INFORMATIE
OVERHEID
Markt autoloos met
Breugeliaans feest
SASKIA RIJKSE, PROJECTLEIDSTER WOONWAGENVROUWEN
GROENLEER GOES
ÖKA1VDE
Een winkel bomvol met BOEKEN
i gaan weg met 50 tot 80% KORTING
MOTORMAAIERS
ZITMAAIERS
Tel. 01100-12820
Ze baalt er gewoon van. Net zo goed als haar
cursisten ervan balen. Zijn ze net lekker bezig
iets te leren, is het geld op en wordt het project
weer stil gezet. „Dan kom ik soms een half jaar
niet op de kampen en zijn ze mijn naam verge
ten. Dan is alles wat je hebt opgebouwd weg,
geloven ze je niet meer." Saskia Rijkse is educa
tief werkster bij de Stichting Basiseducatie in
Middelburg en projectleidster voor woonwa
genvrouwen. Ze probeert de kampbewoonsters
een avond in de week uit hun wagen te halen
voor een avondje educatie.
PZC WEEKBLADEN
Sociale contact
GEMEENTEBESTUUR EVEN OP DE PLAATS RUST
Zaterdag is er groot
feest in Middelburg.
Dan wordt de Markt
officieel autovrij ge
sproken. Met een
Breugeliaans feest
moet de oude luister
van de historische bin
nenstad (weer) inhoud
krijgen. Het feest
begint om 11 uur en is
rond 17 uur afgelopen.
Vergeten volk
Bauer ROCES Y?F±.
De grootste
skate-speciaalzaak
van Nederland!
Grafisch werk van kunstenaars die
vanaf eind negentiende eeuw in
Domburg hun inspiratie vonden is het
onderwerp van de eerste expositie
die het Marie Tak van Poortvliet
Museum in eigen beheer organiseert.
De 'Domburgse
Grafiektentoonstelling 1893-1932' is
te zien vanaf 18 april. Er hangt werk
van kunstenaars als Jacoba van
Heemskerck, Jan Toorop en Lodewijk
Schelfhout.
Drie Middelburgse modezaken
staken onlangs hun koppen bij elkaar
en organiseerden een modeshow in
hotel Arneville in de Zeeuwse
hoofdstad. De coördinatie tussen
muziek en mannequins haperde hier
en daar, maar daar wist de
ladyspeaker charmant op in te
spelen. De aandacht voor
damesmode, kinderkleding en
lingerie overheerste met glans.
Verder in deze krant nieuws van
provincie en gemeente en de
rubrieken Psychoconsult en
Bedrijfskundig Bekeken.
Gevaarlijke oorden
VERVROEGDE AFSLUITING
i ze weekbladen
UITERSTE INLEVERTIJD VOOR
REDACTIE: donderdag 13 april 17.00 uur
ADVERTENTIES: vrijdag 14 april 11.00 uur
Party- en faillissementsverkoop
DE WITTE BOEKENMARKT
VAN
DE
INFORMATIE VAN DE WALCHER5E GEMEENTEN,
DE CENTRALE DIENST GEMEENTEWERKEN,
HET WATERSCHAP WALCHEREN EN
HET WEGSCHAP WALCHEREN
O
va 550,
va 2.495,-
Albert Plesmanweg 5 - 4462 GC Goes
Ind.terrein De Poel 1 3e bedrijf rechts
Zaterdag open tot 15.00 uur
95e JAARGANG NUMMER 15
12 APRIL 1995
'Lessen zijn enige sociale
contact buiten het kamp'
door Liesbet Mallekoote
„Ze willen het zo graag. Een
paar jaar geleden is het begon
nen met een project voor kin
deren, toen bleek dat ook vee!
vrouwen wel iets wilden leren.
Toen heeft José Borgs een
onderzoek gedaan onder
woonwagenvrouwen en
meisjes wat ze precies wilden.
Zij zitten nu in de emancipatie
fase die de burgervrouwen al
hebben gehad. We zijn begon
nen met een cursus kleding
maken en later met lessen
lezen en schrijven, op verschil
lende niveau's, op het REC in
Goes. Dat is vorige zomer
weer gestopt: het geld was op.
Telkens vragen de vrouwen
wanneer ze weer kunnen
beginnen. Ze willen lezen,
schrijven, rekenen, naar
musea en exposities. We pro
beren steeds weer opnieuw
iets op te zetten en telkens
stopt het weer."
„Het geld komt uit allerlei pot
jes: potje emancipatie, potje
woonwagens, een percentage
wordt bijgedragen door de
gemeente. Het komt steeds
met beetjes, voor een halfjaar
tje. Het kost veel tijd en moeite
om het voor mekaar te krijgen
en dan stopt het weer. Zo
neemt de motivatie bij de
woonwagenbewoners ook af.
Als er geen geld is, kom ik niet
op de kampen - ik ben geen
ID® Usi&ffiLi
Oplage: 25.200.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Vlissinger.
Totale oplage: 48.710.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Advertentieverkoop:
J.L. Saija,
01184-84312 (privé 01184-18686).
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81271 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81270.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215.
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36,4570 AA Axel.
Druktechniek: otfsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Markt 51,17.00 uur,
Postbus 5017,4330 KA
Middelburg, tel. 01180-81000
Oost-Souburgseweg 10,17.00
uur. Postbus 18, 4380 AA
Vlissingen, tel. 01184-84000.
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 172.550
vrijwilliger meer. Verlies ik het
contact met de bewoners en
mis ik een stuk van wat hun
bezig houdt. Dan kom ik weer
en zijn ze bijna mijn naam ver
geten. Verschrikkelijk. Dan
geloven ze het niet meer zo: je
bent toch een jaar niet meer
geweest? Alles wat je hebt
opgebouwd is dan weg."
De lessen zijn belangrijk voor
de woonwagenvrouwen,
merkt Rijkse. „De cursus kle
ding maken is nu net afgerond.
Ze zijn geloof ik allemaal alle
zestien keer geweest. Zelfs als
ze ziek zijn, komen ze nog. Het
is het sociale contact buiten
het kamp. 's Morgens wordt de
wagen tot in de puntjes
gepoetst, 's middags komen
de kinderen van school, moet
er voor het eten worden
gezorgd en dan is de dag om.
Ze vinden het leuk om één
avond in de week weg te zijn,
niet te hoeven denken aan de
problemen, aan de aanstaande
verhuizing of wat ook. En ze
kunnen iets leren en dat is
meegenomen. Sommigen
hebben na die kledingcursus
een tweedehands naaimachi
ne gekocht en maken de kleren
van hun kinderen nu zelf. Door
de taal- en rekenlessen kunnen
ze hun kinderen helpen met
hun huiswerk. En ze zien dat er
meer is dan alleen de wagen
schoonmaken en voor de kin
deren zorgen."
Het kostte wel wat moeite de
woonwagenvrouwen naar de
scholen te krijgen. „De mees
ten kwamen voor het eerst
sinds lange tijd in een school
gebouw. De ouderen hebben
vroeger nog gereisd en gingen
Saskia Rijkse: Telkens vragen de vrouwen wanneer ze
weer kunnen beginnen.FOTO ANDA VAN RIET
hoogstens een paar maanden
per jaar naar school. Die zei
den 'wat moeten we tussen die
burgers'. Daarbij spelen van
beide kanten vooroordelen.
Vaak hadden ze vroeger verve
lende ervaringen op school of
hun kinderen hebben die nu.
Feest alom, maar ook beden
kingen. Zo meent de VOM
(Vereniging Ondernemers
Middelburg) dat het autovrij
maken van de Markt weliswaar
prachtig is als het hoofdstuk
'leefbaarheid' wordt aange
sproken, maar of het auto-arm
maken van een binnenstad
nog wel van deze tijd is, wordt
ernstig in twijfel getrokken.
VOM-voorzitter Han Bogeart
oordeelt dat met het parkeer-
geleidingssysteem alleen
maar voorlopig een oplossing
is gevonden. Hij zegt dat in een
speciale markt-bijlage van
deze krant. Volgens Bogaert
moet er ras een extra parkeer
gelegenheid komen in de bin
nenstad om zodoende het win
kelende publiek de service te
geven die een winkelstad anno
nu nodig heeft.
Op het gemeentehuis lijkt
iedereen voorlopig tevreden.
De politieke leiders menen
even rust te kunnen nemen. De
Markt zelf gaat niet op de
schop. Dat gebeurt pas als er
ontsluiting komt tussen de
kernwinkelgebieden Langevie-
le/Geere en omstreken en Lan
ge Delft/Burgpromenade en
omstreken. Maar wanneer en
hoe? Dat kan en wil niemand
beantwoorden.
Bij het Breugeliaanse feest
aanstaande zaterdag worden
allerlei taferelen opgevoerd
die passen bij een Bourgon
disch partijtje. Zo is er os aan
het spit en natuurlijk zorgt de
HAM (Horeca Activiteiten Mid
delburg) voor een uitgebreid
terras. Verder zijn er herauten
te paard, wasvrouwen, mos
terdmakers en looporkesten
zorgen (ook in de winkelstra
ten) voor een passend deuntje.
Wie trouwens winkelt kan het
parkeergeld terug verdienen.
De winkeliers hebben daar
voor een soort krasloten in
huis die ze aan hun klanten
verstrekken. Wie geluk heeft
kan ter plaatse het uurtarief
van de parkeermeter terug krij
gen, zegge f 1,50.
In de Marktbijlage bij deze
krant staat nog meer informa
tie over de toekomstige auto
vrije Markt in Middelburg.
Of ze denken dat 'burgers' veel
meer kunnen en dan zijn ze
bang dat ze worden uitgela
chen. We hebben ook eerst
lessen gegeven in de kampjes,
gewoon bij iemand in de
wagen. Dat was niet ideaal. In
de kampen staan de deuren
altijd open en kan dus ieder
een - ook tijdens de les - bin
nenvallen en aanschuiven.
Van de lessen in de kampjes
zijn we overgestapt naar les
sen in een schoolgebouw,
maar met alleen kampbewo
ners in de klas. En sommigen
volgen nu ook lessen op een
'gewone' school met 'bur
gers'."
„Met die cursus kleding maken
hebben we geprobeerd de
drempel naar de school te ver
lagen. De eerste keer dat ze
hier waren zeiden ze geen
woord tegen de andere groe
pen, bijvoorbeeld de buiten
landers die hier taallessen vol
gen. Het was over en weer kij
ken. Maar nu voelen ze zich
hie'f thuis. Ze zetten zelf koffie
en thee, ook voor leerlingen
van andere cursussen, en pak
ken zelf een koekje erbij. Zo
zien ze ook: school is niet
alleen maar saai. We hebben
ze ook niet gepresenteerd met
het stempel: hier komen de
woonwagenbewoners. Ja, ze
krijgen wel in aparte groepen
les en natuurlijk houd je zo de
stigmatisering in stand. Maar
je kunt ze niet in een keer bij de
'burger'-cursisten zetten. Zo
kun je het voorgoed verpesten.
Ze zijn zo bang om te worden
uitgelachen. Net als de 'bur
gers' zelf trouwens."
De onderwijsprojecten die
Saskia Rijkse opzet zijn alleen
bedoeld voor woonwagen
vrouwen. „Dat komt mede
omdat het meeste geld dat we
krijgen uit het potje emancipa
tie komt. Maar als mannen wil
len meedoen, van mij mag het.
Al is kleding maken voor de
woonwagenbewoners nog
vooral een vrouwenzaak. Ik
heb wel eens meegemaakt dat
een man antwoordde voor zijn
echtgenote: 'dat doet mijn
vrouw niet'. Maar dat ze dan
toch meedeed, alle lessen
volgde en dat hij zelfs een
naaimachine voor haar kocht.
Maar het eerste idee van veel
mannen is toch: hoe moet dat
dan met het huishouden en de
kinderen? Nu zijn ze eraan
gewend en willen ze zelf ook
naar school. Het is een pro
ces."
Saskia Rijkse heeft er goed
genoeg van dat ze nooit eens
voor langere tijd een leerpro
ject kan opzetten. „Het is zo
slecht voor de motivatie.
Woonwagenbewoners voelen
zich een 'vergeten volk', zeg
gen ze vaak. Er wordt over hun
beslist, nooit met hun. Ze heb
ben vervelende ervaringen
met overheidsinstanties. Ze
worden heen en weer
geplaatst van buiten de stad
op een vuilnisbelt, van een
groot kamp naar kleine kamp
jes tussen de huizen in of op
een open plek waar ooit een
school heeft gestaan. Grote
kampen worden opgedeeld in
kleine kampjes, waardoor
familiebanden verbroken wor
den. Oh, ze hebben wel
inspraak, maar in hoeverre
weegt dat mee? Sommigen
zijn best tevreden waar ze nu
wonen, maar het is gewoon
niet leuk als er over je wordt
beslist. Zij zijn ook volwas
sen."
Typisch voorbeeld vond Sas
kia Rijkse de opening van het
nieuwe woonwagenkamp in
Vlissingen. „De gemeente
spreekt een paar woorden,
maar niemand van de bewo
ners mag iets zeggen. Dat is
toch normaal, dat je zo'n
bewoner zelf aan het woord
laat, wat die er van vindt?
Maar dat durft de gemeente
zeker niet. En dan: er is een
tentoonstelling ingericht en de
kampjes worden bezocht. En
terwijl een kampbewoonster
een prachtig lied staat te zin
gen, wordt iedereen in de bus
sen geladen en gaan ze weg!"
„Probleem is dat de mensen
die over kampbewoners
beslissen de woonwagencul
tuur niet kennen. En niet
bereid zijn erover te lezen. Ze
denken: als die mensen wat
willen leren, dan komen ze
maar. De instanties zijn er.
Maar waar wordt hun dat ver
teld? Zij zijn niet opgevoed in
die cultuur van bijleren en
omscholen. Lange tijd zijn
alleen de mannen eventjes
naar school geweest en daar
na werd er gewerkt. En dat
ging zo van generatie op gene
ratie. Pas de kinderen die nu zo
15, 16 jaar zijn, zijn gewend
naar school te gaan en weten
een beetje wat de mogelijkhe
den zijn."
Geen geld, geen begrip. Om
moedeloos van te worden.
„Natuurlijk heb ik er nog ver
trouwen in, anders moet je er
niet aan beginnen. Je moet
van het positieve uitgaan. Op
den duur gaan de gemeentes
toch inzien dat ze er zelf ook
baat bij hebben dat de kamp
bewoners iets leren."
ZUIDAMERIKAANS RESTAURANT
Elke dag geopend
1e en 2e Paasdag
LIVE MUZIEK
Nieuwendijk 9a, Vlissingen
01184-15002
Unieke service
Honderden skates
van topmerken in
voorraad
Alle onderdelen uit
voorraad leverbaar
Ook verhuur
BOULEVARD PLAZA
TEL. 01184-31001
Zondagmiddag geopend
Onze taal herbergt uitdrukkin
gen van hoge ouderdom. Wie
kent niet de zinsnede 'nè de
Barrebiesjes gae'? Wie vroeger
naar Berbice ging, de oostelij
ke helft van Guyana, buurland
van Suriname, liep grote kans
daar aan zijn eind te komen.
Hij keerde in elk geval niet
meer terug. Nu schijnt in Mid
delburg nog de uitdrukking te
bestaan: 'Ie gae/is nè Mosje-
siepe' voor iemand die overlij
den zal of overleden is. Het
Zeeuws Woordenboek kent
alleen de vorm: 'nè lesjekeep
gae'.
Daarvan is de herkomst duide
lijk: Essequibo was de westelij
ke helft van Guyana, even
gevaarlijk voor de zeelui die er
heen gingen. Is Mosjesiepe
een verbastering daarvan, of
verwijst het naar een ander
gevaarlijk en ver land, Mozam
bique of zo? In Mozambique
kocht de Compagnie destijds
wel slaven op.
Een andere veel gebruikte uit
drukking, ook in het Neder
lands, is 'om zeep gaan'. Die
uitdrukking is nog veel ouder.
Ze gaat terug tot de tijd van de
kruistochten diep in de middel
eeuwen, toen het Heilige Land
niet alleen een plaats was
waar veel kruisvaarders het
leven lieten, maar ook de regio
waaruit zeep ingevoerd werd.
'Waar is Kees? Die is om zeep.'
Dan was het wel duidelijk: die
komt niet meer terug. Dat de
uitdrukking zo'n achthonderd
jaar bleef bestaan, is voor mij
reden om ook een andere aflei
ding uit die tijd voor mogelijk
te houden. In het Zeeuws,
maar ook in delen van Zuid-
Holland is 'een Gofferd van
een vent' een indrukwekkende,
grote zware kerel (de uitdruk
king kan overigens ook op
voorwerpen slaan). Ik denk dat
ze afgeleid is van de bekendste
leider van de kruistochten,
Godfried van Bouillon (1061-
1100). Godfrieds verovering
van Jeruzalem en zijn titel
'beschermer van het Heilige
Land' moeten hem op de
thuisbasis een imago van
krachtpatser bezorgd hebben.
Jan Zwemer
In verband met Pasen zal voor de editie van 19/4
de volgende sluitingstijd gelden:
Segeersstraat 6 Middelburg
