Kwik-Fit 5 GULDEN Proefabonnement 42,50 VOORSTELLING KWARRE IN DERTIG ZEEUWSE CAFÉS tWalc6en& mm GR0ENLEERG0ES Blz Een winkel bomvol met BOEKEN Deze gaan weg met 50 tot 80% KORTING 4 STOMII BANDEN brasserie HEEFT U HEM NOG! ONZE NIEUWE a la carte kaart Tel. 01100-12820 door Liesbet Mallekoote Het is een heel andere voorstelling gewor den, vindt Guido We vers. De Limburgse regisseur, verbonden aan de Theaterwerk plaats het Kruis van Bourgondië in Maast richt, heeft voor de tweede keer het to neelstuk Knoest onder handen. De eerste keer heette het Knötsj en speelde auteur en schrijver van het stuk G. Rapaille in het Lim burgs dialect. Nu speelt Bram Kwekke boom in zo'n dertig cafés door de hele pro vincie de voorstelling Kwarre in het Zeeuws. PZC WEEKBLADEN Onaanraakbaar Bedrijven- contactdagen uitgebreider Zaterdag 1 april a.s. GROTE OPRUIMING COMPUTERBOEKEN Vele titels slechts per stuk (dit is géén grap) DE RUITER RESTAURANT RI0 GRANDE Middelburgs De grootste skate-speciaalzaak van Nederland! Party- en faillissementsverkoop DE WITTE BOEKENMARKT 65.- 195.- 69.- 207- 75.- 225.- 79.- 237.- OP ALLE ONDERDELEN BETER MET DE JUISTE KRANT STA JE NOOIT AAN DE KANT! Ik wil lezen wat er leeft in Zeeland, 4-gangcn menu voor maar incl. aperitief en fles wijn per 2 personen GRATIS I JH Reserveren gewenst' I i ~1H Markt 19. MET STER •N KLASSE 4331 LJ Middelburg 8ETER Tel. 01180-12998/24359 MOTORMAAIERS va 550,- ZITMAAIERS va 2.495,- Albert Plesmanweg 5 - 4462 GC Goes Ind.terrein De Poel 1 - 3e bedrijf rechts Zaterdag open tot 15.00 uur 95e JAARGANG NUMMER 13 29 MAART 1995 Regionaal theater zonder provinciaals te zijn Begin 1993 werd het toneel stuk Knötsj voor het eerst en met groot succes gespeeld in cafés in Zuid- Limburg en de Belgische Voerstreek. Een gezamenlij ke presentatie van de drie Zuinederlandse provincies in België leidde tot het ini tiatief de voorstelling naar Zeeland te halen. Het Kruis van Bourgondië investeer de in de Zeeuwse co-pro- duktie met het VMC Zee land op voorwaarde dat een goede Zeeuwse acteur werd aangetrokken. Bram Kwekkeboom werd op straat aangesproken en - na een ontmoeting met de regisseur - gestrikt voor de tournee langs de Zeeuwse ID© Btam Oplage: 25.200. Gratis huis-aan-huis op geheel Walcheren in combinatie met de Vlissinger. Totale oplage: 48.710. Uitgave: Provinciale Zeeuwse Courant b.v. Administratie: PZC Oost-Souburgseweg 10, postbus 18, 4380 AA Vlissingen. Advertentieverkoop: J.L. Saija, 01184-84312 (privé 01184-18686). Redactie: Ad Hanneman, 01180-81271 en Liesbet Mallekoote (ai), 01180-81270. Redactie-adres: Postbus 5017, 4330 KA Middelburg Faxnr. 01180-81215. Bezorging: 01184-84215. Druk: Vink-Rotadruk b.v., postbus 36, 4570 AA Axel. Druktechniek: oftsetrotatie. Sluitingstijd: advertenties vrijdag PZC, Markt 51, 17.00 uur, Postbus 5017,4330 KA Middelburg, tel. 01180-81000 Oost-Souburgseweg 10,17.00 uur. Postbus 18, 4380 AA Vlissingen, tel. 01184-84000. De Faam en De Vlissinger maken deel uit van de Zeeland Combinatie huis-aan-huisbladen in Zeeland. Totale oplage: 172.550 Bram Kwekkeboom speelt Kwarre in zo'n dertig Zeeuwse cafés. Foto: Ruben Oreel. cafés. „Met Theatergroep Wederzijds ga ik ook al zo'n tien jaar de boer op, dus dat sprak me wel aan." Kwarre is het verhaal van een voormalige cafébaas. Een brand verwoestte zijn herberg, waarbij zijn vrouw en kind mogelijk om het leven kwa men. De geruchten willen dat Kwarre de brand zelf heeft aangestoken. In de voorstel ling keert Kwarre terug naar de plek des onheils. „Door te luisteren naar de acteur kun je als regisseur andere aspecten uit het stuk halen. Ik denk dat als we het stuk in Frankrijk opvoeren met een Franse acteur dat het weer heel anders kan worden," zegt Guido Wevers. Maar het is meer dan alleen de inbreng van de acteur. Ook de taal speelt mee, merkt de Limbur ger - die via zijn schoonfamilie een band met het Zeeuwse heeft. „De Zeeuwse taal klinkt zonnig, maar toch... Gesloten en vrolijk tegelijk. De Limburg se voorstelling was zwaarder. Deze lijkt lichter, maar het effect is hopelijk hetzelfde: mensen aan het denken zetten, ontroeren. Dat zijn de randver schijnselen waardoor het voor een theatermaker interessant is om door te gaan." Andere drijfveren? „De locatie en het idee van regionaal theater. In de cafés trek je een ander publiek dan je gewoon lijk bereikt. Dat is de doelstel ling: professioneel theater brengen voor publiek dat anders niet naar een voorstel ling komt. Natuurlijk komt ook het 'gewone' publiek. De Lim burgse voorstelling hebben we per se niet in Maastricht gespeeld. We wilden ons vaste publiek op die manier de dor pen in trekken. Ik denk dat drie kwart van de mensen die de voorstellingen zagen uit het dorp kwam. Ik hoop dat dat ook hier lukt, dat mijn buur man ook komt." Regionaal theater zonder po pulistisch te zijn. „Jouw ver haal vertellen zonder conces sies te doen. Het artistieke belang blijft hetzelfde. Het klinkt misschien missionair maar kunst is belangrijk. Het voegt iets toe aan het leven. Als ik daar aan kan bijdragen, laat ik die kans niet liggen. Maar het moeten geen popu listische stukken zijn, dat is niet interessant. Ze moeten de landelijke toets kunnen door staan." Historicus en publicist Jan Zwemer heeft de oorspronke lijk in het Limburgs geschre ven voorstelling vertaald in het Zeeuws. In het Oostkappels eigenlijk. Acteur Bram Kwek keboom, geboren in Arnemui- den, heeft de tekst hier en daar iets aangepast zodat het voor hem 'beter bekt'. „Die taal is niet bedoeld om folkloristisch te zijn," zegt Guido Wevers. „De taal geeft een artistieke meerwaarde aan het stuk. Het is ook niet zomaar een platte vertaling, maar een Zeeuwse herdichting. Sommige typisch Limburgse - katholieke - din gen zijn eruit gehaald. Ook het Limburgse 'vloeken zonder te vloeken' is minder. Er is veel overleg geweest tussen schrij ver Rapaille en Jan Zwemer. Luister naar de tekst: het is bij na muzikaal. De vertaling moest een goed alternatief zijn. De taal zegt meer over wat het personage drijft dan de ankedote. Die doet er niet toe." Voor acteur Bram Kwekke boom - die tijdens het gesprek op verzoek van de regisseur ter illustratie een korte scène speelt - geeft het Zeeuwse taal gebruik zowel geslotenheid, warmte als sociale controle aan. „Het is een extra dimen sie, heel verrassend. En ik moest er steeds aan denken dat het een gewoon communi catiemiddel is. In Maastricht praat iedereen Maastrichts, van hoog tot laag. Terwijl als je hier Zeeuws praat, ben je eigenlijk een boerenhufter. Het geeft een stand aan." Wevers: „De taal maakt dat je de per soon leert kennen, zonder hele beschrijvingen te geven. Het is een stijlmiddel. De Nederland se vertaling zegt dan ook niets over het stuk." Kwekkeboom herkent dat. „Toen ik het stuk voor het eerst las was dat in een Neder landse vertaling. Na de eerste keer lezen had ik geen mening over het stuk, behalve dat het heel ingewikkeld was. Ik moest het helemaal uit elkaar leg gen." Wevers: „En je moet het zo presenteren dat het publiek denkt: 't is een heel simpel stuk. Dat is hetzelfde met Bec kett. Als je het leest, is het heel ingewikkeld. Als je het goed speelt, is het heel helder wat hij wil zeggen. Dat kan ook niet anders. De schrijver wil iets aanraken wat heel moeilijk aan te raken is. Niet de schuld geven, maar aangeven dat iedereen gevangen zit. Het gaat om de geheimen in een mens, dat kan je niet simpel formuleren. Het is een poging een kern te raken." Hij lacht even, als om zijn eigen woor den te relativeren. Maar: „Zonder artistieke uitda ging houd je het niet vol als maker van regionaal theater. Ik ben geen sociaal werker. Meer mensen zouden dit moeten doen. De vraag is of vernieu wing in de kunst voortkomt uit internationalisering, zoals zo vaak wordt gedacht. Misschien zit die impuls juist wel in je eigenheid. Maar pas als je ken nis hebt genomen van het totaal. Je moet eerst weten wat er in Parijs, Berlijn, Londen en Wenen wordt gespeeld, anders wordt het dus wel pro vinciaals." Bram Kwekkeboom reist zo'n tien jaar met Theater groep Wederzijds - uitvalsba sis Amsterdam - door Neder land en Europa. „Door veel in het buitenland rond te kijken, kun je je eigen keuzes maken, je standpunten en invalshoe ken ijken en zo je eigenheid bepalen." Guido Wevers: „Neem het schilderij Guernica van Picasso. Dat is een ontzet tend Spaans schilderij, dat kan onmogelijk in Noorwegen of Duitsland zijn gemaakt. Maar doordat Picasso zo'n goede kunstenaar was, overstijgt het het provinciale." Na een moment: „Jee, ik ga een boek uitgeven!" Kwarre reist tussen 31 maart en 13 mei door de provincie. De voorstelling zal vooral in de dorpen worden opgevoerd, al worden Middelburg en Vlissin gen - in tegenstelling tot Maas tricht - niet overgeslagen. Er is nog een verschil met de Lim burgse versie. Kwekkeboom: „In Limburg bleef de acteur steeds op één plek. In de Zeeuwse versie zwerf ik door het hele café - je zoekt toch een andere invalshoek. Ik praat tegen de mensen, loop rond. Het is tenslotte mijn café. Dat maakt het stuk voor mij toe gankelijker, duidelijker." De tekst van het toneelstuk verschijnt in boekvorm. Tijdens de Bedrijvencon- tactdagen in oktober in de Zeelandhallen in Goes zul len ook bedrijven uit West- Brabant meedoen. Volgens het Nederlands Beurs Buro is de wisselwerking tussen Zeeuwse ondernemingen en bedrijven in de regio vlakbij de provinciegrens noodzakelijk omdat zaken doen niet stopt bij die grens. Volgens het organisatiebu reau moet worden gelet op de ontwikkeling van het bedrijfsleven. Omdat het industriegebied in de grootregio Bergen op Zoom en Roosendaal een belangrijke rol speelt, levert deze toevoeging aan de Zeelandbeurs een posi tieve bijdrage. Ook gemeentes zullen deelne men, denkt het bureau. De Piek in Vlissingen houdt zaterdag 1 april het eerste DSFA-festival. DSFA (Doesn't Stand For Anything) is het eenmansbedrijfje van de Vlissinger Anthony van den Berg. Aanvankelijk hield DSFA zich alleen bezig met bemiddeling tussen metalbands en platenmaatschappijen, maar inmiddels is DSFA zelf een platenlabel geworden. Vier DSFA-death-metal-kindjes van Van den Berg zijn zaterdag te horen in De Piek. De Van Dixhoornbrigade overhandigde vorige week de eerste folder over de bezigheden van de reddingsbrigade aan de Middelburgse wethouder Wim Ovaa. De brigadeleden maakten van de gelegenheid gebruik om de sportwethouder te ondervragen over de voortgang van de bouw van het nieuwe Middelburgse zwembad. Verder in deze krant nieuws van provincie en gemeenten en de rubrieken Psychoconsult en Bedrijfskundig Bekeken. PAUL KRUGERSTRAAT 55 VLISSINGEN TEL 01184-12733 besteedt aandacht aan Flamenco dansen. Zie "Uit" pag. Onder het uitspreken van de nooit vergeten woorden 'Is t'r nog vlêês?' keek het neefje dat bij één van onze buren logeer de, eens op een middag in de pan. Na het opdienen! Het was duidelijk: de jongen was vrijmoedig aangelegd en... ie kwam uut Stad. Op het Wal- cherse platteland zeggen we immers 'vleis', in Middelburg 'vlêês'. Middelburgs heeft vele vor men: van een wat afgevlakt Walchers van de boeren en van de ex-plattelanders in bij voorbeeld 't Zanddorp tot 'bur gerzeeuws'. Als we het er op houden dat het echte Middel burgs door de werkmansbe volking gesproken wordt, dan kunnen we in elk geval de vol gende kenmerken onderschei den. De lange ij wordt in woorden zoals 'blijven' geen 'uu' (Wal chers) maar een 'ui': bluive. De Walcherse 'ae' wordt een 'ao' ('schaoi' in plaats van 'schae' - schade). De 'e' aan het eind van een woord valt meestal weg: geen kèrreke, goote en kaoie, maar 'kèrrek', 'gööt' en 'kaoi'. Verder wordt de lange ij niet zo systematisch door een 'ie' vervangen als in 't Walchers en wordt de Walcherse lange 'oo' een zoals in Zuid- Beveland (bööm en dröög). Typisch Middelburgs is het om 'bööiem' en 'gesneeje' te zeg gen, waar een Walcherenaar 'boom' en 'gesnee' zegt (voor bodem en gesneden). Een Middelburger heeft het over de keunieng, een Walcheren aar over de konienk (koning). Een woord dat uitsluitend in Middelburg gebruikt wordt is 'li(p)stig' in de betekenis: slim, goed uitgedacht. 'Da's listig gedaon, zöö een ströömdraod- je naost de deur.' Ook is het echt Middelburgs om een kleerhanger 'een kapstok' te noemen en uit de tijd van de deftige burgerij dateert in het burgerzeeuws nog 'assièt' (vleesschaal), afgeleid van het Franse woord voor etensbord. Jan Zwemer WiATVCS W BBL/Er RDCES SZk. Unieke service Honderden skates van topmerken in voorraad Alle onderdelen uit voorraad leverbaar Ook verhuur BOULEVARD PLAZA TEL. 07 754-37007 Zondagmiddag geopend Segeersstraat 6 - Middelburg maat per stuk 4 stuks 145 R 13 S 155 R13 S 165/70 R 13 S 175/70 R 13 T Nieuw Radiaal AKKU'S, APK, BANDEN, OLIE VERVERSEN, REMMEN, SCHOKDEMPERS, TREKHAKEN EN UITLATEN. MIDDELBURG, Kanaalweg 4/6. 01180-33686 dus noteert u mij maar voor een abonnement, vier weken de PZC voor 14,25 Naam: Adres: Postcode: Handtekening: Plaats: In enveloppe zonder postzegel zenden naar: PZC, afdeling abonnementen, Antwoordnummer 123,4380 VB Vlissingen. Bellen gaat sneller! 01 184 84216

Krantenbank Zeeland

de Faam | 1995 | | pagina 1