IERSEKSCHE EN THOOLSCHE COURANT NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN. BOTERLETTER GEVULD MARSEPAIN No. 2446 Vrijdag 13 November 1931. Negen en veertigste jaargang Fholen, Poortvliet, Scherpenisse, St. Maartensdijk, Stavenisse, St. Annaland en Oud-Vossemeer Eerste Blad. SOCRATES. K ;Uw Zenuwen VAN D1XHOORN Dit blad verschijnt eiken Vrijdagavond. Prijs per kwartaal f 0,80met Geïllustreerd Zondagsblad f 1,37B, franco per post fl,65 15 ct. disp. kosten. UITGAVE FIRMA J. M. C. POT - THOLEN. TELEF. INTERC. No. 16. Advertentiënvan 1 totJ4 regels 75 ct.; ieder regel meer 17 V, ct. Grootte der letters naar plaatsruimte. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering. 10 //Hij is de eersle voorbeeldige roensch van do Oudheid. (Geschiedenis der Wereld door Prof. Brugmans Dr. Fischer) Wanneer wij aandacht gaan schenken lan hem, wiens naam boven dit artikel vermeid staat, moeten wij ons in gedachten eerplaatsen naar een tijdperk, dat meer ;an twintig eeuwen achter ons ligt en naar iet Zuidelijk deel van het Balkan'-schier- liland, naar Griekenland. In geen land spreekt het verleden zoo nachlig tot ons als in Griekenland, iedere >erg en ieder dal legt getuigenis af van le verdwenen dagen, toen de Grieken hun iulLuur grondvestten, die wij als erfenis 1 ïebben gekregen. Zij toch omvat dierbare !u heilige herinneringen, die tot ons beste in schoonste bezit behooren, herinneringen lan een volk, dat ons de edelste gedachten to in de schoonste kunstwerken geschonken ïeefl. In dat land werd 470 jaar voor Ghr. te lithené geboren de groote wijsgeer Socrates iie een geheele ommekeer veroorzaakte bi bloot aan dwaling en vergissing, maar het streven naar een zoo volkomen mogelijke wereld- en levensbeschouwing is toch zeker prijzenswaardig. Het brengt deedelste denk krachten des menschen in beweging en spoort hem aan tot een heilig streven om Mensch te worden In dit verhand meenén wij goed te doen, een aanhaling te geven uit „Ideëel en reëel" van Dr. J. Woltjer, die zegt: „Maar toch, hoe groot ook de gevaren mogen zijn, die de wijsbe geerte vei gezellen, wie de wetenschap als een gave Gods eert, kan de wijsbegeerte niet in nachten, die van het gebouw dei- wetenschap zoowel de grondslag als de voltooiing is." En ds. Eabér wijst er op, dat in de Statenvertaling van de H. Schrift onder de aanleekeningen voorkomt de zinsnede„de rechte philosophie die een gave Gods is, en zelfs een instrument ot middel is, dienstig om Gods Woord beter te verstaan en te verklaren." Hopende, dat door vorenstaande uiteen zetting een juistere gedachtengaug gegroeid zij over Y\ ïjsbegeerte (lilosuüe,) keeren wij terug tot dien beroemden wijsgeer, Socrates, die ondanks den gestorven heldendood. leeft SOCRATES was in vele opzichten een merkwaardig man. Hij werd geboren te Athene, alwaar zijn vader beeldhouwer wa&. Hij zelf was eerst ook beeldhouwer, n het denken van zijn tijd. Vó*ór Socrates lieid het wijsgeerig denken zich altijd I maar weldra volgde hij zijn roeping: leerend met de stollelijke wereld waarop I en zoekend rondgaan onder de menschen ©ZIj_ r nen leefdeSocrates bracht een nieuw ilement in het denken door „den Mensch" ot het voorwerp zijner studie te maken. Us praetisch lilosoof ging hij na, wal men oet doen en hoe men de menschelijke ïandelingen en instellingen moet opvatten i.w.z. het geheele leven! Socrates toonde dat in ons binnenste een onzichtbare Minacht woont, die sterker is dan de ge- Ajieele buitenwereld met al haar geweld. qS lij, die deel uitmaakte van het Dagelijksch iestuur van Athene, heeft later liever den iftbeker leeggedronken (op een en zcven- Iigjarigen leetujd) dan iets van zijn prin- iepes op te geven of ongehoorzaam te mi den aan de wetten van den Staat (hij lad nl. kunnen vluchten, toen hij ter dood 'as veroordeeld, maar weigerde zulks te loen.) Na vorenstaande inleiding zijn we on- ezocht gekomen op het terrein van de Vijsbegeerte of aphilosuphie" gelijk het het Grieksch heet. Ons. Hollandsch 'oord verdient verre de voorkeur, gelijk k bepleit wordt door Ds. W. Faber, a-aar aan de Chr. H. B. S. teüoogeveen ie in zijn onlangs uitgekomen werk„Grond- ïginselen der Wijsbegeerte", schrijft let pleit voor den rijkdom onzer Neder- andsche taal, dat wij zulk een goed en igensoortig woord bezitten voor wat in reemde talen Philosophie heet Het woord «philosophie" beteekent wijs- eidsliefde maar ons woord Wijsbegeerte rukt juister uit, wat er met deze ge- achtenuiting bedoeld wordt. Hoewel beide fijzen op een genegenheid voor wijsheid er verschil in intensiteit tusschen liefde begeerte. Dit blijkt als we bedenken, t er liefde voor iets kan bestaan zonder at onze begeerte er zich naar uitstrekt. kunnen wij de sterren of de bergen el' hebben, en toch zal niemand sterren 1' bergen begeeren Ds. Faber schrijft: „Begeerte wil hel Oorwerp dat zij nastreeft zich Loeëigonen zich opnemen eu tot duurzaam bezit ken. En dat is inderdaad bij wijsbe eerte het geval. Daarin is het den mensch iet maar te doen om de wijsheid lief te ebben, doch hij begeert haarhij worstelt m haar bezit; hij spant al zijn krachten om tot een alom vattend inzicht van de ijsheid te geraken, en daardoor heen toe ast voor zijn zoekende ziel te komen. De énheid des levens is er voor den wijsgeer 'ede gemoeid." Gegrond meestal op onkunde heeft meni- <en afkeer of minachting voor de wijs- egeerte, maar het adertje van wijsgeerig loed heeft ieder mensch in zich. Het gaat wijsbegeerte altyd over een nadenken ver de verschijnselen des levens en der tèrelden goed bezien ontkomt geen mensch an vragen over het wezen, en het hoe die ingen 1 Natuurlijk zal niemand beweeren at de wijsbegeerte onfeilbaar is. Ieder 'ensch is beperkt in zijn kennen en staat Hij wandelde vaak op de markt, ging met handwerkslieden zoowel als met aanzien lijken een «praatje" maken en begon dan als een onwetende over zeer eenvoudige dingen te vragen, eindigende met de onder vraagden meestal te overtuigen van hun beperkte kunde. Niet, omdat hij meende zelt alles te weten, neen .Socrates heette een wijs man, omdat hij geheel en al be sefte, dat hij zoo weinig wist, terwijl andere menschen bij geringe kunde ten onrechte dachten, dat ze alwetend waren. Door zijn medemenschen óók le brengen tot het besef van onwetendheid meende Socrates een opvoedend werk te doen, maar kweekte hij afkeer en haat, die hem eindelijk voor een rechtbank brachten. Hij was een ver standelijke, nuchtere natuur, een intellec tualist met een innige religieuze stemming met geestdrift voor de WAARHEID. Hij bezat een hartelijke genegenheid voor zijn leerlingen, verbond aan een koel hoofd een warm hart. in zijn „Griechische Denker" schrijft Gomperz over Socrates: „Een warm hart onder een koel hoofd, dat is een zelzame verschijning en het zeldzaamste aller ver schijnselen is een ongewoon machtig ar beidend. hart, dat zijn gausche kracht ge bruikt om het hoofd koel te houden een stoomketel gelijk die een ijsmachine aan het werk zet! Sleehts enkele malen in tal van jaren keert zulk een verbinding op groole schaal terug en ze oefent als om ons schadeloos te' stellen voor haar zeld zaamheid, eeuwenlang haar werking uit, zonder ooit aan invloed te verliezen." Eu zoo leeft de beroemde Socrates nog steeds ondanks den gestorven heldendood Op hoogen lee tijd werd hij door tegen standers, die hem met zotten konden, aan geklaagd. Drie onbeduidende aanklagers, Mehtus een dichter, Anylus oen dueiua- goog, Lycus een redenaar, brachten hein voor don rechtbank, dio nog bijgestaan weid dooi oen vergadering van ongeveer 50Ü Atheensche burgers, die naar de zeden dier. dagen recht zouden spreken. De kunstmatig opgeslelde aanklacht luidde «Socrates is misdadig, de goden die de stad erkent, niet erkennend, en andere nieuwe goddelijke openbaringen invoerend; misdadig ookis hij daar hij de jongelieden bederft. „Straf: «de DOOD." Nadat cle aanklagers hadden uitgesproken verdedigde Socrates zich op een waarlijk eenvoudige, scherpzinnige wijze. Volstrekt versmaadde hij het de gewoonte dier dagen te volgen en door smeekbeden en geklaag het hart der rechters te treilen. Nadat het doodvonnis was uitgesproken, sprak Socrates op waardige wijze (volgensPlatos Verdediging van Socrates, door dr. Gh. M. van Deventer uit het Grieksch vertaald) als volgt„Door gebrek verlies ik, doch niet door gebrek aan woorden, doch door aan driestheid en onbeschaamheid komen tot rostslaap, kalmte, zelfbeheerscliiug arbeidslast eu levensvreugde keer weer door 8 bet gebruik van 4-0741 Mijnhardt's Zenuwtabletten. en den wil, dat tot u te zeggen, wat u het aangenaamst ware om te hoorendat ik weenen zou en klagen en vele andere en n iar mijn meening mij onwaardige dingen zou doen en zeggendie gij gewoon zjt van de anderen te hooren Ongetwijfeld was dat een lier woord zooals we het ook in onze dagen te weinig hooren, omdat.... WAARHEID spreken een verboden taal is, eu men rnet honig meer vliegen vangt aan met azijn, getijk een bekend spreekwoord zegt Socrates, die oprecin en zonder bijbe doelingen was, begon zijn beroemde ver dedigingsrede aldus: „Wat gij nu,o mannen Atheners, door mijn aanklagers van mij deiiKt, weet ik meiik zeli heb keker door hun toedoen haast vergelen, wal ik hen: zoo overtuigend spraken zij. En loch om het met één woord te zeggen, waars was er mets bij hen. Zij dan, zooals ik beweer, hebben weinig of niets waais zegd gij echter zult van inij de ganscüe waarheid hooren." En verder vervolgde hij „Is er één mensch, o Meietus, die aan menschelijke dingen geloolt, doch niet aan menschen V.... Is er iemand, die aan godde lijke zaken gelooft, maar niet aan godde lijke wezens zelf V" En Meietus antwoordde „Die bestaat niet!" Met drie redevoeringen, waarin hij o.a. zei, dat inj zichzelf onscnuldig oordeelde en eerder onderscheiding dan siraf ver diende, pleitte hij op moedige wijze voor zijn eerlijke overtuiging, eindigende met de woorden„Doch thans is het tijd, dat wij gaan ik om te sterven, gij om te leven. Maar wie van ons naar het beste gaat, is elk verborgen, behalve dan God Kalm dronk hij den giftbeker ledig en verwisselde het tijdelijke met het eeuwige 1 (399 v. Ghr.) Moge hij oi zij, die in dit artikel met ons meegeleefd heeft in de grijze Oudheid tot het besei zijn gekomen dal Wijsgeeren (Pliilosoleu) andere personen zijn, dan ze (misschien) dachten, en dat Socrates en de zijnen niet het minst om hun oprecht heid in denken en spreken waard zijn gekend en overdacht te worden H. E. DIJKEN. KREMERSTRAAT, TEL. 40745 15 BERGEN OP ZOOM 189 BINNENLAND. Overvallen en moordaanslagen. De vorige week 4s weer een week van overvallen en moordaanslagen geweest, de eene overval volgde op den anderen, lu Gorinchem werd een notaris vermoord de politie is er reeds in geslaagd den dader te achterhalen. In Schipluiden nabij Delft een overval op den kaissier eener boeren leenbank. De daders zijn gepakt. Ten slotte trachtten in Eindhoven weenige indi viduen een postbode te overrompelen. Wat kan er tegen gedaan worden en waar gaat dat naar toe? zijn vragen die menigeen zich stelt. Amokgeval te Batavia. Een vreeselijk drama speelde zich ook af in Batavia. Een huisjongen bij een Ghineesche familie, die vroeger reeds ge durende geruimen tijd wegens geestes- krunkheid m eene inrichting verp'eegd werd, schoot in een waanzinnige bui vijf personen neer, man, vrouw en twee doch ters eu daarna een hoofdagent van politie, die hulp wilde verleenen. Ten slotte pleegde de amokmaker zelfmoord. Kerkeraad contra Kerkvoogdij. In de Ned. Hervormde Gemeente te Ileerewaarden (Gld.) bestond reeds lang eene gespanuen verhouding tusschen ker keraad en kerkvoogdij, die thans tot eene uitbarsting gekomen is. Drie kerkvoogden werden van het lidmaatschap der Ned. Herv. Kerk vervallen verklaard. Als rede nen voor dezen drastischen maatregel worden genoemd, dat kerkvoogden in ge breke zijn gebleven het verschuldigde quotum en de bijdrage aan de Gentrale kas voor de Predikantstractementen over 1931 te beta'en, dat ze de predikantstrac tementen over 1931 te betalen, dat ze de predikantstractementen tot ver beneden het minimum verlaagd hebben, dat ze buiten den kerkeraad om een organist hebben benoemd, dat ze zichzelf een trac- tement hebben toegekend, kortom dat ze schuldig staan aan een verstoring van rust en vrede en orde. Het dansvraagstuk. Er is verschenen een rapport van de regeeringscommissie tot onderzoek van het dansvraastuk. De commissie is eenstemmig van oordeel, dat het dansen in het open baar in ons land een dusdanigen omvang en aard heeft aangenomen, dat de over heid zich met de zaak moet bemoeien. Naar haar oordeel dienen eischen te wor den gesteld ten aanzien van de oppervlakte van den dansvloer met betrekking tot de omliggende ruimte, het vermijden van boxen of andere algesloten ruimten ten aanzien van verlichting en luchtverver- sching, en wat betreft de handhaving der goede zeden, wordt door de commissie o. m. voorgestelddansverbod voor minderjari gen beneden 18 jaar$ verplichting aan wezig dansleeraar, die voor den goeden gang van zaken mede verantwoordelijk is, hefling van den toegangsprijs en wering van ongewenschte elementen. Tolbestorming. De actie voor opheffing van tollen is nog steeds niet ten einde. In de afgeloopen week moest het de tolgaarder in Maar tensdijk (U.) ontgelden. Een heer uit den Haag wenschte geen tol te betalen, de tolgaarder sloot de tol- ketting en spoedig stond aan weerszijden een file van automobielen. Als tragische bijzonderheid kan gemeld worden dat zich onder de talrijke gedupeerden iemand be vond die op weg was naar zijn vader, die te Hilversum op sterven lag. De tolgaarder bleek niet bereid hem door te laten. Een Chineesch vermoord. In Amsterdam werd een Chineesch door een landgenoot doodgeschoten. Wel stelde de recherche tot laat in den nacht een onderzoek in de verschillende Chinee- sche logementen in, maar van den dader was geen spoor te ontdekken. Ze blijven voor ons een onverstaanbaar volkje de bewoners van het Homelsche Rijk. Belgisch brood. De kwestie ven het Belgisch brood is nog steeds niet opgelost, hoewel de minister maatregelen tegen den invoer van hrood uil België had beloold. Niet slechts in Lim burg, maar ook in Rotterdam en den Haag ja zelfs in Amsterdam is men thans in de gelegenheid goedkoop Belgisch brood te koopen. De Belgische exporteurs naar Nederland kwamen zelfs met voor stellen aan Nederlandsche bakkers om hun geheele bedrijf er maar aan toe te geven en in het vervolg Belgisch brood te ver- koopen. Daarop is men echter maar niet ingegaan. Minister Beelaerts van] Blokland instal leerde eene commissie van advies voorde organisatie van een regeeringspersdienst. Uit zijne rede lichten wij het volgende: «Wil een klein land een objectieve voor lichting omtrent zijn werken en daden verzekeren, dan zal het daartoe ze'fs de handen uit de mouw moeten steken. Het doel van eiken voorlichtingsdienst zal in de eerste plaats moeten zijn het Buitenland objectief in te lichten omtrent alle ge beurtenissen, in het bijzonder alle over heidsmaatregelen, welker onjuiste inter pretatie in het Buitenland afbreuk zou doen aan 'slands belangen.

Krantenbank Zeeland

Ierseksche en Thoolsche Courant | 1931 | | pagina 1