Crisisteam pakt stagnatie woningbouw aan kort kort kort
Kunnen mooi en duurzaam samen gaan?
PoEiüek beladen onderwerp
weer op agenda bij verkiezingen
kort KORT KORT
WoQukeuze met:
HUREN
in Midden Zeeland.
Bepaal dan uw
Woensdag 10 oktober 2001
Jaargang 5 nummer 21
httpi7zeeiand.woonkeuze.nl
Midden-Zeeland
Een crisisteam, opgericht door het ministerie
van VROM, een aantal koepelorganisaties uit
de bouwwereld en de VNG, moet voorstellen
ontwikkelen om de dalende trend van de laat
ste jaren in de productie van nieuwbouwwo
ningen te keren. In december moeten deze
voorstellen, zowel gericht op de korte als de
langere termijn, er liggen.
Dit is de uitkomst van een in
formeel overleg tussen
staatssecretaris Remkes van
VROM, vertegenwoordigers
van het AVBB, Neprom, NVB,
Bouwned en de VNG. Partij
en hebben besloten ook Ae-
des, vereniging van woning
corporaties, IPO en NVM te
vragen aan de taskforce deel
te nemen.
Een crisisteam, bestaande uit
deze vertegenwoordigers,
bedenken nog voor de Kerst
oplossingen voor de instor
tende woningproductie.
De productie van nieuw
bouwwoningen is de afgelo
pen jaren gestaag gedaald. In
1995 werden nog 94.000 wo
ningen voltooid, in 2000 was
dit gezakt naar 71.000 (CBS-
cijfers). Recent onderzoek en
nog lopend onderzoek noe
men een scala aan oorzaken.
Alle partijen zijn het erover
eens dat er een probleem is
en dat de oorzaken hiervan
niet uitsluitend bij één van de
partijen liggen.
Ze onderkennen de noodzaak
om de problemen gezamen
lijk en in samenhang aan te
pakken. De prognoses voor
de woningbouw voor dit en
komend jaar komen niet uit
boven de 55.000 nieuwbouw
huizen per jaar. Ook het aan
tal aangevraagde bouwver
gunningen loopt achter, in
2000 betrof het 80.000 aan
vragen, terwijl dat in 1997
nog om 100.000 ging. De pro
ductietijd groeide de afgelo
pen jaren van 10 naar 15
maanden.
De oorzaak hiervan wordt ge
zocht in het tekort aan mate
riaal, personeel en nieuwe
procedures. Als het bij die
toename van 5 maanden was
gebleven, was het leed nog
te overzien geweest. Het ech
te probleem zit hem in de fa
se voor de aanvang van de
bouw.
De tijd tussen het aanwijzen
van een bouwlocatie en de
daadwerkelijke start van de
bouw wordt steeds langer,
mede veroorzaakt door het
steeds vaker gebruik maken
van de consument om be
zwaar aan te tekenen. Dat ge
beurde bijvoorbeeld in de
wijk Leidsche Rijn in Utrecht,
Vathorst in Amersfoort, Oos
terheem in Zoetermeer en
Saendelft in Zaanstad.
De oorzaken moeten bijvoor
beeld worden gezocht in ca
paciteitsproblemen, zowel
kwantitatief als kwalitatief
en dan bij gemeenten, ont
wikkelaars en het bouwend
bedrijfsleven.
Ander probleem zijn de lan
gere bouwtijden en een ge
middeld latere oplevering,
veroorzaakt door de sterk
toegenomen vraag naar
meer kwaliteit, waarop partij
en inspringen.
Boosdoeners zijn eveneens
de duur van procedures, in
clusief een lang voortraject
voor de daadwerkelijke ont
wikkeling en het toegenomen
gebruik ervan door mondiger
burgers. Tel daarbij de toege
nomen complexiteit van het
bouwproces wat de samen
werking tussen alle betrok
ken partijen bemoeilijkt bij
op en het aantal oorzaken dat
de productie van nieuw
bouwwoningen stagneert is
compleet.
In het gesprek tussen ge
noemde partijen is afgespro
ken dat gezamenlijk een task
force in het leven wordt roe
pen die voor het eind van dit
jaar met een samenhangend
pakket voorstellen komt om
de problemen aan te pakken.
In december zal een vervolg
gesprek worden gepland.
Een aantal oplossende ele
menten zijn al voorgesteld,
zoals het ontwikkelen van
een leidraad voor planont
wikkeling en het hanteren
van procedures, vooral ten
behoeve van mensen met ge
ringe praktijkervaring, een
helpdesk of vliegende bri
gade, waaraan problemen
kunnen worden voorgelegd,
een locatiegerichte aanpak
van de grote VINEX-wijken,
zowel leren van goede voor
beelden als maatwerkoploss
ingen voor specifieke proble
men.
Een mogelijke oplossing kan
ook zijn dat ontwikkelaars
meerdere projecten in voor
bereiding nemen, zodat bij
een stagnatie met een ander
project kan worden aange
vangen.
De krapte op de arbeidsmarkt
heeft zijn tol geëist van het
gemeentepersoneel.
Personeel op sleutelposten is
naar het bedrijfsleven over
gestapt en dat heeft zijn in
vloed op de voorfase van
bouwprojecten.
Het nu gevormde crisisteam
gaat oplossingen bedenken
om de groei in de bouwpro
ductie op de langere termijn
te bevorderen.
Het vierde debat in de reeks
Het Debat op de Nationale
Dubo Dag op 8 november
2001 gaat over de vraag of
mooi en duurzaam samen
kunnen gaan.
Onder leiding van Henk Wes-
tra, directeur SEV, debatteren
architecten Wytze Patijn en
Jouke Post, hoogleraar
Stadsgeografie Rob van En
gelsdorp Gastelaars (Univer
siteit van Amsterdam) en
journalist Tracy Metz (NRC
Handelsblad) over deze en
aanpalende vragen.
Zij doen dat aan de hand van
projecten die zij nomineren,
enerzijds als meest geslaagd
voorbeeld van een goed én
duurzaam ontworpen ge
bouw (of wijk), en anderzijds
als voorbeeld van hoe het
niet moet.
Randvoorwaarden hierbij zijn
dat het project is gerealiseerd
in Nederland en dat het pro
ject zich bevindt in een bin
nenstedelijke omgeving. Ont
werpen onder particulier op
drachtgeverschap worden
uitgesloten.
Tijdens het debat (15.30 tot
16.30 uur) worden de vier
deelnemers in de gelegen
heid gesteld hun nominaties
te beargumenteren.
Het publiek in de zaal bepaalt
uiteindelijk welk project het
meest geslaagd is, en welk
project het predikaat 'zo dus
niet' verdient.
Wie ook projecten wil nomi
neren die aan eerder ge
noemde criteria voldoen, zo
dat deze nominaties aan de
panelleden en uiteindelijk
aan het publiek kunnen wor
den voorgelegd, kan tot en
met maandag 15 oktober een
mail met de nominaties stu
ren naar m.boone@dubo-
centrum.nl.Het debat 'Mooi
duurzaam, duurzaam mooi:
een contradictio in terminis?'
is slechts één van de vele
componenten die gezamen
lijk de Nationale Dubo Dag
2001 vormen.
Alle informatie over het pro
gramma en de vaktentoon
stelling is te vinden op
www.dubo-centrum.nl.
Online aanmelden is hier ook
mogelijk.
Het begint bijna een traditie te worden. In zo'n
beetje iedere regeerperiode komt het mini
maal één keer ter sprake: moet de hypothee
kaftrek afgeschaft worden of niet? En als het
volgende kabinet opeens zou besluiten om de
regeling aan te passen, wat betekent dat dan
voor lopende hypotheken? Nu de verkiezingen
voor de deur staan komt dit politiek beladen
onderwerp weer op de agenda. Huis Hypo
theek onderzocht de stemming onder de
grootste politieke partijen.
Aftrek van hypotheekrente is
een regeling waardoor een
koopwoning voor veel Ne
derlanders bereikbaar is ge
worden. Meer dan de helft
van de Nederlanders bezit
nu een eigen woning. De re
geling die ooit in het leven
werd geroepen als een so
ciale maatregel om. het ei-
genwoningbezit te stimule
ren, blijkt dus te werken. In
de praktijk profiteren men
sen met een lager inkomen
er echter onvoldoende van.
Het aandeel eigen woningen
blijft in deze groep achter bij
dat van de hogere inkomens
die 'riant wonen en ook nog
eens fiscaal voordeel genie
ten van de aftrekpost terwijl
juist zij dat het minste nodig
hebben'. Dat is inmiddels
veelgehoorde kritiek van
partijen links van het midden
op dit onderdeel van het Ne
derlandse fiscale beleid. Ui
teraard zijn er ook vóór-
rstemmen. Wordt de hypo
theekrenteaftrek de inzet bij
de volgende verkiezingen?
De voorstanders
De mening van sommigen,
dat de rijken zich verder ver
rijken door de mogelijkheid
van hypotheekrenteaftrek en
dat mensen met de lagere
inkomens er minder mee op
schieten, wordt door staats
secretaris van Financiën
Wouter Bos (PvdA) niet on
derschreven. Volgens hem
zijn de groepen die het
meest van de aftrek profite
ren de mensen met de mid
deninkomens en vooral de
starters op de woningmarkt.
Afschaffing of beperking van
hypotheekrenteaftrek heeft
de partij op het laatste par
tijcongres uit haar verkie
zingsprogramma geschrapt.
Dat zal de VVD en het CDA
goed doen. Deze partijen
zijn een groot voorstander
van handhaving van de hui
dige regeling. Zij willen de
toename van het eigenwo-
ningbezit stimuleren. Aftrek
baarheid van de hypotheek
rente is daarvoor een goed
instrument vinden beide
partijen. Bovendien kunnen
mensen ernstig gedupeerd
worden als de regeling plot
seling verandert. En dat past
niet bij het beeld van een
betrouwbare overheid dat
het CDA voorstaat.
Kopen is aantrekkelijk, maar
er zal altijd een grote groep
huurders blijven, denkt re
geringspartij D66. Zij pleit
voor een versterking van de
positie van huurders en stelt
hiervoor allerlei maatrege
len voor. Evenals de PvdA
wil D66 door middel van
subsidies mogelijk maken
dat mensen met de laagste
inkomens toch een eigen
woning kunnen kopen. Daar
naast is D66 voor verdere
vereenvoudiging van het be
lastingstelsel waarvoor wel
aftrekposten geschrapt moe
ten worden. Echter, beslist
niet de hypotheekrente, om
dat het hierbij gaat om lang
lopende verplichtingen die
een belangrijke relatie heb
ben met de eigen oudedags
voorziening.
De tegenstanders
Oppositiepartijen Groen-
Links, de Socialistische Par
tij en de Christenunie zijn er
juist groot voorstander van
dat de regeling verandert.
Opvallend is dat de tegen
standers niet voor volledige
afschaffing van de hypo
theekrenteaftrek zijn. 'Huren
en kopen dienen gelijkwaar
dig te zijn. Zowel qua toe
gankelijkheid als qua kosten.
Onderdeel hiervan is een
bovengrens voor de aftrek
van de hypotheekrente bo
ven de 250 duizend gulden',
zo schrijft GroenLinks in
haar verkiezingsprogramma.
De Socialistische Partij wil
een regeling met als uit
gangspunt: hoe lager het in
komen, hoe meer recht op
hypotheekrenteaftrek. Zij
legt de bovengrens voor af
trek bij fl. 300.000,-. De
ChristenUnie vindt een
maximum van fl. 500.000,-
acceptabel. Lopende hypo
theekovereenkomsten moe
ten bovendien buiten deze
regeling vallen, volgens de
ze partij. Als tegenprestatie
voor de beperking van de af
trekmogelijkheid moeten ei-
genwoningforfait en over
drachtsbelasting maximaal
worden verlaagd, vindt de
ChristenUnie.
Reden voor paniek?
Gelet op de politieke
krachtsverhoudingen zal de
regeling voor hypotheekren
teaftrek waarschijnlijk niet
veranderen in de volgende
kabinetsperiode. Nu ook de
PvdA tegen aanpassing is,
lijkt de handhaving van de
hypotheekrenteaftrek zeker
gesteld, zelfs als er een
linksgeoriënteerde coalitie
komt met PvdA, CDA en
GroenLinks. Zolang er niets
verandert, blijft de hypo
theekrente voor de eerste ei
gen woning aftrekbaar in
Box 1.
Tweede woningen waarvoor
de hypotheekrente in het
nieuwe stelsel niet langer
aftrekbaar is, vallen als ver
mogensbestanddeel in Box
3 en worden belast tegen
1,2%.
"Maar je weet het natuurlijk
nooit in de politiek," is de
eindconclusie van Huis en
Hypotheek. "Als er toch een
verandering komt in het hui
dige stelsel, kun je als wo
ningbezitter met een hypo
theek wel rekenen op een
soepele behandeling van lo
pende contracten.
Bij alle voorgaande belas
tingherzieningen was er
sprake van een min of meer
ruimhartig systeem van
overgangsrecht." Er lijkt
vooralsnog dus geen enkele
reden tot paniek.
Monumenten.nl
Monumenteigenaren die informatie over restauratie en on
derhoud zoeken kunnen sinds kort terecht op de website
www.monumenten.nl. Het Nationaal Restauratiefonds, de
Rijksdienst voor de Monumentenzorg en het Nationaal Con
tact Monumenten bundelen op deze internetsite hun krach
ten.
Wat is nu eigenlijk een monument en wie bepaalt dat? Heb
ik een rijksmonument? Welke gevolgen heeft aanwijzing van
mijn pand als monument: wat mag beslist niet, wat moet
juist wel en waarom? Hoe pak ik restauratie aan? Waar is
subsidie te halen en op welke voorwaarden? Waar vind ik
een architect die verstand heeft van restaureren? Het is voor
een leek niet eenvoudig om in Nederland monumentenland
de weg te vinden. De website moet daar verandering in
brengen.
Bouw massaal op het ioternet
De bouw wordt nogal eens versleten voor een traditionele
branche die achter de ontwikkelingen op het gebied van ICT
aanhobbelt. Deze veronderstelling blijkt echter niet te klop
pen, zo blijkt uit onderzoek van USP Marketing Consultancy.
Bijna tachtig procent van de bedrijven in de bouw is anno
2001 aangesloten op het internet. De gemiddelde 'internet
penetratie' van het Nederlandse bedrijfsleven is zeventig
procent. Als het gaat om het hebben van een eigen internet
site scoort de bouw ook goed. Bijna veertig procent van de
ondervraagde bedrijven heeft een eigen website, tegen een
gemiddelde van nog geen dertig procent.
Uit het onderzoek blijkt dat bedrijven internet steeds vaker
inzetten om hun bedrijfsprocessen efficiënter te laten verlo
pen. Een beperkt percentage koopt in via de elektronische
snelweg. UPC verwacht dat dit de komende jaren een grote
vlucht gaat nemen.
Bouwers geven wao'ers een kans
Zeven arbeidsgehandicapte bouwvakkers hebben de om-
scholingsproef met succes afgerond en kunnen verder gaan
met een opleiding tot calculator, uitvoerder of werkvoorbe
reider. Banen dus die een minder fysieke belasting vergen.
Binnenkort start een tweede groep. Het omscholen van
wao'ers voor de bouwbranche is een initiatief van aanne
mers uit Den Bosch en omgeving.
In de meeste gevallen gaat het om mensen die vinden dat zij
niet kunnen leren. Het is voor hen een nadeel dat de cursus
24 weken duurt en dat er minimaal achttien deelnemers
moeten zijn. Daarom is de cursus nu aangepast tot een zes
daagse opleiding met minder deelnemers. Doordat in kleine
groepen wordt gewerkt is de cursus behoorlijk prijzig. De
cursus wordt gefinancierd door de Wet Reïntegratie.
Bestemmingsplannen aan banden
Minister Pronk gaat de controle van bestemmingsplannen
hard aanpakken. Gemeenten kunnen er op rekenen dat de
inspecteurs hun komst niet meer vooraf aankondigen en dat
het niet meer blijft bij het controleren van papiertjes. Ook
zijn extra controles te verwachten op het Bouwbesluit en
Bouwstoffenbesluit. Pronk heeft zijn lesje van de rampen in
Enschede en Volendam geleerd. Zijn inspecteurs gaan dus
strenger optreden en bovendien komen er in 2002 nog eens
achttien extra rijksinspecteurs bij. Vanaf 1 januari treedt de
inspectie op als één dienst. De dienst controleert op zowel
milieu, volkshuisvesting als ruimtelijke ordening.
Het ministerie van VROM is van plan volgend jaar 1500 be
stemmingsplannen en drie herziene streekplannen te contro
leren. Daarnaast worden 25 gemeenten uitgebreid onder
zocht op hun uitvoering van het Bouwbesluit. Dat het Pronk
menens is blijkt uit de sloop van een paar villa's in het bui
tengebied van Valkenswaard dit jaar, Pronk heeft in de be
groting van 2002 de handhaving van de regels zelfs tot een
van zijn drie prioriteiten verheven, naast veiligheid en volks
gezondheid. Zo staan vuurwerktransporten en bedrijven met
professioneel vuurwerk controles te wachten. Eveneens zijn
er 5000 controles gepland op installaties van waterleidingbe
drijven.
Miljarden euro's nodig om oude bouwrechten te
compenseren
In zijn toelichting op de begroting voor 2002 heeft minister
Pronk van VROM aangegeven 23 miljard euro nodig te heb
ben om bedrijven op ongewenste plaatsen uit te kopen en
oude bouwrechten te compenseren. Van de plannen is niets
terug te vinden in de begrotingsstukken. Toch komt het kabi
net dit jaar nog met voorstellen voor een grondheffing.
Pronk wil met name risicovolle bedrijven in stedelijke gebie
den, zoals vuurwerkfabrieken, uitkopen. Veder wil hij dat ook
met verloederde plattelandsgebieden. Ook de beleidsomslag
om water de ruimte te geven heeft consequenties. Er zijn ge
vallen waar nu niet mag worden gebouwd, terwijl daar op
basis van oude rechten wel de rechten voor zijn afgegeven.
Volgens Pronk zijn er nog steeds veel goedgekeurde bestem
mingsplannen die de bouw van huizen en bedrijven toe
staan op plekken waar dat nu niet meer is gewenst. Pronk
weerspreekt niet dat over het soort heffing er binnen het ka
binet nog onenigheid bestaat. Tijdens de gesprekken over de
Vijfde Nota ruimtelijke ordening waren de meningen ver
deeld en die zullen volgens Pronk weer een moeilijke discus
sie op gang brengen.
Het geld moet ergens vandaan komen. Uit de reguliere be
groting zijn zoveel miljarden onmogelijk. Maar minister-pre
sident Kok heeft inmiddels besloten naar de mogelijkheden
van een grondheffing te kijken. Pronk draagt zelf mogelijkhe
den aan, zoals het afromen van de waardevermeerdering
van de grond die ontstaat door de grond een andere be
stemming te geven.
Door bijvoorbeeld agrarische grond een bouwbestemming
te geven, vertienvoudigt volgens Pronk de waarde. De mi
nister denkt ook aan een open ruimte heffing bij bouwrech
ten in de bufferzones. Een deel van de groene zones in de
Randstad wordt nationaal park en staat geen bouwactivitei
ten toe. Andere groene buffers komen maar mondjesmaat
beschikbaar voor woningbouw en als daar dan toch toe
stemming voor bouwen wordt gegeven, dan moet daar vol
gens Pronk een flinke heffing voor worden betaald.
Dit jaar nog beslist het kabinet ook over de inrichting van de
Deltametropool (bestaande uit de vier grote steden, de
Drechtsteden, Amersfoort en Almere) en de bijbehorende
snelle verbinding tussen de stedenring in de Randstad. Dit
zogenaamde 'rondje Randstad' leidt eveneens tot discussie
binnen de ministerraad. Volgens Pronk heeft dat alles te ma
ken met de vraag waar wel of niet gebouwd mag worden en
het vastleggen van de grenzen van het Groene Hart. Binnen
de ministerraad is er verdeeldheid over de aanleg van een
snelle magneetverbinding op de binnenring van de Rand
stad of de opwaardering van het huidige railnet dat de
stadscentra verbindt.
