GUESS Middelburgse belicht geschiedenis Zeeuwse psychiatrie faam/vliasinger O as. Winterfestijn voor skaters Grootkoor met Thijs van Leer VERVROEGDE AFSLUITING 4 JACKS 25% KORTING KOOPZONDAG VLISSINGEN 19 De Kasse mart MET KERST EN NIEUWJAAR Go^s KOOPZONDAG O FIRM DECEMBER ^>2 5g c WOENSDAG 15 DECEMBER 1999 AAN HUIS OP GEHEEL WALCHEREN 101 - NUMMER 50 door Ellen de Dreu De Middelburgse historicus Hannie Kool- Blokland heeft in het boek 'Emergis: Zorg in Stelling' een mooi overzicht weten te geven van de geschiedenis van de psychiatrische ge zondheidszorg in Zeeland. Het boek is bij wijze van afscheidscadeau geschonken aan scheidend voorzitter van de Raad van Toezicht Jan Balke nende. Vrederust Zeeuws Instituut PZZ S p U 1 straat Vlissingen tel: (0118) 422100 ©QSMMQK] 11 De Vlissingse Walstraat-Zuid krijgt een nieuw uiterlijk. Stichting Schuttingtaai wil in alle leegstaande panden poëzieprojec- ten opstarten. De Zeelandhallen in Goes staan deze week helemaal in het teken van Dierplezier. De grote dierententoonstelling heeft niet al leen aandacht voor konijnen en katten, maar ook voor meer exotische varianten als slangen. Het leven van Nederlands bekendste smartlappen- zanger André Hazes in 'Ze gelooft in mij'. Hazes werd speciaal voor de film tien maanden lang gevolgd. door Jan Zwemer Informatie over de gemeente Middelburg vindt u op pagina 3 Het Grootkoor Zeeland geeft maandag 20 de cember een kerstconcert in de Nieuwe Kerk in Middelburg. ZONDAG 19 DECEMBER gratis parkeren SCHEEPVAART 2000 (i.p.v. de laatste zondag) L MIDDELBURG-VLISSINGEN- GOES Het heeft wat onze kerheid gekost, maar donderdag wordt het Winterfes tijn Middelburg (mèt ijsbaan en overdekte wintermarkt) dan ein delijk geopend. De of ficiële opening door wethouder T. Strouss, om 14 uur, wordt op geluisterd door het ijs- danspaar Marie-Loui- se en Xander Gijten- beek. Vlak voor de jaarwisseling wordt de Markt omgetoverd tot paradijs voor ska ters: schaatsers die géén ijs nodig hebben om hun kunsten te kunnen laten zien. COLLECTION 19 DECEMBER KOOPZONDAG C&JfRJK Juwelier^jfc VAN DERJMADEN KLEINE MA RKT I VLISSINGEN Tel. 01IS412605 faam BEW. EX. er (advertentie) Hannie Kool begint haar boek met een schets van krankzin- nigenzorg in de Middeleeu wen. „Ik doe dat in grote lij nen. In die tijd had men eigen lijk nog geen aparte voorzie ningen voor 'dollen', zoals geesteszieken destijds ge noemd werden. In feite wer den ze aan de rand van de sa menleving weggesloten, zo dat niemand ze echt hoefde te zien". Zo worden in Middel burg de 'dollen' in 1475 in de toren van de Noorddampoort opgesloten. Zeeland was - in vergelijking met andere provincies - ach tergebleven gebied als het ging om psychiatrische ge zondheidszorg. „Echt aparte voorzieningen voor krankzin nigen zien we eigenlijk pas in de achttiende en negentiende eeuw. Dan lees je ook dat mensen weer naar huis kun nen als ze genezen zijn", ver telt Hannie Kool. Toch worden krankzinnigen in die tijd nog met criminelen in één voorzie ning geplaatst. 'Het simpel, tucht en verbeteringshuis', heette het toen nog. Er zaten ook mensen die epilepsie had den. Er was nog niet veel me dische kennis, alle vormen van krankzinnigheid werden op één hoop gegooid. Eigen lijk maakten ze alleen onder scheid tussen mannen en vrouwen. Heel triest". In 1850 werd een Staatstoe zicht op de Krankzinnigenzorg in het leven geroepen. „En die maakte gelukkig een eind aan de wantoestanden die hier in Zeeland nog steeds plaats vonden". Nu moesten krank zinnigen die opgenomen moesten worden buiten Zee land een plaatsje zien te vin den, veelal in Delft. Dat veranderde pas op 5 mei 1909, toen het Vrederust geo pend werd: een Zeeuws tehuis op Brabantse bodem. „Een groepje predikanten wilde dat ook Zeeland een eigen tehuis zou krijgen. Drie dingen von den zij belangrijk aan de vesti gingslocatie. Boslucht, zodat mensen in een natuurlijke om geving de kans zouden krijgen om uit te rusten. Zoet water, omdat een tehuis met veel mensen altijd' veel drinkwater nodig heeft. Bovendien was toen net een therapie in zwang gekomen die voorschreef dat patiënten langdurig in lauw warme baden moesten blij ven. En tenslotte goede ver bindingen voor het openbaar vervoer". Die drie voorwaar den konden in Zeeland niet gevonden worden. „En ze wa ren in het Brabantse Halsteren ruimschoots voorhanden. Van daar dat naar die plaats werd uitgeweken". Een kleine vijfentwintig jaar na Hannie Kool-Blokland: „Van erbarmelijke toestanden tot koploper in geïntegreerde zorg". de stichting van Vrederust be gon men het belang van na- en thuiszorg in te zien. „Zo ontwikkelde zich rond 1920 een buitendienst, die patiën ten hielp met de terugkeer naar huis. Na de tweede we reldoorlog ontstaat hieruit de Dienst Geestelijke Gezond heidszorg", verhaalt Hannie Kool. „Eigenlijk heel modern, want in de rest van Nederland hield met zich nog helemaal niet zo bezig met het thuis front". In 1967 fuseerden de diensten die in Midden- en Zuid-Zee land functioneerden. Het Zeeuws Instituut voor Geeste lijke Gezondheidszorg zag het levenslicht. Toen in 1981 in heel Nederland Riagg's verre zen, betekende dat voor Zee land geen grote verandering. Hannie Kool: „Het Zeeuws In stituut, zoals het instituut kort weg genoemd werd, had al de structuur van het huidige Riagg, dat één van de drie lo ten van Emergis is". De tweede loot is Beschermd Wonen. „Sommige mensen kunnen goed op zichzelf wo nen", legt Hannie Kool uit. „Anderen hebben een instituut of begeleiding nodig. In Vlis- singen begon een pinksterge- foto Jaap Wolterbeek meente met opvanghuizen voor mensen die in de war wa ren en begeleiding nodig had den. Die organisatie is later op gegaan in Beschermd Wonen", los van de pinkstergemeente". De derde en misschien wel meest bekende loot van Emergis Vervolg op pagina 23 Komende zondag is koopzondag in boekhandel de Ruiter Fanoy en VVV/ANWB Uitwinkel Vlissingen Vandaag, woensdag 15 december, om 13.30 uur opent ballonnenkunstenaar de Speelotheek Een kerstboom vol wensen voor Unicef en een tafel vol boeken over Kerst pag. Advertentieverkoop Redactie Bezorgklachten Uitgebreid colofon: (01 18) 484 316 (011 8) 484 276 (0800) 023 1231 zie pagina zoekertjes Deze keer begint onze rubriek met een uit stapje naar Noord-Beveland. Dat eiland is tenslotte een plezierige buurman van Walche ren en er wonen immers ook Noord-Bevelan ders in de Walcherse dorpen en steden. Het gaat om een heel fraaie uitdrukking. Op Noord-Beveland was tot ongeveer 1960 de Kasse marteen begrip. De kermis van Kats,. dat was de letterlijke betekenis, werd ook wel door knechts uit de andere dorpen bezocht. Dat betekende een flink eind lo pen, heen en terug. Eventueel meer dan twintig kilometer! Wanneer je echter een Noord-Bevelandse paardenknecht in 't voorjaar hoorde zeggen: Ik de Kasse mart, dan betekende het dat hij zoveel kilometers lopend achter de ploegende paarden had afgelegd, dat zijn achterste ervan open lag. Het vel op de plaats waar zijn benen elkaar steeds raakten, was dan kapotge- schuurd - alsof hij naar de Kasse mart gelopen had.... De volgende uitdrukkingen heb ik allemaal in het Noorden van Walcheren gehoord, dus in Oostkapelle, Vrouwenpolder en die omgeving. Kent u ze ook? Komt in de keête! Met deze goedmoedige uitroep wordt ie mand begroet die ergens binnenkomt. Hij of zij is daarmee uitgenodigd om er te blijven en het gezellig te maken. Moge lijk wordt ermee verwezen naar de bakkeête waarin de boe renmensen vroeger 's zomers woonden. Maar het klinkt ook leuk, nietwaar? 't Za wè wi een aop of een beer wezel Hiermee wordt uitge drukt dat de verwachtingen van de spreker niet hooggespan nen zijn. Er zal zich wel weer een of andere tegenslag aandie nen, is het niet de ene (een aop), dan wel een andere (een beer). Die zette ze ook op z'n kant 'oor! Dat werd of wordt gezegd van iemand die nogal op de penning is, dus iemand die op geld belust is. De lijder aan deze ziekte wordt in de uitdruk king afgeschilderd als iemand die de afzonderlijke geldstuk ken op hun kant zet. Misschien om er zoveel mogelijk op of naast elkaar te krijgen Tuuntje op je buuk! Met deze erg beeldende uitdrukking geeft de Walcherse jeugd (een deel ervan althans) aan dat iemand overleden is, dus op de begraafplaats ligt. Een voorbeeld: Zó 'ard scheure? Da ka je beter nie doee! Vö da je 't weet vlieg je uut de bocht tegen een boom. Tuuntje op je buuk! Ie eit er verstand van as een vaerken van boompje klimme! (uitleg overbodig) (advertentie) Deze week: Vergadering gemeenteraad Bromfiets op de rijbaan Snelheidsverlaging President Rooseveltlaan Wm Onder leiding van dirigent Nan van Groeningen laat het koor bekende werken en christmas- carols de revue passeren. Aan (advertentie) In verband met Kerst dient kopij voor de editie van woensdag 22/12 vervroegd aangeleverd te worden. Uiterste inlevertijd van materiaal voor: redactie is donderdag 16/12 12.00 uur, advertenties vrijdag 17/12 17.00 uur. In verband met nieuwjaar dient kopij voor de editie van woensdag 29/12 vervroegd aangeleverd te worden. Uiterste inlevertijd van materiaal voor redactie is donderdag 23/12 12.00 uur. advertenties is vrijdag 24/12 12.00 uur. (advertentie) VAN I 3.00 UURTOT I 7.00 UUR het concert werkt ook de be kende fluitist Thijs van Leer mee. Rob van Dijk en Jan Len selink begeleiden het Groot koor Zeeland op piano en syn thesizer. Thijs van Leer han teert de fluit, terwijl zijn doch ters van hun violen zullen laten klinken. Verder werkt een spe ciaal voor het concert samen gesteld kerstkinderkoor mee. Toegangskaarten voor het con cert zijn behalve voor aanvang van het concert (20 uur) aan de zaal ook in de voorverkoop verkrijgbaar bij het VVV-kan- toor in Middelburg. (advertentie) a.s. zondag 19 december geopend OUDE MARKT 8-10 (0118-418851) VLISSINGEN (advertentie) Het nieuwe jaarboek is verschenen met tientallen kleurenfoto's 48,50 a.s. zondag geopend van 13.00-1700 uur Libris. I Libris. Walstraat 94, Vlissingen, (0118) 412483 ome Hl ciTH b w cmo W' VUURWERKVERKOOP 29-30en31 DEC7 L. LEEFT»JD VANAF 16 JAAR A 9SSS5S5i Bij ijsdansen wordt getraind op verplichte dansen met een vast patroon. Het is enigszins te vergelijken met ballroom- dansen, behalve dan dat het paar in het stijldansen vrij is om zelf de figuren te kiezen. Het paar dat in Middelburg een demonstratie geeft is af komstig uit Zaandam en traint al vier jaar samen. In 1997 werd het stel kampioen bij de B-junioren. Vorig jaar deden ze mee aan de Nederlandse kampioen schappen en terwijl Marie- Louise geblesseerd was aan haar pols wisten zij en haar man de tweede plaats te ha len. Inmiddels mag het echt paar zich tot de senioren reke nen: VWO-scholiere Marie- Louise is negentien, student Xander studeert informatica. In januari doen zij mee aan de Nederlandse kampioenschap pen Kunstrijden in Amster dam. Het inline-skaten wordt al ja renlang beoefend door schaatsers die geen kunstijs (advertentie) Marie-Louise en Xander Gijtenbeek. tot hun beschikking hebben. De laatste tijd groeide het ska ten echter uit tot een echte sport. De Markt is 28 decem ber het decor voor een 'street skate parcours': obstakels en schansen, weely-boxen, quar- ter-pipes en andere attributen waar mooie stunts mee te ma ken zijn, worden bedwongen door Zeeuwse top-skaters. Wie zich geroepen voelt mag zelf ook eens proberen of de stunts van de skaters net zo gemakkelijk zijn als zij ze doen laten voorkomen. Deze mid dag wordt georganiseerd door Stichting Meker, die ook de skatehal aan de Nadorst- weg beheert. Meer informatie over het Win terfestijn Middelburg vind u in de krant die bij deze Faam/Vlissinger is gevoegd. (advertentie) Thijs van Leer en zijn dochters, vlnr: Berenice, Thijs en Eva van Leer.

Krantenbank Zeeland

de Faam | 1999 | | pagina 1