Watersnoodramp
metro i a a
WOENSDAG 28 JANUARI 2003 I JL
Gereformeerde Kerk op de achtergmnd.
In het midden Ko van Oeveren. Vooijaar 1953: veel kinderen uit het
rampgebied mochten een week op vakantie. Voor Ko betekende dat
een weekje in Egmond aan Zee.
S
Enkele dagen na de ramp werd deze foto gemaakt. De ravage in de
Kerkstraat is enorm. Later zijn hier houten noodhuizen verschenen, door
Noorwegen geschonken. Enkelen doen nog dienst als woning.
Pastorie en de Nederlands Herroimde Kerk ii
in Stavenisse. i februari 1
afspeelt. "Mijn vader had de
ramen op zolder afgedekt zodat
wij niet naar buiten konden kij
ken. Dat deed hij om de kinderen
te behoeden voor het zien van
drijvende kadavers en mensenlij
ken. Het enige wat wij zagen was
een kolkende schuimmassa vlak
bij ons huis."
Zondagmorgen is het eb, maar
met de verwachte vloed van die
middag is er van veiligheid nog
absoluut geen sprake. Het gezel
schap vertrekt naar het even ver
derop gelegen gemeentehuis, het
hoogste punt in Stavenisse. Die zit
inmiddels goed vol. "Ik schat met
zo'n 200 mensen. Pas nog vertelde
iemand me dat hij er niet meer bij
kon. Wat ik nog goed weet is hoe
een man daar uren heeft staan
huilen om zijn verdronken vrouw
en kinderen." Stavenisse is groten
deels overspoeld met water en
geheel van de buitenwereld afge
sloten. Als het zondagmiddag weer
vloed wordt reikt het waterpeil
nóg hoger dan de nacht ervoor.
Her en der vluchten Stavenissers
de daken op. Anderen klimmen in
telefoonpalen of drijven op stukken
wrakhout. Het wordt donker, het is
DE RAMP IN CIJFERS
Stavenisse was niet het enige zwaar
getroffen dorp in 1953. Zo vielen in de
gemeente Ouwerkerk (656 inwoners)
91 doden te betreuren. Oude Tonge
(3088 inwoners) telde 305 overlede
nen en Nieuwerkerk (1858 inwoners)
moest 288 inwoners missen. Uit het
rampgebied zijn ongeveer 72.000
mensen tijdelijk geëvacueerd. Daarvan
waren er 11.000 in oktober 1953 nog
niet teruggekeerd. Onder dieren nchtte
de watersnoodramp een ware slachting
aan. Ongeveer 47.000 stuks vee en
140.000 stuks pluimvee verdronken.
Meer dan 3000 woningen en 300
boerderijen werden verwoest, 40.000
woningen en 3000 boerderijen bescha
digd. Het zeewater overspoelde in
totaal bijna 200.000 hectare grond. De
materiële schade werd destijds geschat
op ruim anderhalf miljard gulden.
koud en veel mensen gaan een ban
ge tweede nacht in.
De gigantische omvang van de
ramp begint maandagmorgen pas
door te dringen in de rest van
Nederland. Eerst zijn het nog voor
al kleine vissersboten die hulp bie
den, een dag daarna komen de lan
delijke reddingsacties pas goed op
gang. Hoe lang hij in het gemeente
huis heeft vertoefd kan Ko zich niet
meer herinneren, maar het moet
tot ergens na dinsdag zijn geweest.
Met een binnenvaartschip worden
hij en veel andere Stavenissers op
gehaald en in veiligheid gebracht.
Ko belandt in een Dordrechts nood
ziekenhuis. Na een kort verblijf bij
zijn oom in Rotterdam gaan Ko,
zijn broer en ouders naar één van
de vele opvanggezinnen in Neder
land. De kinderen gaan tijdelijk in
Rotterdam naar school. Na een half
jaar keren ze terug naar Stavenisse,
waar de ramp een verwoestende
uitwerking heeft gehad. In het
dorp zijn 153 bewoners omgeko
men. Bijna 400 koeien, 80 paarden,
dik 2500 kippen en 350 varkens
hebben het niet overleefd. Er zijn
140 woningen totaal verwoest en
300 fors beschadigd. "De polders
waren weer droog en overal was
men bezig met herstelwerkzaam
heden. Het drong duidelijk nog
niet tot me door wat er nu eigenlijk
was gebeurd, want eerlijk gezegd
vond ik als 10-jarig jongetje al die
drukte erg leuk. Er was ineens
enorm veel te beleven in het dorp.
Pas later ben ik me alle vreselijkhe
den gaan beseffen."
De school waar Ko voor de ramp
op zat, gaat in september weer
open, maar erg druk is het nog
niet. Diverse stoelen blijven leeg.
"Begrijp me goed, in mijn familie
waren er geen dodelijke slacht
offers gevallen. Ik was ook niet
getraumatiseerd. Maar er zijn veel
mensen voor wie dat niet opgaat.
Ik heb een kennis die zijn zuster
voor zijn ogen heeft zien verdrin
ken. Er zijn mensen die twee
dagen in een telefoonpaal hebben
doorgebracht, mannen die hun
vrouw hebben verloren, kinderen
die ineens wees zijn geworden en
ga zo maar door."
Eind 1954 is Stavenisse weer gro
tendeels hersteld van de grote klap.
"Toch zijn er nu nog steeds mensen
die er niet over willen praten. Het
onderwerp ligt nog heel gevoelig",
aldus Van Oeveren.
Een schuldige aanwijzen wil hij
eigenlijk niet, omdat volgens hem
niemand zo'n ramp had kunnen
voorspellen. "Maar als je toch een
oorzaak zoekt, zou je het de Duitse
bezetter kunnen zijn. In 1939 ver
scheen een Rijkswaterstaatrapport
over de slechte staat van de dijken.
Toen kwam de Tweede Wereldoor
log en nadien gaf de regering prio
riteit aan de wederopbouw van ons
land. Logisch natuurlijk. Voor de
dijken was gewoon geen geld."
Ko geeft toe dat het meemaken van
zo'n ramp iemand voor een deel
kan vormen. "Ik zat met tranen in
de ogen bij het zien van de beelden
van een orkaan die onlangs een
eilandengroep bij Australië ver
woestte. Je staat meer open voor
rampen elders in de wereld."
Tekst: John van Schagen
Foto's: DJ. Letzer
