ampioen van de
kleine naties"
WAARIN OPGENOMEN DE IERSEKSE EN THOOLSE COURANT
tserwagens stonden klaar
Djocja binnen te trekken.
Brieven uit het eiland
Algemene Vergadering van de O.V.T.
irlcen
'are
krij
mens
ig 26 Sept. 1947
No. 39
h uitgave
J. M. C. POT, Tholen
16. Postrek. 1043
fad verschijnt eiken
f. Prijs per kwartaal
r 15 cent disp.kosten
nummers 8 cent.
Twee en zestigste
jaargang
Advertentiën p. millimeter
10 cent, meteen minimum
van f2. De advertenties
worden gemeten van lijn tot
lijn. Advertenties onder no.of
te bevragen bij het bureau
wsblad voor het Eiland Tholen Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St-Maartensdijk, Stavenisse, St-Annaland, Oud-Vossemeer
Open brief aan Dr. Evatt
niets zult doen en niets zult zeggen,
wij daarover niet verwonderd zijn
Australisch blad „Sunday
md Gurdian" van IU
us jl. hebben wij de
ende open brief aan
traiische minister van
iaudse zaken, dr. Evatt
roften:
de doctor.
eten dat U deze brief pas
nige lijd zuil ontvangen,
ien U op bet ogenblik op
erloeft. Maar zo is onze
landse politiek, waarvan
ierstelt wordt, dat ze uw
zorg is. in San Francisco
eg U een grote bekend-
als de „kampioen der
naties". Wij hopen dat U
steeds bent.
sotiden U in herinnering
brengen dat de Hollanders
Java onze naaste blanke
zijn geweest sinds de
vloot de haven van
binnen voer, ook be-
tot de kleine naties.
140 waren er 10 millioen
niets: toen de Duitsers ten
uit Holland verdreven
waren er een kwart
dil in Hollandse mannen,
ven en kinderen minder,
het ogenblik dat de door
lapanners geinspireerde
tie op Java uitbrak, beeft
oord als Australisch minis-
an Buitenlandse Zaken
ildig iedere bemoeiing
de Indonesische kwestie
gesloten.
de havenarbeiders uw
i uitstippelen en Neder-
schepen vele maanden
uden.
Weken op zee.
weken geleden, toen de
e op Java critiek begon te
tan
s
gel
ir u
w
tut'
oo
of
le zi
ver
hul
itei
ove
worden moest U naar J.tpan. U
vloog niet. U maakte een zeereis
van twee weken. U bleef zes
dagen in Japan. En nu Australië
zich diep in deze Indonesische
warboel heeft gestoken, bent U
halvei wege een thuisreis, op
uw gemak.
Het volgende gebeurde:
De Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties verordende liet
staakt bet vuren" en het schieten
hield op. De Hollanders en de
Republikeinen wachlen nu op
buitenlandse bemiddeling. Maar
intussen hebben Australische
vakverenigingen enkele daar
van communistisch georiënteerd
besloten alles wat Hollands is uit
dit land te bannen. Om kortte
gaan, zij hebben een handels-
oorlog uitgevaardigd en nog
erger dan een handelsoorlog
tegen onze bondgenoot uit de
oorlogstijd, een van de kleine
naties, ten aanzien waarvan U
zo n mooie reputatie hebt als
bun kampioen.
Wij wachten met. belangstelling
af wat U zult zeggen tot de
Nederlandse regering wat U
zult adviseren aan uw „vol
komen neutrale" eerste minister
en wat U zult zeggen tot de
vakverenigingen die bezig zijn
'U (en uw land) internationaal
belachelijk le maken.
Maar als U niets zult doen en
niets zult zeggen, zullen wij daar
niet over verwonderd zijn."
Wij geven deze brief zonder
verder commentaar, slechts met
de opmerking dat de schrijver
intussen bemerkt zal hebben,
dat het schieten na de order
„Staakt het vuren", zeker niet
opgehouden i$,
i df
snij
en
taa
bri
laai
,,WiJ mogen niets doen."
J i
ov
II Ml.,
rk
4
tv
'O
or
ij
di
h
er
)m
o
Thans wordt nog dagelijks de tactiek
der verschroeide aarde toegepast.
De brief die wij hier afdrukken, is afkomstig van een
soldaat van het Nederlandse leger die op het tijdstip
van afzending (8 September jl.) te Poerwokerto was
gelegerd. Deze jongeman is destijds met grote tegenzin
naar Indië gegaan „om te vechten tegen de arme
Indonesiërs, die door de kapitalisten werden verdrukt
en uitgezogen."
Uit zijn brief blijkt wel hoe hij nu hij de werkelijkheid
heeft aanschouwd, van mening is veranderd.
ARADJA, 8 Sept. 1947.
U uit Indië vertrokken
leeft de toestand zich zoals
it zeer gewijzigd. Zoals ik
ter Indertijd beloofde wil
én en ander vertellen over
van zaken zoals ik die
)0§>nlijk heb meegemaakt,
de actie begon bevond ik
Batavia en was werkzaam
Dienst Kwartiermeester
aal bij de Coördinatie
r Vervoer. Reeds eenweek
ren waren wij allen ge-
erd en wisten dus dal er
de lucht hing. Toch kwam
tie zeer onverwachts. Om
's nachts werden wij op
'ille gezonden en we
met verbazing datpant-
door de stad reden en
druk verkeer over bet
gsplein was. Aangezien wij
Kebon Sirih lagen hadden
I Pe' rayon Baan Holle to
e lavaweg langs de There-
'kweg terug naar de Kebon
De volgende ochtend werd
de radio bekend gemaakt,
middel van een radiorede
e Luitenant-Gouverneur-
aM en de Legercom-
ant dat de actie tegen de
liek Indonesia begonnen
In Balavia was alles rustig
verlopen. Er deden zich geen
incidenten voor bij de inbeslag
neming van de publieke gebou
wen als stations, radiozender
enz. Natuurlijk merklen wij aan
de stille in de stad zelf, dat
vele troepen naar het Binnen
land waren vertrokkeu en wij
lazen met spanning de leger-
bericliten. Maar verder was er
voor ons niets bij en wij waren
danig teleurgesteld. Gaarne had-
deu wij ook de handen uit de
mouwen gestoken,om een einde
te maken aan de giote clique
van de Soekarno-regering. Wij
moesten echter de hele politi
onele actie achter de schrijf
machine meemaken. Dit viel
zeker niet in goede aarde en toen
mij de gelegenheid werd geboden
Batavia te veriaten om dee! te
nemen aan een expeditie van
de Leger Technische Dienst,
heb, ik direct toegezegd. Het
doel dezer expeditie was in de
pas bevrijde gebieden alle krijgs
buit op technisch gebied te
verzamelen en te registreren en
locale frontwerkplaatsen op te
richten. Zo vertrokken wij dan
met negen man per auto op
7 Augustus uit Batavia. Zonder
veel binder van ploppers en
dergelijke onverlaten ondervon-
Het komt heus niet alle dagen
voor dat we Tholen in een
roman beschreven vinden en
zeker niet dat een Thooise
jongen een van de hoofdper
sonen-van het verhaal is. Dit
is het geval in het omvangrijke
werk van Dr. P. j. Risseeuw,
„Landverhuizers" geheten. In
twee boeken „Vrijheid en
brood en „De huilende wil
dernis beschreven.
Het boek behandelt de lot
gevallen, die aan de landver
huizing van grote groepen
Nederlanders, meest afge
scheidenen, in 1846 en 1847
naar Amerika voorafgingen en
daarop volgden. Zij zijn de
stichters van de Hollands
Amerikaanse kolonies aldaar
en over de herdenking van
100 iaren Holland Michigan
hebben we dezen zomer in
de couranten kunnen lezen.
Vele namen van steden in
Michigan herinneren aan de
kolonisatie der Hollanders;
zo noemde de Arnhemse groep
haar nederzettingHolland.
Ieder jaar komen uit de omtrek
daar de afstammelingen der
kolonisten en Amerikanen van
heinde en ver om het beroemde
tulpenfestival bij te wonen.
Doch 100 jaar geleden wa^
Holland een verzameling blok
huizen in een dicht woud,
waar honger en ellende, ge
paard met de alom om zich
griipende malaria, de mensen
deden sterven als ratten.
In 1846 vertrok een eerste
groep landverhuizers onder
leiding van Ds. van Raalte uit
Arnhem, in 1847 volgde een
groep uit Utrecht onder Ds.
Scholte en een Zeeuwse groep
onder Ds. van der Meulen uit
Ter Goes. De afgescheidenen
hadden geen gemakkelijk leven
in dien tijd in Nederland. Het
werd hen ten aanzien van de
vervulling van hun kerkelijke
plichten uiterst moeilijk ge
maakt en broodroof was aan
de orde van de dag. Het mag
zeer zeker door allen nog wel
eens gelezen worden dat Ne
derland dat in de 80-jarige
oorlog zo voor zijn godsdienst
vrijheid gestreden had, deze
twee eeuwen later maar zuinig
in toepassing wist te brengen.
Uit sociale nood "en godsdien
stige overwegingen begon dan
ook in die jaren de uittocht
naar Amerika. Aangrijpend zijn
geschilderd het geloofsver
trouwen en de moeilijkheden
waarin en waaronder deze
exodus plaats vond. Een men
senleven was ook in die tijd
qauw geteld en aan boord van
de overvolle schepen eisten
ziekten vooral vele kinderle
vens.
Bij de Zeeuwse groec bevond
zich als emigrant Arjaan Kep-
pel uit Tholen met zijn moeder
en zusters. Over deze Thooise
held de volgende week meer.
SAMMETJE.
den te hebben arriveerden wij
na een vermoeiende reis op
I I Augustus in Banjoemas. De
dorpen en steden, waar wij
doorgetrokken waren, waren
doorgaans vernield. Vooral de
Chinese bevolkingsgroepen heb
ben veel te lijden gehad van
het wrede geweld van de Repu
bliek. Zonder veel omhaal zijn
vrouwen en kinderen vermoord
of weggevoèrd en over het lot
der mannen valt helemaal niet
veel te verlellen. Daar is maar
één woord op zijn plaats: mati.
Na enige tijd de omtrek verkend
te hebben, waarbij wij vooral
het oog lieten vallen op de
residentie Banjoemas zelf en
ook op de vesting Gombong, de
dorpen Soekaradja en Poerwo
kerto, werd door de leiding
besloten de LTD 716e werk
plaats als locale werkplaats in
Poerwokerto te vestigen.
Zo belandden wij in een suiker
fabriek, of tenminste in de
armzalige resten ervan en in
de vroegere werkplaats is thans
onze nieuwe werkplaats herrezen
Overal vandaan hebben wij het
en St-Philipsland
gehouden 22 September in
Café Bijl te Scherpenisse.
Toen de voorzitter de heer D. L.
Klompe de vergadering opende
was de zaal vrij goed bezet het
geen de voorzitter in zijn ope
ningsrede een prettig verschijnsel
vond.
De notulen der vorige ver
gadering werden hierna door
den secretaris de heer Iz. Hage
voorgelezen en ongewijzigd
goedgekeurd, onder dank voor
zijn redactie.
Daarna werd het jaarverslag
uitgebracht, het blijkt dat dè
toestand niet ongunstig is doch
de leden werden opgewekt om
hun best te doen de maatschappij
tot meerdere bloei le brengen,
zulks in het belang der O.V.T.
De secretaris werd voor dit
verslag door den voorzitter dank
gezegd.
Hit het financiële verslag blijkt
dat in de rubriek Paarden een
winst van nagenoeg f0000 is
gemaakt, de rubriek rundvee
gaf een klein nadelig saldo le
zien.
De voorzilter deed een beroep
op de deelnemers om in het
belang der Maatschappij de
waarde der verzekerde dieren
niet te overdrijven, en brengt
een woord van dank aan de
financiële commissie voor de
door hen verrichte werkzaam
heden.
De heer L, Dofst maakt de
opme.iking dat toen een der
leden van de commissie ver
hinderd was zijn werkzaamheden
te verrichten het plv. lid niet
aanwezig was, dit vindt spr.
niet juist.
De voorzitter zegt dat dit niet
goed is, als de plaatsvervanger
tijdig bericht heeft gekregen
dient hij die functie waar te
nemen.
Hierna werden met resp. 22 en
20 stemmen ais bestuursleden
herbenoemd de heren C. J. van
Westen en A. J. Groenewege,
die dank zeggend voor het in'
in hen geslelde vertrouwen, hun
benoeming weder aannemen.
De voorzitter wenst hen hier
mede geluk en hoopt dat zij
zoals voorheen de groei van
O.V.T. zullen bevorderen
Het Bestuur stelt voor de H.O.
op te blijven bepalen, waar
aan de vergadering haar goed
keuring hecht.
De heer Brooymans acht het
gewenst dat de leden der finan
ciële commissie steeds wisselen
hij vind een oplossing indien
een altredend lid niet wordt
herbenoemd doch in diens plaats
zijn vervanger word aangewezen
terwijl dan een nieuw vervan
gend lid word benoemd, die
zo vervolgens de plaats van zijn
degene die hij vervangt inneemt.
De vergadering hecht hieraan
haar goedkeuring. Als lid wordt
benoemd de heer C. Kodde en
als plaatsvervangend lid de heer
P. J. Kloet, die desgevraagd
verklaren deze functie op zich
willen nemen.
De voorzitter dankt de stem-
opnemers de heren L. Dorst
en J. P. Kloet voor hun moeite.
Hierna rondvraag.
De heer L. Dorst vraagt of de
schatter ook zijn aandacht bij
de schatting niet zou knnnen
geven aan t.b.c. vee.
De heer Brooymans pleit om
koeien vrij van t.b.c.veel minder
premie te laten betalen.
Hierover ontstaat een gedachten-
wisseling doch men ziel geen
kans om tot een goede oplossing
hiervoor te komen.
Hierna sluit de Voorzilter met
een woord van dank voor de
goede opkomst de vergadering
materiaal moeten slepen. Vooral
in de vesting Gombong vonden
wij veel bruikbaar materiaal,
zoals draai banken, fraismachiries
en boorinstallaties, die goed van
pas kwamen. Van de week wordt
de wei kplaalsovergedragen aan
een burger-partij, die dan de
boel zal leiden, terwijl wij verder
gaan naar Salatiga, waar dezelfde
opgave ons zal wachten. Zoals
U weet ligt Salatiga ongeveer
40 km. van Djogja vandaan en
wij naderen het hol van de
leeuw dus wel heel dicht. Maar
hoe eerder wij daar zullen zitten,
hoe liever het ons zal zijn, want
wij zijn het eeuwige onderhan
delen beu. Dingen, die naluurlijk
niet in de krant geschieven zijn
en toch van de hoogste betekenis
zijn en U wel zullen interes
seren, zal ik even in het kort
vermelden.
Wist U, dat het 4e esquadron
Pantserwagen» klaar stond om
Djogja binnen te rukken Dat
de weg vrij van versperringen
was en het een koud kunstje
geweest zou zijn om door te
stoten'.' Dat ook het 2e en 3e
esquadron klaarstonden omdoor
te stoten? En dat nu die wegen
zeer begrijpelijkerwijze versperd
zijn door de republiek, zodat
het een ongehoord karwei zal
zijn om er doorheen te komen
Allemaal de schuld van de
fantaslen, die denken, dal ze
dit „peulschilletje" wel even
achter de groene tafel onder
het genot van een goede sigaar
kunnen uitmaken.
Dat gisteren de lOÜOste bestand-
schending na het geven van liet
hernieuwde hevel: Slaakt het
vuren op 5 Augustus jl. gemeld
werd? Dat per dag gemiddeld
twee doden en ettelijke gewon
den zijn te betreuren en dat wij,
kleine geesten, elke nacht met
ons zevenen, een uur op wacht
mreten staan om niet de kans
te lopen dat de woning waarin
wij liggen boven ons hoofd wordt
afgebrand? En dat wij reeds
meerdere malen door de heren
republikeinen met een bezoek
werden vereerd, waarbij wij
dan in actie moeten komen
En dat wij gewoqn accepteren
dat zekere elementen in het
Nederlandse volk ons voor
moordenaars uitmaken? Dat wij
heel gewone mensjes niet be
grijpen, dat het ijzer niet ge
smeed wordt, terwijl het nu
heet is en dagelijks moeten
aanzien dat Nederlandse eigen
dommen zoals bruggen, onder
nemingen en fabrieken onder
liet motto: Politiek der ver
schroeide aarde door de geëerde
republiek Indonesia worden
platgebrand?
Ik denk dat U zich nu ongeveer
een beeld kunt vormen van de
werkelijke toesland op Java.
U begrijpt misschien nu de
stemming van ons, gewone sol
daten en dat wij van de hoge
politiek niets terug hebben en
met afschuw in de houding
slaan <voor de beruchte wapon-
cariier met de donkere kist en
de driekleur er over. We weten
wel, dat hij, die daarin vervoerd
wordt, voor niets is gevallen.
Gelooft U, sinds dat U uit Indië
vertrok, is de toestaud anders
geworden. De actie, waarvan
zoveel werd verwacht, is uitge
lopen op een stichting van
gruwelijke wanorde. Slechts aar
zelend herstelt zich het lande
lijke leven en beginnen de pas-
sars in de dessa's zich weer te
bevolken. De rijstvelden en de
suikerrietvelden lagen een lange
tijd onkewerkt stil en de ge
volgen daarvan zijn duidelijk.
De rubbertuinen zijn stuk voor
stuk versneden door de onver
laten en nog dagelijks moeten
wij aanzien dat in plantages
tegen de helling van de Slamat
wel een dertigtal lampjes op de
aanwezigheid van ploppers dui
den, die met hun messen de
tuinen vernielen.
