IERSEKSCHE EN
THOOLSCHE COURANT
NIEUWSBLAD VOOR HET EILAND THOLEN.
No. 2346
Vrijdag 3 Januari 1930.
Zeven en veertigste jaargang
Tholen, Poortvliet, Scherpenisse, St. Maartensdijk, Stavenisse, St. Annaland en Oud-Vossemeer
Voor allen die Sukkefcn
oven
FIRMA J. M. C. POT - THOLEN.
Mijnhardt's Laxeertabletten
Dit hlad VArep.hiint pllrpn Vrfiri9arQvnr»ri i nnr/-* a irn
Dit blad verschijnt eiken Vrijdagavond.
Prijs per kwartaal f 0,80met Geïllustreerd Zondagsblad fl,376,
franco per post fl,65 15 ct. disp. kosten.
UITGAVE
TELEF. INTERC. No. 16.
PLUIMVEETEELT.
Vragen, deze rubriek betreffende, kuanen door
de abonné'e worden gezonden aan dr. te Hennepe
Diergaardesingel 96a, Rotterdam. Postzegel ran 7.6 ct.
voor antwoord insluiten en blad vermelden.
Diphtherie. Pokken en Snot.
I.
Da vorige keer waren we gebleven bij de
vraag hoe de kippen toch die ziekte oploopen.
Laat ik maar direct zeggen dat dit ook eeD
vraag ia, die mij altijd bet meest interesseert.
Soms kan men de oorzaak gemakkelijk aantoonen,
soms kan men er met den besten wil van de
wereld niet achter komen. Vooral bij hen, die
hun hokken keurig netjes in orde hebben, staat
men vaak voor raadseleD. Men moet echter be
denken dat we zelf ook vaak niet kannen aan
geven boe we aan een verkoudheid komen. De
een neemt zich geweldig in acht, is elk oogen-
blik bang voor kouvatten en krijgt het net zoo
gauw als een ander die het lang zoo nanw niet
neemt.
In bet feit dat de smetstof zoo taai is zit al
een deel van de oplossing. Als de smetstof in
stofdeeltjes maandenlang kan leven, kan zij het
lang in een hok uilhooden. Een poos geleden
werd mijn advies ingeroepen bij een groot hoen
derpark, waar men ondanks de uiterste zin
delijkheid en beste hokken, toch ieder jaar
diphtherie kreeg. Ik onderzocht in den zomer
het pluimvee en jawel ik haalde er verscheiden
uit die prachtig gezond leken en die toch in
de keel kleine puntjes van diphtherie-vliesjes
hadden. Zulke smetstofdragers houden dus als
het ware de ziekte voortdurend aan den gang,
de smetstof blijft steeds in het hok en zoodra
het weer ongunstig wordt, breekt de ziekte uit.
Een ander punt waar men in den laatsten
tijd meer ea meer op gaat letten zijo de insec
ten, vooral vliegen. Men heeft proeven genomen
waaruit bleek, dat vliegeu soms veertien dagen
nadat zij op een zieke kip hadden gezeten nog
smetstof over konden breDgen.
Als de smetstof eenmaal in het hok is gaat
de verdere besmetting natuurlijk snel genoeg,
vooral waar met de snotterige neuzen al heel
gauw het drinkwater en het tneelvoer besmet
worden. Voert men het graan zooals nog veel
het geval is, door dit in het strooisel te werpeD,
dan besmetten de kippen zich natuurlijk ook
gemakkelijk met dit strooisel. Naast de smetstof
komt dan ook het gevoelige dier in aanmerking.
Kippen die verzwakt zijn, in donkere, mutfige,
vochtige hokken zitteB, krijgen het nataurlijk
gauwer te pakken dan sterke, goed gehuisveste
dieren. Zelfs voederfouten, gebrek aan vitaminen,
kan aaoleiding zijn dat de dieren gevoelig en gauw
ziek worden.
Al deze mogelijkheden moeten we dus in aan
merking nemen en tevens leereo we daaruit de
nuttige les, hoe we de ziekte te bestrijden hebben.
Zeker is wel dat de slgmvliezen van neus,
keel en oogen gevoeliger zijn voor de smetstof
dan de uitwendige huid. Als we d.1. kippen de
smetstof van de pokken of de diphtherie direct
in het bloed spniteo, krijgen we bijna altijd
ontsteking van het keelslijmvlies, dus diphtherie.
Deverschijnseien. We kannen feitelijk
verschillende vormen der ziekte onderscheiden
die allen op dezelfde smetstof berusten, n.1. het
begin-stadium dat zich als snot voordoet, het
stadium waarbij zich vliezeu in bek en keel
vormen, dus de echte diphtherie, en de vorm
waarhij op kam eu lellen zich wratjes vormen,
de z.g. pokken.
Meestal merkt men het beginstadium niet
eerder ais er wat hapert, als de kippen lusteloos
worden, wat minder eten en een vochtige nens
hebben. Aan dit vocht kleeft gauw stof, de dieren
vegen han oeus vaak af aan hun veeren, die
daardoor vuil worden en aoo bemerkt meD aan
den koppel dat er dieren bij ctjo, die niet cuiser
zijn. Som. niezen de kippen met een typisch
gelald, soms zwellen ook de holten onder de
oogen op en krijgen ze dikke koppen of een
dikte aan een kant »an den kop. De kippen
zitten raak met gezwollen oogleden en de oogen
hall of heel gesloten. Al. men dergelijke dieren
met snot opmerkt, moet men goed opletten en
doet men bet beste de andere kippen ook na
te zien. Feitelijk zon het beste eijn de zieke
kippen af te zonderen, maar meestal merkt men
het toch te laat en is de heele koppel al besmet.
Wie echter cooalt misschien veie mijner lezers
slechts een paar kippon iu zijn tuintje op ua
houdt, die doet beter de aieke kip apart te
Mtten, desnoode in een kist op een warm plekje.
Men neemt, nadat men zijn handen goed ont
smet heefr, de andere kippen stuk voor stnk
beet eo drukt heel voorzichtig op den neus.
Bij beginnende snot ziet men dan dat er uit
de neusgaten een beetje slijm komt.
Dergelijke kippen kan men dan ook beter
direct kopbaden geven, waardoor zij vaak nog
genezen.
Erger wordt het als zich in den bek, de keel
of op de lnchtpijp al gele vliesjes gevormd heb-
beD. Ik moet er even op wijseD, dat er vele
kippen naar de Ryks-seruminrichting gezonden
worden, die dergelijke gele vliesjes in den bik
hebben eo waarvan de eigenaars vragen wat hst
is. Als men echter deze vliesjes ziet doet mm
betor direct naar den dierenarts te gaan en net
eerst een onderzoek af te wachten. Mot zo/a
onderzoek is toch altijd een paar dagen gemuid
en die tijd kan nuttiger besteed worden dor
allerlei maatregelen te nemen.
In dit stadia m ziet men vaak da dieren ie-
nauwd zitten hijgen met den bek open en rekt
men nit den snavel een eigenaardige, nare loot.
Deze lacht is zoo typisch, dat ervaren plnimee-
hoaders als ze in eeD hok komen, vaak de dnh-
tberie al ruiken. Ook kau meo vooral 's avods
als alles rustig is en de kippen op stok zitan,
er eenige hooren rocheleo en als men dan at:ot
is kan men znlke kippen er nit halen od sart
zetten.
Als we du met deze kennis gewspsnd de ra
gen nog even bekijken, die ik in mijn etste
artikel vermeldde, daD tijn we dns al een eel
eind verder. Kippen met dikke koppeD, o$en
dicht, slijm in den sneus, akelig geluid makede,
van den leg af zijnde, benauwdheid, beken
open, 6DZ. die kQnneu we zelf wel onderkenen.
Maar nn al die andere vragen vsd meusten
die denken aan vergiftiging? (Zie bijv. het2e
5e en 4e geval). Zoo gezond, zoo dood 1 ïels
aan te zien.
Welün, dit is heel vaak ook diptherie, aar
alleen vsd de lnchtpijp. In de keel niets te en,
maar knipt men de lnchtpijp open, dan Ijjkt
deze vol te zitten met eeu gele kaasachtige misa.
Dr. TE HENNEPE.
hhn aankomst hier te lande, dat er in de duinen oen
lekkernij voor hen te vinden is, en wel de rijpe
vlochten van den Duindoorn. Reeds vrij spoedig
ni hun aankomst zijn dan ook de meeste Duindoorn"
81'uikeu van de mooie roode vruchten ontdaan.
Ziodoende dragen de kr.aien weer bij tot de be-
phnting der duinen, omdat zij met hun uilwerp-
sqen de rijpe zaadjes van den Duindoorn versprei
dt. Andere kraaien zoeken op akkers en weiden
nhr voedsel, en volgen den ploeg, om de door het
ploegen blootgelegde insecten te verorberen. Weer
andere staan op den loer bij een muizengat, zodksn
nair vogelnestjes, onderzoeken de oevers van beken
en rivieren, inspecteeren de tuintjes, kortom alle
zijn steeds yvorig in de weer.
Advertentiênvan i tot 4 regels 75 ct.iedere regel meer 17'/, cï
nu ^root';e der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
gedrukt. Waarom het aanbeveling verdient als men
dit wil voorkomen, om zs ts voren samen te binden.
Slanke coniferen beschut men tegen den lateren
sneeuwlast, door er een paal bij' te zetten.
Br.
met Verstopping of moeilijken, tragen i
8 onregelrnatigen Stoelgang zijn 3^98
onmisbaar. Werken ving zonder kramp of jjo.
Bij Apothekers en OrogisteD. Doos 60 ct.
LAND- EN TUINBOUW.
Over Vruchten-, Groenten- en Bloemenkvtek.
Nadruk verboden.
De Kraai.
Tot de herfst- en wintervogels behoort allejrst
genoemd te worden de bonte of grijze kraadie
voor ons land trekvogel is. Daar de bonte krion
over 't algemeen slechts voor kleine dieren gevanjk
zijn, en ze in den broedtijd der vogels in ons .nd
niet voorkomen, overtreft het nut, dat zij sticsn,
verre de door hen aangerichte schade. Ditzfde
geldt voor de zwarte kraai, die bij ons standgel
is, want ontelbare insecten en hun larven, en ok
de zoo schadelijke veldmuizen vormen het dagelijoh
voedsel der kraaien. Zeker zal 't wel eens or-
komen, dat een kraai zich verstoot een ziekt of
een jongen haas, 'n patrijs of fazaDt buit te man
dat zy in tuinen een of ander kattekwaad uitvet
dat zij in streken, waar zij veel voorkomt, hetijp
geworden graan een onwelkom bezoek brengt—
dat alles wordt haar echter zeker niet kwalijkje-
nomen, wanneer men in aanmerking neemt het.it,
dat zij ons aanbrengt door het verdelgen van alliei
ongedierte. De kleine boer, wiens graanakkerle
kraaien op brutale en goed zichtbare wijze pluudm,
heeft het recht deze ongewenschto gasten op nfdodé
wijze te verjagou, en de jager zal zeker niet nalin
het roer nu en dan op hen te richten. Landbours
en houtvesters daarentegen zullen wèl doen le
kraaien, in bun eigen belang, te beschermen, in
wachte zich er vooral voor om enkele waarnemina,
als overal voorkomende, te constateeren.
Evenals de spreeuwen, zeker één onzer nuttile
vogels, zeer schadelyk kan zijn in kerseuboi-
gaarden en bessentuinen, zoo kunnen ook de kra-n
in t algemeen, en dus ook de bonte kraaien, ir
en daar in bepaalde streken schadelijk zijn, rcr
nu gaat het toch niet aan dit aan alle kraaien, wr
deze ook voorkomen, te wreken. Het dagelijkse
leven eener kraai is ongeveer als volgtNog vr
de dag is aangebroken, komen do kraaien in i
bosch op hooge boomen bij elkaar, als ze daar t.
minste aan geen vervolging blootstaan. Vandf
verspreiden ze zich over het open veld, om ijve
naar voedsel te zoeken. De bonte kraaien weten
Is gras nadeelig voor de boomen
Volgens de tuinbouwtelling in 1927 wordt 80 0lQ
van de fruitcultuur in ons land gevormd door gras-
boomgaarden, en 20 0/Q door fruitaanplantingen,
welke zwart worden gehouden. Men hoort vaak
beweren, en men heeft meermalen kunnen lezen,
dat gras nadeelig is voor de boomen. Wat is daar
van waar 't 'Is veelal gebrnikelijk, vooral in Utrecht
en Gelderland, om hoogstamboomen in bouwland te
plaatsen, dat dan na 6 a 10 jaar in gras wordt
gelegd. Dan is het verschijnsel waar te nemen, dat
de groei der boomen 1 a 2 jaar stil staat, en de
bladstand te wenschen overlaat. Maar ia dat de
schold van het gras, of zijn hiervoor andere oor
zaken aan te wijzen Ons dunkt, dat dit laatste
wel 't geval is. In den zwarten grond, die geregeld
werd bewerkt, werden hierdoor de oppervlakkige
wortels der boomen voortdurend vernietigd, de
wortels gingen dieper den grond in, en vonden ook
daar voldoende lucht, doordat de bouwvoor flink
los werd gehouden. Dit wordt andera ala de boom
gaard ia gras wordt gelegd dan blijft de boven
grond gealoten en in den ondergrond heeft niet
meer als te voren de luchttoetreding plaats, terwijl
hij ook langer koud blijft, 't Gevolg van een en
ander is, dat de wortels minder goed functioneeren,
en tijd behoeven, om zich aan dezen nieuwen toe
stand aan te passen. Daarbij komt, dat de boomen
te voren mede profiteerden van de bemesting van
het bouwland na 't in gras leggen wordt de be
mesting nagelaten de boomen dragen nog weinig
en men acht bij zulke jonge boomen een bepaalde
bemesting veelal nog overbodigze moeten het
meestal stellen met de uitwerpselen van het vee,
dat in den bongerd loopt.
Er zou in dit verband nog meer zijn te noemen,
maar het zal duidelijk zijn, dat het wortelgestel eerst
de gelegenheid moet hebben om zich uit te breiden,
alvorens^ de boomen hun normalen groei kunnen her
vaten. 't Is niet te ontkennen, dat in den zwarten
grond de vruchtboomen in de eerste jare» sterker
groeien dan in 't gras, maar hoe gaat het later
Dan ziet men, vooral bij appels, den stand der
boomen gaandeweg slechter worden. De grond wordt
in den regel diep bewerkt, en dit heeft een slechten,
ja noodlottigen invloed op het wortelgestel. Juist in
de goed onderhouden fruitaanplaniingen gaan na ver
loop van jaren, wanneer men zou meeneu rijkere
oogsten te mogen verwachten, de appelboomen sterk
aehieruit. Kanker treedt zeer sterk op, niet enkel bij
zwakkete variëteiten, maar ook bij die, welke in de
hoomgaarden gezond blij ven. De appel speciaal schijnt
een diepe grondbewerking niet te kunnen verdragen,
t Ia n feit, dat vooral de appels, maar ook andere
fruintruiken in 't gras veel gezonder blijven, dan
wanneer de bodem steeds wordt bewerkt. Een ver
gelijking is niet zoo gemakkelijk, omdat en dit
is heel jammer de struikaanplantingen heel vaak
onvoldoende worden verzorgd en bemest.
verzacht en ^èneest
men met
Pijnlijke
Kloven
38497
GEMENGD NIEUWS.
Wenken en mededeeiingen.
Keuze van pootaardappels. Vaak gebeurt het, dat
de poters worden gezocht uit de geheele massa,
waardoor de kaus groot is, juist poters te gobruikeu
vau die planten, welke hoi vorige jaar de meeste
middel-groote aardappels hebben geleverd. Wordt dit
jaren achtereen gedaan, dan zal dit natuurlijk van
invloed moeten zijn op de opbrengst. Wil men de
aardappels veredelen, dan moet men de poters nemen
van gezonde, groote aardappels opleverende planten.
En niet te weelderig loof en krachtige steDgels zijn
van die planten de uiterlijke kenmerken.
Er zijn tal van lieden, die de weggeworpen bollen
der bloemisten van den vuilnishoop opzoeken, en
uit die afgekeurde bollen de eenigszina gaaf lijkende
uitzoeken, om die voor weinig geld aau den man
te brengen. Het is duidelijk, dat dergelijke bolleu
nooit lukken, 't Is geld wegwerpen, terwijl men
vaak aan eigen verkeerde behandeling toeschrijft,
wat niet anders is dan gevolg van bedrog. Betaal
liever een paar centen meer en koop by betrouw
bare bloemisten en zaad handelaars.
Wanneer men konijnen wil mesten, zijn gerst en
maïs uitstekend voor het doel geschikt. Brood, ook
oudbakken, is een goed droog voeder voor de ko
nijnen. Als zachtvoeder geeft men gruiten en zemelen
in heet water of melk gebroeid met wat aardappels
en wortels en een weinig zout. Het zout werkt gunstig
op de spijsvertering, en op de werkzaamheid van
de huid, waardoor een schoon uiterlijk bij de dieren
wordt bevorderd.
Coniferen worden door de sneeuw licht uiteen-
Man doodgestoken.
Zondagavond omstreeks kwart over elf heeft
in een café aan de Brielschelaan te Botterdam
een tnaD één van de andere bezoekers met een
groot knipmes een dnsdaoige wonde aao de hals
toegebracht, dat het slachoffer kort daarna aan
de gevolgen is overledeD. De dader is aangehouden
en opgesloteD.
Op den hoek van de Brielsche laan en de
Jacob Noordzijstraat ligt het café P. den
Hollander. Zondag zaten daar ongeveer veertien
personen aan enkele tafeltjes, welke langs de
ramen staan. Omstreeks elf unr kwam de 58-
jarige losse werkman A. v. d. B. nit de Heeu-
vlietstraat binnen. Hij gebruikte een vertering en
verliet de zaak, om vrij kort daarna weer terug
te komen. Opnienw bestelde hij wal, waarna hij
bij het biljart ging staan. Eenige bezoekers
stonden bij het boffet met den kastelein te prateu.
Daarbij bevond zich ook de 32-jarige haven
arbeider A. B. nit de Oleanderstraat, wiens vrouw
en moeder met eenige kennissen aan een van de
tafeltjes, bij de ramen zaten. Eensklaps zei
v. d. B.#Zeg Arie, hoor eens I" waarbij hij
tegen B. een beweging met het hoofd maakte.
B. liep naar v. d. B., waarna zij samsn naar den
hoek gingen, welke het nit3pringende buffet met
den muur maakt. Oomiddellijk daarna zagen
allen, die in het café waren, dat B. ernstig aan
den hals was gewond. Het bloed stroomde oit
een diepe snede. Niemaud bad v. d. B. zien
steken, maar hij hield een zeer groot, zwaar be
bloed knipmes met scherpe punt in de hand.
B. deed, wankelend, nog enkele stappen na r
voren, zakte ineen eu is zeer kort daarna over
leden. Eokele bezoekejs wierpen zich op v. d. B.,
wien zij met veel moeite het wapen ontrukten.
Andereu trachtten het bloed te stelpen, dat nit
de wond stroomde. De caféhouder waarschuwde
terstond de politie en den geneeskundigen dien
Dadelijk is ook de commissaris van poliiie ijs/
vijfde afdeeling, de heer T. Albarda, gewaarsc'
die geassisteerd door inspectenr van Dalfs;
deuzelfdeu avond met het onderzoek is be 18
v. d, B,, die niet den ivïirt'k uiaa.^
schonken te zijn, is voorloopig overgebrae 6C'
het politiebureau aan de Paal Krugerstraat,
hij is opgesloteu, Het mes is in beslag genom!"
Woensdagmorgen heeft de commissaris v.
politie deu verdachte v. d. B aan een verhoc
onderworpen. Daarbij maakte v. d. B. een vrij
saffigen indruk. Hij geeft toe, in het café van
Den Hollander te zijn geweest en dat het in
beslag genomen mes zijo eigendom is. Ook zegt
bij zich te herinneren, dal hij den verslagene in
het café heeft gezieD, maar voor het overige be
weert hij, zich niets meer te kunnen herinneren.
Een gepleegde inbraak opgehelderd.
Op 8 November 1928 is ingebroken bij den
wiukelier K., wonende aan de Amsterdamscbe
vaart 84 te Haarlem, waarbij een geldkistje met
een bedrag van ongeveer f 28.000, eukele vreemde
goaden manten en verschillende papieren zijn
ontvreemd.
Toen de recherche te Haarlem vorige week
het register van opgekochte gouden en zilveren
voorwerpen bij den horlogemaker S. controleerde,
bleek dat deze op 28 November jl. van een
zekeren J. V. vier vreemde inunteD had gekocht.
Bij onderzoek bleek, dat deze manten van den
diefstal bij K. afkomstig waren. De horlogemaker
had f33 voor de munten betaald. V. is daarop
aangehouden. De man verklaarde, dat hij de
manten had verkocht op verzoek van eeD zekeren
D. J. V. een keonis van hem. Hij zeide uiet te
weten dat zij van diefstal afkomstig wareD. Daarop
is D. J. V., eeo timmerman, wonende te Haar
lem, aangehouden. Deze bekende tezamen met
een zekeren A. P. R., monteur, eveneens wo
nende te Haarlem, den diefstal te hebben ge-
