WONEN OP
WALCHEREN
Ondernemers sterker tegenover overheid
na federatie Kamers van Koophandel
LET OPtfê
Peete:
Proefabonnem
BOEK BOEIT IN BAJES:
imarelle
KV K-VOORZITTER HARTOG IN NIEUWJAARSTOEPSRAAK
I FEBRUARI
WBLKENS
DOE NU HET ARSENAAL
METfS,- KORTINC!
SPETTEREND
NIEUWS
IN
UW BRIEVENBUS
U bent op zoek naar
een huurwoning?
Vanaf deze week kunt u
voortaan het huizen
aanbod van de vier
woningcorporaties op
Walcheren, 2-wekelijks
in deze krant vinden.
Kijk voor verdere
informatie op
pagina 6 en 7
Misdaad boeit. Dat werd onlangs duidelijk toen
uit alle delen van Zeeland nieuwsgierigen naar
Middelburg afreisden om daar vrijblijvend het
nieuwe huis van bewaring ook eens van de bin
nenkant te kunnen bekijken. Rond zesduizend
belangstellenden lieten zich op een open dag
met enige gretigheid vrijwillig voor een uurtje
insluiten. Misdaad boeit ook op een andere wij
ze: ter gelegenheid van de officiële opening -
directeur Nico van den Akker spreekt liever over
een 'officiële sluiting' - van de penitentiaire
inrichting Torentijd is een uitgave op de markt
gekomen die de lezer een nieuwsgierige blik
gunt achter de muren van de bajes in Middel
burg.
PZC WEEKBLADEN
Menselijke
achtergrond
Schandestraffen
Donkere put
Liefdesromannetje
Nu de beide Kamers
van Koophandel in
Zeeland een federatie
zijn geworden, kan
met meer slagkracht
richting overheden en
een sterkere profile
ring van het onderne
mersbelang in de
Zeeuwse samenleving
en daarbuiten worden
opgetreden.
Teleurgesteld
Hoge lasten
Creatief
Ondernemerschap
Over een belastingaanslag,
kwijtschelding en een informatiekrant.
Daarover informeert het Waterschap
Walcheren deze week in de
Voorlichtingsrubriek voor non profit-
organisaties. De Janneke Dierxschool en
Vrouw en Werk informeren over de
mogelijkheden om als vrouw in
technische beroepen aan te vangen.
Motorinstructeur Hans Haarbosch haalt
een heel bijzonder diploma bij de KNMV.
Carla Offerman combineert
(kunst)schilderen met terreinrijden. De
ruigheid van de autosport en de serene
rust van haar atelier „is heerlijk", zegt ze.
Haar werken zijn momenteel te
bewonderen in Middelburg.
Spot en zelfspot
MET DE JUISTE KRANT
STA JE NOOIT AAN DE KAN
Ik wil lezen wat er leeft in Zeeland,
sportfondsenbad-vlissingen
95e JAARGANG NUMMER 4
25 JANUARI 1995
'Je bent er even tussenuit'
Niet alleen de actuele situatie
wordt in beeld gebracht: het
hele gevangeniswezen in
heden en verleden wordt uit
de doeken gedaan. En omdat
vrouwe justitia in dit gewest er
met de realisering van een
nieuw gerechtsgebouw straks
nog een ander bolwerk bij
krijgt, wordt tevens de aan
dacht gevestigd op de recht
spraak in Zeeland in de loop
der tijden. Dat leverde een
dubbele uitgave op: een
omkeerbaar boekje met twee
voor zichzelf sprekende titels
model PALLADIO (edelstaal)
GESCHENKEN'
Middelburg, Nieuwe Burg 8
Vlissingen, Lange Zelke 26
01180-13266/01184-11477
Oplage: 25.200.
Gratis huis-aan-huis op
geheel Walcheren in
combinatie met de Vlissinger.
Totale oplage: 48.710.
Uitgave: Provinciale Zeeuwse
Courant b.v.
Administratie:
PZC
Oost-Souburgseweg 10,
postbus 18, 4380 AA
Vlissingen.
Advertentieverkoop:
J.L. Saija,
01184-84312 (privé 01184-18686).
Redactie: Ad Hanneman,
01180-81271 en Liesbet
Mallekoote (ai), 01180-81270.
Redactie-adres: Postbus 5017,
4330 KA Middelburg
Faxnr. 01180-81215.
Bezorging: 01184-84215.
Druk: Vink-Rotadruk b.v.,
postbus 36,4570 AA Axel.
Druktechniek: offsetrotatie.
Sluitingstijd: advertenties
vrijdag PZC, Markt 51, 17.00 uur,
Postbus 5017, 4330 KA
Middelburg, tel. 01180-81000
Oost-Souburgseweg 10,17.00
uur. Postbus 18, 4380 AA
Vlissingen, tel. 01184-84000.
De Faam en De Vlissinger
maken deel uit van de Zeeland
Combinatie huis-aan-huisbladen
in Zeeland.
Totale oplage: 172.550
aid vertrekpunt: 'Voor het hek
je' en 'Achter tralies'.
Samensteller is de Middel
burgse journalist en publicist
Jacques Cats, die voor de uit
gevers Den Boer/De Ruiter een
reeks nostalgisch getinte boek-
brochures verzorgt. Deze uit
gave valt buiten de reeks, ziet
er ook heel anders uit, maar
draagt wel het kenmerk van de
wijze waarop deze auteur de
onderwerpen pleegt te presen
teren: los en luchtig en met
veel aandacht voor de mense
lijke achtergrond. Waar de
lezer ook in Zeeland woont,
telkens weer krijgt men in de
rijk geïllustreerde, artikelsge-
wijze door te nemen uitgave
informatie van dichtbij huis
aangereikt. Dat komt omdat er
tijden zijn geweest dat er in
Zeeland veertien gevangenis
sen stonden. Ze waren onder
andere te vinden in Goes, Kort-
gene en Heinkenszand, in
Hulst, Axel, Oostburg, Sluis,
Terneuzen, Sas van Gent en
IJzendijke, in Vlissingen, Zie-
rikzee, in Brouwershaven en
natuurlijk ook in Middelburg.
De toepassing van schande
straffen brengt ook menige
Zeeuwse plaats in beeld.
Menig Walcherenaar weet van
het stoepje bij het stadhuis van
Veere, waarop iemand 'aan de
kaak werd gesteld', maar
slechts weinigen kennen de
verhalen van de toepassingen,
zoals van die vrouw die een
kind te vondeling had gelegd
en een hele dag met een pop
in de armen te schand werd
gezet. Of die man die wegens
lijkschennis een paar uur
staande met een voet in een
lijkkist voor spot werd gezet.
Het deksel van de kist hing
voor zijn borst met het
opschrift 'dodenberover'.
Vrouwen wier levenswandeler
verre van zedelijk was geweest
riskeerden in vroeger tijden in
Vlissingen een gang naar een
bij het stadhuis opgehangen
draaikooi. De naamgeving van
de Galgewei en de Galgeweg
in de gemeente Valkenisse
wordt in de uitgave van een
toelichting voorzien en archi
varis Peter Blom in Veere ver
klaart aan de hand van twee
zorgvuldig bewaarde brand-
merkijzers hoe de uitdrukking
in de wereld kwam dat een
kwestie 'met een sisser afliep'.
De laatste voltrekking van een
doodvonnis op een bij het
Middelburgse stadhuis opge
trokken schavot komt even
eens in beeld. Na afschaffing
van de doodstraf zijn de plan
ken benut om op het Molen
water een muziektent op te
trekken. Zo blijkt dat in het
leven vreugde en verdriet
dicht bij elkaar liggen.
In de Vlissingse Gevangento
ren kon je laatst salade van
hertenham eten, moesterd-
soep en gepocheerde vis. Wat
nu een restaurant is was eeu
wen terug een bergplaats voor
geboefte. De meest hardnekki
ge misdadigers werden opge
sloten in wat 'de donkere put'
werd genoemd. Dan is het tuig
vandaag de dag heel wat
gerieflijker ondergebracht: de
cel van 2,20 bij 4,80 meter ziet
er behaaglijker uit dan een
soortgelijke ruimte in een
jeugdherberg, er is televisie op
de kamer en het eten wordt op
de cel geserveerd. Voor spor
tieve beweging is accommo
datie en apparatuur beschik
baar waar menig fitness-
school jaloers op kan zijn.
Zolang er gevangenissen zijn
vinden er ontsnappingen
plaats. Het boekje geeft daar
een weerslag van. Vergeleken
bij het legioen van 23000 gede
tineerden dat in Nederland in
gesloten inrichtingen verblijft,
is het aantal van 43 mannen
die voortijdig vertrokken
slechts gering te noemen.
Maar elke ontsnapte is er een
teveel. Daarom is er voor vele
miljoenen in beveiligingssys
temen geïnvesteerd.
Misdaad boeit: dat blijkt ook
uit de collectie boeken in de
gevangenisbibliotheek. Het
wetboek van Strafrecht is - zo
leert de uitslag van een lande
lijke enquete in bajesbibliothe-
ken - een bestseller naast een
uitgave als 'waar gebeurde
misdaadverhalen en de ont
voering van Heineken'. Soms
is de bajesbibliotheek ook een
inspiratiebron voor gedeti
neerden die niet goed weten
hoe ze hun brieven aan hun
beminden moeten formuleren.
Er wordt een liefdesromanne
tje geleend, een geschikte pas
sage uitgezocht en overge
schreven, waarna de tekst, met
aanpassing van namen en
omstandigheden, in de brief
wordt overgenomen. Strip
boeken doen het ook goed.
„Boeken laten mij buiten de
muren reizen", merkt een
gedetineerde op. „Je bent er
eens eventjes tussenuit".
In het tekstgedeelte achter de
titel 'Voor het hekje' valt te
lezen hoe eens een stier ter
dood werd veroordeeld omdat
het beest een vrouw op de
horens had genomen. Bizar is
het vonnis dat de rechtbank
uitsprak in de zaak van twee
meisjes die zich aan enkele
diefstallen hadden schuldig
gemaakt: ze kregen zeven jaar
gevang opgelegd.
Zo staat het dubbelboekje vol
interessante details. Met de
verschijning op de markt (kos
ten fl. 14,95) heeft het brede
publiek bij het aanschaffen van
de uitgave de gelegenheid om
ook eens op een nette manier
met justitie in aanraking te
komen.
korting op de totale
wintercollectie
m.u.v. onze cocktailkleding
Lange Noordstraat 2 - Middelburg
(Nancy de Voogd) 01180-40293
Peter Blom, gemeente-archivaris in Veere, toont een bord, waarmee iemand die over de schreef was gegaan te
schand werd gezet. FOTO ANDA VAN RIET
Dat zei voorzitter drs C. Hartog
van de Kamer van Koophandel
in Midden- en Noord-Zeeland
tijdens zijn nieuwjaarstoe
spraak vorige week.
Eén van de eerste beproevin
gen waarvoor de federatie van
kamers van Koophandel in
Zeeland komt te staan is vast
stellen hoe het bedrijfsleven
zich in Zeeland dient te ontwik
kelen. „Het Zeeuwse bedrijfs
leven zal haar verlanglijstje tij
dig bij de politiek en de
bestuurders op tafel moeten
leggen".
Hartog stelde verder vast dat
Zeeland uitermate strategisch
ligt tussen Rotterdam en Ant
werpen. Beide kamers kunnen
dat uitbuiten, hield hij zijn
gehoor voor.
De voorzitter was teleurge
steld over de houding van de
Zeeuwse leden van Tweede
Kamer tijdens het debat over
het al dan niet sluiten van de
kerncentrale. „De politieke
overwegingen hebben de
doorslag gegeven", herinner
de hij zijn gehoor aan het
debat in het parlement over
het al dan niet langer open
houden van de kerncentrale
Borssele. „Betrokkenen zijn
niet alleen in onzekerheid gela
ten, ook was er onvoldoende
oog voor het werkgelegen-
heidsbelang. Dit is vooral
wrang omdat enkele Zeeuwse
leden van de Tweede Kamer
hierbij zo'n prominente rol
hebben gespeeld. Van hen
hadden we meer begrip en
steun voor de Zeeuwse zaak
mogen verwachten".
Hartog had veel goed nieuws.
„Met genoegen", stelde hij
vast dat, ondanks het wegval
len van de veerdienst op Enge
land, de op- en overslag in het
Vlissingse havengebied aan
zienlijk is toegenomen in ver
gelijking met 1993. Hij meende
dan ook dat een verdere ver
sterking van deze positie
mogelijk moet zijn wanneer de
gezamenlijke inspanningen
van het havenschap Vlissin
gen, de Stichting Vlissingse
Havenbelangen en de Kamer
van Koophandel tot de beoog
de resultaten leidt.
De voorzitter had oog voor het
midden- en kleinbedrijf dat
steeds grotere hindernissen
heeft te nemen, onder meer
doordat de gemeentelijke
tarieven en heffingen fors toe
nemen.
„Op korte termijn willen wij
gaarne met het bestuur van de
afdeling Zeeland van de Ver
eniging van de Nederlandse
Gemeenten een gesprek heb
ben over de lastenstijgingen
en het verschil in tarieven tus
sen de gemeenten".
Uiteraard kreeg ook de WOV
aandacht. Hartog hoopt dat
het provinciebestuur in febru
ari een beslissing neemt,
„waarbij een einde komt aan
de al drie decenia durende dis
cussie over de realisering van
dit project. De periode die met
de feitelijke aanleg gemoeid is,
maakt het noodzakelijk dat in
de tussentijd extra voorzienin
gen voor de veerdiensten wor
den getroffen. In de afgelopen
weken is het bedrijfsleven
opnieuw geconfronteerd met
de grote kwetsbaarheid van de
veerdiensten". Hartog beloof
de dat de Kamer van Koophan
del zich wil inspannen om het
bedrijfsleven te interesseren
„in enige vorm van financiële
participatie in dit voor Zeeland
zo belangrijke infrastructurele
project, om op die manier de
realisering veilig te stellen".
„Het is uiteraard niet altijd
'pais en vree' tussen overheid
en bedrijfsleven", vervolgde
Hartog zijn betoog en stapte
daarmee over de recreatiesec
tor die met strengere eisen
over standplaatsen en extra
groenvoerzieningen wel be
hoorlijk onder druk staat.
Hartog meende dat een
bedrijfstak met zo'n 13.000
arbeidsplaatsen (tien procent
van de beroepsbevolking) wel
wat meer ruimte moet krijgen.
„De Kamer breekt een lans om
in het ruimtelijk ordeningsbe
leid voldoende ruimte te reser
veren voor deze sector".
Hij gaf wel toe dat er een goe
de afweging moet plaatsvin
den met andere belangen.
Maar: „De uitkomst van dat
beleid moet zijn dat Zeeland
de vooraanstaande positie als
recreatie-provincie weer her
overt. 'Zeeland Vakantieland'
kan niet tevreden zijn met een
negende plaats tussen de
andere provincies".
Traditioneel werd tijdens de
Nieuwjaarsreceptie van de
Kamer van Koophandel de
Prijs voor Creatief Onderne
merschap toegekend. Noord-
hoek Diving uit Zierikzee kreeg
die prijs uit handen van de
voorzitter van de Kamer van
Koophandel.
Een jury had bepaald wie er
voor in aanmerking zou
komen.. Deze onderneming is
gespecialiseerd in dakwerk
zaamheden voor inspectie,
constructie en onderhoud voor
offshore- en inshore-industrie.
De onderneming beweegt zich
wereldwijd en verrichtte een
staaltje van creativiteit - aldus
het juryrapport - van de hoog
ste orde toen het in harde con
currentie niettemin een op
dracht in de wacht sleepte om
een Argentijns bevoorradings
schip dat op de Zuidpool was
vastgelopen te ontdoen van de
olievoorraden.
Ik heb al eens eerder verteld
hoe spot en zelfspot vroeger
het enige verweer van de
machtelozen was. Ze konden
er met humor hun situatie in
uitdrukken, bij voorbeeld door
het gebruik van mooi klinken
de woorden voor de eigen
armoede. Daardoor wordt die
bespreekbaar zonder dat ze
met name genoemd hoeft te
worden en tegelijkertijd wordt
ze gerelativeerd. Een fraai
voorbeeld is de benaming 'uut
't zuudwesten' voor waterige
jus. „Moe je nog een bitje uut
't zuudwesten over jen aerre-
pels?"
Het zuidwesten is de winds
treek waar de meeste regen
vandaan komt en het was geen
geheim dat de jus die de werk-
mens over zijn en haar eten
plengde, voor het leeuwendeel
uit de regenbak afkomstig
was. Aan die situatie herinner
den ook spreuken in de trant
van: „Een geite en een goeie
regenbak, dan bin je a een 'êêl
ènde." Het regenwater kon
desnoods ook door de melk!
Niet veel minder ironisch is de
benaming 'slekkesteker' voor
een puntmesje. Het lijkt heel
wat, maar het is niks. Hoog
stens een slak kan er mee ver
slagen worden!
Het lijkt heel wat, maar het is
niks, zo is de samenstelling
'grööte schuuvage 'ouwe'
waarschijnlijk ook bedoeld.
Het wil gewoon zeggen: grote
opruiming of schoonmaak
houden. Door de combinatie
van het platvloerse schuiven
met de deftige uitgang 'age'
ontstaat een lichtelijk lachwek
kend, in mijn oren in elk geval
ironisch effect.
Duidelijk spottend ten opzichte
van de 'hogere standen' is de
benaming 'geitebiele' voor het
ouderwetse gesteven boord.
Een geitebiele was de onge
makkelijke houten halsband
waar de geit mee in toom
gehouden werd - een wel zeer
oneerbiedige vergelijking met
de dracht van de notabelen!
Binnen de eigen dorpssamen
leving werd spot dan nog toe
gepast op de haardracht van
de ouderwetse grote boeren
(tot 1935): het 'riete dekje'.
Verder is er de verdachte over
eenkomst tussen de 'bocht'
waar in de kerk de kerkeraads-
leden (vroeger ook: de heren
families) zetelen, en de 'bocht',
de ruimte voor het vee in de
schuur. Ook hier lijkt een licht
opstandig trekje van de dorps
bevolking door de wolken van
onderdanigheid heen te glo
ren!
Jan Zwemer
Bij inlevering van deze bon
ontvangt u 5,- korting p.p. op
de normale toegangsprijs bij
Maritiem Attractie Centrum
Het Arsenaal in Vlissingen.
Geldig voor max. 2 personen
tot 1 -3- 1995.
HET AR IA
Hf
E1l
dus noteert u mij maar voor een abonnement, vier weken de
voor
Naam: L1
Adres:
Postcode: Plaats:
Handtekening:
In enveloppe zonder postzegel zenden naar:
afdeling abonnementen. Antwoordnummer 123,4380 VB Vlissingen.
gaat sneller! 01 184 84216
