raar
ïramp
Delta
haalt ruimer adem
Drs. Ver burg: Ik ben somber
,ONS BED STOND
OP ZOLDEROP
VIER STOELEN...
Nieuwe lijnen in
oude structuren
De grote industrieën
komen over de brug
De rampnacht gooide
eiland ondersteboven
TOEN...
NU
ZATERDAG 27 JANUARI 1973 AlbcMLk DAGBLAD
Mevrouw Meyer voor haar huis. „Ik ben niet eens 20 erg geschrokken, het was al de
vierde keer.
Drs. M. C. Verburg: Een even
wichtige ontwikkeling van de
provincie wordt nu in de weg
gestaan door de bewindslieden in
Den Haag,
„cchtc recreatie-politiek is ge
vonden".
Bovendien verwacht hij een
toeneming van het aantal re
creanten in de nieuwe gebieden:
Grevelingen en Oosterschelde.
De Zeeuwen zelf zullen daar
echter vrij kalm ondc-r blijven.
Zij gaan rustig hun gangetje on
danks al het gewoel rond hen
heen.
„U moet niet vergelen", zegt
provincie-ambtenaar De Jonge,
„dat er voor Zeeland eigenlijk
niets nieuws onder de zon is.
Hel is alleen onstuimig gegroeid,
maar echt nieuw is het allemaal
niet. Ook voor de ramp had Zee
land al vakantiestranden, dag
jesmensen en industrieën."
..Bovendien is liet incasse
ringsvermogen van de Zeeuwen
vrij groot", voegt drs. Verburg
daaraan toe.
Van een onzer verslaggevers
J^RUININGEN - Me
vrouw Chr. Meyer ver-
lelt: ..Om twee uur die zon
dagmorgen kwami de buur
man ons waarschuwen: De
dijk is door. Even later
kwam mijn vader met de
zoon van de buurman om
onze dochtertjes van zeven
en twaalf te halen. De kin
deren gingen naar hei huis
van mijn vader in het dorp.
De sloten stonden toen al
vol."
Die gebeurtenissen vroeg in
de morgen van 1 februari 1953
maakten mevrouw Meyer uil
Kruiningen niet eens zo erg
aan het schrikken. Ze had al
meer overstromingen meege
maakt. ..In 1939, toen de Wa
terlinie werd geprobeerd, in
1940 met de oorlog, in 1945 met
de bevrijding. Al die keren
hadden we zeker een meter
water in huis".
(.11,1,ES
Met een soort routinegebaar
werd in de rampnacht daarom
de kachel op de aanrecht gezet.
Het water was immers nooit hó
ger gekomen Maar dè kinderen
waren nog maar net weg, of
het water kwam door de brie
venbus. ..Op de trap stonden
schoenen van de kinderen. Ik
moest ze steeds een treedje ho
ger zetten." Het water kwam
hoger dan ooit, het steeg tot de
zolder en het steeg verder,
„Op de zolder hadden we een
bed op vier stoelen gezet. Bo
venop dat, bed bleven we net
droog. Het raam was los. Over
al buiten hoorden we gillen.
Het was verschrikkelijk. We
zullen zelf ook wel gegild heb
ben."
BOOTJE
De volgende morgen kwam
er in de vliegende storm een
bootje langs. Aan boord een
vader en twee zonen, onbeken
de vissers uit Wemeldingc. ..Die
hebben bij ons in de buurt hele
gezinnen eruit gehaald. Die
mensen ben ik dankbaar".
Mevrouw Meyer dacht niet
meer aan haar huisraad toen ze
in liet bootje sprong, ze dacht
alleen maar aan haar kinderen,
„Maandagmiddag pas zag ik ze
weer, toen we naar Goes waren
gebracht. Ze waren ook met
een boot naar Goes gekomen.
De kinderen hebben het veel
erger gehad dan wij. Zij 'neb
ben mensen zien verdrinken".
TOESPAS
„In Goes hoorden we pas wat
er allemaal in Zeeland gebeurd
was. Dat was dagen later, want
niemand wist het precies. Ver
bindingen waren er niet. In
Goes hoorde je wie er allemaal
verdronken waren, 61 in Krui
ningen."
Een half jaar later kon het
gezin Meyer terug naar het
eigen huis in Kruiningen. hele
maal opnieuw beginnen- De
boomgaard was kapot. De scha
de was niet verzekerd. Dankzij
de actie „Beurzen open. dijken
dicht" konden ze starten. ..Die
actie was fijn. maar net fijnste
waren de mensen, die ons met
gevaar voor eigen leven hebben
gered."
Mevrouw Meyer kan de
ramp nooit vergeten. Op haar
zolder ligt nog altijd een touw
0111 in geval van nood uit huis
te komen. Als hel stormt,
slaapt ze 's nachts niet. ..En
dan die huizen, die zc nu bou:
wen. Ik gelooi' niet. dal ook
maar één zo'n huis er na een
ramp nog staal."
J'\E heer M. F. de Jonge (54) is
chef van de vierde afdeling
van de provinciale griffie in
Middelburg. Deze afdeling
houdt zich bezig met ruimtelij
ke ordening, industrialisatiere
creatie en woningbouw. Koriom:
De ontwikkeling van Zeeland.
De heer De Jonge werkt sinds
1943 bij de provincie. De wa
tersnoodramp heeft hij aan den
hjve meegemaakt.
Op de zondag direct na de
verschrikkelijke stormnacht
xverd hij opgetrommeld om de
organisatie van de hulpverle
ning in de rampgebieden mede
ter hand te nemen.
Op de foto staat de heer De
Jonge naast hel monument op
de dijk die hel V<eersche Meer
afsluit. Deze dijk was de eerste
afsluitdata van het Deltaplan,
die gereed kwam.
door CAREL DE GROOT
ƒ1/TIDDELBL RG Het water lieeft de Zeeuwen in
een economische stroomversnelling gebracht. Vóór
1953 bewoog zich in deze provincie vrijwel alles in een
rustig vaarwater. Of zoals liet in officiële taal heel:
Twintig jaar geleden vertoonde deze eilanden-provincie
alle kenmerken van een achtergebleven groei".
De miljarden guldens- die re
gering. rampenfonds en buiten
landers 111 het voormalige ramp
gebied hebben gepompt, hebben
hun vruchten afgeworpen.
Gezond
Provincie ambtenaar M. F. de
Jonge somt op:
Door aanleg van nieuwe we
gen en vasie oeververbindingen
is de bereikbaarheid van het ge
bied aanzienlijk verbeterd:
Herindeling van gemeenten
heeft een betere bestuurbaar
heid mogelijk gemaakt;
De zeehavens zijn sterk ge
groeid:
De ruilverkaveling in de
agrarische gebieden is vrijwel
voltooid;
De bouwnijverheid en de in
dustriële bedrijvigheid zijn sterk
toegenomen;
De dagrecreatie is met spron
gen vooruitgegaan;
0 Het verlrekoverschot van de
bevolking v* omgebogen in een
vestigingsoverschot
Het Deltaplan heeft de veilig
heid van have en goed van de
Zeeuwen aanzienlijk vergroot;
Het tekort, aan woningen is
1 ngehaald.
De provincie heeft een grote
vooruitgang geboekt. Maar dat
is geen reden om nu op de lau
weren te gaan rusten. Zeeland
heeft 'nogal wat problemen in
het verschiet liggen.
De Deltawerken naderen hun
voltooiing. En dat betekent dat
er veel arbeidsplaatsen in Zee
land zullen vervallen. De werk
loosheid ligt nu al geruime tijd
boven het landelijk gemiddelde:
er is weer 'n stagnatie opgetre
den.
Grote bedrijven staan nu niet
meer te springen om een plaats
je te veroveren in het voor ves
tiging zo gunstig gelegen Delta
gebied. Zeeland moet. nu knok
ken tegen de Zuiderburen, die
met allerlei gunstige regelingen
de industrieën naar België we
ten te lokken.
Toerisme
Heiemaai rouwig zijr. vele
Zeeuwen daar niet om. Milieu
vervuiling is ..in het land waar
het lever, goed is", een extra
zwaarwegende aangelegenheid.
Dc toegenomen welvaart van
ilc Zeeuwen is ook danig beïn
vloed door het toerisme, voorna
melijk kampeerders en dagjes
mensen. Vooral de Westhoek
van Schouwen-Duivcland, de
stranden van Walcheren en
West-Zeeuws-Vlaanderen zijn
bij de toeristen erg in trek.
Van een onzer verslaggevers
-IDDELBURG Drs. M.
JV1 C. Verburg (52), al
ruim 25 jaar directeur
van het Economisch-tech-
nologisch instituut (ETI) in
Zeeland, kijkt vrij somber
aan tegen de toekomst van
zijn provincie.
Van ren onzer verslaggeefsters
Middelburg dc in
dustriële activiteiten
in Zeeland hebben de
afgelopen twintig jaar een
geweldige vlucht genomen.
Voor de ramp was het aan
tal middelgrote en grote be
drijven in Zeeland op de vin
gers van één band te tellen.
Eigenlijk waren alleen De
Schelde, de Vlissingse
scheepswerf met 3.500 man
personeel en zware industrie
in de kanaalzone van Ter-
neuzen de enige werkelijk
grote bedrijven in deze pro
vincie.
Nadat de verbindingen over
de weg door hel Deltaplan en de
Zeelandbrug drastisch waren
verbeterd, vestigde grote in
dustrieën zich graag bij de
Zeeuwse havenbekkens Terneu-
zen en Vlissingen. Terneuzen is
intussen uitgegroeid tot de derde
havenstad van ons land
MÉÉR
Een greep uit de nieuwko
mers: Dow Chemical (1600
man). Philips (1000 mam in Ter-
neuzen. Hoechst Holland (800
man). Péchiney (550 man) en M
T International (100 man) in
Vlissingen-Oost. Volgend jaar
zullen er bij de olieraffinaderij
Total (Vlissingen-Oost/Borssele)
250 man werken.
Om in de toenemende behoef
te aan elektriciteit te kunnen
voorzien, heeft de Provinciale
Zeeuwse Energie Maatschappij
in Vlissingen-Oost een kernener
giecentrale in aanbouw.
De toenemende industrialisatie
en afsluiting van de zeearmen
hebben ook gezorgd voor een ta
melijk sterk gewijzigd patroon
van de Zeeuwse arbeidsmarkt.
Een stukje van het fabriekscomplex van Hoechst Holland,
een van de economische steunpilaren van Zeeland.
In 1959 waren de bezette ar
beidsplaatsen als volgt verdeeld:
nijverheid 31.640 (31,5 pet
landbouw en visserij 26 590 (26.5
pet.) en dienstensector 42.040 (42
pet.).
In 1970 waren de cijfers: nij
verheid 43.330 (40.5 pet.), land
bouw en visserij 13.670 (12,8 pet.)
en diensten 50.020 (46.7 pet,)
Vooral de Zeeuwse beroeps
vissers dreigen het kind van de
rekening te worden. Zij laten
daarom vrijwel geen gelegen
heid voorbijgaan om daarop te
wijzen, Het plan om de Ooster
schelde af te sluiten heeft voor
hen de emmer doen overlopen
De mossel- en oestercultuur zal
waarschijnlijk hel loodje leggen,
hoewel er nog naar oplossingen
voor het behoud van deze be
drijven in de Oosterschelde
wordt gezocht.
De Oosterschelde zal echter de
vissers zeker niet behoeven te
ontberen. Als de nieuwe dam er
eenmaal ligt. zal deze oude
zeearm een paradijs kunnen zijn
voor de sportvissers.
Wellicht dat de Zeeuwse be
roepsvissers iets kunnen leren
van hun Goercese collega's. Die
hebben hun vloot geconcen
treerd in Stellendam en bevissen
van daaruit met succes de
Noordzee
Toeneming van de werkgele
genheid verwachten de Zeeuwen
vooral, wanneer „Den Haag" het
licht op groen zet om te begin
nen met de bouw van de vaste
oeververbinding over de Westcr-
schclde. Een project van 750
miljoen gulden, dat voor de
werkers aan het Deltaplan een
nieuw reuzekurwci betekent.
De stormachtige ontwikkelin
gen zijn een tikkeltje tot staan
gebracht, vindt hij. De bouw
stagneert, de ontwikkelingen in
de zelfstandige dienstensector
liggen vrijwel stil en er slaan
geen grote industrieën meer bij
het provincie-bestuur op de
stoep om zich m Zeeland te ves
tigen.
Beheerst
Erg veel tranen zal hij daar
echter niet om laten. Hij ziet de
toekomst van Zeeland liggen in
..beheerste groei". Beheerste
groei van de sleden en beheerste
groei van de industrieën.
Een evenwichtige ontwikke
ling van zijn provincie wordt nu
volgens 'hem in de weg gestaan
door de bewindslieden in Den
Haag.'Zeeland is geen stimule
ringsgebied meer en de gevolgen
daarvan doen zich vrijwel dage
lijks voelen.
Drs. Verburg vindt het frus
trerend dat Zeeland er zo goed
afkomt in de tweede nota ruim
telijke ordening van ex-minister
Schut, maar als er iets uil deze
nota moet worden gerealiseerd,
geeft „Den Haag" niet thuis,
zegt de ETI-directeur.
Forensen
Voor Schouwen-Duiveland
verwacht hij een toenemende
groei van het forensenverkeer
uit Rotterdam. De recreatie, die
in de jaren 1955-'65 onstuimig
hard is gegroeid, ziet hij weer
extra tot leven komen als er een
