Zaterdag
,Als ik de beelden van New Orleans zie, zie ik hetzelfde
als toen: mensen op het dak, paniek en doden'
ZEEUWSE MOSSELVISSER BIJ RAMP IN '53 DAGEN IN TOUW OM MENSEN TE REDDEN
Ik zou zo het
vliegtuig willen
nemen om te
gaan helpen"
„Bush kan
een voorbeeld
nemen aan
onze koningin
Juliana"
BIJNA driehonderd men
sen heeft mosselvisser
Wim Schot in '53 tij
dens de watersnood
ramp gered van de Zeeuwse da
ken; het water stond ze soms
letterlijk tot de lippen. Hoewel
de ramp in New Orleans niet
tot oprichting van Zeeuwse
steuncomités heeft geleid,
wordt de Amerikaanse bericht
geving wel met extra aandacht
gevolgd in de toen zo zwaar ge
troffen provincie. „Als ik het
zie, denk ik: ik pak het vlieg
tuig en ga mensen redden!"
Neder
land, 1953:
bange
mensen in
doodsnood
op het dak.
Natuurram
pen zijn van
ille tijden en
alle landen.
FOTO: ANP
Mosselvisser Wim Schot haalde
samen met zijn neef bijna 300
mensen van de Zeeuwse daken:
„Als ik langs Kapelle rijd, een
dorp dat compleet is verzwolgen
door het water, wordt het me nog
koud om het hart."
FOTO'S: JAAP WOLTERBEEK
New Orleans vorige week: dezelfde beelden als toen, ruim vijftig
jaar geleden, in Nederland.
FOTO: AP
Werd
i reportages achtergronden
pagina 17
zaterdag 10 september 2005 DE TELEGRAAF T15
Tiny (81)
blijft
TROUWEN
pagina 19
GESOL met
Poolse
BEVRIJDERS
pagina 21
Zedenzaak
rond
OPPAS-
MEISJES
pagina 25
door
I MARJOLEIN
SCHIPPER
BURGH HAAMSTEDE, zaterdag
Rampen en hun hartverscheurende gevolgen, ze zijn van alle tijden. Nooit zal
de mensheid, hoe we ook bouwen en sjouwen, catastrofes zoals die nu in New
Orleans en toen, ruim vijftig jaar geleden in ons eigen Nederland, kunnen voor
komen. Uit het standaardwerk 'De Ramp', dat al in 1953 over de watersnood ver
scheen: 'Bij het eiland Tholen zwalkte een gezin op een afbrokkelend vlot. Een
voor een verdwenen zij in de diepte. Alleen een jongeman, de laatste, werd ge
red'. Het is slechts één van de vele drama's.
hoog het water wel niet kwam:
een treffend staaltje aanschou
welijke presentatie.
Er is net een nieuwe tijdelij
ke expositie te bezichtigen,
'Het Koninklijk Huis en de
Watersnoodramp'. Medewer
ker Jaap Schoof is met terug
werkende kracht nog trotser
dan hij al was op koningin Ju
liana: „Zondag was de ramp,
maandag was ze al in het ramp
gebied, met grote laarzen on
der haar rok. Daar kan presi
dent Bush een voorbeeld aan
nemen, die kwam vorige week
pas na een dag of vijf eens een
keertje over New Orleans
heen vliegen!"
En sowieso vindt hij dat Ne
derland het toen, in vergelij
king met New Orleans nu, ei
genlijk helemaal niet zo slecht
heeft gedaan: „Na zes dagen
was iedereen in veiligheid.
Nou gaat het natuurlij k om een
kleiner gebied en minder men
sen. Maar moet je nagaan, met
de middelen van toen: we had
den één helikopter! Neder
land was een door de oorlog
verzwakt land met een slecht
communicatiesysteem. Bo
vendien was er van tevoren
geen waarschuwing geweest
zoals in Amerika en speelde al
les zich af in een steenkoude
winter."
„Als ik dan zie dat de Ameri
kanen na zes dagen nóg die
mensen niet uit het stadion
hebben omdat er geen bussen
zijn, dan denk ik: er zijn bij ons
natuurlijk ook veel zaken mis
gelopen maar eigenlijk heb
ben we het helemaal niet zo
slecht gedaan."
Steuncomités zijn er bij we
ten van Schoof nog niet opge
richt in Zeeland: „Dat gebeur
de wel na de tsunami, ieder
een stond klaar voor Azië.
Hoewel iedereen die ik spreek
meeleeft met al die onschuldi
ge mensen, het zijn toch altijd
de sociaal zwakkeren die het
zwaarst worden getroffen, is
de gedachte toch meer: ze
kunnen daar toch alles altijd
zo goed in Amerika! Laat ze
dan nu ook maar hun eigen
boontjes doppen."
Mossel visser Wim Schot
woonde in '53, met vrouw en
baby, in Zierikzee. Twee me
ter water stond er in zijn huis:
„We zaten op zolder. Natuur
lijk waren dat hele benauwde
uren die ik nooit zal vergeten.
Maar ik woonde op de dijk.
Dus toen het water ging zak
ken, kon ik het huis uit; terwijl
het in de polder vol bleef staan.
Ik heb vrouw en kind snel naar
de mosselboot gebracht, daar
zaten ze veilig en droog. En
toen ben ik met mijn neef
mensen gaan redden."
Schot (78) zegt het heel sim
pel en eenvoudig. Zeeuwen
houden niet van opsmuk. Als
er nood is, ga je helpen, punt.
En dus namen de twee neven
een roeibootje en trokken er,
net als veel andere vissers, op
uit. Van massale hulpverle
ning was geen sprake, het
duurde door de gebrekkige
communicatie dagen voor de
kolossale omvang van de ramp
tot de rest van Nederland door
drong. Grote delen van Zuid
west-Neder
land waren zon
dag 1 februari
onder water ge
lopen. Tiendui
zenden raakten
dakloos en 1835
mensen kwa
men om het le
ven. Hoewel
veel Zeeuwen
een getal van 1836 aanhouden:
zij tellen het baby'tje mee dat
in de rampnacht het levens
licht zag en een paar uur later
in de armen van haar moeder
verdronk. Nooit aangegeven,
dus nooit officieel geteld.
Ook Schot heeft toen, op het
Zeeuwse water, heel, heel veel
ellende gezien. Maar ook haal
de hij, samen met zijn neef in
het roeibootje, tussen de 250
Watersnoodmuseum-mede
werker Jaap Schoof: „Moet je
nagaan, Nederland had in '53
één helikopter."
en 300 mensen van de daken.
En hij was niet de enige visser
die zijn leven waagde op de
steenkoude, grijze watervlak
te: door hun toedoen hebben
vele Zeeuwen het er levend af
gebracht. Een
lintje heeft er
nooit van af ge
kund voor
Schot en zijn
kompanen; dat
krijg je in dit
land alleen als
je een populai
re zanger bent
of veertig jaar
achter een bureau zit.
„En ik ga d'r niet om vragen
ook", bromt Schot. Na een
week van bijna doorlopend
rond roeien en bijnageen slaap
moest hij ophouden: „Mijn
polsen waren twee keer zo dik
als normaal! Ik kon niet meer,
ik was op. Bovendien was toen
de ergste nood gelenigd."
„Maar als ik langs Kapelle
rijd, een dorpje dat totaal is
verzwolgen door de golven,
dan wordt het me nog steeds
koud om het hart. Er woonden
honderd mensen in dat dorp.
Vijftig zijn er gered, vijftig zijn
er dood. Mannen hun vrouw
kwijt, ouders hun kinderen,
kinderen hun ouders. Voor
hun ogen zagen ze hun dierba
ren verdrinken. De totale ver
bijstering, de shock, het im
mense verdriet, dat vergeet je
nooit meer, nooit. Ik denk er
nog elke dag aan. In Amerika
wisten de mensen nog dat er
iets aan stond te komen. In
Zeeland werd iedereen in de
slaap overvallen."
Niet zeuren, doorzetten en
ook moed en steun putten uit
de dankbaarheid van de ge
redden, zo kwam Schot door
die week heen. „Eén van de
opmerkelijkste reddingen
was een alleenstaande man
die in een krakkemikkig huis
je woonde. Het stond letterlijk
te wankelen. Ik klom door het
dakraam naar binnen en zei:
opschieten voor de boel onder
onze voeten in elkaar stort!
Maar het was een klein dak
raam en die man was vrij ge
zet; dus hij kwam klem te zit
ten. Ik duwen en mijn neef
buiten trekken: uiteindelijk
kwam hij los met het dakraam
om zijn middel!"
„Hij in de boot en hij zegt:
ach schipper, wil je nog m'n
koffertje meenemen, daar zit
ten m'n centjes in. Natuurlijk
heb ik dat gedaan. We voeren
weg en zagen het huisje instor
ten. Maar nou het mooiste:
kwamen we in de haven, zegt
die man: ach schipper! Het is
het verkeerde koffertje! Bleek
er een fietspompje in te zit
ten.. Hij vond het niet erg. Ik
kan fluiten naar m'n centjes
maar ik heb m'n leven nog, dat
zei hij."
Elk jaar wordt er een reünie
gehouden voor de redders en
geredden van Kapelle. „Ik
spreek dan mensen, inmiddels
in de vijftig, die ik als baby in
een wiegje in mijn boot heb ge
had. Als ik nu de beelden van
New Orleans zie, zie ik precies
hetzelfde als toen: mensen op
de daken, de paniek, de dood.
Er is daar zóveel te doen, dan
zou ik wel het vliegtuig willen
pakken om er daar ter plekke
met een boot op uit te gaan!
Maar ja, ik ben 78, ik denk niet
dat ze daar echt op mij zitten te
wachten", glimlacht Schot, die
deze week nog is gefilmd door
een Amerikaanse televisiezen
der: „Ook om te vertellen hoe
ik onze watersnood heb be
leefd. Welke zender het was?
Geen idee eigenlijk, ze zouden
me een bandje opsturen, heb
ben ze beloofd. O wacht, mijn
vrouw weet het. ABC, kan
dat?"
De Amerikaanse media, ze
Hagenees
Staatsloterij
honderdduizend gewonnen.
^doorspelen in de Staatsloterij
dt»e maanden later is zij de
van de Jackpot van vijf
«'miljoen geworden!
haast denken. Zo wilde een
een half miljoen gewonnen
net zijn Staatslot naar Den Haag
^.omdat hij dan een snipperdag
5%<opnemen. En wat dacht u van
reactie- "Heel fijn dat ik die ton
Ik wil het geld wel
het de
Niet eens
dan kom ik mooi niet!"
dinsdagavond wint een
Jackpot van acht miljoen,
moment bevalt zijn
geboren' Een stevig
Hagenees is bij de
oterlj zijn Staatslot gaan
afgeven om 'een geeltje
halen". Nadat de balie
het lot heeft nage-
man om zijn bankrekening
heeft gevraagd, is deze ongeduldig gewor
den Hij maakte opmerkingen als: "Leg niet
te zeiken, geef mij die 25". Nadat de dame
aan de balie vertelde dat de man de vijfen
twintigduizend heeft gewonnen, is deze
hebben Zeeland ontdekt. Ook
Waterland Neeltje Jans, naast
attractiepark hét informatie
centrum over de Deltawer
ken, werd benaderd door As
sociated Press. Het resulteer
de in een artikel waarin reac
ties vanuit Europa op de
gebeurtenissen in New Orle
ans werden
weergegeven.
Zo passeerden
achtereenvol
gens De Duitse
premier Schro
der, de Franse
president Chi
rac, paus Bene-
dictus én Neel
tje Jans-voor
lichter Ted
Sluijter de re
vue.
En dat zou de arme Sluijter
weten, want hem werd abu
sievelijk een citaat van ie
mand anders in de mond ge
legd: dat het allemaal de eigen
schuld van de VS was. Een op
merking die vele andere Ame
rikaanse media en zelfs de
CNN-internetsite haalde. Me
de als gevolg daarvan stonden
er deze week weer verschillen
de Amerikaanse televisieploe
gen en kran
ten op de stoep
(W all Street
Journal,
Washington
Post) om met
eigen ogen te
zien hoe Ne
derland zich
aan de greep
van het water
heeft weten te
ontworstelen.
„Ik heb er momenteel een
dagtaak aan", aldus Sluijter.
„Gisteren Sky News, maandag
de Zwitserse televisie en zo
gaat het maar door. Een land
dat voor vijftig procent onder
de zeespiegel ligt en al vanaf
1100 dijken bouwt, dat vindt
iedereen reuze interessant. Ik
zeg altijd: we moeten wel,
want anders verdwijnen we
onder water. Het is ook Hol
land-promotie: de Deltawer
ken dwingen bij iedereen res
pect af."
Het Watersnoodmuseum in
het Schouwse Ouwerkerk is
nog niet ontdekt door de Ame
rikaanse televisieploegen, ter
wijl het toch is gevestigd aan
de 'Weg van de Buitenlandse
Pers', een herinnering aan de
buitenlandse persinvasie in
'53. Hier is, in één van de im
mense Phoenix Caissons die
op 6 november 1953 zijn ge
bruikt om de laatste breuk in
de dijk van het rampgebied te
dichten, van alles over de
ramp te vinden, tot en met een
volledig ingerichte huiskamer
met daarin aangegeven hoe
bankrekening"^*©
gevraagd,
ongeduldig
Hij maakte °r'A
als: "Leg niet
geef mij die 25
de dame aan.,
vertelde dat de&
vijfentwintig©:
heeft gewonnefiv
door zijn knieëpojr^
n flauwgevallen^,
valer is hij weer^,*"
positieven gebracltfe
Uit angst om zijn.9f;
r,1;"V0,
kwijt te raken, heef, CCn
n zijn lot op dc*.'e0j
geplakt. Nadat op dit lo,
half miljoen is gevallenlukte
het hem niet meer cl/t j0[
de keukendeur los te
n heeft daarop de
keukendeur met Staatslot erop
bij de Staatsloterij ingeleverd.
Nou, dan kom ik mooi niet!" Een inwoon
ster van de Betuwe heeft ntcl een staatslot de