mfflal, pwijl aai ia htlaipi ra oestertedt, laiihan,
6 iniisöar
N°. 858.
Zaterdag 23 November 1901.
Negentiende jaargang.
EN
J. M. C. POT,
FEUILLETOÏÏ.
De Gouddelver.
BINNENLAND.
Van onze berichtgevers.
Gemengd Nieuws.
t7(i
mi
IERSEKSGHE
THOOLSCHE COURANT,
Dit blad verschijnt eiken Zaterdag.
Prijs per 8 maanden, franco per post 65 cents.
Voor het buitenland 90 cents.
Ingezonden stukken, enz. worden uiterlijk op DONDERDAGAVOND ingewacht aan
el bureau te Tholen ol vóór DONDERDAGMIDDAG bij onzen medewerker te lerseke.
UITGEVER
Thou».
Advertentiënvan 1 tot 4 regels 40 cents; iedere regel meer
10 cents; groote letters naar plaatsruimte.
Elke advertentie, 3 maal ter plaatsing opgegeven, wordt slechts
2 maal in rekening gebraeht.
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Inder de mestmengsels is zeer zeker am-
liaksuperphosphaat een van de meest ou-
tldige en, kan men het niet rangschikken
er de kwakzalversmiddeltjes, zooals aard-
Imest, roggemest, havermest, knollenmest,
toch is het een mestinengsel. Men moet
zich over verbazen, hoeveel landbouwers in
ineening verkeeren, dat ammoniaksuperphos-
ït bestaat uit Chilisalpeter en superphosphaat.
,rom zij hier nog eens herhaald, dat ammoniak -
rphosphaat uit een mengsel van zwavelzuren
aoniak en superphosphaat beslaat. 'Zoo beeft
aminoniaksuperphosphaat met 7 °/0 stikstof
9 °/0 phosphorzuur. Hiervoor is noodig
Vi. 33 KG. zwavelzuurammoniak en pl.m.
KG. superphosphaat van 16 °/0. De ont-
cende KG. tot 100 worden aangevuld met gips.
Vij zijn tegen alle mestmengsels, omdat men
mengen zelf wel kan doen en, omdat men
r de meststoffen afzonderlijk aan te koopen,
ir rekening kan houden met'de behoeften
de verschillende gewassen. Bovendien zijn
van ineening, dat de zwavelzure ammoniak
voordeel kan vervangen worden door het
™i lisalpeter m. a. w. in plaat9 van annnoniak-
erphosptiaat te gebruiken, afzonderlijk aan
:oopen Chilisalpeter en superphosphaat.
Vij achten dit beter, omdat de uitwerking
Chilisalpeter in 't algemeen veel zekerder
D®an van ammoniak. Ammoniak toch is voor
plant niet direct opneembaar doch moet
rvoor omgezet worden in Salpeterzuur. Dit
biedt, wanneer aan de volgende voorwaarden
voldaan
n de eerste plaats is het noodig, dat de
etn voldoende hoeveelheden kalk bevatte,
de „Stikstofvoeding der Landbouwcultuur-
assen," zeggen de heeren Mansholt, over
lisalpeter en zwavelzuren ammoniak sprekende,
volgende
Een opmerkelijk verschil tussehen de uit-
king van eene bemesting met Chili-salpeter
zwavelzuren ammoniak bestaat er ten opzichte
het kalkgehalte des bodems. Terwijl eene
resting met Chilisalpeter op veengrond zonder
king de volle uitwerking had, bracht eene
resting met zwavelzuren ammoniak het slechts
28 °/0 van de Chilisalpeterbemesting. Ook
kleigrond werd hetzelfde waargenomen, m.
w. naarmate het kalkgehalte geringer was,
de amtnoniakbemesting geringer uitkomsten."
behoeven aan deze bewering van bij uitstek
otische mannen zeer zeker niets toe te voegen,
a de tweede plaats is de werkzaamheid van
q tvelzuren ammoniak in hooge mate afhankelijk
de temperatuur des bodems. Iu koude voor-
t zien wij onze wintergewassen een gele
Uit het Duilsch.
Martin zag dat Wulrady hem in de rede wilde
len, doch hij weerhield de opmerking, door
zijn hand te wuiven. „Ze zeggen, dat ze
bewusteloos van den grond optilden, waar
neergevallen was, toen ik het nieuws vernam
ik herinner het mij niet meer ik herinner
niets, dan alleen, dat zoowat drie weken
>rna eensklaps mijn zoon voor mij stond,
als reporter voor een krant, een bezoek
het hospitaal bracht en mij toevallig aan
naam en uiterlijk herkende. Hij hield mij
krankzinnig of idioot. Ik liet hem in dien
*n. Ik vertelde hem de geschiedenis van de
niet, want ik wilde mij niet door hem
ro uitlachen, of wat nog erger was, misschien
oorzaak zijn (wanneer ik tenminste bewijzen
geven, dat het mijn groeve was), dat het
ld zijn ondankbare handen overging.
kleur aannemen. Dit is allen practische land
bouwers en in 't bijzonder die op kleigrond zeer
goed bekend. De oorzaak hiervan is gebrek aan
opneembare stikstof. Het uitstrooien van Chili
salpeter is voor deze kwaal zeer doelmatig.
Waarom wij nu in tijd van nood, zullen wij
maar zeggen, op de klei onze toevlucht nemen
tot Chilisalpeter en niet direct bij de eigenlijke
bemesting, is ons nooit recht duidelijk geweest.
Waarom iu plaats van ammoniaksuperphosphaat
geen Chilisalpeter en superphosphaat, vragen
wij in ernst
In de derde plaats is de uitwerking van den
ammoniak afhankelijk van de meerdere of
mindere vrije toetreding van de lucht. Een
goede grondbewerking is dus iu hooge mate
bevorderlijk aan de goede werking van am
moniak. Hierin ligt ook hoofdzakelijk het nut
van braken.
We hebben in 't kort willen aantoonen, dat
Chilisalpeter zekerder moet werken dan zwavel
zure ammoniak, zooals wij zoo straks beweerden.
Om deze waarheid proefondervindelijk aan te
toonen werd in 1899 bij den heer M. Land,
landbouwer te Godlinze, een oud-leerling van
een wintercursus, een proefveld voor mangel-
wortelen aangelegd op middelmatig zware klei.
Het geheele veld was groot 22 Aren, en werd
verdeeld in 8 veldjes van 23/4 Are.
Voor ons doel is het voldoende de perceelen
3, 4, 5 en 6 onderling te vergelijken.
Perceel. Bemesting. Opbrengst.
200 KG. Zwavelz. kalimagn,
3 500 Superphosphaat 1983 KG.
300 Zwavelz. ammoniak
200 KG. Zwavelz. kalimagn.
4 500 Superphosphaat 2165 KG.
400 Chilisalpeter
200 KG. Zwavelz. kalimagn.
5 800 Slakkenmeel 2131 KG.
400 Chilisalpeter
200 KG. Zwavelz. kalimagn.
400 Chilisalpeter.
Volledigheidshalve deelen wij hier mee, dat
het onbemeste perceel 780 KG. en het stalmest-
perceel 1825 KG. opbracht. Ten opzichte van
de stikstof bemesting kwam de proefnemer tot
de conclusie: „De Salpeterstikstof heeft beter
gewerkt dan de ammoniakstikstof." Verder zien
wij, dat elke combinatie stikstof phosphorzuur
de werking van ammoniaksuperphosphaat over
treft. Doordat er in den loop van het proefjaar
een kleine wijziging in 't oorspronkelijk plan
werd gebracht, werd de ammoniak iu twee keer
uitgestrooid en wel 20 Februari en 12 Maart.
Het Chilisalpeter werd uitgestrooid op 21 Juni
en 7 Juli. „Den 22 Juni," zegt de proefnemer,
„werden de planten onder zeer gunstige weers
gesteldheid gepoot en kwamen op alle perceeltjes
regelmatig te staan." Bovenstaande cijfers hebben
„Neen, ik zei niets. Ik liet mij door hem
hier heen brengen. Minder kon hij al niet
doen, dat eischte zijn fatsoen wel van hem."
„En welk bewijs zoudt gij wel kunnen geven,
om te bewijzen dat gij de groeve ontdekt had P"
vroeg Wulrady op ernstigen toon.
„Als ik dien brief maar had als ik
Masters maar kon vinden," begon Martin, ter
wijl hij weer droomerig rondkeek.
„Hebt gij eenig vermoeden, waar de brief
kan zijn, of wat er van dien Masters is ge
worden?" vervolgde Wulrady, met een ernst,
alsof hij de gewichtigste handelszaken besprak.
Zijn vraag scheen Martin nog prikkelbaarder en
verstrooider te maken.
„Ik weet het niet soms denk ik wel eens"
Hij zweeg, ging weer zitten, en streek met
de hand over zijn voorhoofd. „Ik heb dien
brief later nog eens ergens gezien. „Ja," ging
hij eensklaps op heftigen toon voort, „ik weet
het, ik heb hem gezien! Ik" Hij fronste
zijn wenkbrauwen, zijn gelaat trilde, eensklaps
lei hij zijne verlamde hand half geopend op de
tafel neer. „Ik wil me herinnoren, waar."
„Bedaard, oude man, bedaard.
daardoor zooveel te meer waarde. Bovendien
werd de proet met de grootste zorgvuldigheid
uitgeroeid. V.
Benoemd tot kantonrechter-plaatsvervanger te
Goes dt heer W. F. J. Wagtho, burgemeester
van Kloetinge.
Bij beschikking van den Minister van Water
staat, Hendel en Nijverheid is de heer D. N.
Visser, te Zijpe, benoemd tot buitengewoon op
zichter bij den bouw eeuer brug over de Maas
bij Spijkenisse.
Het d<Or onderstaande gemeenten in Zeeland
te dragen aandeel in de lichting voor de natio
nale militie van 1902, is door Gedeputeerde
Staten vastgesteld als volgt: St. Annaland 8,
Goes 15, 's Heer-Arendskerke 6, 's Heerenhoek
3, Heinktnszand 4, Iersekel 0, Kapelle 6, Kats 1,
Kattendijke 2, Kloetinge 3, Kortgene 4, Krab-
bendijke 4, Kruiningen 8, St. Maartensdijk 4,
Oud-Vossjmeer 2, St. Philipsland 4, Poortvliet 3,
Rilland-B;th 4, Scherpenisse 3, Schore 2, Stave-
nisse 3, '('holen 6, Wemeldinge 4, Wissekerke
8, Wolfertsdijk 3.
Gedeputeerde Staten van Zeeland maken be
kend, dat van 21 November tot en met 11
December a.s. ter inzage van belanghebbenden
in het ->eentehuis te Ril land-Path is nedc -
gelegd een aanvraag om vergunning tot bedijking
van schorren en slikken onder genoemde ge
meente, ter oppervlakte van ongeveer 216 hect
aren, met bestek en teckeningen.
Bezwaren tegen deze voorgenomen bedijking
kunnen veertien dagen na dien tijd schriftelijk
worden ingediend.
Tweede Kamer.
De openbare behandeling der Indische begrooting
in de Tweede Kamer is aangevangen. Naar 'l geen
tot heden is gezegd er zyn nog maar enkele leden
aan 't woord geweest zou men afleiden, dat van
de linkerzjjde geen stelselmatige oppositie is te wachten,
behalve van den socialistische!) afgevaardigde Van
Kot, die evenwel vroeger even scherp het liberale
ministerie bestreed. Hij keurde sterk at de railitairis-
tische politiek van uitbreiding van gezag, die dit
ministerie van het vorige heeft overgenomen en ver
wachtte van de zending (waarover ook andere leden
het woord gevoerd hadden) alteen heil, wanneer die
zich minder met dogmatiek en proseiietenmakerij,
doch meer met onderwijs en medische verzorging
bezig hield. Dan kwam misschien de kentering uit
Indië van zelf.
De in de Troonrede belooide herziening der
Zondagswet zal aldus schrijft de Regeering in
haar antwoord op de algemeene beschouwingen der
Tweede Kamer over de Staatsbegrooting - niet
leiden tot de invoering der Kngelsche Zondagsrust.
Wij kunnen dit niet anders dan verstandig noemen,
maar of het meerendeel der kiezers, die het huidige
kabinet op het kussen gebracht hebben, ook zoo
zullen oordeelen is een andere vraag. Ja wij zouden
wel durven zeggen, dat dit de eerste illusie der
„Ik herinner me flauw, dat er eens een
man me dien brief heeft laten zien. Ik heb
hem toen uit zijn handen gerukt en hem ge
opend, en toen wist ik, dat het de mijne was,
door de stukjes goud, die er iu waren. Maar
waar of wanneer of wat er toen gebeurde,
dat weet ik niet meer. Maar ik zal er wel
opkomen zeker het moet."
Hij richtte zijn blik op Wulrady, die hem
met een ernstigen en nieuwsgierigen blik aan
keek, en op bitteren toon zei hij „Gij denkt
dat ik krankzinnig ben. Dat weet ik. Dat
moest er nog bij komen."
„Waar is die mijn?" vroeg Wulrady, zonder
op die opmerking te letten.
Ijlings staarde de oude maa weer naar den
grond.
„Is het dan een geheim?"
„Neen."
„Hebt ge er met iemand over gesproken?"
„Neen."
„Ook niet met den man, die nu de mijn bezit."
„Neen."
„Waarom niet?"
„Oindat ik ze hem niet zou willen ontnemen."
regeeringspartij is, die in rook vervliegt, 'tls of de
regeering dit ook voelt, want zij gaat tot geen minder
gezaghebbend stuk terug om dit te verdedigen dan
de handelingen der Dordtsche Synode van 1618 en
19. Of dit daarom de strenge calvinisten overtuigen
zal, zal te bezien staan.
Erger teleurstelling dan deze zal misschien wezen,
dat de ouderdomsverzekering er vooreerst nog niet is.
Dit zal niemand verwonderon die weet, wat aan
zoo'n instelling vast is, maar waar deze zoo sterk
als verkiezingsleuze is geëxploiteerd, zijn zeker vele
goedgeloovigen in den waan gebracht, dat zoo'n ding
zoo maar op stel en sprong in 'lieven is te roepen.
De ondervinding zal anders leeren. Eerst moet het
tarief van invoerrechten worden gewijzigd en aan
genomen dan wil de Regeering nog een ziekte
verzekering doen voorafgaan en eindelijk wil zij aan
de ouderdomsverzekering nog een uitbreiding geven
door ook niet-werklieden daarin op te nemen. Als
men nu weet, dat de verleden jaar aangenomen
ongevallenwet nog niet eens tot uitvoer is gebracht,
dan zal men begrijpen wat een reuzentaak dit kabinet
op zich genomen heelt en zal men dankbaar mogen
wezen, indien de ouderdomsverzekering er in dit
vierjarig tijdvak nog komt.
De droogmaking der Zuiderzee en de oplossing
van het kiesrecht-vraagstuk is van deze regeering niet
te wachten en vooreerst geen wijziging ot inirekking
van de leerplichtwet. Wel gevoelt zij sympathie voor
beperking van den vaccinedwang helaas mogen
we wel zeggen.
IERSEKE. Het lijk van-den iu October te
Mainz verdronken A. van Steveninck, varens-
gezel, te lerseke woonachtig, is gevonden niet
ver van de plaats waar hij is te water geraakt.
Tot notabele bij de Ned. Herv. Gein. is
Vrijdag 11. gekozen de heer P. Filius, ter ver
vanging van den heer P. van de Werke, die
tot kerkvoogd is benoemd.
OUD-VOSSEMEER. Alhier is bij de bieten
campagne 1901 totaal afgewogen ruim 13
millioen KG., bieten, terwijl nog bij raming 2
millioen KG., van landerijen van Oud-Vossemeer
afkomstig, naar de haven in Tholen werden
vervoerd.
SCHERPENISSE. Een werkman alhier, die op
de haven, met nog andere personen een wagen
bij het schip brachten, ontving met den dissel
boom, doordal er tegen een paaltje gereden werd,
met zooveel kracht een slag tegen het lichaam,
dat hij met een bloedende wond aan het hoofd
en bewusteloos opgenomen werd.
Te Waalwijk is een 71-jarig man bij
het grassnijden voorover in een sloot gevallen
en verdronken.
Nabij Assen is een man, door de duister
nis misleid in een greppel geraakt en er leven
loos uitgehaald.
„Waarom niet?"
„Omdat gij zelf die man zijt!"
Iu de diepe stilte, die op deze woorden volgde,
konden ze hooreu hoe het eentonig getik van
den regen op het dak had opgehouden.
„Dus al dat goud was in mijn land, en de
ader, die ik meende ontdekt te hebben, was
dezelfde, die ge drie jaren geleden in uwe
groeve ontdektet? Dat wilt ge er mee zeggen
„Ja."
Welnu, dan weet ik niet, waarom ge er
geen rechten op zoudt doen gelden."
„Ik heb u reeds gezegd, waarom ik dat goud
niet voor mijn kinderen wensch. Mijn vrouw
is, tetwijl ik hier hard werkte, thuis ziek ge
worden en overleden, en ik vrees dat mijn
kinderen ook voor haar niet hartelijk en lief
geweest zijn. [k ga nu zelfs wat verder, en
zeg u, Alvin Wulrady, dat het mij volkomen
kond liet, toen ik zag, dat uw kinderen het
verkwistten, zooals ze nu nog doen. Mij is dat
goud een vloek geweest, en voor hen kon het
niets anders zijnmaar ik dacht dat gij u vol
komen gelukkig voeldet, hoewel gij zaagt dat
het niets dan zelfzucht en ijdelheid kweekte.
