De man van 19 cent Gerda en Luigi Rouwgedicht Snot Document Nederland 2002: Feest! Het verloren land msBEBar 32 nrc handelsblad Achterpagina LEZERSAANBIEDING LEZERSAANBIEDING Vrijdag 24 januari 2003 n Bij de verkiezingen was alles televisie en bepaalden opiniepeilers, cabaret- miljonairs enJoop Braakhekke de stemming. Zes notities over de stembusstrijd. DoorMAX Pam Zes opmerkingen over de verkie zingen: 1. Thuis gekomen van het stem bureau, zet ik de televisie aan en zie Maurice de Hond. Ik ben dol op Maurice de Hond, de omgekeerde visionair. De meester van de niet uitgekomen voorspelling. Vraag hem wat er gebeurt bij het nieuwe millennium en hij voorspelt een wereldwijde ineenstorting. Laat hem reclame maken voor de tele- comsector en onafwendbaar zakt dan de markt in. Op het internet zoek ik op wat de dagkoers is van Newconomy, het bedrijf dat De Hond een paar jaar geleden naar de beurs heeft gebracht. De introduc- tiekoers was ergens in de beurt van tien euro. Het zou spoedig oplopen naar de twintig euro. Wat zou de koers nu zijn? 0,19 euro! Maurice de Hond, de man van negentien eurocent. Al de hele week heeft hij gepeild dat de PvdA de grootste partij wordt. Maar de avond is nog jong, wij zullen zien. Het was natuurlijk geen toeval dat De Hond bij SBS achter een soort aardstralenkastje zat, waar uit de laatste peilingen opborrel den. De ondervraagde politicus had plaats genomen op een elektri sche stoel, die voor de gelegenheid lichtflitsen uitzond. 2. Meer dan ooit is bij deze verkie zingen alles televisie. En cabaret. Vroeger had je alleen Wim Kan, die daar een vrolijke gelegenheid voor uitzocht: de oudejaarsavond als ie dereen met de oliebollen voor de radio hing. Nu worden wij over spoeld door een horde van cabaret- miljonairs. Om te benadrukken dat wij de democratie niet meer se rieus hoeven te nemen, hield Freek de Jonge de avond voor de verkie zingen een conference. Het duurde erg lang. Omdat Freek intelligent is, begon hij halverwege zijn ver gissing in te zien en moest hij toe geven dat hij niet tegen de werke lijkheid op kon. Wie dat niet begreep was Dolf Jansen, die de boel op de verkie zingsavond zelf kwam opleuken. De gedachte daarachter is dat die verkiezingen reuze saai zijn met al die uitslagen. Maar die uitslagen waren juist reuze spannend, met als effect dat Dolf jansen met al zijn ongein telkens precies voor die spannende werkelijkheid ging staan. Laat Dolf Jansen een volgen de keer standrechtelijk execute ren. Dat wordt pas spannende tele visie. Wel erg grappig was de zondag avond bij SBS, waarin CNV-voor- zitter Doekle Terpstra, Volkskrant- hoofdredacteur Pieter Broertjes, econoom Arnold Heertje en VNO/NCW-voorzitter Jacques Schraven als decor achter stern- kastjes zaten. Zij mochten alleen voor spek en bonen meedoen, want het werkelijke politieke commen taar werd geleverd door Adam Cur ry en Joop Braakhekke. En zagen wij daar ook Gerard Joling? De in tellectuelen schijnen na afloop nog geprotesteerd te hebben, maar je vraagt je af waarom? Zijn die men sen zo intellectueel dat zij nooit naar SBS kijken? Dan moeten ze toch weten wat hun te wachten staat. 3. Wat je ook erg veel hoorde is dat de verkiezingen over de inhoud zouden moeten gaan. Dat is onzin. Het wezen van de parlementaire democratie is nu juist dat wij de in houd overlaten aan de mensen die wij kiezen. Wij kiezers hebben van die inhoud helemaal geen verstand en het zou van hoogmoed getuigen om net te doen alsof wij dat wel hebben. Een eenvoudig voorbeeld kan deze stelling verduidelijken. Leest u wel eens de schaak rubriek van Hans Ree in deze krant? Als u dat nog nooit heeft ge daan, moet u dat beslist doen, want het zijn lezenswaardige stukjes, ook voor mensen die niet kunnen schaken. Maar onder aan die stukjes staat een schaakpartij afge drukt in de vorm van zetten. En die partij, dat is pas de inhoud. De wer kelijke inhoud is 21. Pc4-b6! of 48. Ta6xh6?, en niet al dat anekdoti sche gepraat, hoe onderhoudend ook. Helaas kunnen maar heel wei nig mensen die inhoud werkelijk doorgronden, zelfs Hans Ree niet, want dan was hij wel wereldkam pioen geweest. Zo is het ook met de inhoud in de politiek. De inhoud is bijzonder gecompliceerd en taai, en gaat ons in de meeste gevallen boven de pet. Ook boven de pet van de politici. Toen Balkenende en Bos een con flict kregen over een economische werkelijkheid en Balkenende voorstelde om hun geschil voor te leggen aan het Centraal Plan bureau, werden zij daar vriende lijk ontvangen, maar kregen zij ook te horen dat het CPB nooit op zo'n korte termijn zou kunnen uit rekenen wie er gelijk had. Als het CPB daartoe al niet in staat is, dan is het voor ons, stemmende sterve lingen, helemaal niet weggelegd om over dit soort inhouden een ge fundeerd oordeel te hebben. Wij stemmen dan ook in de eer ste plaats op een persoon - op een poppetje, zogezegd - in wie wij een vaag soort vertrouwen hebben. Ik stem bijvoorbeeld op Thom de Graaf, omdat het begrip kennis economie mij aanspreekt. Maar als hij het begrip kenniseconomie gaat definiëren, val ik vermoede lijk in slaap. Ik ben ook voor goed onderwijs, maar vraag mij niet om details. Ik zou graag zien dat het bijzonder onderwijs wordt afge schaft, maar ik heb mij er te weinig in verdiept om de consequenties te kunnen overzien. Verder zou ik op De Graaf kunnen stemmen omdat hij mij wel een aardige, fatsoenlij ke man lijkt, maar misschien slaat hij thuis wel zijn vrouw. Wie op Balkenende stemt, stemt op zoiets vaags als de waarde van het gezin, het dorp en de kerk. Bij Bos denk je meer aan eerlijk delen, bij Zalm aan: leve het individu. Dat zijn al lemaal even waardevolle als vage noties, waarbij het CPB geen uit komst kan bieden. 4. Men hield zich groot bij de SP, maar de teleurstelling was op de gezichten te lezen toen bleek dat men gelijk was gebleven. „Voor de vierde keer gewonnen", loog Ma- rij nissen. Dat is wel het nadeel van al die peilingen: ik denk dat veel kiezers nooit echt serieus hebben overwogen SP te stemmen. Men sen worden avontuurlijk als er niets op spel staat. Daarnaast heeft de SP onder leiding van mediamil- jonair Harry de Winter een olie domme campagne gevoerd. Zelf hebben zij dat bij de SP helemaal niet in de gaten - hoe kan dit nou, wij hebben helemaal geen fouten gemaakt - wat bevestigt hoe onno zel en provinciaals die partij is. De essentiële fout zit hem in de paradox dat de SP voor een verster king van links is, maar zijn eigen kiezers alleen bij links kan wegha len. Zo moest Marijnissen steeds te keer gaan tegen de PvdA, zijn vij and maar tevens zijn bondgenoot. Dat wringt. Het was ook volkomen zinloos om van de PvdA te eisen dat men zich sterk zou maken vooreen links kabinet, want er is nog nooit in de geschiedenis van onze parle mentaire geschiedenis een linkse meerderheid geweest. Ik vermoed dat de SP aan haar plafond zit. Ze kunnen alleen nog stemmen win nen door al meteen duidelijk te maken dat men compromissen wil sluiten en niet wegloopt voor rege ringsverantwoordelijkheid. En vooral niet de NAVO uit. Maar in dat geval zou de SP weer zo op de PvdA gaan lijken datje de SP net zo goed kunt opheffen. 5. De kiezer heeft gesproken. De uitspraak van de kiezer moetje res pecteren. De kiezer wil een CDA- PvdA-coalitie, enzovoort. Die kie zer bestaat helemaal niet. 6.0 ja. In het verloop van de avond bleek niet de PvdA, maar toch het CDA de grootste partij te zijn. Gis teren berichtte de Volkskrant dat In- terview-NSS er met zijn voorspel ling zes zetels naast zat en het Nipo twaalf. Maar de winnaar was Mau rice de Hond! Met veertien fouten. Heel geruststellend. FOKKÊ SUKKE WOF2DT K/U AU-L.ES PUtPBUUK pe PvpA. LIC»T AAÊT OB BENEM WUO EN Jp KDJKT Asis/oeRe KAMT UIT VAnRAAR PAT" 'tg PAS OP 2'KJ Sé* V6P- KÊ(2(KI& KpZgÊG,. Luigi maakt prachtige designproducten. Ons bedrijf verhandelt ze al jaren met veel succes. Hij was in Nederland om over de prijzen voor het komende jaar te onderhandelen. „Luigi, hoe gaat het ermee?" Hij was een gelukkig man. Het was niet alleen een heel winstgevend jaar geweest, maar hij had ook besloten te gaan ver huizen. Nu hoefde hij niet meer elke week op en neer van Genua naar de fa briek te rijden en doordeweeks in een hotel te verblijven. Maar nog belangrij ker, hij zou zijn gezin niet meer hoeven te missen. Zijn vrouw en kleine dochter tje van wie hij zo zielsveel hield. Het ge zin, dat was toch het belangrijkste in het leven? Ik moest hem gelijk geven. Direct na onze bespreking steekt Ger- da haar hoofd om de deur, de receptie en de telefoon even in de steek latend. Ik kan het altijd prima met haar vinden. Ze is enorm bedreven in het verbergen van haar intelligentie. „Zeg, wat was dat voor een Italiaanse griezel? Toen hij even bij de receptie moest wachten wilde hij weten hoe ik heette, hoe laat ik klaar was met mijn werk en of ik iets met hem in zijn hotel wilde drinken. De volgende keer hou je hem maar fijn bij me vandaan!" Gewapend met deze wetenschap bel ik hem in zijn auto. „Zeg Luigi, wat ben je allemaal van plan met onze receptio niste?" Er volgt een pijnlijke stilte. „Uu- uh.., well, uuh, what can I say, she is ve ry pretty you see." Ik stel hem gerust. Voor een extra 10 procent korting zal niemand in Italië iets over dit voorval te weten komen. We hebben smakelijk om het voorval gelachen, ook bij onze latere ontmoetin gen. Een jaar later ben ik bij hem in Italië op bezoek. Na onze bespreking nodigt hij mij uit om iets te gaan eten. Dat lijkt mij prima, maar misschien wil hij eerst even langs mijn hotel rijden om mijn vrouw op te halen. Luigi vindt het een fantastisch idee, dan kan hij haar ook eens leren kennen. „Maar Luigi, je kent mijn vrouw toch? Ze werkt bij ons achter de receptie." Ik hoor zijn adem stokken en hij trekt wit weg. Vijf seconden lang is het dood stil. Dan heeft hij door dat hij gefopt wordt. Hij proest het uit en slaat mij op de schouder. „You crazy Dutchman!" J. Plieger Onlangs overleed een van mijn zwagers, een man die met zijn gezin al bijna vijftig jaar in Ca nada woonde. Hij was een van die Nederlandse emigranten die daar met keihard werken een succesvol bestaan hadden opge bouwd. Af en toe kwam hij naar Nederland, waar hij kon vast stellen dat wij het hier ook goed hadden, zó goed dat zijn vertrek naar Canada misschien niet eens nodig was geweest. Maar hij was te praktisch van natuur om daar lang bij stil te staan. We besloten een overlijden sadvertentie te plaatsen in de krant van de streek waar hij was opgegroeid. Wist iemand mis schien nog een passend gedicht voor die advertentie? Gemakke lijker gevraagd dan gedaan. Ik zocht tevergeefs in de poëzie van Jan Greshoff, die naar Zuid- Afrika emigreerde. Toen kwam ik bij Koos Schuur terecht, de Groninger dichter die in de jaren vijftig naar Australië verhuisde. Bij hem vond ik deze schrijnen de regels: zijn nog de straten nat in holland als het regent? vanavond rijdt weer de lange pull man van het heimwee richtingloos en stuurloos over de rode vlakten door alle seinen Mooi, maar had mijn zwager wel zoveel heimwee gehad? Dat wis ten we helemaal niet zeker. Ver worpen dus. Ik kwam er niet uit en wendde me toen maar tot de dichters die lekker thuis waren gebleven. Voorwaarde was wel dat het uitgekozen gedicht niet al te afgekloven mocht zijn in het nationale rouwadvertentie wezen. Zo belandde ik bij J.C. van Schagen, een weinig beken de dichter. Bij hem vond ik: in duisternis wordt het geboren in duisternis gaat het verloren daartussen - even - een klein streepje licht het schijnt nu eenmaal zo te horen In heel zijn onthechtheid een pakkend gedichtje, maar wel érg droefgeestig. Dan toch maar Va- salis? Maar niet wéér die over de pijn van 'het afgesneden zijn'. Misschien iets uit haar postuum verschenen bundel De oude kust lijn? Dat was nog niet zo erg ont dekt. Ja! Daar was het: Sub fi- nem. En nu nog maar alleen het lichaam los te laten - de liefste en de kinderen te laten gaan alleen nog maar het sterke licht het rode, zuivere van de late zon te zien, te volgen -en de eigen weg te gaan. Het werd, het was, het is gedaan. Voldaan liet ik het gedicht in de advertentie opnemen. De ont nuchtering kwam de daaropvol gende weken. Toen ik erop ging letten, merkte ik dat Sub finem al is uitgegroeid tot een nieuw, klassiek rouwgedicht. Je ziet het steeds vaker in rouwadverten ties opduiken. Collega Bob Frommé van Het Parool beschreef hoe hij het iemand aan het einde van een seculiere rouwdienst hoorde voorlezen. Bovendien bleek Sub finem in de ogen van gelovige mensen een onprettige slotregel te heb ben. „Het is gedaan", zeiden en kele familieden, „hoezo? Voor ons is het helemaal niet gedaan als je dood bent." En onze dier bare overledene was immers ook een religieus mens geweest? Dat was waar. Maar die rode zon, probeerde ik nog, is dat niet duidelijk een metafysisch sym bool? Ik werd meewarig aange hoord. Sindsdien geloof ik datje maar beter zonder poëzie kunt worden begraven. Frits Abrahams In de trein, recht tegenover mij, zit een moeder met haar zoontje. Het ventje peutert vol overgave uit zijn neus. Hij kneedt een balletje, houdt het tussen duim en wijsvin ger en bestudeert het aandachtig. Omdat ik weet wat de volgende stap zal zijn, kijk ik alvast een an dere kant uit. „Jasses", hoor ik zijn moeder sis sen: „Uitje neus eten is vies." Haar zoon is het daar niet mee eens. „Uit jóuw neus eten is vies", zegt hij. Otto Holzhaus Met twee andere tentoonstellingen in Museum De Beyerd Onder de naam Document Nederland organiseren het Rijksmuseum en NRC Handelsblad jaarlijks een tentoonstelling naar aanleiding van speciale foto-opdrach ten met het doel het vastleggen van de eigentijdse Nederlandse geschiedenis. Dit jaar ging fotograaf Morad Bouchakour op zoek naar feestcultuur in Nederland. Bouchakour studeerde aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag, waar hij afstudeerde op portret en Reportagefotografie. Zijn werk werd reeds elf keer bekroond met een prijs, waaronder de PANL-Award en de eerste prijs in de categorie documentaire binnen land van de Zilveren Camera 2000. Wie de tentoonstelling Feest! in het Rijksmuseum gemist heeft, krijgt een herkansing. Nederland viert FEEST! is van 26 januari tot 16 maart 2003 te zien in De Beyerd, centrum voor beeldende kunst, te Breda. 3 Tentoonstellingen Van 26januari 2003 tot en met 16 maart 2003 De Beyerd, centrum voor beeldende kunst Boschstraat22 4811GH Breda Open: van dinsdag t/m vrijdag van 10.00 tot 17.00 uur Zaterdag, zon- en feestdagen van 13.00-17.00 uur Fotoboek Nederland viert FEEST! ISBN 90 75 380593 Uitgeverij Artimo Gebonden, 192 pagina's, 24 X30 cm Verkoopprijs €34,50 In dezelfde periode kunt u ook twee andere exposities in De Beyerd bezoeken: de tentoonstelling "At night, we slept in the middle of the clouds. That was difficult." So they told me. Een parcours met presentaties, gemaakt naar aanleiding van het bezoek van kunste naars Roy Villevoye (i960, Maastricht) en Jan Dietvorst (1953, Bergen op Zoom) aan de Asmat in Papoea (foto/film). En de expositie Morbus Sacer, met werk van Erzsébeth Baerveldt (1968, Nijmegen) (diverse media). Vrijkaarten Als lezer van NRC Handelsblad kunt u de drie tentoonstellingen gratis bezoeken. Tegen inlevering van de onderstaande bon aan de kassa van De Beyerd krijgt u met maximaal twee personen gratis toegang tot het Museum. Het fotoboek bestellen Naar aanleiding van de tentoonstel ling Feest! is het prachtige boek Nederland viert FE EST! verschenen met ruim 100 foto's in kleur en een voorwoord van Bas Heijne. U kunt het boek bestellen door onder staande bestelbon in een gefrankeerde envelop te sturen naar: NRC Handelsblad, o.v.v. Lezersservice boeken, Postbus 8756, 3009 AT Rotterdam. Document Nederland 2002: Feest! Tegen inlevering van deze bon aan de kassa van Museum De Beyerd krijgt u met twee personen gratis toegang tot het museum. Naam:m/v Adres: m/v Woonplaats: besteltex. van Fotoboek Nederland viert feest! a 29,50 bijdrage in de verzendkosten 1,95 (alleen niet-abonnees) Voor het totaal verschuldigde bedrag machtigt ondergetekende PCM Landelijke Dagbladen te Amsterdam tot een eenmalige afschrijving van bank/girorekening: Handtekening: VOOR MEER INFORMATIE OVER LEZERSAANBIEDINGEN: 010 - 406 69 28 NRC m HANDELSBLAD Wie zijn wij? Wat verbindt de inwoners van een van de welvarendste en meest vrij gevochten landen ter wereld nog met elkaar? Hoe heeft het kunnen gebeuren dat over een land dat nog maar kort ge leden als 'af werd beschouwd, ineens in dramatische termen als 'puinhopen' en 'wederopbouw' wordt gesproken? Waarom botst het algemeen belang hier steeds weer met het eigen belang? En: waar komt die manische mondigheid toch vandaan? Sinds enige tijd schrijft Bas Heijne een column in NRC Handelsblad. Het zijn veel besproken beschouwingen, nu eens fel en hartstochtelijk, dan weer doordacht en speels, meestal tegendraads. Steeds weer probeert Heijne erachter te komen wat Nederland beweegt. De aanleiding is actueel, maar het is Heijne altijd te doen om de onzichtbare werkelijkheid achter de waan van de dag. Tezamen leveren zijn stukken een verrassend portret op van ons land - dat dierbare land dat we ongemerkt ISBN: 90 4460289 6 Paperback 224 pagina's formaat 12,5x20 cm Verkoopprijs €14,50 Actieprijs €12,- Actienummer. 426-73378 Actieperiode: 6januari 2003 tot 6 april 2003 Abonnee Extra Abonnees hebben meer dan dén streepje voor. Zij betalen geen verzendkosten. Niet-abonnees betalen een bijdrage in de verzendkosten van 1.95 per bestelling. door Bas Heijne ZOJUIST VERSCHENEN zijn kwijtgeraakt en maar niet terug kunnen vinden. Bas Heijne schreef twee romans en twee verhalenbundels, en de essaybundel De wijde wereld (2000). Hij is redacteur van NRC Handelsblad. Met korting bestellen Lezers van NRC Handelsblad kunnen Het verloren land bestellen door onder staande bon in een gefrankeerde envelop te sturen naar: NRC Handelsblad, o.v.v. Lezersservice boeken, Postbus 8756, 3009 AT Rotterdam. Op vertoon van de bon is het boek voor dezelfde prijs verkrijgbaar bij de boekhandel en bij Nieuwspunt, verkooppunt van PCM Uitgevers, Wibautstraat 131 te Amsterdam (maandag tot en met vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur). Naam: Adres: m/v Postcode: E-mail: Woonplaats: Bestelt:ex. van Het verloren land 12,- ISBN 90 446 0289 6 actienr 426-733 78 Bijdrage in de verzendkosten niet-abonnee 1,95 Totaal Voor het totaal verschuldigde bedrag machtigt ondergetekende PCM Landelijke Dagbladen te Amsterdam tot een eenmalige afschrijving van bank/girorekening: I I N I I II I I Datum: Handtekening: VOOR MEER INFORMATIE OVER LEZERSAANBIEDINGEN: 010 - 406 69 28 NRC m HANDELSBLAD Illustratie Mariet Numan

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - krantenknipsels | 2003 | | pagina 33