lËRSÜCSCHË
THOOLSCHE COURANT
SunlightZeep
o. 1961
Acht en dertigste jaargang
Zaterdag 4 November 1922.
Eerste Blad.
Firma J. M. C. POT Tholen
De voormalige stad Reimerswale.
door C. H.
n.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per kwartaal f0,80 met Geïllustreerd Zondagsblad fl,875, franco
per post f 1,65 -f- 10 ct. disp. kosten.
UITGAVE
Telef. Intero. no. 16.
Advertentiën van 1 tot 4 regels 75 cents; iedere regel meer 17cents.
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Reeds kort na het sneuvelen van graaf
illeoi II vaardigde zijn broeder Plons, als
waard van Holland, wegens de minderjarigheid
Floris V op 16 Maart 1256 van uit Rey-
lerswale een verbod uit aan zijne outvangers
in de beden in Zeeland oin schatting te vor-
sren van 60 gemeten laud door den overleden
aaf aau de abdij van St. Bernard geschouken. a
Uit de aanduidiog der plaats van waaruit dit
evel werd uitgevaard, valt op te merken, dat
etoen bij of te Reymerswale reeds een burcht
adellijk verblijf bestond, in hetwelk lands
oogd bij bet uemen van dieu9 besluit zijn
itrek nemen kon.
Omtreut bare omgeving worden wij eenigszins
igelicbt door een charter van 12 Augustus 1292,
aarin omtrent de overdracht van 42 gemeten land
an de familie Kan?eken tot baar grondgebied
ehooreude aau graaf Floris V wordt gehaudeld
waarvan de verkoop in een volgende oorkonde
m den 13 Augustus door hare schepenen
ordt bevestigd. (6)
In dit stuk wordt gezegd n Alle dit voerghe-
omede lant leghet tusscben Vornezee ende
inmendulve ende sutdice ende Nortdike uit
mbachte van Reymerswale".
Doch men beeft met de naamspellingen in
e dagen soms al zonderling omgesprongen eu
)o ik mij niet vergis hebbeu wij onder bet
sdoelde gebied ook te verstaan bet land, gelegen
uschen den Noord- en den Zuiddijk van de
olders van Reymerswale en tegelijk de Ver
"outsee in bet westen en de Ymoiendulve iü
et oosten.
Het aangekochte gebied bleef ia het bezit
er Hollandscbe graven en werd later zelfs uit-
ebreid, hetgeen blijkt uit de rekening van
an Heynricszoon, rentmeester der grafelijkheid
au Zeeland, bewesten Scheld van 14 Juli 1331
)t 7 April 1333, waarin bet ambacht, dat de
raaf in deze heerlijkheid bezat, wordt opgegeven
root te zijn 126y2 gemet 10 roeden. c
Toch bezat dit land toen ter tijde ook reeds
ine eigene Heeren. Als zoodanig worden in
in aanvang der XlVe eeuw vermeld Kervinck
min daarna Claes Kervinck en diens zonen Hol-
Jy mder, Wolfert, Gilles en Boudewijn van Rei-
lerswale.
Uit de verantwoording der gelden bij de
Daldoening hunner beden aau den bovenbedoel
en rentmeester blijkt, dat zij bijna 268 ge-
»wa ietcn ambacht bezaten in het Ondeland, onge-
eer 88 gemeteu in het Oosterland en omtrent
4 Gemeten in Dijckwael bij Vernouts Ee.
erder waren zij eigenaars van buitengronden
Dgs genoemde lauden eu deelgerecbtigden in
RI, 0 meeste ambachten van Oostelijk Zuid Beve-
DI|Dd.
Uit de benaming van bovengenoemde gedeelteu
inds gelegen io het ambacht van Reimerswale
dt af te leiden, dat het Oudeiand of het mid-
enste gedeelte, waarin de stad gevestigd was
it eerst moet zijn bedijkt geweest en de strook
Ings de Vernouts Ee vermoedelijk daartegen
irst later is ontgonnen.
Behalve de bier aangehaalde onderdeelen van
:t laad ziju echter daartegen ia lateren tijd
ig meerdere aanwassen of schorren aangewonnen,
en vindt enkele daarvan op het vroeger
melde door mij vervaardigde kaartje aan
duid, n.1. de St. Anuapolder eu de Hane-
'aijpolderdoch het zou tot eece te groote
tbreidiug van dit opstel voeren, alle bekende
i verkregen aanwinsten van laud te be-
hrijven. Wij willen daarom overgaan tot de
schouwing van de stad zelve, die in een
larter van 1336 evenwel nog als dorp wordt
rmeld. (d) In een stak toch wordt gezegd,
it graaf Willem III haar dezelfde voorrechten
:U tolvrijheid te Dordrecht schonk als voordien
u de stad Tholen waren verleend. Ook wordt
i plaats als zoodanig nog genoemd in een
rkonde van 7 November 1359, waarbij hertog
Ibrecbt van Beieren haar het recht verleende
.t mea bij bare vierschaar misdadigers zou
ogen aanklagen en gevangen zetten, (e)
Door hare ligging was zij de sleutel der
oster-Schelde en zal dns ook wel vroeg tegen
jandelijke aanvalleu verdedigd zijn geweest,
och men vindt daaromtrent niets vermeld voor
it in een charter van 1 April 1374 wordt
zegd, dat hertog Albrecht vaü Beieren de stad
rgunning gaf bare kom met muren en vesting-
Iki
werken te mogen omsluiten of zooals men zich
daarin uitdrukt zoude mogen //begraven". Hij
schonk haar alstoen ook vele voorrech en en
vrijheden en gaf haar eene rechtbank.
Van dien tijd af kan men Reimerswale dan
ook aanmerken als stad, al zal zij aanvankelijk
dan ook slechts als eene zoogenaamde smalstad
gegolden hebben.
Doch al was de plaat9 nu van eenige betee-
kenis geworden en waren bianen bare muren
reeds voorname gebouweu verrezen, waaronder
de waag en het huis van Heer Wolfert, het
eigenlijke kasteel, het verblijf der Heeren lag
buiten de kom der omwalde gemeente, namelijk
te Loodijke, welke plaats men op het vroeger
door mij vervaardigde kaartje viudt aangeduid.
Reeds in een charter van 1365 wordt van
het slot gewag gemaakt. Heer Boudewijn van
Reimerswale en zijne echtgenoote Catheline van
Wulpen worden daarin gezegd aan hertog Al
brecht van Beieren opgedragen te hebben het
kasteel met toren en erve en alles wat binnen
des3elfs grachten lag met een gemet boomgaard
genaamd het Berckenrijs, te samen groot 13 ge
meten. Zij ontvingen echter dit goed weder
in leen, onder bepaling, dat het na hun over
lijden zoude komen aan hun zoon Claas Ker
vinck, en iü geval deze zouder kinderen kwam
te overlijden, bet zonde overgaan op diens oud
sten broeder of zuster en bij gemis of afsterven
van deze op den oudsten erfgenaam, mannen
voor vrouwen.
Niettegenstaande het ambacht aldus een goed
of onversterfelijk leen der heeren van Reimers
wale was geworden, heeft omstreeks 1310 Willem
Hollander van Reimerswale het kasteel met zijne
erve aau hertog Albrecht van Beieren verkocht,
waardoor ook het belangrijkste deel van het
ambacht bezit werd van de grafelijkheid.
aMr. L. Ph. C. van den Bergh, Oorkondenboek
van Holland en Zeeland. Deel 11, pag. 1.
fb) Ibid Deel 11 naar. 380 en 381.
(c) Rekeningen der Rentmeesters van Zeeland onder
het Henegoawsche Hais door H. G. Hamaker.
d*F. van Mieris. Groot charterboek der Graven
van Holland, van Zeeland en Heeren van Vriesland
Deel II pag. 587.
(e) Ibid Deel III pag. 112.
Ibid Deel III pag. 177.
(Wordt vervolgd.)
Verslag van de openbare vergadering van
den Raad van Stavenisse,
gehouden op Maandag 30 October 1922, voorm.
10 ure.
Voorzitterde Burgemeester. Tegenwoordig
alle leden.
De notulen der vorige vergadering worden
gelezen en goedgekeurd.
Als ingekomen stukken komen ter tafel
le. een schrijveu van de Gezondheidscom
missie, houdende bericht, dat de gemeeoteD, ter
besparing van kosten, voortaan, als regel, be
zocht zullen worden door eene subcommissie
van 2 leden
2e. een goedgekeurd exemplaar van het raads
besluit van 6 dezer tot wijziging der begrootiug
van 1922
3e. een bericht van den Minister van Arbeid,
inzake ontheffing van het verplicht gebruik vau
destructor
4e. een schrijven betreffende de koninklijk
goedgekeurde heffing vau keurloonen.
De mededeeling dier stukken wordt voor noti
ficatie aangenomen.
In verband met de instelling van een tweeden
cursus voor het vervolgonderwijs moet het ouder
wijzend personeel worden uitgebreid.
Overeenkomstig voorstel van Burgemeester en
Wethouders wordt de heer S. Stoel voor het
tijdvak van 1 November 1922Maart 1923 bij
dat onderwijs beuoemd.
Ten slotte wordt nog eene administratieve
wijziging in de gemeentebegrooting van dit jaar
aangebracht.
Daarna sluitiog.
POSTERIJEN EN TELEGRAFIE.
THOLEN. Met ingaug van Zondag 5 No
vember zal het publiek in de gelegenheid wordeu
gesteld zijn correspondentie van het postkantoor
le laten afhaleD tusschen 11.30 en 12 uur
's morgens, in plaats 9.451015.
VAN ONZE BERICHTGEVERS.
SCHERPENISSE. Dinsdag 7 November a.s.
zal de gemeente Scherpenisse weer feestvieren.
Op last van H. M. de Koningin zal Harer
Majesteits kamerheer in buitengewonen dienst
Jb mevrouw, aljarenlang nooi ik voorde mcnscken.nrw
altijd zeg ik. tyc« mn dames: laaf tadi^ccn blcckpxdcr
gebruiken Mv. de Wosel.' "lAwbtvtael langer plezier g
von Uw goed ent wolf »tcl klderderolsVt MaScW met"
Lcvca'S^cepAAsj. VloortJingen
J. W. J. Baron Taets van Amerongen, inteD-
dent der Koninklijke Paleizen, zich naar hier
begeven om het oude vaandel vau Maria van
Nassau, dateerende van 1594, dat Z. M. Koning
Willem III bij zijn bezoek aan deze gemeente
in 1862 heeft medegenomen, weder in het
hezit te stellen vau het Cloveniersgilde. Om
streeks half drie in den namiddag zal de uit
reiking plaats hebben, daarna zal eeu optocht
door de gemeente met de Gildebroeders eu het
muziekgezelschap //Eendracht" gehouden worden.
In deu avond zal een lichlstoet door de ge
meente een wandeling maken, waaraan ook
„ÏÏeudracht" mede zal doen. Daarna zal er con
cert op het marktplein plaats hebben en tot
slot om 10 uur groot vuurwerk. Om vooral het
jonge volk een genoegen te doen is er voor
gezorgd dat er in alle café'a muziek voor den
dans zal zijn. Om de gemeente wat feestelijk
aanzien te geven worden de ingezetenen beleefd
verzocht dien dag de vlag uit te steken.
STAVENI8SE. Als een bijzonderheid kan
wel gemeld worden, dat alhier bij A. v. D. een
z g. ^Jaapjespee" gegroeid is van 28 pond ge
wicht.
OUD-YOSSEMEER. Medegedeeld wordt dat
onze zustergemeente aan de overzijde der Een
dracht, Nieuw-Vosraeer, een erge ongelukweek
bad, want op den Hoogendijk werd de 51-jarige
Van Gorp door een kar overreden, waarna hij
spoedig overleed, een vrouw en vier kiuderen
nalateude, terwijl verder eeu zoontje van Bogers
onder een beladen duwkar kwam en beide beeuen
brak
THOLEN. Woensdagavond werd alhier een
bijeenkomst gehouden van het Departement
z/Tholen der Maatschappij tot Nut van 't Alge
meen". Na ingeleid te zijn door den voorzitter,
de heer Vau Dijk, begon de heer Ritter ziju
lezing, die dezen avond zou zijn een voordrecht
over„de Zangen vaü Homerus". Eerst hoeft
spreker de zangen verhaald, waarna hij deze in
beeld heeft gebracht door lichtbeelden. Na de
voordracht bedankte spreker de vergadering vo >r
haar belangstelling en ook de heer Kuipers voor zijn
medewerking voor het welslagen van de licht
beelden. Hierna sloot de voorzitter de vergade-
riug. Er was veel belangstelling.
Benoemd tot geagreëerd klerk ten kantore
van den rijksontvanger alhier de heer W.de Korte.
DE TWEEDE KAMER
behandelde de vorige week Woensdag en
Donderdag de wet op de arbeidsgeschillen.
Een der voornaamste artikels was art. 49
en schrijft voor dat hij een geschil de boeken
en bescheiden van den werkgever aan de
enquete-commissie moeten worden over
gelegd, werd met 50 tegen 26 stemmen
aangenomen. De heele wet werd aange
nomen met 62 tegen 13 stemmen. De
Kamer ging daarna uiteen tol 7 Nov.
GEMENGD NIEUWS.
Doorschijnende rubber.
Bij velen is reeds de vraag gerezen, nu
men zoo'n overvloed van rubber heeft,
wat men nog van dit materiaal zou kunnen
maken. In de »Scientific Americancc wordt
beweerd dat de Britsche rubberindustrie
er in geslaagd is, een zacht transparant
rubberproduct te maken en men verwacht
bij verdere pogingen ook te komen tot
het fabriceeren van de hardere soort.
De rubber is elastisch en onbreekbaar
en wanneer zij nog de doorschijnendheid
van glas krijgt, dan kon zij zeker in dezen
tijd van bezuiniging ons goede diensten
bewijzen. Gebroken ruiten zouden »tot den
goeden ouden tijdcc behooren. Geen misère
meer in een trein over een gebroken
raampje in de coupé, of hevige ongelukken
door het verbrijzelen van de ruiten bij
een spoorwegramp.
De glasverzekeringmaatschappijen zou
den stellig ingenomen zijn met zoo'n uit
vinding.
Doorschijnende rubber zou ook heel wel
kunnen dienen voor transparante badmut
sen, overschoenen en regenkleedingstukken.
Moordaanslag en zelfmoord.
Oo-'er Heerenveen heeft zich een verschrik
kelijk drama afgespeeld. Bij den veehouder
Van Es diende een meisje dat voorbeen bij de
gebr. Vrind te Echten had gediend. Het meisje
was na het sterven van de vrouw des huizes
vertrokken en werd daarna lastig gevallen door
een der broeders, de 33-jarige Jan Vrind. Het
meisje wilde niets van den man weten en deze
had zelfs den afgeloopen winter het meisje aan
gevallen en met een schaat9 een gat in het
hoofd geslagen. Hij werd deswege veroordeeld
tot een gevangenisstraf van 2 maanden.
Nadien was het nog niet uit en begon hij
het 26-jarige meisje te dreigen indien zij hem
weder afwees.
Maandagavond vervoegde Jan Vrind 2ich
weder bij den boer en vroeg de meid te spreken,
deze wilde niet komen, terwijl terzelfdertijd de
boer uit de stal kwam eu de vrouw mededeelde
dat Jaulje niet wilde komen. Wel, riep de ver-
stooten minnaar, wil ze niet komen, dan kom
ik wel bij haar en vloog pardoes het venster
door. De meid kwam ontsteld toevliegen, waarop
Jan Vrind met een open scheermes op het
meisje aanviel, die de kamer invluchtte. De boer
was de stal ingesnell en kwam terug met een
hooivork, waarmede hij trachtte de op deu grond
liggende dienstbode te ontzetten. Er ontstond
een worsteling tusschen den boer en Jan, die
zich reeds een ernstige wonde aan den hals had
toegebracht, waarop deze, ziende dat hij aan de
verliezende hand was, weder het venster uit
sprong.
Het eerste werd toen de meid geholpen die
een groote snede in haar hals bad eu dokters
hulp ingeroepen. Gelukkig was geen slagader
geraakt eu bleek de woude niet levensgevaarlijk.
De marechaussee ging onderwijl op zoek naar
den dader, dien men dood op het erf vond.
De man was doodgebloed.
Een vreedzame omwenteling
is de overwinning van de Faccisten, de
partij die Italië grooter wil maken, nu
niet geheel geweest.
Mussolini, de aanvoerder van de Faccisten
of beter gezegd, de leider dezer nieuwe
politieke partij was vroeger iemand die
vrijwel communistische neigingen er op
na hield. Langzamerhand veranderde dit
een beetje en begon hij aan te sturen op
de stichting van een partij, die tot doel
heeft Italies aanzien te vergrooten, door
dit land meer grondgebied toe te denken,
dat vroeger eigenlijk Italiaansch gebied
geweest is.
De heetbloedige Italianen laten zich
spoedig overhalen en toen de leiders den
tijd rijp achtten, begonnen zij de ont
binding van het Ministerie te eischen en
toen dit niet spoedig genoeg ging, begon
er een opstand die den val van het Ministerie
tengevolge had, de Fascisten vielen de
troepen aan, voor zoover deze zich tegen
hen verzetten en rukten op Rome aan.
De Koning ontving Mussolini en droeg
hem de vorming van een nieuw Ministerie
op.
Op verschillende plaatsen is bloed ge
vloeid. De Fascisten bestrijden op een
zonderlinge manier de communisten,
overal waar zij een leider der communisten
in handen krijgen, laten ze den man een
glas wonderolie drinken en de werking
laat zich begrijpen, het schijnt afdoend
te zijn.
Een huwelijk
Zondag a.s. is het feest op Huize Doorn.
De ex-keizer van Duitschland treedt dan
opnieuw in het huwelijk.
In de familie schijnt hierover oneenig-
heid te zijn ontstaan, tenminste er zijn
familieleden die niet bij bet huwelijk tegen
woordig willen zijn. Ook te Doorn is men
niet erg gesticht dat de steeds gedurende
den oorlog zoo vroom bekend zijnde keizer
