IERSEKSCHE EN
THOOLSCHE COURANT
No. 1966
Zaterdag 9 December 1922.
Acht en dertigste jaargang
Firma J. M. C. POT - Tholen
De overbrugging der Eendracht.
De voermalige stad Reimerswale.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per kwartaal f0,80; met Geïllustreerd Zondagsblad f 1,376,
per post f 1,65 -f- 10 ct. disp. kosten.
franco
UITGAVE
Telef. Intero. no. 16.
Advertentiën van 1 tot 4 regels 75 cents; iedere regel meer 17'/i cents.
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
PUBLICATIËN.
Inschrijving voor den Dienstplicht.
De Burgemeester van Tholen maakt bekend, dat
in JaDaari a.s. voor den dienstplicht moeten worden
ingeschreven personen, die geboren zyn in 1904.
Voor de aangifte ter inschrijving zal in het bij
zonder gelegenheid worden gegeven ter gemeente
secretarie op Zaterdag 6 Januari 1923 des voormiddags
van 9—12 uur.
Behoudens de bepaling van het tweede lid wordt
voor den dienstplicht ingeschreven
a. de Nederlander, die op 1 Januari van het jaar
waarin hij 19 jaar oud wordt, in Europa woonplaats
heeft of wiens wettige vertegenwoordiger op genoemd
tijdstip in Earopa woonplaats heelt
b. de niet-Nederlander, die op genoemd tijdstip
ingezetene is.
2. Voor den dienstplicht wordt niet ingeschreven
de ingezetene, niet Nederlander, die blijkt te be-
hooren tot een Staat, waar de Nederlanders niet aan
verplichten krijgsdienst zijn ouderworpen of waar
ten aanzien van den dienstplicht het beginsel van
wederkeerigheid is aangenomen.
Hy, die een jaar eerder wenscht te worden inge
schreven dan naar zijn leeftyd zou moeten geschieden,
vraagt daartoe met opgaaf van redenen toestemming
bij een verzoekschrift, dat hy aan den Minister van
Oorlog zendt vóór 10 Januari van het jaar, waarin
hij 18 jaar oud wordt. Hy legt daarbij over een
bewij9 van instemming van zijn wettigen vertegen
woordiger
De Minister stelt den belanghebbende in de ge
legenheid een onderzoek te ondergaan ter zake van
lichamelyke geschiktheid en lichamelijke geoefend
heid, een en ander voor zoover niet bij bet verzoek
schrift verklaringen zijn overgelegd, waaruit de
geschiktheid en de mate van geoefendheid voldoende
blijken.
Bij de aangifte ter inschrijving bestaat gelegenheid
om op te geven de reden van vrijstelling, die de in
te schryven persoon vermoedelijk zal kunnen doen
gelden. 45
Tholen, 5 December 1922.
Zooals we eenigen tijd geleden schreven,
'cie zaak der ovemrugging is in een nieuw
stadium getreden. Kamerleden hebben in
verband met deze plannen persoonlijk den
toestand opgenomen en deze week is de
zaak der overbrugging in de Kamer be
sproken door een lid van den vrijheids
bond, mr. Dresselhuijs, die den minister
wees op het belang der overbrugging voor
de streek en op de schade voor de oester
cultuur en verzanding van havens die
door afdamming zal ontstaan.
De minister verklaarde niet onwelwil
lend tegenover deze plannen, die hem
echter nog niet geheel bekend waren, te
staan en meende dat steun wel zou kunnen
worden verleend, den vorm van een sub
sidie, indien ook de provincie en de streek,
zelf, bij willen dragen.
We gaan dus vooruitDe hoogere auto
riteiten gaan ook belang stellen in de over
brugging en zien het nut van een verbin
ding in, als zijnde een groot belang voor
de ontwikkeling van onze omgeving.
We hooren echter dat sommige water
staatsautoriteiten zonderlinge eischen stel
len. Dit schijnt in verband te staan met
bet verkeer en worden toegangswegen voor
den brug geëischt die het plau veel duur
der zullen maken.
Meer zullen we er voorloopig maar niet
van zeggen. Beter en meer urgent achten
we den bouw van een brug met een goeden
toegangsweg. De grootere verkeerswegen
kunnen dan later wel worden aangelegd.
De voorloopige kosten worden dan aan
merkelijk minder en de kans op een
spoedige verbetering is grooter.
Wil men van zekere zijde ruimte voor
doorgaand verkeer, goed, dat men dan
aan het plan de voorwaarde verbindt dat
10 jaar na de totstandkoming van de brug,
gezorgd moet worden dat de verbreeding
van de straten voor het doorgaand verkeer
een feit is.
Voor onze omgeving is de totstandko
ming van de brug hoofdzaak, dit eerst en
daarna het andere.
door C. H.
Nadruk verboden.
VI.
De ligging van het schoolgeboow is niet be
kend en ook op den plattegrond van de stad
van J. v. Deventer niet te vinden. Wellicht
was er geen bepaald gebouw voor aangewezen
en bestond hier evenals te St, Maartensdijk, de
bepaling, dat de hoofdonderwijzer zelve voor een
school moest zorgen.
Evenals elders bestonden ook hier verscheidene
ambachten of gilden, die wij moeten verdeelen
in kerkelijke en wereldlijke.
Tot de kerkelijke dienen gerekend te worden
het sacraments-gilde en het gilde der brood- of
cellezusters. Het eerstgenoemde, dat door de
geestelijken werd beheerd en waarvan een hunner
Deken was, had tot oogmerk het bevorderen vaD
godsdienstzin en het nauwer in aanraking brengen
van het volk met de geestelijkheid.
Door verschillende schenkingen van milddadige
lieden was deze vereenigiög in staat om op
gezette tijden brood en andere bepaalde levens
behoeften aan de armen te verstrekken.
Voor enkele afgestorvenen, waarvoor jaarge
tijden in de kerk gevestigd waren, verrichtten
de geestelijken ook diensten ten laste van het
gilde, doch voor alle overleden leden werden
requiem-missen opgedragen.
Wat het andere, het gilde der brood- of
cellezosters betreft, dit mocht volgens de be
palingen deswege gemaakt uit niet meer dan
15 leden bestaan, waarvan een hunner moest
optreden als maler.
Deze vereeniging had ten doel den zieken
hulp te verleenen, te bezoeken en te vertroosten.
Voor het geval de zusters niet bezet wareD,
konden zij hun brood verdienen met het weven
van lakeoeo, waarvoor zij vergunning hadden
van het stadsbestuur tot het opzetten van twee
weefgetouwen. Voor de waarneming hnnner
godsdienstplichten was voor hen in de kerk eene
bijzondere plaats afgezonderd.
Men vindt de statufen van dit gilde omschre
ven in eene keur of ambachtsbrief door burge
meesters en schepeueu vastgesteld op 4 Decem
ber 1501A1)
Van de wereldlijke gilden, die op schutterijen,
ambachten, neringen en wetenschappen betrek
king hadden zijn bekend
le. het ambacht der handboogschutters of het
St. Sebastiaausgilde;
2e. het ambacht der voetboogschutters of het
St. Jorisgilde
3e. het ambacht der kloveniers of kolveniera
of het Sc. Hubertusgilde, ook genaamd „de
jonge blom me j
4e. het ambacht van de Drapeniers of het
St. Severusgildewaarvan de oudste keure is
gegeven door de Heeren van Reimerswale in
1363, doch welke door baljuw, burgemeesters
en schepenen op 5 Mei 1497 werd vernieuwd;
5e. het ambacht van de Schoenmakers of der
cordonüiers, waarvan de oudste keure door baljuw,
burgemeesters en schepenen is samengesteld op
6 Maart 1473 dit gilde werd volgens eene
aanteekening in 1562 met het smidsgilde ver-
eenigd
6e. het ambacht van de Vischbrug, waarvoor
door laatstgenoemd college eene keure werd ge
maakt op 4 Januari 1482
7e. het ambacht van de Rethorieken, waarvan
eene keure is bewaard gebleven van 9 Januari
1483;
8e. het ambacht van de wevers waarvan nog een
statuut bestaat van 4 December 1486
9e. het ambacht van de Timmerlieden, waarbij
ook gerekend werden de metselaars, de stroo-
dekkers, de wagenmakers, de schilders en de
glazeumakers, waarvoor eene keure bestond van
5 Januari 1490;
10e. het ambacht der Smeden, waarvoor op
9 Januari 1490 een reglement werd gegeven
11e. het ambacht van de Pannelieden of der
zoutbereiders of het St. Laurensgilde, waarvan
eene keure is bewaard gebleven van 9 Juni
1491
12e. het ambacht van de Vleeschbouwers of
het St. Anthoniusgilde, waarvan nog eeue ver
ordening bestaat van 20 Januari 1502
13e. het ambacht van de Kleermakers of der
naaiers, waarvan de nog bestaande keur dag-
teekend van 26 Januari 1502
14e. het ambacht van de Lediggangers of
van de Reuteniers of het St. Michielsgilde,
waarvoor burgemeesters en schepenen eene ordon
nantie samenstelden op 15 Februari 1505
15e. het ambacht van de Schippers of het
St. Jacobsgilde, waarvoor op 18 April 1508
door bovengenoemd college eene keure werd
verstrekt
16e. het ambacht van de Coomans of koop
lieden of het St. Nicolaasgilde, waarvan de oodste
bekende ordonnantie dateert van 6 Eebruari
1511;
en 17e. het ambacht van de Bakkers of het
St. Oudebarts of St. Adeloertusgilde, met een
ambachtsbrief van 20 Eebruari 1513.
Uit bovenstaande opsomming kan men met
gerustheid vaststellen, dat binnen de veste bijna
geen poorter van eenige beteekenis of welstand
gevonden werd, die niet tot de een of andere
dier corporaties behoorde.
Elk ambacht had zijn beschermheilige, waar
van enkele hiervoren zijn genoemd. Dejaarlijk-
sche rekeningen moesten op de daarmede over
eenstemmende heilige dagen worden opgemaakt
en
De
^QezondheidsQeup
Fvan ÜFF.BU OY verdwijn!^
na het gebruik', .doch.
laat een weldadige
frfschhéid achten
Dit is een van de won
derlijkste eigenschappen J
van LIFE.BUOY
^Het beroemde ROODS
labiet.
t)E LEVERS ZEEP
VLA ARDlttGE.fi.
fabrikanten van Lux enTwink
Telken jare traden de dekens af en werden
nieuwe aangesteld daarvoor moesten de aftre
denden hunne eereteekenen iu de kerk inleveren
en aan de nieuw benoemden of aangestelden
worden overgegeven.
Elk gilde was gehouden een geheel jaar door
eene waskaars voor het sacrament en 'eene voor
Onze Lieve Vrouwe altaar in de kerk te stellen.
Ouder aan den voet van den kandelaar moest
een houten bord worden gehecht., waarop het
wapen van hun gilde werd voorgesteld.
Later werden de schippers en de lediggangers
van die verplichting vrijgesteld.
De leden der verschillende corporaties waren
ook verplicht op sommige heilige dagen dien
sten voor de kerk te helpen verrichten, doch'op
den eersten Meidag was hei den grooteu dag der
processie, waarhij het sacrament moest worden
omgedragen, waarvoor de vereeoigingen bij beurt
werden aangewezen, en daarvoor twee toortsen
beschikbaar moesten stelleD.
Uitgezonderd de Schutters, de Lediggangers
en de Rethorieken, hadden alle ambachten op
bedrijven en neringen betrekking.
Wat de eerstbedoelden betreft deze hadden
hun doel of oefeningsplaats bij de Zuidpoort op een
stuk groqd, dat ouder den naam van schutters
hoven bekend stond.
De Rethorieken waren de mannen, welke
kunsten en wetenschappen beoefenden. Vooral
werden door hen de comedic, de dichtkuust en
redekunst in eere gehouden. Hun devies was
„In minnen verzacu^". In later dagen kwamen
deze echter vaak met de kerkbesturen iu conflict.
Tot de Lediggangers behoorden de lieden,
die zoo gezegd hunne schaapjes op het droge
hadden, het waren de renteniers, welke echter
nog gaarne de een of andere functie wonschten
te vervullen, en die op de bijeenkomsteu niet
licht ontbraken.
(1) Het Recht der stad Reimerswaal, uitgegeven
door Mr. R. Fruiri, pag. 67.
(Wordt vervolgd.)
Gemeenteraad van St-Maartensdijk.
Zitting van Woensdag 6 Dëc. 1922. nam.
2.30 uur.
Voorzitter de heer J. Polderman.
Tegenwoordig alle leden en de Secretaris.
Na lezing en onveranderde goedkeuring der
notulen van de vorige zitting, wordt mede-
deeling gedaan van de navolgeude iugekomen
stokken, als
a. missive van Ged. Staten tot afschaffing
van jaar- en veemarkten te Haamstede, Krui-
ningen, Driewegen en Zuiddorpe, waartegen
dezerzijds geen bezwaar staat
b. verzoek va» bet gemeentebestuur van Lith
tot betuigiDg van adhaesie aan een adres aan
de Tweede Kamer der Staten-Generaal tot in
trekking van de wet van 25 Maart 1918 inzake
de instelling van den zomertijd.
Met algemeene stemmen wordt instemming
betuigd.
c. missive van Ged. Staten tot aanhouding
hunner beslissing op het raadsbesluit waarbij
in de premies der pensioenen voor de gemeente
ambtenaren 8V2 °P dezen te verhalen
d. idem alsvoren tot begeleiding van een
schrijven van den miuister van binnenlandsche
zaken, te keoneu gevende dat de aanmoediging
tot bezuiniging in de uitgaven der gemeente
niet bedoelt eeue verlaging vaD de jaarwedden
der gemeeute-ambtenaren
e. idem als voren tot goedkeuring van de
instructie en de jaarwedde van den keorings-
veearts, worden alle voor kennisgeving aangenomen.
f. Verzoek van den heer Wielemaker Damens
de vereeniging tot bevordering van landkolonisatie
om gebruik te mogen maken van het lokaal
der Bewaarschool tot het houden eener lezing
met lichtbeelden over de arme Friesche beide.
De voorzitter beveelt bet verleenen van toe
stemming met warmte aan en zou zelfs nog een
stap verder willen gaan en voortaan de machtiging
daartoe over te dragen aan Burg. en Weth.
omdat dit college toch nimmer toestemming zal
geven voor bespottelijke doeleinden, terwijl het
in voorkomende gevallen dan niet noodig is eene
raadsvergadering af te wachten.
Met 5 tegen 2 stemmen wordt dit verzoek
eu die doorloopende machtiging verleendtegen
de heeren Gaakeer en Vroegop.
g. een soortgelijk verzoek der Zangvereeniging
tot het geven van eene zanguitvoering werd
thans verwezen naar Burg. en Weth.
h. een nota van C. M. Geluk ad f 12.27 voor
behang- en schilderwerk in eene gemeentewouing
werd goedgekeurd.
i. een schrijven van Burg. en Weth. van
Bergen op Zoom houdende mededeeling dat
pogingen worden aangewend om dr. Lemana te
Bergen op Zoom te behouden, die als specialist
voor neus, oor- en keelaandoeningen ook voor
de gemeenten van het eiland Tholen vau belang
zijn, door hem een jaarwedde te garandeeren
waarin deze gemeenten en andere in de om
geving 2 ecu's per inwoner en per jaar behooren
bij te dragen terwijl dit voor Bergeu op Zoom
en Roozendaal 4 cents per in woöer, mede ouder
voorwaarde dat alsdan armlastige patiënten gratis
worden behandeld.
De voorzitter zegt dat Burg. en Weth. met
dit plan meegaan en mitsdien voorstellen tot
inwilliging van het verzoek. Het voordeel dat
armlastigen gratis geholpen wordeü, weegt nogal
Men vindt dit ook terug in het subsidie van
f 10 dat wij geven aan het ooglijdersgesticht te
Rotterdam, waar dergelijke lijders daardoor zeer
billijk behandeld wordeD.
De heer Hage meent dat dergelijke gevallen
ook door onzen dokter kunnen behandeld worden,
terwijl gevallen als hier bedoeld toch niet veel
voorkomeD. Bovendien vordert het toch weer een
f 60.—
Iu stemming gebracht wordt het voorstel ver-
worpen met 4 tegen 3 stemmen, vóór de heeren
Koopman, Quakkelaar en^ Vroegop.
j. mededeeling van den heer Buijze te Stave-
nisse dat de cursus voor bed rij fsco.pt rol e a.s.
Zaterdagmiddag te dezer plaatse wordt geopend,
waarbij hij het Dag. Bestuur uitnoodigt tegéu-
woordig te willen zijn.
De voorzitter zou het zelfs op prijs stellen,
dat ook do raadsleden aanwezig warén, waartoe
hij tot hen het verzoek richt.
II. Benoeming hoofd der openbare lagere
school. Uit.de reeds in het vorig nummer ver
melde voordracht worden uitgebracht op den
heer F. A. Rosendaal te Middelburg 4 en op
den heer A. Blok te Kloetinge 3 stemmen,
zoodat eerstgenoemde is benoemd tegen 1' Febr. a.s.
Te voren sprak de voorzitter de hoop uit, dat
de te doene benoeming zou zijn in het belang,
der gemeente niet alleen, maar ook vooral iu
die der jeugd.
III. Benoeming lid Weezen-Armbestuur.
De voorzitter zegt dat door het bestbur wor
den aanbevoieu de aftredende J. P. Hage en
M. Zeedijk, waarvan eerstgenoemde wordt her
benoemd met 5 stemmen tegen 1 op J. C. van
Haaften en 1 op C. Scherpenisse Cz.
Na afhandeling der agenda zegt de voorzitter
dat hunne aandacht is gevallen op eenë aau-
bieding van 30.000 strautkeien. Namens Burg.
en Weth. is Jac. Kuulst (die op zijn besluit
tot ontslagname is teruggekomen) naar Vianen
in Utrecht geweest en heeft bevonden dat deze
keien met vierkanten kop en 15 cM, diepte,
waarvan er 40 op een vierkante meter gaan,
tegen f 70 per 1000, zeer goedkoop en zeer
aanbevelenswaardig zijn.
De Schoolstraat moet noodwendig verbeterd
worden waarvan de klinkers weer aan het Boschje
kunnen gebruikt worden, terwijl hier en daar
de bestrating herziening behoeft.
Ter verzending zal zoo mogelijk, de plaatse
lijke schipperij in de gelegenheid gesteld worden.
Op de vraag van den heer Koopman naar de
voorwaarden waarop Knuist weer voor de ge
meente werkzaam is, zegt de voorzitter dat dit
tegen een dagloon is van f 4, f 3 voor de eene
en f 2 voor de andere jongen.
Hij zou wel liever een vast jaarloon willen
hebben, maar daarover kunDen we later spreken.
Aangaande de woning van Iz. Lindhout
hebben Burg. en Welh. de Viet ontboden om
te vernemen wat er waar was van de geruchten
dat deze de huur te hoog vond en liever van
de woning afzag. Maar de Viet heeft integen
deel verklaard geen afstand van de woning te
doen en haar hoe eer hoe liever te betrekken,
omdat ziju eigenaar Sonke na maar zoo spoedig
mogelijk zelve de beschikking over de woning
wilde hebben.
