Walcherse varkenshouder blijft nuchter
f5,-.
j8,
i
Muziek, cabaret en
theater in Domburg
Maansverduistering
Café
MIDDELBURG
Bewoners Breeweg veroordelen verbeterde B-weg
€331
32Sa G
JAARGANG 99 - NUMMER 36
i
GEOPEND!
WEKELIJKS HUIS AAN HUIS OP GEHEEL WALCHEREN
De straten van Dom
burg zijn 6 september
het decor van de
straattheaterdag die
van 13 tot 19 uur
wordt gehouden. Spe
ciaal voor kinderen is
er een kindermeeleef-
theater en in het hele
dorp zijn tal van acts.
PZC WEEKBLADEN
faam /vlÉÉÈÉ|£er
Vrijplaats
DISCOUNT
Varkenspest. De ge
vreesde varkensziekte
houdt Nederland nu al
maanden in haar
greep. En na de ont
dekking van een re
cent geval in het
Zeeuws-Vlaamse
Schoondijke zit de
schrik er ook in Zee
land goed in. Nog
steeds is onbekend
hoe de ziekte zich pre
cies naar de provincie
heeft kunnen versprei
den en of er meerdere
gevallen van besmet
ting zijn. Ondanks alle
ophef en onzekerheid
blijven de Aagtekerkse
varkenshouders Anne
ke en Arie van Dam
nuchter onder de situ
atie: „Wat we doen
om te voorkomen dat
onze varkens besmet
raken? Niks meer of
minder dan anders".
...vroeger werd een besmet
varken snel geslacht en
verkocht...
..de dierenarts komt alleen
als hij een weekend vrij
heeft gehad-
...niet schadelijk voor de
mens, dus soms vraag ik
me wel eens af waar we
het over hebben met z'n
allen...
...journalisten die het ver
schil tussen fok- en mest-
varkens niet eens kennen;
dan denk ik: schrijf er maar
liever niet over...
De bewoners van de
Walcherse b-weg De
Breeweg (verbinding
tussen Middelburg en
het platteland rond
Koudekerke) snappen
er niets van. Hun
straat was er in de
loop der jaren door
ontelbare kuilen en
hobbels niet veiliger
op geworden. Ook de
Dienst Landelijk Ge
bied, de coördinator
van de op handen zijn
de ruilverkaveling in
de regio, was de situ
atie opgevallen. De
Breeweg moest nodig
verbeterd worden, zo
werd in 1994 besloten.
Domburg maakt zich op
voor jazzfestival
met toppers.
De jubilerende harmonie
Voorwaarts
speelt Miss Saigon.
Bewoners van de Seisweg
kunnen buiten
weer klokkijken.
Verder: voorlichting van
stad en provincie
Wie dinsdag 16 september de hemel af
speurt op zoek naar de maan, kan van een
koude kermis thuiskomen. Die dag is na
melijk een totale maansverduistering te
zien. Volkssterrenwacht Philippus Lansber
gen in Middelburg is vanaf 19 uur geopend
voor publiek om uitleg te geven over dit
fenomeen.
Vö zoetebrokken
SPAAR MEE BIJ A&P
VOOR DE GRATIS
SURPRISEBOX
VVUtlMÖUAl3 4 OEKItlVmtK I 33/
Binnenkort
Jim Saya René van Hilst
Zusterstraat 20
4331 KJ Middelburg
Pantomime-speelster Gon Greveraars treedt zaterdag op in
Domburg. FOTO NOUD SWINKELS
Het muzikale trio Enge Buren
wordt gevormd door Bob, Bep
•en Bram. Vorig jaar waren zij
een groot succes in Domburg
en ze komen het dit jaar nog
eens dunnetjes over doen. Het
trio brengt met een modder
vette knipoog een groot aan
tal 'foute' hits uit het verleden.
Ze bespelen daarbij een scala
aan instrumenten: etnisch en
westers, akoestisch en elek
trisch. Ze laten het muzikale
gedeelte samengaan met on
navolgbare acts in smoking,
berenvel of legging. Ook li
chamelijk contact met het pu
bliek wordt niet geschroomd.
Wat dat betreft is het beter om
het prettig gestoorde trio te
ontwijken.Het Teater Exces uit
Gent komt met de theater-act
'Hybride Verte'. De hybriden
zijn mysterieuze cocons die
verstopt zijn op de meest ver
rassende en vreemde plaat
sen. Na enige tijd openen de
cocons zich om hun geheim
Oplage: 51.110 ex.
Uitgave: Uitgeverij Provinciale
Zeeuwse Courant b.v.
Exploitatie:
Ch. van den Oosterkamp
(0113) 273000
Privé (0118)417802
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18,
4380 AA Vlissingen.
Advertentieverkoop:
Jerry Tupanwel
(0118) 484316 (privé (0118) 615044),
Johnny Saija
(0118) 484312 (privé (0118) 418686).
A. Lammers-Van Otterdijk
(0118) 484313 (privé (0118) 640277).
Redactie:
Ad Hanneman, (0118) 484275 en
Ellen de Dreu-Erkens, (0118) 484276
Redactie-adres: Postbus 18,
4380 AA Vlissingen
fax. nr.: (0118) 472404
Bezorging: (0118) 484216.
Druk: PZC Grafische Bedrijven.
Postbus 18,4380 AA Vlissingen.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
maandag 12.00 uur PZC,
Oost-Souburgseweg 10. Postbus 18,
4380 AA Vlissingen, tel. (0118) 484000
Faam/Vlissinger maakt deel uit van
de Zeeland Combinatie huis-aan-
huisbladen in Zeeland.
Totale oplage: 178.455 ex.
prijs te geven. Grappige
vreemde gedaantes, snuffel-
diertjes, planten en andere
wezentjes verschijnen voor de
ogen van het verbaasde pu
bliek. Na een wervelend spel
keren ze terug in hun cocons.
Teartro Pavana is geformeerd
in Amsterdam maar is nu ge
vestigd in Venetië. De groep
bestaat uit drie gemaskerde
en gekostumeerde steltlopers
en een muzikant. Tijdens de
straattheaterdag spelen zij on
dermeer vogels en trollen.
Pantomime-speler Peter de
Bie is ook al vaker te gast ge
weest in Domburg. Dit jaar
komt hij samen met Gon Gre
veraars. Samen hebben zij
een aantal pantomime-acts
die op verschillende plaatsen
worden opgevoerd. Jongleren
op stelten en een éénwieler
lijkt onmogelijk maar dat is
het niet. Malabariste levert het
bewijs met een komische
jongleershow met diabolo's,
ballen, kegels en vuur.
Behalve theater is er 6 sep
tember ook muziek in Dom
burg. The bright Side of Life
uit Zwolle brengt een repertoi
re bestaande uit bluegrass en
Amerikaanse muziek van Ierse
immigranten. De drie bandle
den spelen gitaar, mandoline,
banjo, mondharmonica en
contrabas. Eveneens uit Zwol
le komt de band Vierus. Vierus
speelt op verschillende instru
menten Ierse en Keltische mu
ziek. De organisatie van de
straattheaterdag is in handen
van de evenementencommis
sie Domburg Actief. De com
missie wil zaterdag 6 septem
ber Domburg omtoveren tot
een vrijplaats voor iedereen
die iets leuks te bieden heeft.
Aanstormend of al gerijpt ta
lent dat z'n kunsten wil verto
nen kan contact opnemen met
het VVV in Domburg.
HARD- SOFTWARE
PC-AMIGA-APPLE
MIDI-INTERNET
VERKOOP TEGEN DE ALLERLAAGSTE PRIJZEN
DEMONSTRATIES - PRESENTATIES
ZATERDAG 6 SEPTEMBER, 10-16 UUR
ZEELANDHALLEN, GOES
INFO EN REDUKTIEBON MET
VOORDEEL VERDER IN DIT BLAD
INTEREXPO MEDIA 070-3588929
929
Varkenspest is een virusziekte
met symptomen die in het be
gin van de ziekte lijken op die
van griep. Arie van Dam legt
uit dat de ziekte niet eenvou
dig te herkennen is: „Besmet
te varkens eten vaak niet meer
of krijgen koorts. Net als bij
een gewone griep, die wel ge
makkelijk verholpen kan wor
den. Soms merk je niet eens
dat ze iets onder de leden
hebben". Daarom worden er
regelmatig steekproeven ge
houden waarbij het bloed van
willekeurige varkens wordt
onderzocht op aanwezigheid
van het virus. „Zo is ook de
zaak in Schoondijke aan het
rollen gegaan".
Eenmaal in het varkensli
chaam is de ziekte niet meer
te stoppen. Maar alhoewel de
ziekte dodelijk is voor varkens,
is ze niet schadelijk voor de
mens. „Vroeger, en dan heb ik
het over een jaar of honderd
geleden, werd zo'n besmet
varken snel geslacht en ver
kocht. Maar goed, er gelden
tegenwoordig strengere re
gels". Echtgenote Anneke vult
aan:„Mijn moeder zegt altijd:
vroeger hingen ze een bordje
'varkenspest' op de stal wan
neer de ziekte uitbrak. Dan
wist iedereen dat je daar niet
mocht komen. En als het
bordje na verloop van tijd
weer weg was, wist je dat de
ziekte over was. De koeien die
het overleefd hadden stonden
er nog en de rest was weg. Zo
ging dat toen".
Tegenwoordig liggen de zaken
anders. Op een bedrijf waar
varkenspest geconstateerd
wordt, moeten zo snel moge
lijk alle varkens 'geruimd'
worden. Soms moeten ook de
Adrie en Anneke van Dam: „Je moet groeien en moderniseren om te overleven in deze bran
che". FOTO JAAP WOLTERBEEK
varkenshouders in de directe
omgeving hun varkens af la
ten maken omdat het risico
van besmetting te groot wordt
geacht. Bovendien wordt er
een transportverbod afgekon
digd. „Evengoed kan het virus
dan nog op verschillende ma
nieren worden overgedragen.
Door zich aan kleding van
mensen te hechten, bijvoor
beeld. Een veearts die meer
dere varkenshouderijen achte
relkaar bezoekt. Of vrachtwa
gens die niet goed schoonge
maakt zijn. Zelfs een kat kan
besmetting overbrengen als
het virus in zijn vacht terecht
komt. Die wandelt rustig twee
kilometer om bij de eerstvol
gende boerderij onbedoeld
voor een hoop ellende te zor
gen", weet Arie van Dam.
De voorzorgsmaatregelen op
zijn eigen bedrijf zijn streng.
„En die zijn nu niet anders
dan ze waren voor er varkens
pest uitbrak. Binnen een straal
van vier kilometer van mijn
bedrijf zijn geen andere var
kens die de onze kunnen be
smetten. Met de dierenarts
heb ik afgesproken dat hij al
leen komt als hij een weekend
vrij heeft gehad en nog niet
op een andere varkenshoude
rij geweest is. En ik haal mijn
biggen bij één fokbedrijf.
Want als je biggen hebt van
meerdere fokkers neemt het
risico natuurlijk ook weer
toe".
Ook het transport van biggen
naar het bedrijf en het opha
len van de vetgemeste var
kens is aan strenge regels ge
bonden: „De vrachtwagens
die de biggen afleveren en
vetgemeste varkens weer op
halen moeten schoon en leeg
zijn. Sommige slachthuizen
rijden een route langs ver
schillende varkensfokkers om
dieren op te halen. Maar dat
wil ik niet hebben: de wagens
moeten hier echt schoon en
leeg aankomen".
Overigens is er een vaccin te
gen varkenspest. „Als alle die
ren nu geënt zouden kunnen
worden was het met de pest
snel gedaan. Maar de landen
waarnaar het vlees geëxpor
teerd wordt willen daar niet
aan. Omdat je in het bloed
van een geënt varken namelijk
altijd iets van het virus terug
vind en er dan niet goed valt
te controleren of het beest in
geënt of ziek is. Maar nog
maals, varkenspest is niet
schadelijk voor mensen, dus
soms vraag ik me weieens af
waar we het nu eigenlijk over
hebben met z'n allen". Arie en
Anneke van Dam zijn hun be
drijf in 1989 begonnen. „Toen
waren we nog wel een stuk
kleiner", vertelt Van Dam.
„Maar je moet groeien en mo
derniseren om te kunnen
overleven in deze branche.
Met alle moderne apparatuur
kun je tegenwoordig meer
v.arkens houden, terwijl het
werk dat je eraan hebt niet
evenredig toeneemt. Voer
wordt daarbij ook nog eens
goedkoper naarmate je meer
afneemt, en dat geldt wel voor
meerdere zaken.
Een groot bedrijf haalt uitein
delijk meer winst per varken
dan een kleinere collega". Van
Dam noemt zichzelf met zijn
2300 varkens geen grote var
kenshouder. „Maar 'groot',
dat is ook zo'n relatief begrip.
In heel Zeeland zitten onge
veer 87 duizend varkens. Dat
klinkt voor buitenstaanders als
een niet te bevatten getal,
maar in Brabant zitten er bin
nen één gemeente al zoveel.
Een normaal, zich op de toe
komst richtend vleesvarkens
bedrijf heeft tussen de drie- en
vierduizend beesten, schat ik".
Soms wordt de grootschalig
heid van de moderne varkens
bedrijven als oorzaak voor
varkenspest gezien.
Van Dam weerspreekt dat: „Zo
wordt het in de media wel
eens afgespiegeld, ja. Maar je
leest wel meer gekke dingen
in de krant. Journalisten die
het verschil tussen fok- en
mestvarkens niet eens ken
nen. Dan denk ik: schrijf er
dan maar liever niet over. Ik
ben blij dat ik niet zo klein ben
dat mijn bedrijf het derde
adres is op de route van de
transportwagens.
Als je het over besmettingsge
vaar hebt..." Hij vervolgt: „In
feite ben ik voorstander van
wat ze noemen 'gesloten be
drijven': bedrijven waar de
varkens gefokt èn vetgemest
worden. Dan hou je het pas
echt in eigen hand. Maar de
omschakeling is kostbaar en
je krijgt niet zomaar een ver
gunning. De overheid wil het
wel, maar er zijn altijd wel re
gelgevingen rondom milieu of
ruimtelijke ordening die zo'n
uitbreiding in de weg staan.
Begrijp me niet verkeerd: var
kens fokken of varkens mes
ten, dat zijn twee verschillen
de beroepen. Als het wel zou
mogen zou ik ook niet zomaar
één-twee-drie fokker zijn.
Maar ter voorkoming van dit
soort toestanden zou het wel
een oplossing zijn".
Inmiddels hebben de buurtbe
woners zich verenigd om hun
bezorgdheid over de onlangs
aangebrachte 'verbeteringen'
in de straat te uiten. „Je moet
eens komen kijken wat ze hier
hebben gedaan", zegt een
woordvoerder van de bewo
ners. ,,'t Is levensgevaarlijk
geworden. Het lijkt wel een
racebaan".
De bewoners willen geen van
allen met naam genoemd
worden. „Straks zitten we
- De verbeterdeBreeweg. FOTO JAAP WOLTERBEEK
weer bij ze voor de ruilverka
veling, snap je". Wel hebben
ze bijna allemaal een handte
kening onder een brief aan de
Dienst gezet. „Er is gewoon
een nieuwe weg op het oude
asfalt gelegd", legt de woord
voerder uit. „En de nieuwe
weg is behalve een halve me
ter smaller ook nog twintig
centimeter hoger dan de oude
weg. De bermen zijn opgevuld
met delfspecie en grond. Kun
je voorstellen hoe dat eruit
ziet als het regent? We zitten
hier gewoon te wachten tot
het eerste ongeluk gebeurt".
Wie de Breeweg op komt rij
den ziet waarschuwingsbor
den met daarop de tekst:
drempels - 60 km is veilig.
„Zie jij drempels? Wij ook
niet. En hoe iemand het in zijn
hoofd haalt om te zeggen dat
zestig kilometer per uur veilig
is op de Breeweg begrijpen
we ook niet. Als je een ander
tegenkomt is dertig nog niet
veilig", aldus de woordvoer
der van het bewonerscomité.
Twee dagen later belt de
vrouw van de woordvoerder.
„Het eerste ongeluk is ge
beurd", meldt ze. Een vracht
wagen week uit voor een fiet
ser, kwam daarbij in de berm
terecht en ramde een boom.
„De hele cabine ligt in puin",
vertelt de vrouw. „Gelukkig is
er dit keer niemand gewond
geraakt". Hoog tijd om de
Dienst Landelijk Gebied (DLG)
eens naar de bedoelingen te
vragen. DLG-medewerker J.A.
Verhage: „Inderdaad, de con
structie van de weg is gehand
haafd en de bermen zijn ge
vuld met grond. En we heb
ben zelf ook geconstateerd dat
dit geen oplossing is. Maar we
zijn dan ook nog niet klaar
met de Breeweg. Deze week
doen we proefjes met het op
hogen van de berm met puin,
zodat er meer uitwijkplaatsen
mogelijk zijn. Het is nog even
afwachten hoe dat uitpakt.
Wat betreft die borden waar
op gewaarschuwd wordt voor
drempels: er worden bij alle
kruisingen verhoogde pla
teaus gemaakt om de snelheid
van automobilisten te tempe
ren. Geen hoge drempels
want dat zou ook weer ge
vaarlijk zijn". De bewoners
wachten ondertussen af hoe
hun straat eruit komt te zien.
Veel vertrouwen hebben ze er
niet meer in. „Niemand heeft
iets tegen ons gezegd. Ze zijn
hier gewoon begonnen met
werken. Geen van de bewo
ners weet wat eigenlijk de be
doeling is. We zullen wel
zien".
De verduistering begint op
een tijdstip dat de maan
nog niet zichtbaar is: om
19.08 uur. Zo'n anderhalf
uur later is de verduistering
op het maximum. Rond
21.15 uur is de verduiste
ring weer voorbij.
Gezien het vroege tijdstip
van de verduistering en de
lage stand van de opko
mende maan is de volks
sterrenwacht niet de ideale
locatie om naar de maans
verduistering te kijken. Wel
geven medewerkers van de
sterrenwacht aan de hand
van dia's uitleg over het on-
staan van een maansver
duistering.
As je een zoetebrokke bin, dan is dit vö joe een geschik
te afleverienge van 'Walchers Plat'. Ken je 't woord 'zoe
tebrokke' nie Ae noe, da's een woord vö ménsen die as
't liefste van aol zoetigheid ete. Een snoepkonte zeie ze
op Westkappel, of een snoepzieie. Wete julder ook, dat
ze op Aerremuu een eige woord 'ebbe vö snoep Ik we
te 't ook pas sinds flejaer zeumer. Ik was op fekansie
mee m'n vriendin en onderwege zeide ze inêêns: moe je
smok Noe ken ik 'smok' allèèn mèr as een (zêêuws en
vlaoms) woord vö een zoen. Dus ik docht: da' gae goed
Mè ze wou allêên mè wete of ik een snoepje wou Zie
komt van Aerremuu, weet je. (Affijn, 't snoepje was ook
lekker
Ik wou 't vandaege is over koeken 'ebbe. Over platte koeken,
zoete koeke en peperkoeke. Twéé daervan bin 't zelfde: zoete
koeke en peperkoeke, da' bin aollebei woorden vö 't broodbe
leg dat as in de wienkel gewoon 'ontbijtkoek' 'êêt. Zoete koeke
is gewoon Walchers en peperkoeke 'oor je in elk geval op Aer
remuu en in Zêêuwsch-Vlaenderen. 'Peperkoek' is ook een min
of meer erkend 'Nederlands' woord. 'Zoete koeke' moe je nie
nè vraege in een wienkel buuten Zêêland; ik dienke nie da' je 't
kriegt...
En noe den derden: platte koeken. Da' bin dus gewoon panne
koeken, ee. As je vö 1950 op Walcher nè pannekoeken gevroge
zou dan zou agauw gêên méns geweten wat as je bedoel
de. Platte koeken was 't, en anders nie. Mee beuter en bruune
suker, je zou je'n eige d'r onbekwaem an ete
As je onbekwaem bin, dan bin je ziek omda' je te vee g'eeten
eit. Mèr as je onbekwaem bin, dan 'oef je nog nie te spugen
(overgeve). As je voelt da' je misschien moe spuge, dan voel je
je'n eige kwaelijk (onpasselijk). Op Souburg bin d'r trouwens
ménsen die zeie dan: ik bin ievallig. Bie ons op 't Noorden van
Walcher kan je dat beter nie zeie, want dat 'oort nie begrepe. Ie
vallig betèèkent op Walcher over 't algeméén allêên mè: koud
of kouwelijk. Mè ja, Souburg da's een apart taaltje, ee. Mis
schien schrieft dat ventje van Evenhuis di nog wé is een keer
over
Jan Zwemer
O Ruim ƒ40,- GRATIS
boodschappen en
honderden guldens
waardebonnen-
voordeel op
attracties.
GRATIS
Surprisepunt
bij elke ƒ25,-
boodschappen.
ELKE DAG GOED NIEUWS
PAGE QUILTED
KEUKENPAPIER
pak a 2 rollen van_293"
Aanböbig gddg van ma 1 t/m zal 6 sept 1997
A&P Services B V. ld 035-5483333
