twintigjaar
naitè ramp 0|§
WEER
Weerstand tegen industrie
Den Haag trekt steunverlening in
Dr. Th ij sse: Ik zou nu toch
een ander rapport maken
voor'n brandverzekering
zonder premie-schade
Mr. Van Aartsen:
,Nu komen er
allerlei bezwaren
RECREATIE KRIJGT WIND INDE ZEILEN
klassiek,
voor jonge
woners
Chaise
d'Or
,Er werd toen nog niet over milieuvervuiling gesproken'
ZATERDAG 27 JANUARI 1973
ALGEMEEN DAGBLAD
PAGINA 33
Klassiek is tijdloos en van
alle tijden - niet onderhevig aan
modewensen, mode-eisen,
modegrillen. Jonge woners ont
dekken hoe een klassiek meubel
comfort en gezelligheid
brengt in een modern interieur.
Voorwaarde voor het welslagen
vanzo'n woonexperiment:
vakmanschap van de meubel
maker, vakkennis van uw
Interieuradviseur. La Chaise d'Or
levert u het bewijs van beide.
klassieke interieurkunst I ,Q
ontstond een uniek meer.
dat spoedig ontdekt werd
door honderden en in
de loop der jaren door
duizenden recreanten,
voor wie ondernemende
lieden steeds verder
gaande vormen van sporï
en ontspanning acti
veerden. Een grote vloot
zeilschepen is er gehuis
vest- Aan de oevers wer
den accommodaties op
getrokken voor het va-
kantiepubllek. Oude huis
jes en boerderijtjes ble
ken goud waard.
Niet in de laatste plaats
profiteert de middenstand
van de nieuwe belang
stelling. Dit geldt zeker
voor de winkeliers In het
aloude Veere, waarvan
-- zoals do foto laat zien
-- het fraaie stadhuis
hoog boven de zeilsport
uittorent.
Belendend probleem bij brand-
risiko-dekkmg: de regelmatig terugkerende
premie-kosten. Renteloos verloren
bedrijfskapitaal? Niet bij Centraal Beheer.
'n Doelmatige organisatie, zonder
tussenpersonen. Scherpe selektie van
risiko's en regelmatige brandpreventieve
inspekties. geven belangrijke besparingen
Die u als lid van Centraal Beheer ten
goede komen In de vorm van aanzienlijke
premie-restituties.
En zo belangrijk bijdragen aan een
ekonomische becnjfsvoering.
Gedurende de laatste 5 jaar gemiddeld
20%! Op voorschotpremies die niet hoger
zijn dan de algemeen geldende afschrijf-
premies. Wie daarvan meer wil weten:
bel Apeldoorn 05760 - 92362.
Wel goed - geld terug. Dus zoek CB.
centraal beheer
zekerheid in bedrijfsvoering
centraal beheer
maatschappijen voor levens- en schadeverzekering,
bedrijfsadministratie en management-informatiesystemen,
financiering en leasing
prins willem alexanderlaan 651 apeldoorn postbus 700 telefoon 05760-92362
(COMMISSARIS DER KONINGIN)
Van een onzer
H.] voegt eraan toe: Dat
..aardig is dan heel duidelijk
positief bedoeld. Dat is voor
mij ook met verrassend. Er zijn
wel ontwikkelingen, die anders
gelopen zijn dan ik gedacht
had.
„Zo had ik niet gedacht, dat
men met een kabelbaan zo'n
gat zou dicht gooien. We heb
ben daar overigens nooit san
gedacht. We wisten wel, dat
het met caissons kon worden
gedaan"'
Hij is er wel gelukkig mee.
dat de kanalisatie van de Rijn
met behulp van stuwen door
het Deltaplan mogelijk is ge
worden.
succes
.Nu kan zoveel mogelijk
Rijnwater richting Hoek van
Holland gestuwd worden zon
der de Nieuwe Waterweg nog
verder te verzouten dan hij al
is. Toen op 2 november 1970 de
stuw bij Driel in werking werd
gesteld, kwam tegelijk de spui-
sluis in het Haringvliet in be
drijf. Tot dusver met een dave
rend succes: een betere water
verdeling van het Rijnwater en
meer diepgang voor de scheep
vaart".
Professor Thijsse volgt als
honorair adviseur van de
Dienst der Zuiderzeewerken
(„Er is daar altijd nog een deur
met mijn naambordje") onafge
broken de plannen voor water
staatswerken.
PAKKEM
Hij zou het zonde vinden, als
niet de kans zou worden gegre
pen om 450 vierkante kilometer
land te winnen in het IJssel-
meer door een groot deel van
de Markerwaard in te polderen-
Het klinkt als een waarschu
wing wanneer hij zegt: .Niet
voor een vliegveld dat zou
Rotterdam ook nooit nemen
maar voor bedrijven en bewo
ning kunnen we zo'n gebied
best gebruiken"
Hij is er wel van afges'-"it.
dat na voltooiing van de P
werken de Waddenzee Lng.
derd zou moeten worden ..Dat
was 25 jaar geleden fout ge
dacht van mij", erkent hij rui
terlijk.
streven we ook helemaal niet
naar, daar hebben we de men
sen niet voor. Het is voor Zee
land een heel belangrijke om
wikkeling. maar in de landelijke
totaliteit een beperkte zaak".
Professor clr. Thijsse'Het
water in de Oosterschelde
wordt in elk geval nooit zo
vuil als het Rijnwater'.
te zeegaten, ook van de Ooster
schelde.
Professor Thijsse zegt er nu
van: ,,Er werd toen nog niet
over milieuvervuiling gespro
ken. Als het rapport nu ge
maakt moest worder.. zou het
er anders uitgezien hebben. Dat
wil niet zeggen, dat twintig
jaar geleden het milieu verge
ten is bij de kwestie van het
zoet worden van het Zeeuwse
bekken. Er :s wel degelijk ge
sproken over het gevaar van
net blijven staan van zout wa
ter in diepe geulen, waardoor
rottingsverschijnselen zouden
optreden.
..Ik weet zeker, dat dit niet
gebeurt. Als in het rapport wel
meer over het milieu had ge
staan, denk ik toch, dat de aan
bevelingen (dus ook afsluiten
van de Oosterschelde) van de
commissie precies dezelfde ge
weest zouden zijn."
Hij vervolgt: „Tenslotte ben
ik nog de zoon van de bioloog
dr. Jac. P. Thijsse. Natuurlijk-
heb ik daardoor net zo goed
belangstelling voor de biologi
sche als voor de technische
kanten van deze zaak. Ik maak
me dan ook zelf wijs, dat ik
niet blind ben voor die dingen.
Het water in de Ooster
schelde wordt in elk geval
nooit zo vuil als het Rijnwater.
Wat je mist, is de voortdurende
uitwisseling tussen het zeewa
ter en het water binnen de af
sluiting.
..Maar kijk eens naar het
Grevelïngenbekkenook ont
staan door hel Deltaplan. Dar
heeft nu bijna het schoonste
water van Nederland".
AARDIG
Overigens had men volgens
professor Thijsse geen flauw
idee" hoe de uitvoering van het
Deltaplan in zijn onderdelen
zou worden. Hij vindt nu wel
..dat die jongens het aardig ge
daan hebben".
door HANS TEN HOUTEN
Na de watersnoodramp
kreeg het watertoerisme
in Zeeland zijn eerste
grote kans van het Del
taplan door de afsluitin
gen In 1960 van de Zand-
kreek en In 1961 van het
Veerse Gat.
Tussen Walcheren,
Noord- en Zuid-Beveland
jy/JIDDELBURG In 1965 kwam de industrialisatie
van Zeeland onder groot gejuich van de bevolking
en bestuurders op gang. De toen nog altijd armoedige en
moeilijk bereikbare provincie ging een nieuwe toekomst
tegemoet.
Dank zjj de Deltadyken
en de op initiatief van het
provinciebestuur gebouwde
Zeelandbrug werden de
verbindingen beter. Met be
hulp van regeringssubsidies
werden industrieterreinen
aangelegd aan diep vaarwa
ter.
Investeringspremies deden een
aantal grote basisindustrieën be
sluiten zich in Zeeland te vesti
gen. Iedereen was blij. dat de
wegloop van jonge Zeeuwen
veranderde in een vestigings
overschot. De vergrijzing van de
bevolking werd tot staan ge
bracht.
Stagnatie
Nu, nauwelijks enkele jaren
na de vliegende start., stagneert
de industriële groei van Zeeland.
Nieuwe industrieën blijven weg,
de regering heeft haar steun
maatregelen ingetrokken en de
weerstand tegen verdere indus
trialisatie neemt onder de
Zeeuwse bevolking sterk toe. Zo
sterk zelfs, dat mr. J. van Aart
sen. sinds 1965 Zeelands com
missaris der Koningin, er sterk
de nadruk op legt, dat hij alleen
voor zichzelf spreekt als hij het
heeft over de toekomst van Zee
land.
Zelfs binnen het college van
Gedeputeerde Staten zijn nu de
meningen over die toekomst
verdeeld.
Mr. Van Aartsen: „Toen we
hier begonnen met nieuwe be
drijven, vond men dat heel mooi
in Zeeland. Nauwelijks is het
een paar jaar aan de gang. of
men maakt alle mogelijke be
zwaren".
Volgens hem ten onrechte.
„Het is er niet gemakkelijker op
geworden. Een korte stagnatie is
niet erg, maar als het werkelijk
zo zou blijven, dan zou dat zeer
te betreuren zijn.
Troef
„Ook uit nationaal oogpunt
gezien is hét altijd nog een ge
wenste ontwikkeling als zich in
Zeeland voldoende basisindus
trieën zouden vestigen. De troef
van Zeeland is het diepe vaar
water. De zogenaamde schone
Industrie heeft geen behoefte
aan dat diepe vaarwater. Dat
soort bedrijven kan overal in
Nederland terecht".
Hoever moet Zeeland met de
Industrialisatie gaan?
De commissaris: „Eensdeels
moeten we het Sloegebied nog
wat tot ontwikkeling brengen,
anderdeels zouden we ln
Zeeuws-Vlaanderen nog wat
moeten doen. Ik geloof, dat je de
industrie op bepaalde punten
moet concentreren".
Hij meent, dat Zeeland niet zo
geweldig groot als een Rijn
mondgebied zal worden. „Daar
verslaggevers
J^ISSE Een plan tot
afsluiting van de zee
armen in zuidwestelijk
Nederland lag klaar bij
bet uitbreken van de wa
tersnoodramp in februari
1953.
Zorgen
Mr. Van Aartsen vervolgt:
„En als het niet lukt, dan krijg
je weer het wegtrekken van de
jonge mensen. Wanneer je een
provincie hebt met een vergrij
zende bevolking,' dan komt er
ook op sociaal-cultureel gebied
niet veel voor elkaar. Dat geeft
mij wel een beetje zorgen
De economische toekomst
van Zeeland is gebaseerd op
drie pijlers: landbouw, recreatie
en industrie. De belangen van
deze drie lopen niet altijd paral
lel. Hoe ziet hij een harmonische
ontwikkeling?
„Tussen landbouw en recrea
tie zit eigenlijk geen moeilijk
heid. Bij ruilverkavelingen ge
ven ze tegenwoordig heel veel
aandacht aan het landschap. Er
zal hier en daar wel eens iets
verloren gaan. dat kan ook
moeilijk anders.
De landbouw heeft van de in
dustrie weinig schade ondervon
den. Eventuele schade wordt
door de industrie betaald. De
kosten om die schade vast te
stellen, zijn tot nu toe hoger ge
weest dan de bedragen, die wer
den uitgekeerd. Ik zie niet veel
moeilijkheden".
Mr. Van Aartsen vindt dat de
recreatieve ontwikkeling veel
moeilijker in de hand te houden
is dan de industrie.
„De recreatie verspreidt zich
over de hele provincie. Hoezeer
wij ook de recreatieve ontwik
keling toejuichen, financieel
hebben de gemeenten en de pro
vincie er natuurlijk niets aan".
Bezwaar
Hoe staat hij tegenover de
opkomst van milieu-groepen en
Prof. dr. ir. J. Th. Thijsse
(79) vertelt in zijn huidige
woonplaats Lisse, dat al
sinds 1937 twee-, drie-,
vier- en vijf-eilandenplan
nen gemaakt werden Zij
beoogden aanvankelijk in
de eerste plaats het ter be
schikking krijgen van meer
zoet water.
In 1948 kreeg hjj als direc
teur van het Waterloopkundig
Laboratorium in Delft de op
dracht een schaalmodel te ma
ken van een groot deel van on
ze delta. Daarin konden de ge
volgen van al die plannen op
de waterbeweging onderzocht
worden.
„MARIA"
Mr. Van Aartsen. commis
saris der Koningin in Zeeland
'Hoezeer wij ook de recreatieve
ontwikkeling toejuichen, finan
cieel hebben de gemeenten en de
provincie er natuurlijk niets
aan'.
vooral van de snelle groei van
de Vereniging Milieuhygiëne
Zeeland met ruim tweeduizend
leden?
„Dat mag best. van mij. Daar
heb ik helemaal geen bezwaar
tegen, Waar ik wel bezwaar te
gen heb, is dat men zich soms
helemaal niet op de hoogte stelt
van alles wat er gebeurd is. Ik
denk hier aan de maatregelen,
die de provincie heeft getroffen
om milieuverontreiniging tegen
te gaan.
„Wij waren al met het meten
van luchtverontreiniging bezig
voordat zelfs de Vereniging Mi
lieuhygiëne er was. Men moet
ook erkennen, dat er in Zeeland
op het gebied van verontreini
ging weinig of niets aan de hand
is".
Omdat hij in oktober 1974 met
pensioen gaat. zou de commissa
ris het prettig vinden als de
provincie dit jaar zou kunnen
beslissen door te gaan met de
industriële ontwikkeling, vooral
in Zeeuws-Vlaanderen.
„Ik zou ook graag zien, dat
voor ik wegga een gunstige
beslissing wordt genomen over
de vaste-oeververbinding met
dat gebied".
Mr. Van Aartsen hoopt na zijn
pensionering in Zeeland te blij
ven wonen. „Je zult hier tot het
jaar 2000 toe rustig kunnen blij
ven ademen. Daarna ook nog
wel, daar maak ik me helemaal
geen zorgen over".
Daarmee was men al zo ver
op streek dat de Deltacommis
sie direct na de ramp inge
steld binnen een maand kon
adviseren bij Capelle aan den
IJssel een stormstuw te bou
wen als eerste aanzet van het
Deltaplan. Toen stond intussen
de veiligheid als eerste punt op
het programma.
Professor Thijsse hoorde pas 's
maandags na de ramp wat er
in de nacht van zaterdag op
zondag was gebeurd.
„Ik was in de Verenigde Sta
ten om gastcolleges te geven
Mijn vrouw en ik zaten in de
trein tussen Baltimore en De
troit, toen een mededreiziger
ons inlichtte. Na acht of negen
dagen kreeg ik een verminkt
telegram met „Maria" als af
zender. Ik begreep wel, dat het
Maris (toen directeur-generaal
van Rijkswaterstaat. red.)
moest zijn. Hij vroeg mij terug
te komen om zitting te nemen
in de Deltacommissie."
Deze commissie stelde het
Deltaplan op. dat onder meer!
behelsde het afsluiten van gro-1
