IERSEKSCHE El
THOOLSCHE C0URA1T
No. 1864
Zaterdag 25 December 1920.
Zes en dertigste jaargang
Eerste Blad.
Firma J. M. C. POT - Tholen.
BW NIEUWJAARSWENSCHEN kunnen
geplaatst worden in ons blad van
I Januari a.s. Eenvoudige advertentie
naam en woonplaats 35 cent, iedere
regel meer 15 cent.
Uit onze omgeving.
Het afscheid van den heer L. K. van Dijk
als hoofd der U.L.0. school te Tholen.
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prqa per kwartaal f0,75 met Geïllustreerd Zondagsblad fl,325, franco
per post f 1,40. Voor het buitenland f 1.10, zonder Geïll. Zondagsblad.
UITGAVE
Telef. Intern, no. 16.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 60 centsiedere regel meer 15 cents.
Grootte der letters naar plaatsruimte.
Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
PUBLICATIËN.
De Borgemseeter «au Tholen maakt bekend, dat
behoudens onvoorziene omstandigheden de inlijving
van de eerste ploegen der militielichting 1921 niet
voor 16 Februari 1921 aal plaats vinden.
Tholen, den 21 December 1920. 7
Do Bargemeester voornoemd,
H. GOOSSEN, lb.
XIX.
Het is aau de meeste lezers onzer courant
wel bekend, dat er sprake is vau de invoering
vtD een nieuwe Zondagswet, daar de bestaande
in geen geval voorziet in de behoeften van den
tegenwoordigen tijd, te meer waar van het hand
haven van de desbetreffende bepalingen geen
sprake is. Of een nieuwe wet beter zal zijn,
laten wij het hopen, ofschoon wij er een zwaar
hoofd in zien. We laten alle godsdienstige op
merkingen betreffende zoo'n Zondagwet ru9ten,
we zijn te veel leek daarin om critische opmer
kingen te maken, maar dat neeml niet weg, dat
we toch wel even mogen wijzen voor onze lezers
op het enorme verschil in denkwijze over Zon
dagviering in ons eiland iu het algemeen, en
bij oqbo naburen aan de overzijde van de Een
dracht. Zondag in Tholen en Zondag in de aau-
granzeade plaatsen in Noord-Brabant. We mee-
nen dat dit reeds zoo sterk voor zich zelf spreekt
Jtojforae regeling van de Zondagviering een
onding is. Misschien weten de Heeren van de
Begeering ook zulke questies op te lossen.
In Maart 1815, dus reeds meer dan een eeuw
geleden achtte de Regeering het uoodig een
Wet betrekkelijk de viering van eon- en feest
dagen uit te vaardigen, onder de desbetreffende
komt o.m. voor: „dat op die dagen geen be
roepsbezigheden mogen verricht worden, welke
den godsdienst zouden kunnen storen, en geene
openbare arbeid zal inogeu plaats hebben, dan
ia geval van noodzakelijkheid met schriftelijke
toestemming der plaatselijke regeering. Dat, met
uitzondering van geringe eetwaren, geen koop
waren, hoegenaamd, op markten, straten, of open
bare plaatsen, zullen mogen worden uitgestald
of verkocht, en dat kooplieden of winkeliers hun
waren niet zullen mogen uitstalleü, noch met
opene deuren verkoopen. Dat geeu openbare
vermakelijkheden op die dagen zullen gedoogd
worden, blijvende het evenwel aan de Plaatselijke
besturen vrij gelaten, hieromtrent een uitzonde
ring toe te staan, mits niet, dan na het volko
men eindigeu van alle godsdienstoefeningen,
terwijl op de overtreding daarvau straffen zijn
bepaald.
Over het algemeen wordt, zoo zouden wij
voor oogev. 80 jaren opgemerkt hebben,in Zeeland
deze wet vrij goed nageleefd, en dat zou ook
nu nog voor een groot deel kannen nagezegd
worden.
Is dat altijd zoo geweest? Neen, kunnen wij
antwoorden. In de eerste plaats kuunen wij
aanhalen een stuk, dat reeds dagteekent van
voor zei eeuwen dat luidt, natuurlijk anders wat
taal betreft: „Wij Willem, Graaf van Hene
gouwen enz. maken bekend aan alle lieden, want
een gebod is het van de Heilige kerkeD, den
Zondag te vieren en ons, en alle goeden lieden
behoort, het gebod van de Heilige kerken te
houden; want de Bischop van Utrecht heeft met
zijn open brieven verboden, dat men des Zona -gs
geen markt mag houden, omdat anders de lieden
gemeenlijk te weinig naar de kerk komen, en
van vier- of heilig- en vastendagen en andere,
die men Zondags pleegt te geven, niet weten
en dikwijls daarom haar botvierden, en bet ge
bod om vier- en vastendag te houdeD, onwetend
verbreken. Want terwijl men een willetijds
Zondags in Middelburg markt gehouden heeft,
dat goede lieden niet westelijk goed dunkt, zoo
willen wij dat die markt voortaan üiet meer
plaats heeft op een boete vau vijf schellingen of
deniers ins.
t j®n dat men in geen steden van Walcheren
«Zondags eenige markt zal houden ff eenig<*
koopmanschap bedrijven of kramen tten, of
vensiers ontsluiten, of koren- of eenifc goed ter
markt brengen zal of verkoopen. En t markt
dag. die tot nu toe in Middelburg o Zondag
heeft bestaaD, zal men in Middelburg houden
elke week op Dinsdag wat zal plaats hebben tot
ons weder opzeggen. En omdat wij willen, dat
dit vast en gestadig blijve, zoo hebben wij dezen
brief bezegeld met onzen zegel. Eu wij hebben
dit gedaan op bede en verzoek van onze stads-
regeering van Middelburg, zoo hebben zij dezen
brief met ons bezegeld met haar poirtezegel.
Gegeven te Middelburg des Diusdags na St.
Pietersdag (4 Aug.) ingaande oogst in het jaar
onzes Heeren 1838. Per Dominum Wolfardum
et Dominum Njrcolaum Kervinc.
Ten tnder voorbeeld uit veel later dagen,
getrokken uit de handelingen van den kerkeraad
te Brouwershaven, wijst ook op het zich niet
houden aan de Zondagsviering. Dat was nog wel
uit de dageo na de Hervorming, waarin men
juist verwachten zou, dat de viering van den
Zondag in hooge eere zoude staan. Bij de strenge
begrippen, die de Hervormde keik in lateren
tijd heeft ontwikkeld nopens de heiligheid van
den Zondag, waarop, inzonderheid door de partij
der Voetianen, nagenoeg de volle strengheid van
den Israëlitischen sabat werd toepasselijk ge
maakt, bij die latere begrippen dan schijnt het
vreemd, wanneer men in de eerste tijden der
Hervorming aanteekeningen vindt, die zulk een
strenge Zondagsviering geheel niet doen ver
moeden. Men vindt in da notulen van 18
November 1611, aangeteekend, dat men den
Bailluw heeft aangesproken over het houden van
vischmarkt des Zondags onder de predicaiie
waarmede men dus den afslag- op den Zondag
schijnt te hebben ongemoeid gelalen. En weinig
jaren daarna (22 Juli 1616) bewees het beklag
aan Bailluw, Burgemeesters en Schepenen, over
bet toelaten van allerlei werk en koophandel op
's Heerendag tot nadeel van den Godsdienst, eens
deels dat dit misbruik toen zeer algemeen was,
en anderdeels, dat men minder op de ontheili
ging van den Zondag drukte, dan op het nadeel
van de openbare eeredienst. Later ontwikkelde
zich de gestrenge Zondagsviering meer, en is
dan ook (notulen 21 en 28 Februari 1745) de
Bailluw over de ontheiliging vau 's Heerendag
begroet.
Voor zoover Zondagsheiliging, tal van bij
zonderheden uit die Kerkeraadshandeliogen eu
nog een andere gemeente, lokken uit om daarvan
een aantal aau onze lezers mede te deelen, niet
twijfelende of ze zullen niet nalateu de aandacht
te trekken.
(Wordt vervolgd.)
Donderdagmorgen nam de heer Van Dijk,
die 1 Jan. a.s. zijn ontslag heeft genomen
als hoofd der U. L. O. school, afscheid
van de schoolkinderen. Deze waren
hiertoe des morgens in den gang van het
schoolgebouw opgesteld. Blijk van belang
stelling gaf o.m. het Dagel. bestuur
onzer gemeente.
Toen de heer Van Dijk de school binnen
kwam, werd hij duo. tu kinderen toege
zongen, waarna Isabella Sakko uit naam-
der leerlingen van de he. halihgschool als
blijk van erkenteiijkhei'. eon toepasselijk
beeld overhandigdp.
Marinus van dor Stel overhandigde daar
na het geschenk van do schoolkinderen,
een gouden horloge. De heer Van Dijk
dankte de kinderen voor hun blijk van
waardeering en zegde dat het hem' veel
genoegen zou doen als de kinderen ook
later de vruchten van het onderwijs konden
plukken. De kinderen wérden daarna ont
haald.
Hierna verzamelde het Dag. Bestuur met
het hoofd en een gedeelte van het onder
wijzer-I p rsoneel mej. Poulusse en de
hh. Scliot en De Heer, wenschten hieraan
niet Jeel te nemen, in een der lokalen,
waar den heer Van Dijk, bij monde van
den beer an der Broek een wandelstok
met feil veren kr p en een beeld namens
het aanwezige personeel werd aangeboden.
De 'heer Va i Dijk dankte ook hier voor
da geschenken hem op hartelijke wijze
r.angpboden en hoopte ook in zijn ambteloc
levern hun vriendschap te mogen behoudt
Hap de neei Van Dijk hedenmorgei:
afschteid genomen van de schoolkinderen,
hedeAirniiidag werd op eenige officieele
wijzj; afscheid enomen van den Raad der
Geineend- met talrijke belangstellenden.
N/igenoeg geheelen Raad was aan
wezig afwezig waren de hh. Klompe
en Nv agtfco jgens ongesteldheid, bene-
yen!r dhr. D. van der Maas.
We bemerkten onder de aanwezigen
o m. op het nieuwe hoofd der school de
heer Waverijn en dhr. W. van den Berg,
hoofd der Chr. school.
De waarnemende burgemeester, de heer
Goossen opende de bijeenkomst, mededee-
lande dat van den Districtsschoolopziener
een telegram was ingekomen waarbij deze
mededeelde tot zijn spijt verhinderd te
zijn aanwezig te kunnen zijn en dank zegde
.oor hetgeen de scheidende onderwijzer
voor het onderwijs was geweest hem tevens
Gods zegen wenschende en een schrijven
van den arrondissementsschoolopziener, die
dok verhinderd was en waarin deze deed
ijitkomen hetgeen de heer Van Dijk ge
weest was voor de school en het onder
wijs te Tholen.
Daarna sprak de heer Goossen alsvolgt
Geachte Vergadering.
Dames en Heeren.
Geachte Heer Van Dijk.
Wederom zijn wij thans vergaderd in
deze zaal, en ons samenzijn geldt weer
afscheid nemen. Het zijn nog maar slechts
eenige dagen die achter ons liggen, dat
ook wij hier bijeen waren om tegenwoordig
te zijn Jdj het afscheid van onzen
lieer Burgemeester Wagtho. Het waren
teen aandoenlijke oögenblikken als we in
dachten Burgemeester Wagtho gaat van
ons heen als Burgemeester van Tholen.
Het afscheid dat heden plaats heeft geldt
thans Uw persoon.
Ik dank in de eerste plaats de heeren
Raadsleden voor hunne tegenwoordigheid,
om bij deze gelegenheid hier tegenwoordig
tfe zijn.
Het doet mij genoegen dat door het ge
nomen initiatief het neerleggen van Uw
ambt als Hoofdonderwijzer der U. L. O.
UZhooi van Tholen deze dag niet onge
merkt voorbij gaat. Het zou spreker
zeer onaangenaam zijn geweest, indien U
heden U school had gesloten, en voor U
zelf had moeten ervaren, mijn taak als
Hoofd der school is afgedaan.
Het gemeentebestuur heeft zich onmid
dellijk homogeen verklaard, en genoegen
genomen om hier, als Raad van Tholen,
saam te komen, om blijk te geven van be
langstelling en waardeering. Zoo zijn wij
thans bijeen, en breng ik U namens den
Raad en burgerij onzen hartgrondigen dank
voor alles wat U in het belang van het
onderwijs heeft gedaan. Vijf en veertig
jaren hebt gij gegeven, bijna alle die
jaren aan de school van Tholen. Hoeveel
honderdlallen zijn het niet, die bij U de
revue hebben gepasseerd. Als gij Uw schre
den door Tholens straten richt, en ont
moet personen beneden den leeftijd van
vijf en veertig jaren, hebben die bijna alle
onder Uw leiding gestaan en van Uw on
derwijs genoten, en daaronder vindt men
er vele die dankbaar erkennen dat zij hun
maatschappelijke positie mede aan U hebben
te danken.
Een voorrecht is het een school te Tholen
te bezitten, die gelegenheid tot ontwikkeling
biedt. Waar in het rond vindt men zulk
een inrichting als te Tholen?
Gelegenheid voor Fransch, Engelsch,
Teekenen, Bouwkundig Teekenen enz, de
school geworden zijnde U.L.O. Het is te
verstaan hoe menigmaal U heeft ont
stemd het groote schoolverzuim, het weinige
belang voor den cursusFransch en Engelsch
Hoe vaak mochten wij het dezen zomer
bespreken, dat in d|e toekomst, ja nu reeds
naar ontwikkeling zal gevraagd worden
en wanneer men ontwikkeling mist, achter
aan komen zal, terwijl nu reeds zoo groote
gelegenheid geboden wordt tot ontwikkeling
Hoe weinig vraag en aandrang is er naar
M. Ü.L.O. onderwijs, straks staan de kin
deren onzer gemeente op de vlakte, en zal
gevraagd worden naar kennis en weten
schappen, is het nu reeds zoo noodig, om
dr miihtelen die nu reeds worden aange
boden aanvaarden, om straks gereed te
zijn voo; de toekomst. Voor dat alles hebt
gij U reeds lang gegeven, en nooit was
het U te veel in het belang van het on
derwijs voor de kinderen der gemeente,
werkzaam te zijn voor hun belang. Het is
Uwe eer dat de Raad van Tholen het
vert wen U schonk, om den opvolger te
vvoru. van den hee: Luijendijk, en sedert
werd de lager.- school omgezet in U.L.O.
en met ere en '.act zïjt U als hoofd op
getreden en brengen wij ook op dezen
dag daarvoor onzen dank. Gaarne zou
ik U ook willen huldigen wat U voor
de Normaalschool zijt geweest, doch dit
ligt niet op mijn weg, dezen dag neemt
U nog slechts afscheid als hoofd der
school. De regeering doet U de eer aan
den loopenden cursus tot Mei a.s. af
werken, toch moet het mij van het hart
om ook U den dank toe te brengen, voor
alles wat U ook daar eerst als leeraar,
daarna als Directeur voor die inrichting
zijt geweest.
Hoevelen onzer stadgenooten danken mede
aan U hun positie, hetzij bij het onderwijs
of daarbuiten in andere betrekkingen werk
zaam, het zal bij die allen, en bij ouders
in dankbare herinnering blijven al den
arbeid aan hen besteed, want zoowel de
Normaalschool, als de U.L.O. school hadden
steeds de liefde van Uw hart, met hart en
ziel waart gij opvoeder der jeugd en leer
meester.
Thans gaat U scheiden van Uw school
voorwaar moeilijk oogenblik, gewichtig
oogenblik, maar wees overtuigd dat IJ dit
ambt kunt neerleggen met de gedachte
wat mij opgedragen was, heb ik volgens
plicht en geweten volbracht.
Ten slotte, U scheidde niet alleen van
Uw school, maar deels ook van i vt >i -so-
neel, waarmede U dagelijks haaf'
gaan, ik vertrouw dat er steede no
heerscht een goede verstandho *d
harmonie. Mocht bet eYeng'.U,sa'
hebben dat de verhoudin. Melkmaten,
was een openbaring van kc bussen,
dan het spreekwoord »L er 28624
waar het nooit waait", oK ja' .1
landbouwer gaan zou c' in
zijn zaad uitstrooit, en a ivgGIL»
anders kreeg dan zonnes lijn
zou hij kunnen hopen t:. oog t IIIOBt
gelijk de plant noodig heeft rt hoogetl
neschijn. koude en hit zi.
mensch in zijn roeping, .He v ®WIJZ8n
opgedragen taak, zal ook oog' n UlOBt.
heeft gezaaid. <ihpnw«
Ik eindig, maar niet dan U Denwe
bestuur der gemeente toe^e
hebben, dat het U eri Uwe li'
jaren gegeven worde van dei ast 26529
genieten, dat zegen en gezondheid
mogen vergezellen op Uwen ver 'l0IBn-
vensweg. En als nu straks a: ~ij'
arbeid zullen overnemen, en v hij 1
school van Tholen worden zalt anj u 0.
school, de Normaal die verdwijnt, ;al,
een opleidingsschool, dan zijn ",v|".over
tuigd, dat die inrichtingen steeds dé liefde
van Uw hart zullen houden. Verhooging
van het onderwijs in zijn vertakkingen zal
alsdan voor U zijn een aangename gedachte,
waar U zelf aan mede mocht helpen tot
stand brengen, is de school geworden een
school, die tot in lengte van dagen Uw
sympathie zal blijven houden.
En niet alleen, Mijnheer Van Dijk, hul
digt U het gemeentebestuur met woorden,
zij wil dit ook in daden doen blijken. Vau
andere zijde ontving U reeds als souvenir
een goud horluge, wij voegen daaraan toe,
om dit een geheel te doen zijn, een gouden
ketting, wij vertrouwen dit wel te willen
aanvaarden, het zal U dagelijks doen her
inneren aan de waardeering die U het
gemeentebestuur heeft betoond voor al
hetgeen U voor het onderwijs voor Tholen
zijt geweest.
De opvolger van den heer Van Dijk, de
heer Waverijn zeggende dat na hetgeen
hij reeds gehoord had het zeer moeilijk
voor hem was om er veel aan toe te
voegen, doch van iemand dien de heer
Van Dijk jaren gekend had hoorde spr.
eveneens dat deze met veel liefde het
onderwijs diende. Hij wenscht hem en zijn
vrouw vele jaren van rust toe.
De heer Vau Elsacker voerde daarna
het woord, hetgeen hem verzocht was te
doen door den heer Van den Broek, die
dit door omstandigheden liever zelf niet
wilde doen. Ongetwijfeld wordt U vervuld
met weemoed, want scheiden valt zwaar
en deze dag is voor U een gewichtige dag,
een dag die U steeds in herinnering zai
blijven, een dag die U terugbrengt in het
verleden, waarin Ge Uw taak met liefde
vervuldet en met bezieling en ijver Uw
taak volbracht 'en voortdurend in het
belang der kinderen gearbeid hebt. Thans
scheidt U van Uw werkkring en dit zal
