Zaterdag 7 December 1901.
Nrt. 860.
Negentiende jaargang.
EN
J. M. C. POT,
HET AVONDJE.
FEUILLETQH.
De Gouddelver.
m tHF* Zij die zich van heden af
8 dit blad abonneeren, ontvangen de
11 Januari a.s. te verschijnen nummers
ATIS.
r-
Publicatiën.
-
BINNENLAND.
Van onze berichtgevers.
ie islam y« oeslerleelt
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per 8 maanden, franco per post 65 cents.
Voor het buitenland 90 cents.
Ingezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND ingewacht aan
het bureau te T k o I e n ol v66r DONDERDAGMIDDAG hij onzen medewerker te lerseke.
UITGEVER
T H O L N.
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 cents; ieder» regel meer
10 cents; groote letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt aleehta
2 maal in rekening gebraoht.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
NATIONALE MILITIE.
Burgemeester en Wethouders der gemeente Tholen,
en£elet op de Militiewet 1901; maken bekend:
n w dat het register van inschrijving voor de lichting
van de Nationale Militie van 1903 van de hieronder
bedoelde personen, die in 1883 zijn geboren, zal
»erecd liggen op de gemeente-secretarie alle werk
dagen, van den lsien tot en met den 31sten Januari
1902, van des voormiddags 9 tot 12 en des namiddags
van 4 tot 6uren;
2e. vestigen de aandacht van belanghebhenden op
3c bepalingen, voorkomende in de aitt. 13, 14, 15,
16, 18 en 166 van bovengenoemde wet.
Tholen, den 7 December 1901.
Burgemeester en Wethouders van Tholen gelet
art. 5 der verordening op bet lager onderwijs in
se gemeente, brengen ter kennis dat ouders,
)gden of verzorgers, die op 15 Januari a.s.
ideren tot de openbare school wenschen toegelaten
zien, daarvan aangifte moeten doen bij het hoofd
ir school, die daartoe in een der localen der open-
re school zitting zal houden op 7 December a.s.
avonds van 68 uur.
'holen, den 5 December 1901.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
M. G. VAN STAPELE, Burgemeester.
1*. LABAN, Secretaris.
Zeer nadrukkelijk moeten wij erkennen, dat
lezer hier van ons geen nieuwe inede-
blingen te wachten heeft. Wat wij te zeggen
Ibben weet hij evengoed. Doch er komen in
Iregelde volgorde tijdstippen, waarop wij juist
die hoogst eenvoudige dingen elkander
kinneren willen. Waarom? Dat is moeilijk
te maken, ten minste niet zoo, dat het voor
Ie gevallen past. Dat doet er evenwel niet
f, als de Decembermaand een paar dagen oud
komt er wat teekening in onze toebereidselen
wij maken ons gereed tot het voor ons echt
kderlandsch, echt gezellig en bovenal echt
liselijk St. Nicolaasfeest.
Echt Nederlandsch in de eerste plaats, en
is zeer opmerkelijk. Want in een deel van
giiscliland moge de bisschop van Myra, de
rroon der zeevaarders, in hooge vereering
|an, in Rusland moge hij onder de Heiligen
den Griekschen kalender een voorname
its innemen, alleen in Nederland en daar.
lar uitwijkelingen uit den Nederlandschen stam
lli gevestigd hebben, is hij het voorwerp van
fe warme sympathie, .die reeds in de liederen
In het stamelende .kind zich weerspiegelt,
Uit het Duitseh.
Vulrady hield woord, doch tevens liet hij zich
J>r Martin diens vriend Masters zoo volledig
■gelijk beschrijven, als zijn gebrekkig geheugen
Izijn nog gebrekkiger kennis van dien ouden
'urman het toelieten. Deze beschrijving stelde
p benevens eene groote som gelds, en met
belofte van een nog grootere belooning, in
Men van een vertrouwbaar persoon, met den
H, indien hij kon, den man op te sporen,
pn dit gedaan was, ging alles weer den
wonen gang, doch met één uitzondering.
J brieven van mrs. Wulrady en Marie, huiselijke
Igelegenlieden betreffende, waren niet langer
1 onderwerp van gemeenschappelijk gesprek,
Ihare rekeningen gingen niet langer door de
Men van zijn boekhouder. Er verliepen drie
Banden. Het regenseizoen was over. De
Jivelea rond Wuirady's goudgroeve waren weer
en alleen daar blijft de gewoonte gehandhaafd,
om op zijn naamdag elkaar kleine geschenken
aan te bieden.
En dan is het niet de kerkheilige, dien men
huldigt, al zet ook het bisschoppelijk gewaad
aan zijn beeltenis een bijzonderen, een min of
meer geheimzinnigen luister bij, maar de
aangename, op guitenstukjes en verrassingen
beluste weldoener van kleinen en van grooten
die weet binnen te dringen waar niemand anders
zich toegang kan verschaffen, die verborgen
zaken aan den dag brengt zonder ooit van
onbescheidenheid te worden verdacht, en
die wel het toppunt van belanggeloosheid heeft
bereikt, dat binnen de grenzen onzer waar
nemingen valt. Gelukkig is nog niet beproefd
hem tot een symbool te verheffende kinderen
wier speciale vriend hij wil zijn, kennen hem
van aangezicht tot aangezicht, en eigenlijk kan
het hun weinig schelen wie en wat hij is; de
zonderlingste anachronismen in zijn wonder
baarlijke geschiedenis nemen zij even geloovig
aan als een rechtgeaard Engelscliman de ge
censureerde. overwinningstelegrammen uit Zuid-.
Afrika. Toch huldigen allen in hem het bijna
vleesch en bloed geworden zinnebeeld van de
liefde tot de naaste betrekkingen.
Ook dat is iets wat de aandacht verdient,
inzonderheid in onze dagen, nu zooveel gesproken
wordt van algemeene raensclienmin, en er
ook wel daden verricht worden, die getuigen,
dat het niet bij spreken blijft, maar de ondank,
die men dikwijls ondervind, noopt menigeen
zich maar stil terug te trekken tot eigen om
geving, en de goedgeefschheid maar niet verder
uit te strekken dan tot den kleinen kring van
familieleden. De aloude bisschop moge zich
verdienstelijk gemaakt hebben door te geven
overal waar zijn gaven welkom waren, wij
vinden het heter dat elk voor zich maar aan
de zijnen deukt, dan krijgt toch ieder een
beurt.
Bovendien is de feestviering van Sint Nieolaas
in eigen kring eerst eclit gezellig, 't Is maar
voor weinige uren; overdag hebben wij onze
gewone werkzaamheden, de avond is voor ons
en onze kinderen. Want niets kan ons meer
aantrekken, dan de aardige bezigheid, die zulk
een avond geelt, en den morgen die er op volgt,
wanneer de kleinen verheugd huu schoentjes
of klompjes nazien, en de vreugde geen einde
neemt. Verschillende vormen heeft het St.
Nicolaasfeest in den loop der eeuwen reeds aan
genomen er is zelfs een tijd geweest dat de
schooljongens langs de huizen gingen om gaven
in te zamelen, die zij dan gemeenschappelijk
omzetten in koek en in bier; het feest wijzigt
zieh naar de eischen des tijds en blijft zoo zijn
aantrekkelijkheid, zijn gezelligheid behouden.
Ongetwijfeld, er kan niet altijd leest zijn
de vierdagen zijn gering in aantal. Maar als in
het huisgezin een goede geest heerscht, dan is
het feest overal, waar ouder3 en kinderen genoeg-
met bloemen getooid. Het gelaat van den
braven kapitalist vertoonde echter in het minst
geen blijde of gelukkige uitdrukking, integendeel
de laatste twee weken was hij verstrooid en
zenuwachtig, en de gewone kalmte, die hem
kenmerkte, ontbrak geheel en al. Men schudde
het hoofd. Men fluisterde iets van mislukte
speculaties. Men begreep in elk geval, dat er
iets niet in den haak was.
Op zekeren morgen, na kantoortijd stond
Martin, die het bekommerde gelaat van zijn
patroon steeds had gadegeslagen, eensklaps op.
„Wij hadden elkander beloofd", zeide hij
met een stem die trilde vau ontroering, „nooit
weer terug te komen op dat gesprek van dien
avond véér Kerstmis, tenzij we nog meer be-
wijzeu hadden voor wat ik u toen meedeelde.
Wij hebben er nog geen; ik geloof niet dat
wij er ook ooit een zullen vinden, het kan
mij ook niet schelen en toch verbreek ik
mijn geloften nu, omdat ik het niet kan aanzien
dat ge ongelukkig zijt, en omdat ik weet dat
deze. zaak er de reden van is."
Wulrady maakte een afwerend gebaar, doch
de oude' man vervolgde
lijk hijeen zijn. Dan zullen ook de avonden,
ofschoon niet door „verrassingen" opgeluisterd,
groeikracht geven aan duizenden ontluikende
menschenlevens die later steunpilaren worden
van onze maatschappij.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer heeft de Indische begroo
ting zonder hoofdelijke stemming aangenomen
ên is daarna aan de Staats-begrooting begonnen
met een politiek debat.
't Is verbazend wat een tijd daar weer aan
besteed wordtJt Is of er geen opkomen aan
is, en of men niet jaarlijks ondervindt dat door
dien overvloed van welsprekendheid ten slotte
heele hoofdstukken in een onbehoorlijk korten
tijd afgehamerd moeten worden. En het ergste
is, dat zooveel door-de verschillende sprekers
herhaald wordt, en dat zooveel gezegd wordt,
wat eigenlijk onnoodig is, o.a. omdat het in
verschillende variaties bij de verkiezingen al
gezegd is. Waartoe dienen bijv. die herhaalde
verzekeringen van de oppositie, dat zij wel met
deze rvgeering wil samenwerken, en de beschou
wingen of het kabinet al dan niet aan de op
gewekts verwachtingen beantwoorden zal
De i.eer Muller zeide, dat de leus waaronder
dit icri; opgetreden is, het bijna onmo
gelijk maakt, sommige godsdienstige kwesties
buiten het debat te laten. Dit blijkt waar te
zijn, want bij herhaling wordt het theologisch
terrein betreden, wat te minder te verwonderen
is, omdat er meer dan een gewezen predikant
in dè Kamer zit.
Niet iedereen doet het evenwel met zooveel
succes als de heer Van Kol de vorige week.
Minister Kuijper ondervindt bij herhaling,
dat, wie veel zegt veel te verantwoorden heeft,
en dat zijn gedurig veranderen van koers, vooral
zijn vroegere beoordeeling van de katholieke
partij, den opponent beter afgaat, dan den re
geerder. Maar Z.Ex. zal het zich tegenover alles
wat men hem dienaangaande voor de voeten
geworpen heeft, zoo gemakkelijk mogelijk maken,
want hij' heeft bij de beantwoording van de
sprekers al dadelijk gezegd, dat hij niet wenscht
te antwoorden op alles wat gevraagd en gezegd
is naar aanleiding van hetgeen vroeger door hem
geschreven is.
De socialisten hebben zich klinkklaar opposant
verklaardzij houden niet van geven en nemen.
Opzien baarde de houding van den heer
Staalman. Hij had met genoegen de over
winning der Christelijke partijen begroet (hij
gaat trouwens door voor anti revolutionair), maar
hij opperde zooveel twijfelingen, of zijn ver
wachtingen wel beantwoord zullen worden, dat
hij den heer De Waal Malefijt den angstkreet
ontlokteOch hemel, is dat nu een geest
verwant 1 Prachtige illustratie van het bekende
Van zijn vrienden moet men het maar hebben
„Ge zijt ongelukkig, Wulrady. Ge zijt on
gelukkig, omdat ge aan uw dochter een bruid
schat beloofd hebt en omdat gij geen gebruik
wilt maken van het geld, dat misschien het
mijne is."
„Wie heeft er over een bruidschat gepraat?"
vroeg Wulrady, terwijl er een blos van toorn
op zijn gelaat verscheen.
„Uw zoon heeft het aan mijn dochter
verteld."
„Dus daarom heeft hij mij na zijn terugkomst
steeds ontweken I" viel Wulrady eensklaps uit,
en in zijn toon straalde een zekere kleingeestige
boosheid door, „eenvoudig met het doel om
het praatje uit te strooien, dat Marie Caesar
niet wou hebben. Mijn vrouw had wel gelijk,
toeu zij mij voor dien landjonker waarschuwde".
Die uitval lag zoo weinig in zijn aard en
teekende zooveel bekrompenheid, dat het ge
makkelijk te bespeuren was, hoe hij dit oogen-
blik volkomen onder den indruk was van
hetgeen zijn vrouw hem-had geschreveu.
„Laat hem nu maar rusten", zeide de oude
man haastig: „ik wilde alleen maar zeggen,
dat ik alles aan en de uwen overlaat. Er
L)e heer Van der Zwaag maakte een op
merking, die ook bij niet-socialisten instemming
zal vinden. Voor bekostiging van sociale her
vormingen zei hij, wordt versterking van in
komsten noodig geacht (nog wel door bescher
mende rechten maar voor snelvuurkanonnen
acht men dit niet noodig, daarvoor neemt men
liet geld er maar af.
Bijzonder scherp was de aanval van den heer
Goeman Borgesius op het kabinet. Bij de be
antwoording door minister Kuijper zullen wij
wel gelegenheid hebben hierop terug te komen.
Ten slotte zij vermeld, dat de heer Van Kol
zijn interpellatie hield over de concentratiekampen.
Hij vroeg of de minister van Buiteul. Zaken
bereid is aan de Engelsche regeering aan te
bieden, de vrouwen er. kinderen uit die kampen
naar Europa te brengen en of hij bij de groote
mogendheden daarvoor steun zal vragen.
Het antwoord zal komen bij hel hoofdstuk
Buitenlandsche zaken.
IERSEKE. In November zijn op het telegraaf
kantoor behandeld 1866 telegrammen waarvan
1620 ontvangen en 246 verzonden.
In-de postspaarbank is ingelegd f 229760 en
teruggenomen f 1247,27.
Aangevraagd 2 nieu-we hoekjes.
In verband met de lezing van Dr. Hoek
te Zierikzee is hier, zonder op de beschouwingen
van den geleerden spreker te willen afdingen,
toch gewezen op het dezen winter samentreffen
van een laag zoutgehalte van het Scheldewater
en de buitengewoon goede kwaliteit der oesters,
't Is daarom toch nog niet zeker, dat beide in
oorzakelijk verband met elkaar staan.
Rilland-Bath krijgt nu ook zijn predikant:
de candidaat J. C. Fouteijn heeft het beroep
naar de Ned. Herv. Gem. aldaar aangenomen.
Daarmee vervalt de laatste vacature in den ring
Kruiuingen.
Eenige jaren geleden kon men in dien ring
van een predikantennood spreken. De vacature
te Rilland-Bath bestaat sedert 1880.
Tot heden heeft het schoolverzuim alhier
nog geen processen-verbaal ten gevolge gehad
(hoewel er genoeg reden voor was), maar de
vorige week hebben verscheidene ouders hun
laatste waarschuwing thuis gekregen. Dit heeft
ten gevolge gehad, dat enkele der ergste ver-
zuimers weer op school zijn teruggekeerd.
ST. MAARTENSDIJK. Zaterdag 30 Novem
ber 11. werd te Scherpenisse geopend de cursus
in paardenkennis, een gevolg van de bemoei
ingen van het bestuur der Afd. Tholen van de
Maatschappij van Landbouw in Zeeland, welke
bij afwezigheid van dat bestuur, met een geïm
proviseerde toespraak van den vice-voorzitter,
(Burgemeester van St. Maartensdijk) werd geopend,
en die in deze toespraak het doel en de strekking
zijn geen bewijzen, er zullen er nooit meer
zijn, dan die wij reeds kennen. Maar ik zweer
u, dat, indien wij ze nog mochten binden, ik
ze voor uw oogen zou vernietigen, nadat ik ze
u had laten zien, om u te overtuigen dat ik
geen leugenaar en geen gek ben. Houd het
geld, en doe er mee wat ge wilt. Maak uw
dochter gelukkig, en door haar uzelven. Gij
hebt mij gelukkig gemaakt door uw goedheid
maak me niet ongelukkig door uw al te
groote bescheidenheid."
„Luister eens, Martin", zeide Wulrady,
terwijl hij opstond en er in zijn toon en manieren
een zonderlinge mengeling vau openhartigheid
en schaamte doorstraalde, „ik zou heel graag
dat geld voor Marie betalen, en haar een gravin
of jonkvrouw laten zijn, als ze daardoor ge
lukkig werd. Maar ik wil dat kapitaal niet
aanroeren, tenzij gij liet me wilt leenen. Als
ge een schuldbekentenis van mij wilt aannemen,
op voorwaarde dat ik die voldoe wanneer alles
uw eigendom wordt, zou ik u dankbaar zijn."
„Nu, als dat u genoegen doet," zeide de
oude man lachend, „dan zult ge uw zin hebben.
Maar als ik de schuldbekentenis verscheur,
