgt geheel en ten volle voor
liet onderwijs van een deel des volks.
Voor een ander deel doet hij dat niet.
Dit moet zelf bijpassen.
Daar schuilt de onrechtvaardigheid.
Maar de Nieuwe Vrijzinnigen in de Resi
dentie schijnen het sopliisme van den heer
Roodhuijzen voor logica te hebben aange
zien.
Het pleit niet voor hen.
Om van den spreker zeiven te zwijgen.
Mejuffrouw Van der Vlies tegen
C.-H. Bond.
De bond van christen-socialisten heeft be
sloten, het gesprokene door Enka op de bonds
vergadering te Apeldoorn, wat door de spreek
ster in brochure-vorm zal worden uitgegeven,
te bestrijden. De bond zal daartoe een ge
schrift uitgeven.
Een weinig verwijderd van deze „grootere
begraafplaats" vindt men de „kleinere kata
combe der „H. Agnes", die herinnert aan de
Romeinsche martelares van dien naam, uit den
eersten tijd.
Vervolgens krijgen we de Katacomben van
Commodilla, die onderscheidene crypten bevat.
I11 een gedeelte, dezer katacombe, dagtee-
kenend uit de 3e eeuw zijn bijgezet de lijken
der beide martelaren Felix en Adauctus, d.i.
toegevoegde. Deze jonge man, wiens naam
men niet kende, wilde- met Felix sterven, en
uit eerbied werd nu zijn lijk bij dat van Felix
bijgezet.
Ook deze crypte heeft den vorm van een
basiliek. In een der ronde nissen vindt men
de begraafplaatsen der beide bloedgetuigen.
Ook vindt men hier liet graf van zekere Merita,
terwijl nog een derde graf van een onbekende
wordt aangetroffen. Onderscheiden schilde
ringen, dagteekenend uit het vereeringstijd-
perk" der Katacomben (eind der 3e en 4e eeuw)
worden hier aangetroffen. O.a. Lucas de Evan
gelist met zijn primitieve geneeskundige in
strumenten, maar ook Christus, zetelend op
den aardbol, Petrus de sleutels van het rijk
der hemelen overreikend, terwijl Paulus de
Schriftrol houdt en deze op zijn beurt Christus
aanbiedt. Felix, Adauctus en een beeld van
Stephanas voltooien het geheel.
(Wordt vervolgd.)
Advertentiën voor dit blad worden
aangenomen tot 's namiddags I UUR op
den dag der uitgave.
Ü.L UCiVCXlU, UttU COilO V/ p t u u a i T V/X0.
