aan
m
Ittll, 1;
No. 1315.
Zaterdag 20 Augustus 1910.
Zeven en twintigste jaargang.
EN
Eerste Blad.
\H0LLAND."
Kalimeel-proefvelden.
Van onze berichtgevers.
i 1
IERSEKSCHE
THOOLSCHE
COURANT
Dit bl»d verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per kwartaal f 0,65met Geïllustreerd Zondagsblad f I.025, franco
ir post f 1,10. Voor het buitenland 90 cents.
laïszssSas stukken, enz. worden altarlljk op DONDERDAGAVOND Ingewacht aan het
bureau te T h e I e n el vóór DONDERDAGMIDDAG bij onzen modewerker te lerseke.
UITGEVER: Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 cents; iedere regel meet
Y Kif f O fl f lb centsgrooter letters naar plaatsruimte.
J. M. u. U T, Eike advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt tleohts
T s o l e if. 2 maal in rekening gebracht. Bij abonnement aanmerkelijke prijsvermindering.
Overdruk uil de Veldbode van 6 Aug. 1910.
Het ia begrijpelijk, dat wij, waar we zoo dikwyls
iraden hebben met betrekking tot 't kalimeel een
wachtende houding aan te nemen, voortdurend
ieven krijgen van agenten in kalimeel, van menschen,
voorbarig zijn en slecht waarnemen en nog van
ideren, die hun eigen redenen hebben voor het
ilimeel op te komen.
In de veenkoloniën moest het kalimeel het dan
jster goed doen, volgens sommigen. Er werden
irhalen gedaan van den gunstigen stand der gewassen
de kalimeel-perceelen, die zouden doen vermoeden,
4e van ouds gebruikte kalizouten voor goed
gedaan hebben. Jammer alweer, dat eenige proef-
mers zelf aao het de loftrompet stekende blad
wamen vertellen, dat men, wat hun proefvelden
itreft, de bazuinen gerust kon opbergen. En hoeveel
0 ideren zyn er niet, die er niet toe komen om de
op te nemen, om aan een couranten-redactie te
kryven, dat in het blad onjuistheden voorkomen?
In de veenkoloniën zijn een massa proefvelden door
boeren zelf aangelegd dit zijn dus geen gecon-
oleerde ryksproefvelden. Op die proefvelden moet
dan met het kalimeel al wonderbest gaan, doch
ii een maar, een zeer groote en dikke maar by.
proeven worden meest genomen op zoogenaamd
ld land, al jaren en jaren met tot 1000 KG. kalizout
HA. bemei' en waarop men dus best een jaar
goed gewas kan verbouwen, ook al geeft men
ten molecule kali. Op zulke gronden legt men nu
irceeltn arm met kalimeel en daarnaast met natent-
ali, terwyl «en perceel, dat geen kalibemesting ont-
ing, in den regel ontbreekt. Het zal iedereen, die
ok maar iets van wetenschappelijke bemesting weet,
oidelyk zyn, dat aan de uitkomsten van dergelijke
roeven geen sikkepitje waarde mag worden gehecht
Nu liggen in Drente ook Rijksproefveldenwaarop
ilimeel beproefd wordt, nl. één te XJffelteéén te
lees, één ts Zuidwolde en één te Odoomerveen
ardapp.) De eerstgenoemde twee dragen rogge, het
ei iititgenoemde aardappelen. Op de proefvelden te
feite en Gees staat de rogge op de kalimeelperceelen
i&ar een ietsje beter dan die op de perceelen,
elke geen kalibemesting ontvingen, terwijl het gewas
de perceelen, met kainit bemest, van ruim de
ift beter tot dubbel zoo goed staatals de stukken
elke kalimeel ontvingen.
Den 22sten Juli bezochten wy persoonlyk Oostelijk
«jjfrente en o.a. het Rijksproefveld te Odoornerveen
jj jelyk met den Rykslandbouwleeraar voor Drente
1» schrik niet, wantrouwige lezers met den
irecteur van het Landbouwbureau van hetKalisyn-
icaat. Het laatste is toch eigenlijk doodeenvoudig.
het wonder, dat deze heer zich aangetrokken ge-
telt tot het gezelschap van hen, die uit overtuiging
3 idon een afwachtende houding aan te nemen tegen-
E ter het kalimeel Neen immers. Wy voor ons
annen volkomen begrypen, dat de landbouwredacteur
ia de „Nieuwe Veendammer Courant", die gemeend
wft ons te moeten beitryden, op den dag, dat wy
Drente aankwamen, bezocht werd door den
rocaratie-houder der Kalimcel-Maatachappy in gezel-
:hap van den heer Zwartienberg van Stadskanaal,
is ten hoofdagent uur in 't kalimeel heeft. Ms duidelijk,
st deze hoeren voor hun artikel meer van genoomden
eer dan van ons verwachten, andera had de Kalimeei-
[aatschappy het prachtige artikel, waarin de land-
ouwredacleur der „Nieuwe Veendammer Courant"
egen ons te velde trok niet doen overdrukken en
erspreiden.
De proef te Odoornerveen wordt genomen op land
an den heer W. Stavast, op nieuw ontgonnen
algrond, die in dit jaar zyn eerste gewas, aardap-
►elen, draagt.
Deze grond is van nature arm aan kali en heeft
fos vóór dit jaar nog nooit een bemestingonverschillig
lelke, ontvangenHet geheele proefveld is wat de
alk-, phosphorzuur- en stikstofbemesting betreft, op
vereenkomstige manier behandeld, maar een derde
eel ontving geen kalimestt een derde kreeg kalimeel
egen 2700 KG. en nog een derde patentkali tegen
000 KG. per HA. Beide meststoffen zyn van te
oren aan het Rijkslandbouwproefstation onderzocht,
oodat men in kalimeel evenveel totaal kali kon
even als in patentkali.
En wat namen wy waar en zou ieder waargenomen
ebben, die op den 22sten Juli het proefveld van
en heer W. Stavast bezocht? Dit: dat kalimeel het
liegt, zoo sterk, dat het reeds op tientallen Meters
ichtbaar is. Het loof was bjjna even kort als dat
het gedeelte zonder kali. Op het geheele proefveld,
itgezonderd op het gedeelte dat patentkali ontvingr
dat er zeer heldergroen en fleurig uitzag, zoodat
1, st, als geen ziekte optreedt, nog een aardig langen
roeityd voor de borst heeft, leek het er naar, dat
planten er spoedig het bjjltje by zouden neer-
eggen. Dat het perceel zonder kali het nog tot byna
log. uitgehouden heeft, is blykbaar alleen te danken
ta het feit, dat de bodem yto nature niet totaal
tliartn le.
Uit elk perceel werd met toestemming van den
Rijkslandbouwieeraar een stoel van gemiddelde grootte
en ontwikkeling uitgegraven. De gewichtsopbrengst
kon daarna, wanneer we die van het perceel zonder
kalimest op 4 «tellen, voor het kalimeel op 6 en voor
het patentkali op 10 geschat worden. Maar nu zullen
het kalimeelperceel en het perceel zonder kali weinig
meer doen, terwyl dat, hetwelk met patentkali bemest
is, nog veel belooft.
Eindelyk merken we nog op en dit is van
groote beteekenis - dat dezelfde kamp land, waarvan
het proefveld deel uitmaakt, door den heer Stavast
op de in de Drenlsche veenkoloniën gewone wijze,
dat is met 1000 K.G. patentkali per H.A. bemest is.
By dat heele overige gedeelte, natuurlyk veel grooter
dan het geheele proefveld, steken het perceel zonder
kali en dat met kalimeel even sterk, byna nog
sterker af dan by het met patentkali bemeste proef
veld-gedeelte.
Dat het kalimeel-perceel uo<> iets beter is dan het
perceel zonder kali, is verinotn. .ie danken aan
het weinigje in water en het gedeelte in 10 0/q zout
zuur oplosbaar kali van het kalimeel. Maar ah de
gebruikers het hiervan moeten hebbenis kalimeel veel,
veel te duur en met het oog op de groote kosten van
transport en het meerdere werkaan het uitstrooien
der bijna driemaal zoo groote hoeveelheid verbonden,
feitelijk voor de landbouwer onbruikbaar.
Wat wy van betrouwbare proeven, betrouwbaar
omdat zy door niet-belanghebbeoden ('noch belang
hebbend aan den eenen, noch belanghebbend aan
den anderen kantj op betrouwbaren bodem genomen
zyn, heeft ons versterkt in onze meening, dat voor
de landbouwers de tyd om proeven met kalimeel te
nemen, nog niet gekomen is.
In 't najaar zullen we uit de Veenkoloniën wel
meer kooren.
De reis naar Drente heeft ons wel wat tyd en geld
gekost, maar we zyn toch bly, dat we er geweest
zijn. De kalimeëlmenschen hadden ons zoodanig be
stormd, dat wy ons byua zouden afgevraagd hebben
Ligt de geheele moderne bemestingsleer nu werkelyk
vierkant tegen den 'grond
i
En nu een woordje tot den heer J. de Weerd
redacteur van het landbouwblad der Nieuwe Veen-
dammer Courant."
Welke manieren houdt U er wel op na, mynheer,
De Weerd We kragen door tusschenkomst van
vriendelijke Veldbodeabonné's een strooibiljet der
Kalimeel-Maatsch. onder de oogen, ongeteekend, waarin
men tegen ons te keer gaat. Later blijkt, dat Gy de
schryver van dat stuk zyt en dat Gij het in de N.
V. C. wel onderteekendet. Wij konden dit niet weten,
daar wy Uw bldti niet lezen. Waarom heeft de
Kalimeel-Maatsch. uw naam onder het stuk, als
strooibiljet verspreid, weggelaten? Gij hadt daartoe
geen toestemming mogen geven of, als het zonder
uw toestemming is gebeurd, daartegen moeten prote-
sieeren. Men gaat iemand niet anoniem te lijf, zooals
Gij gedaan hebt, tenzy men geen fpers^manieren ge
leerd heeft.
In „De Veldbode" van 23 Juli (n. 394,) hebben
wy uitvoerig op uw stuk geantwoord en zelfs precies
vermeldwat Gij van ons gezegd hebt. Daarop zyt
Ge in uw blad het antwoord schuldig gebleven in
plaats van Uw lezers op Uw beurt precies mede te
deelen, wat wy in antwoord op Uw aanval beweerd
hebben. Durtdet Gy dat misschien Uw lezers niet
onder de oogen brengen
Wie zyt Ge toch, dat Gy ons hebt durven toe
roepen: „Kom eens hier in onze veenkoloniën een
kijkje nemen, aanschouw de velden, bemest met kali
meel" enz., ons, die een dagreis van Oostelijk Drente
wonen, terwijl Gy woont in de onmiddellijke nabijheid
van hel proefveld te Odoornerveenwaar het kalimeel
het zoo treurig aflegt en dat Gij} evenah tal van
andere proefvelden in uw naaste omgevingniet eens
bezocht
Waar haalt Ge iu uw artikel vau Woensdag 20
Juli, de landbouwkundige ketterij vandaan, dat op
nieuwen grond geen contróle-velden noodig zijn
Och arme, ga eens naar het proefveld te Odoorner
veen, zie hoe de aardappelen op het perceel zonder
kalibemesting staan en vergelijk ze met die op het
kalimeelperceel. Als hier het controle-perceel ont
broken had, zoudt Gij gezegd hebben Ziet ge wel,
dat kalimeel nog goed werk, want op dezen grond
die van nature arm aan kali is, kan zonder kali
bemesting niets groeien.
Als hier het contröle-veldje ontbroken had, zouden
zij die voor kalimeel vechten, uit de slechte uit
komsten nog munt voor het kalimeel hebben trachten
te slaan.
Ge beroept U op een proefveld van den heer J.
Kort Jzn gelegen we bedoelen hot proefveld
op betrekkelijk nieuw land. Dit bestaat uit 6 kampen,
3 bemest met patentkali en 3 met kalimeel. Op 3
staan de aardappelen beter dan op de andere 3
maar de eigenaar twijfelt, welke met patentkali,
welke met kalimeel bemest zijn. Gelukkig kan hij
hot thuis in de boekeu naslaau eu nu blijken de
beste 3 kampen met kalimeel bemest te zijn. Wat
n proefAls de heer Kort zoo slecht van memorie
is iets waarvoor hij trouwens te beklagen en
niet te laken zou zijn dan kan hij 'took wel
anders opgeschreven dan gedaan of anders gedaan
dan opgeschreven hebben.
Wij hebben in Uw blad gezien, dat de heeren
W, Stavast en de lieer K. de Graaf uit De Krim
U geschreven hebben, dat het kalimeel het bij hen
zoo treurig laat zitten, maar teekenend voor Uw
houding is wel, dat Go dan nog durft zeggen „van
de 300 proefnemers hebben we nu reeds Iwee ge
vallen, waarin het kalimeel minder goed voldoet.
Dit loopt toch de spuigaten uit, maar benauwde katten
maken rare sprongen. Bij den heer Stavast maakt
kalimeel het allertreurigst en de heer De Graaf
schrijft u„dat in de Krim eenige zeer nauwkeurig
genomen proeven te bezichtigen zijndie hem tot de
conclusie deden komen den landbouwers toe te roepen
„Koopt nooit kalimeel 1"
En dan zegt Gij heel zoetsappig, dat het kalimeel
in die, wat Gij ten onrechte noemt twee gevallen,
minder goed voldoet, in plaats van te zeggen, dat
men er slecht over tevreden is. En neem dan om
Uw kennis van de gevallen, waarin het kalimeel
minder goed en slecht en in 't geheel niet voldoet
uit te breiden, den staf ter hand en trek er eens
op uit, Gij, die er zoo dicht bij zijt en ga ook eens
naar de vier rijksproefveldeD.
Op 28 Juli schrijft ge, dat het U gebleken, is dat
werkelijk op sommige plaatsen op nieuw land 't
kalimeel een achterstand begint te vertoonon en
dat op land van den heer E. Vtninga te Ter Apel
het kalimeel ver achterblijft bij patentkali.
We hebben dus nu al voor slechte resultaten van
hec kalimeel de drie rt/foproefvelden (er zijn geen
rijksproefvelden, waarop kalimeel wel oen goed
figuur maakt) de proeven in De Krim, sommige
plAalsen op nieuw land, waar 't kalimeel achterstand
bgtiat te yertoonen on do boerderij, waar het kali
meel ver achter blijft bij patentkali.
Dat alles, mijnheer De Weerd, hebt Gij in Uw
blad zelf vermeldt en dan durft Gij nog spreken in
den verzachtenden toonminder goedEn waarom
schrijft Gij dat alles Omdat men U, toen Gij de
loftrompet over het kalimeel staakt, van alle kanten
brieven gezonden heeft. Zoo dikwyls wordt maar
wat gezegd, meestal direct of indirect door belang
hebbenden.
Uit de „Prov. Drenlsche en Asser Crt." van 26
Juli halen wij het volgende aan uit het verslag van
een landbouwvergadering, op 23 Juli te Smilde ge
houden
„De voorzitter las een schrijven van den heer
J. Molema te Bovensmilde, waarin een groot aantal
landbouwers genoemd worden, die hun tevredenheid
zouden betuigd hebben over het gebruik en de uit
werking van het kalimeel. Aanwezige leden, die
ook proeven met kalimeel genomen hebben, ver
klaarden daarentegen, dat bij hen niets van een
gunstige werking van kalimeel te merken was. Ook
kwamen in den brief van den heer Molema namen
van landbouwers voor, dieter vergadering aanwezig
verklaarden, heelemaal geen tevredenheid te hebben
betuigd over het kalimeel."
„De Veenbode" vau 26 Juli schrijft uit Oranjedorp
„Alhier zijn eenige proeven met kalimeel genomen
op nieuw aangemaakien dalgrond, eerste vrucht.
Volgens voorschrift is 300 KG. genomeu tegon
100 KG. patentkali.
Van 't begin of waren de aardappels in kalimeel
veel donkerder groen, later, ongeveer eind Juni,
bleven ze in loofontv^ikkeling achter. Nu kenmerken
ze zich door spoediger geel worden en afsterven.
Toen gisteren de heer W. Erieling eenige stammen
optrok, bleek, dat het getal knollen vrij goed was,
maar do dikte liet veel te wenschen over, zoodat
slechts een halve opbrengst verwacht mag worden,
't ls jammer, dat het kalimeel zoo onwerkzaam blijtt,
daar een concurrent van kalimoststoffen hoogst welkom
zouden zijn. Waar men op oud land goede resultaten
meent te hebben verkregen, zij men voorzichtig in
't oordeelen. De voorraad kali, van vroegere be
mestingen nog aanwezig, maakt daar de proef
onduidelijk. Slechts na een jarenlang voortgezette
proef op hetzelfde land zal men daar met grond
een oordeel kunnen uitspreken. Men zij dus voor
zichtig voor proeveu in 't groot is de tijd nog niet
aangebroken." (Juist: T. A.)
Voorloopig nemen we afscheid van den heer De
Weerd. Nu 'tmet het kaligehalte van het kalimeel
niet al te best in orde schijnt, wil hij dat toeschrijven
aan de afwezigheid van magnesia in kalimeel. Hier
over binnen niet al te langen tijd nog eens wat..
Of de heer De Weerd nu aan zijne lezers zal ver
tellen, wat wij boven schreven (w. g.) Ter Haar.
Eveneens werd vastgesteld de rekening van
de Weezeu-Armen over dat jaar, bedragende
in ontvang f 10146,90b en in uitgaaf f 10061,83*.
Goed slot f 85,07.
Verder werd aangeboden de gemeente-begrootiog
voor 1911, tot een bedrag in ontvang en uitgaaf
op een gelijke som van f 18780,615.
IERS EK E. Een Ierseksch visschersvaartuig,
dat met andere naar de Zuiderse gesleept werd,
liep bij ongeluk op de sleepbpot, waardoor de
stuurboordsboeg totaal werd ,i^^drukt.
De heel C. J. Bom, kiprk bij aeposterij en
en telegrafie^ te Gjoes, vromer te lerseke, was
aangewezen Ivoor .herplaatsing naar Rotterdam,
doch opi verzoek is dit tot nadere beschikking
uitgesteld,^
V^VENSVERZEKERING-MAATSCHAPPIJ^
HoofdkautóKr te Amsterdam, Keizersoircht 292
chappelijk Kapitaal
EEN M l'tj. I OEN SULDEN.
Door de verzekèKgg eena^ladelijk ingaande
lijfrente maakt men dft öQ^arigen leeftijd 7,5%,
op 55-jarigen leeftijd op 65-jarigen
leeftijd 11,3 en 7 0 jarigen leeftijd 13,5%
rente van zijn gesj^ft kapitaal,
Inlichtingen eirtarieten verkrygbaar aan het
Hoofdkantoor ^n bij H.H. Agenten: de H.H.
C. M. VAN R1JSSEL, te TAolem P. M.
v. u. EtiOE, te Oud- Fossemeernotaris H. J.
VANyifOUHUYS te Zierikzec; J. BAKKER
DE^fiilN DE te Bergen op Zoom j Mr. H. Ö8LE
te^tioes.
ST-ANNALAND. Door den Gemeenteraad
werd iu zijne Vergadering yan den lilden dezer
met algemeene stemmen voorloopiggfKitgeateld
de rekening der gemeente oyk^*909 en wel
in ontvang op f 29359-pjj -en in uitgaaf op
t?"4.87 3|5, aljoo port een batig saldo van
^872,24'. De kosten van bet onderwijs be
droegen f7584,4* en die der schoolverbouwing
r)110,285,
POORTVLIET. Dinsdag 16 Augs jl. werden
op last van burgemeester en wethouders van
Poortvliet te Strijenham, gemunte Poortvliet,
twee onbewoonbaar verklaarde Kotiingaj gerfech-
telijk ontruimd door den/lgSjPeeBtr* eu onbe-
zoldigden rijksveldwwcbter dejser gemeente, bij-
gespan »-door dei» brigadecommandant der
r ij Isa vKidJU acht Sff den brigadier-titulair te Tholen,
iu tegenwoordigheid van. den burgemeester eu
een der wethouders, fr
Het 5e ziokatjfc werd Jüffsdag jl. nier-
gelaten aan den zeedijk van itn Klaas van Steen-
landpolder. Hei geheel lieptvlot van stapel.
Door het holptelegraafmnloor alhier werden
gedurende de maand Julifbehandeld 91 tele-
giammen, verz. 45j en ontvingen 46. Door het
hulptelefooukantoorVwerdenAotaal behandeld 35
gesprekken.
STAVENISSE. In de vacptursk Pag^p is tot
voorzange^ bij de N. H. Gemeente «luW be
noemd dé heer Adr. de Graif.
THOLEN, 17' Augustus! Leed en vreugde
wisselen elkaar op dit ondermaansche steeds af.
Dit ondervond ook ouze gemeente.
Nog slechts kort geleden was iedereen ont
roerd over den brutalen moordaanslag gepleegd
op onzen algemeen geachten burgemeester, die
gelukkig herstellende is en tot heden geen na-
deelige gevolgen van dezen euveldaad heeft
ondervonden.
En heden was een groot deel der ingezetenen
in opgewekte stemming des avonds bij het aan
schouwen en genieten van het schitterend vuur
werk dat in den tuin van Jhr Van Vredenbnrch
werd afgestoken ter viering van diens 10-jarig
verblijf in Tholen.
Het personeel had den voorgevel van het huis
versierd met guirlanders en bloemen en bood
den jubilaris een bloemstuk aan, smaakvol ge
rangschikt door den bloemist P. J. Blaas. Om
dit stuk is eea lint gestrengeld waarop staat
Uit dankbaarheidf het personeel van Buitenzorg
Jhr Van Vredenbnrch bedacht allen, samen
38 personen, die bij hem werkzaam zijn en liet
tot aandenken een photo vervaardigen van zich
omgeven door zijn personeel.
Het fanfaregezelschap „Concordia" zond zijn
beschermheer en voorzitter een telegram van
gelukwenscb, tevens den wensch bevattende, dat
betn nog veel jaren, onder de gelukkigste levens
omstandigheden, mogen gegeven zijn, mede tot
heil der gemeente Tholen.
Des avonds was de tuin langs perken, paden
en vijvers prachtig verlicht, hetgeen een mooi
effect maakte tegenover het donkergroen der
hoogopg&ande hoornen en den zwaar bewolkten
hemel. Het was bladstil, waardoor ook het vuur*
