IERSEKSCHE EN
THOOLSCHE COURANT
ih
Purol bij Doorzitten - Zonnebrand - Stuk loopen
m
5103
Vrijdag 24 Juli 1925.
Drie en veertigste jaargang
Pod
GEMEENTERAAD.
Firma J. M. C. POT - Tholen.
ooi
I0M
lote
eekeningen uit de geschiedenis der
Vaterkeering van Scherpenisse
en Westkerke.
Dit blad verschijnt eiken Vrijdagavond,
kwartaal f0,80met Geïllustreerd Zondagsblad f 1,37', franco
per poat f 1,65 -f- 10 ct. disp. kosten.
NNALAND 21 Joli 's middags 12our.
itter de heer C. P. M. W. Hansaeue.
woordig alle leden en de Secretarie,
ezing en onveranderde goedkeuring der
van de vorige zitting, deelt de voorzitter
it van den minieter van onderwijl eene
ontvangen ter begeleiding van een
Iceluit van 12 Mei tot het verleenen
.heffing der verplichte aanwezigheid over
ran een onderwijzer met hoofdacte naaet
ifd der school.
ede van een nadere toelichting die door
ad gevraagd was op den post rpensioens-
i" voor den Secretaris van de Gezondheids
eis. Het cijfer is voorloopig op het ge-
bedrag omdat bet niet bekend is of het
voor den nienwen Secretaris behoort
len ingekocht.
De Voorzitter zegt dat Borg. en Weth.
wijzigingen in de Algemeene Politiever-
g voorstellen.
ena door aan art. 100 eene alinea a toe
en en te bepalen dat het onverminderd
aaide bij art. 458 van het Wetboek
afrecht, verboden is om niet-nitvliegend
dierte te laten loopen op niet-bezaaide
weiden ale anderzints, anders dan die
rechthebbende, zal de hoofdbewoner
(t erf- waar deze
worden met eei
f 10.—
UITGAVE:
Telef. Interc. no. 16.
Adverteutiëo van 1 tot 4 regels 75 cent; iedere regel meer 171/J cent.
Grootte der letters naar plaatsruimte.
BIJ abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
dieren thuisbehooren
e geldboete ?an ten
De oplossing kan wel gevouden worden langs
gerechtelijken weg, maat deze is zeer omslachtig
en dubieus.
Burg. en Weth. hebben van de in deze ge
meente liggende 18 dreven, voorkomende op den
ligger, overeenkomstig art. 738 Burg. Wetboek,
en de breedte laten opnemen, die gemiddeld
2.56 M. is en stellen na voor een art. 107a aan
de Pol. Verordening toe te voegen met de be
paling dat de dreven tot op minstens 2.50 M.
breedte moeten worden gehouden en de erkende
voetpaden op 1 M. breedte, op straffe van eene
boete van hoogstens f 15,bij overtreding,
voor zoover bij eene Rijkswet, een algemeene
maatregel van bestnur of eene provinciale Ver
ordening anders zou worden bepaald.
Zonder deliberatie aangenomen.
lil. Doordat zoowel Burg. eu Wetb. als de
inspecteur van het lager ouderwijs het ten zeerste
gewenscbt achten, dat de vacature van mej. Slager
door eene onderwijzeres zal worden vervuld, die
het onderwijs in de eerste klasse met vracht
kan geven en tevens de nattige handwerken,
die nu tijdelijk door een onbevoegde worden
vervuld en de gemeente heel ^at kost, kan
onderwijzen, zijn Burg. en Weth. van oordeel
eene onderwijzeres op te roepen.
Doch daar dan tegelijkertijd een leerkracht over-
niet aan het voorstel geven, dat met 5 tegen
2 stemmen, ook die van den heer Heijboer,
wordt aangenomen.
IV. Ten vorigen jare is door het bestuur
van den Calaroiteuzen SnzanBapolder gevraagd
Daar den koopprijs van gemeentegrond, dieoende
tot versterking van den dijk der waterkeering.
Daarop is geantwoord dat de prijs zou bedragen
50 cent de vierkante meter.
Het bestnur heeft daarop den bewoners der
huizen te kennen gegeven dat zij voor dien
bedongen prijs de grond zelf konden koopen
en daarmede hunne woningen des te meer
beveiligen.
Doch daar de bewoners tot op heden weiger
achtig zijn gebleven om tot die herstelling over
te gaan, vraagt thans zelf de grond te kannen
koopen, over eene lengte van 38.84 M. en eene
breedte van 40 cM.
Burg. en Weth. doen daartoe het voorstel
onder voorwaarde dat alle kosten, uit deze trans
actie voortvloeiende door den kooper worden
gedragen.
Tegelijkertijd gaat daarmede gepaard eene
onttrekkiDg van dien grond aan den publieken
dienst. Bereids is de gelegenheid om bezwaren
hiertegen in te breogen gepubliceerd, doch
geen enkele reclame is ingekomen.
eene wijziging aangebracht tot een bedrag van
f 200 over te breDgen van onvoorzien naar den
uitgaaf post onderbond straten en pleinen en
f 2.17 naar dien van kwade posten grond
belasting.
Terwijl als achterstallige inkomst f 260 is
ontvangen van het departement onderwijs ten
behoeve van bet herhalingsonderwijs, welk bedrag
weer in oitgaaf komt ten bate van het personeel
benevens f234.25 aan de H. B. S. te Bergen
op Zoom en f 8.02 van de scbipperschool te
Dordrecht.
Deze administratieve handeling gaat zonder
stemming onder den hamer door, waarop de
vergadering wordt gesloten.
BUITENLAND.
In de mijncrisis in Engeland is nog weinig
verandering gekomen. Reeds sedert geruimen tijd
zijn de resultaten in de steenkoolnijverheid onbe
vredigend.
Io het begin des vorigen jaars was het aantal
werkloozen in deze branche 31.000 en op dit
oogenblik bedraagt hun aantal 301.000. Van
de 255 millioen ton voortgebrachte steenkool
werd met twee derde winst behaald, doch op
een derde verlies geleden. De loonen der mijn
arbeiders ziju z>owel op zich zelf als ia verge-
12 32806
komen vele klachten in orer het toe-
oitloopen tan kippen en dergelijke,
rg. en Welh. meenen hieraan paal en
e moeten stellen door de toorgestelde
ig. Art. 458 tan het Wetboek tan Straf-
rerbiedt hetzelfde eutel wel toor wat betreft
Dpen op bezaaiden grond. Het botendoelde
R1 elnit natuurlijk dit Terbod geenszins uit.
ijds is het zoogenoemde duitenterbod
L. M., aangehouden omdat da noodzake-
i uiet zoo bleek eu er is io deze gemeente
duiten waren. Thans zijn er dit voorjaar
lachten ingekomen en aohten Burg. en
het gewenscht ook hieromtrent eene ver
deling te maken in dezen zin, dat bet
nde de periode van 15 Maart tot 15 Mei
en is dniten anders te honden dan in
ïaaie i of in afgesloten ruimten of wel zoodanig
IKE >gclijk uitvliegen op of over gronden van
dan de eigenaren of beheerders dier
wordt voorkomeD. Van dit verbod kan
et houden van wedstrijden met postduiven
den Burgemeester ontheffing worden ver-
telkenmale voor ten hoogste drie achter-
gende dagen.
en overtreding van deze bepaling wordt
ms eene geldboete van ten hoogste 110.
e Ju
Zili
I
oini
en
RKT
26
]P
1,
e zonder hoofdelijke stemming goedge-
irts wenschen Borg. en Wetb. ook een
te maken aan eene kwestieuze zaak, n.l.
er dreven, waarover vele klachten tot hem
Den zijn.
compleet komt, stellen Burg. en Weth. ?©or
aan den onderwijzer J. van Luijk met ingang
van 1 Sept. a.s. eervol ontslag te verleenen
onder dankbetaiging voor de vele diensten die
hij in het belang van het onderwijs aan deze
gemeente beeft bewezen.
Na is niet op van Luijk de aandacht ge
vallen omdat hij de minste van het personeel
zou zijn, integendeel is hij een van de beste
krachten, ook naar de uitspraak van bet hoofd.
Maar alleen de omstandigheid dat hij onge
huwd is, deed hem daarvoor het eerst in aan
merking komen.
De heer Goedegebnure kan zich niet ver
eenigen met dit voorstel. Waarom van Lnijk
ontslaan als hij de beste kracht is P
De Voorzitter merkt op, niet te hebben ge
zegd, dat van Lnijk de beste leerkracht is,
maar een van de beste. De regel die in het
algemeen gevolgd wordt om oogehuwden het
eerst voor ontslag in aanmerking te laten komen.
Hem wordt voor het eerste jaar als wachtgeld
een vol jaar traktement gegeven en daarna ge
durende 5 jaren uithoofde van zijn 14 jarigen
diensttijd 65% daarvan.
De heer Goedegebuure meent, dat het regel
is dat de jongste iu dieust zijnde het
eerst in aanmerking komt en vindt het
jammer dat van Lnijk voor ontslag wordt voor
gedragen, waarvan men zegt, dat hij een der
beste krachten is, maar die voor hem de beste
van onze openbare school is. Hij zal zijn stem
Slot.
N1623 kon tengevolge tan een dijkval toor
laag de dyk niet meer gedicht worden en
de inlaagdijk tzn 1555 wztetkeerend, mui
daartoe aanzienlijk terhoogd en terzwaard
sn. Galijktijdig werd een nienwe inlaagdijk
nag( irpen, maar niet uitgeroerd.
i vooroever ging geleidelijk achteruit en in
iltal ontstond een groote ral in de nabijheid
itand len Klaaa van Steenlandpolder, gevolgd door
n 1643.
j den storm in Januari 1645 zonk een
ak ter lengte van 200 Meter in de diepte
waardoor de polder in zeer korten tijd diep
FeD( r de golven werd bedolven.
Zonder hoofdelijke stemming wordt het voor
stel goedgekeurd.
V. Dourdien het te verl-eneu ontslag aan
gehnwde onderwijzeressen niet in de wet is ge
regeld doch door den wetgever aaD deu ge
meenteraad is overgelaten, stellen Borg. en
Weth. voor, deze zaïk nader te bepalen. Zij
aehten het in het algemeen ongewenscht dat
gehnwde onderwijzeressen aan de tchool werk
zaam zijn, en stellen mitsdien voor, onderwijze
ressen aan de plaatselijke openbare school weikzaam,
te ontslaaD als zij vóór hun 45e jaar in het
huwelijk treden, evenzeer hetzij maunelijke of
vrouwelijke leerkrachten bij het bereiken vau
den 65-jarigen leeitijd.
De laatstbedoelde termijn kan met vijf jaar
worden verlengd indien de betrokken personen
zich nog krachtig genoeg gevoelen.
Zou eene onderwijzeres op laterendan 45-jarigen
leeftijd huwen, dau valt het treffeo van maat
regelen buiten 's raads bevoegdheid.
Met algemeene stemmen aangenomen.
VI. AaD K. van der Male eu Wed. M. vau
Dijke wordt op hun verzoek wegens afschaffing
van hun hond vóór 1 Juli ontheffing verleend
van bonnen aanslag op het kuhier der honden
belasting voor het tweede halfjaar.
Aaogeboden wordt de gemeente-rekeuiug over
1924 in ootvang op f 78.466.04 io uitgaaf op
f 73.116.03 alzoo tot een batig saldo van
f5.350.01.
VIII. In de begrooting voor 1925 wordt
de
'g
meel
in l
Hen
et beholp der Staten en tele omliggende
irt werd een inlaagdijk gelegd, die in 1648
roltooid. Vele ingelanden die geen 4 pond
msch of 24 per gemet (pl. m. f 60 per hec-
konden opbrengen, abandonneerden hunne
rijen.
ryollestelle vermeldt, dat in 1647 55 gemeten
Ui d door het polderbestuur werden verkocht
5 schellingen per gemet of ongeveer f3.75
hectare.
oor een dijkval in 1655, waardoor ook de
verloren ging, en een zware val in 1661
de zooeven vermelde slaperdijk opnieow
rkeerende dijk.
zeedijk, in 1555 aangelegd als inlaagdijk,
bij den storm van Sept. 1671 door en
10 land de weel, die op oudere kaarten wordt
iri emd het Vischgat.
elijktijdig bezweek de zeedyk bij Loohoek.
ieow werden Scherpenisse en Westkerke met
behulp van de Provincie en omliggende polders
beverscht.
De geweldige springvloed van 26 Januari
1682, twee dagen nik volle maan en N.-Wester-
storm, deed in Zeeland 75 polders ter grootte
van 47600 gemeten iuvloeien, maar Scherpenisse
en Westkerke bleten ditmaal gespaard.
Hollestelle schreef dit toe aan de toorgelegen
dijkbonten en nolleo, waardoor de kracht der
golten op den zeedijk werd gebroken.
Lag dus de waterkeering beschermd tegeD
de geweldige golfterhelSog, zij moet toch zoo
hoog zijn geweest, dat zij niet orervioeide bij
dit zeer hooge getijde en dit moet te danken
zijn geweest aan do zooeven gemelde verbetering
en verhooging der dijken.
De genoemde voorliggende dijkbonten, nollen
en hoe men verder de resten van de vroegere
waterkeering noemde, lagen onverdedigd blootge
steld aan stroom en stormvloed.
Geleidelijk werd alles door het water ver
zwolgen, zoodat de stormvloed van 3 Maart 1715
zware schade toebracht aan de zeeweringen en
opnieuw de halp der Staten werd ingeroepen.
ïn den loop en tot in het laatst der 18e
eeuw bleven de polders wel verschoond van dijk-
vallen, maar het gewoon onderhoud was herhaal
delijk te zwaar voor de ingelanden, zoodat ook
hiervoor telkens bijstand noodzakelijk was.
Met het wegziuken van een deel der Nol bij
Gorishoek in 1787 opent zich weder een tijdperk
tan stroomaantal op den tooroever en telkens
terogkeerende oeteraftchnitiogen en dijktallen.
De terontrnstende verschijoselen in 1792
waargeoomen bij Gorishoek, werden in 1793
reeds gevolgd door een tal aan den Westnol.
Een nienwe inlaagdijk werd gelegd tan af den
Valelweg ter lengte ran 385 1'ntsche roeden
(bijna 1567 meter) ter vrijwaring tan oterstroo-
ming bij het ontstaan van plotselinge calami-
lijking met die van andere landen, laag te noemen.
Komt men niet tot elkander, dap loopt men
groot gevaar voor een uitgebreid conflict, daar
ook werklieden van andere ondernemingen, en
voornamelijk do transportarbeiders, bon steun
zonden willen verleenen bij het mogelijk oit-
brekeD van eene slakiDg.
Dit is wel is waar nog geen voldongen leit,
en dergelijke uitingen moeten niet steeds zóó
opgenomen worden als de vorm waarin zij ge
goten zijn, maar een dergelijke bedreigiug heeft
niettemin een ernstig karakter. Het is dus ten
zeerste te hopen dat men tot een minnelijke
schikking komt.
Frankrijk maakt een crisis door op zuiver
ÜDanciëel gebied. Ze gaf de opzienbarende ge
beurtenis te zien dat het wisseldisconto of da
rentevoet van 7 tot 6 procent werd teruggebracht.
De bedoeliDg van deze verlaging is niet dnide-
lijk, daar er geen redelijk motief voor aan te
voeren is, tenzij er politieke drijfreeren aan len
grondslag liggen. Minister Caillauz is altijd een
voorvechter geweest van den kleinen rentenier
en heeft alles in het werk willen stellen om de
waardevermindering van de beleggingsfondsen
tegen te gaan. Vermoedelijk ziet Caillauz in
eene verlaging van deu olficiëelen rentevoet eene
stijging van de beleggingsfondsen, waardoor
het mogelijk «ordt dat een deel van het oit
Frankrijk „gevluchte" kapitaal terugkeert. Maar
bovendien meent de regeering de vruchten van
een verlaagden ren e/oet te kunnen trekken bij
teiteu aan den bedreigden zeedijk. Ook nu ver
leenen de Staten hulp, maar onder nadrukkelijke
voorwaarde den zeedijk in goeden staat te honden
en deze niet te lateD vervallen.
Hier wordt dus gebroken met het zoo omioense
stelsel, dat Caland io zijne waterbouwkundige
aanteekeningen later in hot licht gesteld en
veroordeeld heeft, namelijk, dat na het leggen van
inliagdijken naar de zeedijken niet meer werd
omgezieu en de slaperdijk doorgaans vrij spoedig
natten dijk werd.
Io de 18e eeuw werd het verkeerde vau dit
stelsel wel door enkelen ingezieD, getuige de
woorden
Door slapers slapen zij
Eo worden zoo verslonden, enz.
In 1825 moest de zoo even vermelde inlaag
dijk (van 1793) in zeewerenden staat worden
gebracht, maar daartoe bezigde men grond van
den zeedijk.
Door deze verzwakking brak de dijk in 1826
door en verdweeD daarmede de in 1555 als
inlaagdijk gebouwde dijk in de diepte en de
inlaag, bekend als de „uitslag», ging voor een
deel verloreu.
De voortdurènde den zeedijk naderende diepte
was oorzaak, dat in 1856 weder een inlaagdijk
werd gelegd in het verlengde van den zooeven
genoemden zeedijk (inlaagdijk van 1793).
De dijkvellen en oeverafechoivingeo van 2 De
cember 1861 en van 2 Maart 1865 bedreigden
den polder dermate, dat io 1866 de inlaagdijk
opnieuw werd verlengd in vrijwel rechte lijn en
waarbij het vroeger genoemde „Vischgat» moest
gesneden worden met al de daaraan verbonden
bezwaren vaD verzakking en nazakkiDg.
In 1870 moest, tengevolge van een val aan
den Weslool, een gedeelte dijk worden overge
haald en verdedigd met ziBk- en stortwerk.
Dergelijke werken waren noodzakelijk aan den
1901 eu aan den Westnol
1906, 1912 en laatstelijk in
Oostnol in 1899
in 1881, 1883,
1924.
Verschillende dezer werken dienden ter ver
sterking of zeewaartsehe uitbreiding van vroegere
verdedigingen.
Zooals men in het waterschapsrecht spreekt
van repressief eu preventief toezicht, zoo onder
scheidt men ook io de verdediging der poldert
de repressieve en de preventieve werken.
Repressief zijn de werken te noemen als zij
worden sangelegd ter beteugeling van oeverat-
schuivingen of dijkvalleD, preveotief als zij worden
uitgevoerd ter voorkoming vao verlies van dijk
eu vooroever.
Scherpenisse en Westkerke zijn ook zoover
gekomeo, dat werken van repressieven aard in
geruimen tijd niet meer behoefden te worden
aangelegd, maar vooruitgegaan zijn tot de preven
tieve werken.
Het waterschap is au, met inbegrip van de
Geertrui- en Zontepolders, kadastraal groot 943
hectaren, terwijl naar schatting in dea loop der
tijden pl. m. 250 H.A. aan de Ooster-Sehelde
is prijsgegeven.
Ten slotte moet hnlde gebracht worden aan
hel stoere voorgeslacht, dat onder allerlei ellende
door overstrooming veroorzaakt, telkens weder
opstond om der vaderen erf te ontwoekeren aan
de baren.
Enkele namen der leiders bij den arbeid tot
beversching zouden knnnen genoemd worden,
van velen daarentegen zijn de namen zells niet
tot ons gekomen.
Het is een daad van piëteit al die generatie»
te mogen gedenken in hen telkens terogkee-
renden zwaren arbeid om hunne fheimische
scholle» te bevrijden en vrij te honden van het
geweld der watereD.
Zierikzee. A. v. D. WEIJDE.
