Stormvloed overspoelt Nederland De Nederlander eet zijn boterham met tevredenheid 9 5 0 9 6 0 1 1 Nasser komt gesterkt uit Suez-crisis Trouw Een revolutie van twaalf dagen Trouw VRIJDAG 31 DECEMBER 1999 PAGINA 33 JAYNE MANSFIELD 'Mannen zijn j wezens met twee benen en acht handen.' ALFRED HITCHCOCK I 'Televisie heeft moord weer in de huiskamer j gebracht - waar ze i hoort.' CHARLES DE GAULLE i 'Niets illustreert autoriteit beter dan stilte.' MAO ZEDONG 'Laat honderd bloemen bloeien en honderd gedachten wedijveren.' Door Hans Masselink, met bijdragen van: Margriet van den Berg (cartografie), Onno Blom, Joep Engels, Cécile van der Harten (fotoredactie). Lex Oomkes, Jan Visser. Opmaak: Misja Steinmetz. Eindredactie: Harriet Salm, Willem Schoonen. Meer dan 1800 mensen vinden de dood; 70 000 dakloos Van onze verslaggever OOSTERLAND - Een waters noodramp treft in 1953 onver wacht het zuidwesten van Ne derland. Delen van Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant staan op zondag 1 februari on der water nadat de voorgaande nacht een zware en langdurige noordwesterstorm het Noord zeewater heeft opgestuwd. Halve dorpen verdwijnen in het water. Zeker 1835 mensen komen om het leven, zo'n 70 000 mensen raken dakloos, honderdduizen den koeien, paarden en varkens verdrinken. Het zeewater over spoelt 175 000 hectare grond. Het zal nog jaren duren voordat het land weer bebouwd kan worden. Bijna 50 000 huizen en boerderij en zijn getroffen. Op zaterdag 31 januari wappe ren de vlaggen nog voor de ver jaardag van kroonprinses Beatrix. Niemand vermoedt dat de aange kondigde storm zo'n verwoes tend effect zal hebben. De volgen de dag hangen de vlaggen op nieuw uit, in heel Nederland, hal verwege de mast. In de eerste krant na de ramp, op maandag 2 februari, schrijft Trouw in een commentaar onder de titel 'Gods adem':Als ons volk nu maar begrijpt dat God in deze storm was, dan zou de enorme materiële schade niet alleen het nationale solidariteitsgevoel ster ken, maar ook geestelijke winst kunnen betekenen." De eilanden Schouwen, Goeree en Overflakkee, Tholen en St-Phi- lipsland zijn nagenoeg geheel overstroomd. Van Voome-Putten en de Hoeksche Waard lopen het zuidelijk en oostelijk deel groten deels onder, van Noord- en Zuid- Beveland en Walcheren en van de Belgische kust kleinere delen. De Biesbosch staat geheel onder wa ter, evenals een groot deel van Rozenburg en het eiland van Dor drecht. Ook op het aangrenzende Noord-Brabantse vasteland lopen verscheidene polders onder. Een rampenplan is er niet. Plaatselijke notabelen improvise ren. Trouw houdt een dagboek bij van de burgemeester van Ooster- land-Sirjansdam, twee dorpen op Duiveland, één gemeente. „Zon dag 1 februari - Alarm in Ooster- land. Dijkbreuk. De klok ging lui den. In aller ijl verzamelden we mannen met schoppen en zakken in de kom van het dorp Ooster- land. De grote dijk was niet meer te houden. We wilden proberen de doorgangen in de slepersdijlc te dichten. Welk een illusie!" De burgemeester neemt zeven tien mensen op in zijn ambtswo ning. De benedenverdieping staat onder water. Iedereen zit boven in de slaapkamers. „De vloed lichtte het kamerzeil op. Hoger moesten we, naar de vliering. Het dorp was één binnenzee." Rond om bezwijken de huizen waar ge vluchte gezinnen toevlucht had den genomen. Op maandag ziet de burge meester boeren hun schuren in brand steken. „Korte tijd laaide het vuur boven het water op, brand en rook om de aandacht te trekken. Er moest hulp komen. Oosterland dreigde met mens en dier te vergaan." De burgemees ter staat die dag zelf op het dak om de aandacht te trekken van rondcircelende vliegtuigen. Maar er komt geen hulp, terwijl de fun deringen van de huizen inzakken. De Oosterlanders gaan een angsti ge nacht in. De buitenwereld be seft niet hoe hoog de nood is. Dinsdagmiddag zien de bewo ners met betraande gezichten de helikopters landen. De korenmo len verdwijnt in de golven. Vrou wen met opgezette benen van het zeewater worden van de daken geplukt. „Ik wist niet wie er leef de, wie er verdronken was, wie er vermist was. Ik moest weer terug, want niet ieder wilde vrijwillig weg. Ik moest na deze dagen van uitputting en beproeving de men sen overreden. In naam van de regering, in naam van de Konin gin, het eiland werd ontruimd." Van de 1820 mensen van Oos- terland-Sirjansdam zouden er, volgens de burgemeester, onge veer vijftig zijn verdwenen. Heel Nederland is begaan met de slachtoffers van de overstro mingsramp. Duizenden vrijwilli gers gaan naar het rampgebied. Miljoenen guldens aan baar geld stromen binnen. In verzegelde vuilnisemmers wordt het be waard. Het onttrekken van zoveel geld aan de economie veroor zaakt volgens sommigen 'een ramp in een ramp'. Al snel wordt de Deltacommis sie opgericht om te bezien hoe een herhaling kan worden voor komen. Dit leidt tot het kostbare Deltaplan, dat het zuidwesten van Nederland moet beschermen tegen grillen van de natuur. Marilyn Monroe, ware naam Norma Jean Baker, is het seks- symbool van de jaren vijftig. Het hart van menig man deed ze bonken. Monroe's leven zal in 1962 eindigen. Door zelfmoord. Sommigen zeggen echter dat ze werd vermoord, vanwege te in tieme relaties in te hoge Ameri kaanse kringen. DNA als fuga Het gaat gepaard met de no dige kinnesinne, maar in 1953 melden Watson en Crick dat ons erfelijk materiaal, het DNA, de structuur heeft van een ellenlange, dubbele wen teltrap. Bacterie én mens blij ken niet meer dan een einde loos variërende fuga van slechts vier bouwstenen. Wereldtentoonstelling Talloze Nederlanders lopen in 1958 trots met een speldje op hun revers van de Wereldten toonstelling in Brussel. Er ko men in totaal meer dan 41 miljoen bezoekers op af. Het Atomium geldt als hét sym bool van de expo. Poëzie verpulverd Bijna 50 000 huizen en boerderijen worden door de watersnood getroffen. FOTO SPAARNESTAD, HAARLEM Het demasqué van een rode tsaar Wat werkelijk van historische waarde is ge weest in het voorbije decennium, valt nu, op de drempel van de jaren zestig, nog nauwe lijks te bepalen. Maar het lijdt voor ons wei nig twijfel dat daartoe in elk geval de destali nisatie in de Sovjet-Unie moet worden gere kend. Chroesjtsjovs bekentenis, op het twintigste partijcongres in 1956, dat Stalin een wrede ti ran was die talloze onschuldigen de dood in joeg, betekende ook voor sommigen in het Westen een heilzame schok. Heilzaam, om dat ze zich al te lang hadden laten begooche len door de bijkans religieuze mythe van de Sovjet-Unie als een maatschappij die, zij het met vallen en opstaan, onderweg was naar een paradijs op aarde. In die maatschappij zelf wisten vele miljoe nen ongetwijfeld beter. Voor hen moet Chroesjtsjovs demasqué van 'vadertje Stalin' - al spoedig een publiek geheim, ofschoon het partijcongres besloten was - een verade ming zijn geweest. De verering, in en kort na de oorlog, van 'de geniale leider en grote stra teeg' die de Russen verenigde tegen een geza menlijke vijand, was begrijpelijk - al zal ze de bittere herinnering aan de Grote Terreur van de jaren dertig bij menigeen niet hebben uitgewist. Ook wij mogen er trouwens de ogen niet voor sluiten hoezeer we onze bevrijding óók aan Stalins Sovjet-Unie te danken hebben. Maar dat is geen reden om de diabolische aard van zijn regime, die na 1945 weer on miskenbaar aan het licht kwam, te ontken nen of zelfs maar te relativeren. Evenmin als Chroesjtsjovs gedeeltelijke erkenning daar van een reden kan zijn om in de Sovjet-Unie van de late jaren vijftig een respectabele staat te begroeten. Zeker, het bestel is er enigszins geliberali seerd. De levensomstandigheden voor de be volking zijn verbeterd. En ook in Oost-Europa gloort hier en daar hoop op een minimum aan burgerlijke vrijheden. Maar het neer slaan van de opstand in Hongarije - in het zelfde jaar waarin Chroesjtsjov Stalin ont maskerde - heeft aangetoond dat Moskou zijn vazalstaten in een ijzeren greep houdt. En de Sovjet-Unie zeifis nog lichtjaren ver wijderd van de erkenning dat de god die faal de, niet zozeer Stalin was als wel het totale en totalitaire pantheon van Marx, Lenin en hun gezamenlijke erfgenamen. Koreaoorlog eist 4 miljoen levens Van onze redactie buitenland AMSTERDAM - Het communisti sche Noord-Korea en het niet- communistische Zuid-Korea ra ken in 1950 met elkaar in oorlog. Het is het eerste grote Oost-West- conflict na de Tweede Wereldoor log. In de oorlog, die drie jaar duurt, vallen maar liefst vier mil joen doden, onder wie 140 000 Amerikanen. In juli 1951 beginnen vredesbe sprekingen die 159 zittingen zul len duren. Twee jaar later, op 27 juli 1953, sluiten de partijen een wapenstilstand. De demarcatie lijn tussen de Korea's valt samen met de 38ste breedtegraad. met paard en wagen, de schillen boer, de visboer, zelfs de kruide nier komt aan huis. In een boekje schrijft hij de bestellingen op en brengt die aan het begin van de avond met zijn bakfiets. Betaling geschiedt eenmaal in de week, contant, met bruine papieren guldens. Rollen wc-papier wor den per stuk gekocht, de drogist doet er een papiertje omheen; het staat niet zindelijk met dit at tribuut over straat te lopen. De kapper wordt minstens één keer in de twee weken bezocht, een strenge scheiding brengt hij aan, met de tondeuse scheert hij het haar hoog op in de nek. 'Hé, ben je van de trap gevallen?' De mode verandert, sommigen dra gen het haar op z'n Amerikaans, een pleeborstel. De enkeling met een vetkuif kan niet deugen; wel licht is hij een nozem, die heftig met zijn lichaam beweegt als hij luistert naar muziek. advertentie Van onze redactie buitenland AMSTERDAM - President Nasser van Egypte besluit in juli 1956 het Suez-kanaal te nationaliseren. Het ergert de Egyptische leider dat Groot-Brittannië en de Ver enigde Staten geen geld ter be schikking willen stellen voor de Aswandam. Met hulp van Israël beginnen de Britten en Fransen een militai re actie. De Egyptenaren brengen schepen tot zinken in het kanaal en maken de doorvaart onmoge lijk. De Verenigde Naties dreigen met interventie. De Verenigde Staten zien niet veel in militaire acties. De Britten en Fransen trek ken zich terug. Bij het kanaal komt een VN-vredesmacht. De crisis versterkt de positie van Nasser. En de Sovjet-Unie krijgt grote invloed in Egypte. Pas in juni 1975 komt het kanaal weer beschikbaar voor de scheep vaart. Wim van fcst valt 70 Meter en zegl: Voedsel voor de vrijheidsstrijders, Boedapest 1956. FOTO MATCH, PARIJS Van onze redactie buitenland AMSTERDAM - In Hongarije heerst de stalinistische knoet na een korte liberale periode onder premier Imre Nagy, die in 1955 terzijde werd geschoven. Studenten en arbeiders verza melen zich in Boedapest dage lijks op straat. De Sovjet-symbo len worden uit de Hongaarse vlag geknipt. De Hongaarse mili tairen rukken de communisti sche tekens van hun uniformen. De veiligheidspolitie AVO blijft echter de Russen trouw en be gint met scherp te schieten. Ar beiders delen wapens uit onder de menigte. Op het Heldenplein wordt het vijftien meter hoge beeld van Stalin neergehaald. De opstand verspreidt zich tot ste den ver buiten Boedapest. Imre Nagy, de nieuwe leider, ver klaart Hongarije op 1 november neutraal. De Russen trekken zich terug. Chroesjtsjov twijfelt, maar be sluit uiteindelijk hard terug te slaan. Op 4 november denderen de tanks en pantserwagens Boe dapest binnen. Burgers op straat worden zonder pardon doodge schoten. Nagy vlucht naar de Joegoslavische ambassade. De opstandelingen zijn niet meer bestand tegen de overmacht. Meer dan 200 000 mensen vluchten naar het Westen. Tien duizenden anderen worden op gepakt en naar Siberië getrans porteerd. In het Westen heerst grote woede. Haatgevoelens jegens al les wat naar communisme riekt nemen hand over hand toe. In Amsterdam wordt het gebouw van Felix Meritis, waar de CPN zetelt, bekogeld. Klein geluk Hans Masselink Het is een tijd van klein gelulc, een tijd van proberen te verge ten, de jaren vijftig. Klein geluk omdat de wederopbouw na de oorlog op gang begint te komen. Proberen te vergeten, omdat nie mand eigenlijk herinnerd wil worden aan die bittere oorlogsja ren. Duitsers heten moffen en worden met argwaan bekeken als ze de Hollandse stranden be zoeken. Thuis snort de kolenkachel, op straat rijdt een enkele auto, kin deren spelen vrijuit met de bal, hun enige angst is de bink of de juut die enkele malen per dag op z'n fiets langskomt en het speel tuig kan afpakken. Het gevoel van tevredenheid wordt gekoes terd. De tijd van schaarste is niet vergeten. Het eten gaat tot op de laatste kruimel op, het bordje wordt leeggegeten. Iedereen eet zijn boterham met tevredenheid, spaart bonnetjes, bij de margari ne, de koffie, de winkelier. Voor plaatjes van sporters, van Flipje Tiel of Flip en Flap. Of verzamelt suikerzakjes, sigarenbandjes, si- garettenwikkels, melkdoppen of postzegels. En bewaart alle kno pen in een Ringersdoos. De avonden zijn stil. Af en toe hoor je in de verte een trein of auto. De radio brengt vertier met de Familie Doorsnee, of koude rillingen met Paul Vlaanderen. Eddie Christiani zingt 'Zonnig Madeira'. En Sparta speelt op zondag tegen Rigtersbleek. De eerste welvaart begint te komen, de mensen hebben weer wat geld, kopen bijvoorbeeld een goede grammofoon. Met de nieu we 33-toeren langspeelplaten past een symfonie van Beethoven op één plaat. De bromfiets komt in zwang, een eitje gemonteerd op de fiets, of een Solex. De buurman van drie huizen verder rijdt in een De Soto. Iedere dag verzamelen mannen en jongens zich om de glanzende Amerikaan, strelen hem vol bewondering, beklop pen het blik. Enkele jaren later koopt meneer P. een echte zwart- wittelevisie. Wel 895 gulden. Zoon P. is meteen ieders vriendje. De boffers mogen op woensdag en zaterdagmiddag komen kij ken. Een halfuur voor tijd is het dringen voor de deur. De gordij nen gaan dicht, de lichten uit, het testbeeld is als een wonderlij ke droom. Jongens lopen met korte broe ken en geruite kniekousen en dragen Robinson-sandalen met geharde neuzen voor het voetbal len. Zwemmen doen ze in een ijs koud zwembad in een lubberen de tweka-broek. Voor de boodschappen is er nog geen supermarkt; de melk boer, de bakker, de groenteman Zeventig meter viel ik diep M n hart stond stil Maar m'n Pontiac liep!" Inderdaad, een PONTIAC kan tegen een stootje De Vijftigers, tot wie Gerrit Kouwenaar, Lucebert, Hugo Claus en Remco Campert wor den gerekend, verpulveren met experimenteel geweld de bestaande, hooggestemde en |n zijn 'Ver- de 50-ers', kust ...J., 'de blote kont defr kunst'. Martin Luther King Bij het verlaten van de rechts zaal in Montgomery wordt Martin Luther King omhelsd door zijn vrouw Coretta. De Amerikaanse legerleider werd veroordeeld wegens zijn ac ties tegen de rassenscheiding in het openbaar vervoer. King zou in 1968 in Memphis wor den doodgeschoten. Ouderdomswet ingediend J. G. (Koos) Suurhoff, minister van sociale zaken in het derde kabinet-Drees, dient de Alge mene Ouderdomswet in. Ze biedt alle Nederlandse inge zetenen een staatspensioen vanaf het 65ste levensjaar. Catastrofe Het zuidwesten van het land wordt in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 getroffen door een catastrofe: een zware noordwesterstorm zet grote de len van Zeeland en het noord westen van Brabant onder wa ter. De zomers zijn koel (kachel- zomer 1956) maar de zomer van 1959 wordt er een om door een ringetje te halen. In 1956 slaat een Siberische koudegolf in fe bruari alle records. De gemiddel de temperatuur in De Bilt be draagt -6,4. Normaal is dat +2,5.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1999 | | pagina 1