Provinciale
landbouwnota
DOE-HET-ZELF!
DE BLAUWEDIJK
Zeeland in Willemstad
Subsidies Schouwse musea
Bm\> in
Jk .WÈSBÊKÈ ik
Over straten
DE FAAM
Gravensteen
De vergulde gar
naal
Woensdag 17 juli 1985
Tot 1 oktober is iedereen in de gelegenheid een reactie te
geven op de provinciale landbouwnota. Centraal in de nota
staat de werkgelegenheid, maar ook de zoetwatervoorzie
ning, het milieu en de landinrichting komen aan bod. Het
gaat nog om een ambtelijke notitie, gedeputeerde staten
spreken zich uit nadat zij de reacties hebben ontvangen.
Werkgelegenheid
Omschakeling
Zoet water
Landinrichting
Areaal
grond
Milieu
Inspraak
Gevonden
voorwerpen
in Vlissingen
EENDAAGSE
TENTOONSTELLING
WO II IN OOSTKAPELLE
PLANTENBAKKEN
VOOR TUIN
EN PATIO
ABDIJ
Provinciale staten behandelen op 20 september de subsidie-aan
vragen van de gemeente Zierikzee en de culturele stichting De
Roode Lelie in Brouwershaven voor de inrichtingskosten van res
pectievelijk het maritiem museum in het Gravensteen en het mu
seum "De vergulde garnaal". De verzoeken dateren uit 1983 en
1984.
In het Gravensteen aan de Mol
in Zierikzee is de maritieme col
lectie ondergebracht die eerst in
de Noordhavenpoort was ten
toongesteld. De klimatologi
sche omstandigheden in de
poort waren van dien aard, dat -
om de collectie van vocht en
stof te redden - verhuizing naar
het Gravensteen noodzakelijk
was.
De verhuizing was in 1984 en
werd met medewerking van stu
denten van de Reinwardt Acade
mie in Leiden uitgevoerd.
De Zeeuwse culturele raad had
het dagelijks bestuur van de pro
vincie geadviseerd het verzoek
van de gemeente Zierikzee af te
wijzen, omdat een beroep werd
gedaan op een subsidiepot die
nog niet bestond (maar wel in
voorbereiding was) en omdat die
pot niet bedoeld was voor herin
richtingskosten van musea, maar
voor aankoop en restauratie van
museumvoorwerpen.
Gedeputeerde staten zijn het
daarmee wel eens, maar zij vin
den, dat de presentatie in het
Gravensteen zo'n verbetering is
ten opzichte van de Noordha
venpoort, dat zij toch een sub
sidie willen geven. De presen
tatie van de collectie is verbe
terd, de museumstukken kun
nen hier beter worden bewaard
en het Gravensteen ligt centra
ler, waardoor er meer bezoekers
kunnen komen. In 1984 waren
er rond de 15.000. De staten
wordt daarom geadviseerd het
gemeentebestuur van Zierikzee
een subsidie van 10.000,-— te
geven.
De stichting culturele commis
sie Brouwershaven "De Roode
In het voormalige raadhuis van
Willemstad, Noord-Brabant, is
een tentoonstelling ingericht
met gravures uit de 17 en 18e
eeuw. Onderwerp van de gra
vures zijn een aantal Zeeuwse
plaatsen.
Er zijn afbeeldingen van Aar
denburg, Arnemuiden, Brou
wershaven, Cadzand, Gapinge,
Goes, Haamstede, Hulst, Mid
delburg, Oostburg, Kapelle, Sas
van Gent, Schellagh, Sluis,
Tholen, Veere, Vlissingen, IJ-
zendijke, Zierikzee en Reimers-
waal.
Behalve de tentoonstelling met
gravures zijn in het voormalige
raadhuis ingericht een archeolo
gisch museum met plaatselijke
bodemvondsten en een galerie,
die moderne grafiek en aquarellen
exposeert. Verder is er een kunst
en antiekhandel in het gebouw
gevestigd.
Het voormalige raadhuis is geo
pend in de maanden' juli en au
gustus op woensdag, donderdag,
vrijdag en zaterdag van
10.00-12.00 uur en van
13.00-17.00 uur en op zondag
van 1 3.00-1 7.00 uur. Het adres
is Raadhuisstraat 2, Willemstad.
IEUWS
Lelie" gaat in Brouwershaven
aan de Markt een museum in
richten. De naam van het mu
seum wordt De vergulde gar
naal en tentoongesteld gaan
worden onderwerpen die de ge
schiedenis van Brouwershaven
en - in wijder verband - van
Schouwen-Duiveland weerge
ven.
Op het ogenblik is De Roode Lelie
bezig met de verbouwing en af
gelopen zaterdag werd de bene
denverdieping - tijdens de Brouw-
se dag - voor het publiek open
gesteld.
Ook in dit geval adviseerde de
Zeeuwse culturele raad negatief,
hoewel er alle waardering bestaat
voor de activiteiten en het en
thousiasme van de culturele com
missie in Brouwershaven. Reden
om een negatief advies uit te
brengen was, dat voorkomen
moet worden dat regionale col
lecties versnipperd worden en in
allerlei kleine musea worden on
dergebracht. Bovendien stelde de
culturele raad vast, dat het mu
seumgebouw te klein is om vol
doende aandacht te kunnen be
steden aan de geschiedenis van
Schóuwen-Duiveland en dat die
geschiedenis al in het Zierikzeese
gemeentemuseum wordt ge
toond.
Gedeputeerde staten wijken
van het advies af, al schrijven zij
de staten het wel met de criteria
eens te zijn. Hun overwegingen
om toch een subsidievoorstel in
te dienen zijn, dat De Roode
Lelie al een aantal jaren een
centrale plaats inneemt in het
culturele leven van Brouwse
haven, dat het in eerste instan
tie toch om de Brouwerse his
torie gaat en dat het museum
een aanvulling is op het toeris
tische aanbod op noordwest
Schouwen-Duiveland.
Voorgesteld wordt De Roode
Lelie 5.000,— subsidie te ge
ven.
In de landbouw neemt de ak
kerbouw de grootste plaats in.
Van de cultuurgrond wordt 78
procent gebruikt voor de teelt
van akkerbouwgewassen. 12
procent is grasland en 10 pro
cent is er voor de teelt van tuin-
bouwgewassen. Door het ver
schil in intensiteit van het
grondgebruik komt de op
brengst via de akkerbouw op 60
procent, in de veehouderij op
17 procent en via de tuinbouw
op 23 procent. Via de veehoude
rij gaat het voornamelijk om
rundvee. In de
tuinbouw is de opengronds-
tuinbouw het belangrijkst met
pit- en steenvruchten. Glas
tuinbouw is er maar op be
scheiden schaal. De akkerbouw
bestaat voor 42 procent uit de
teelt van granen, 19 procent
suikerbieten, 17 procent aard
appelen en verder peulvruchten
voor de droge oogst, handels
gewassen en groenvoederge-
wassen.
Het provinciale landbouwbeleid,
dat sterk afhankelijk is van de Eu
ropese Gemeenschap en het
rijksbeleid, is gericht op verster
king van de bestaande structuur.
Door verbreding van de pro-
duktstroom moet de werkgele-
'genheid worden behouden en zo
mogelijk verder worden uitge
breid. Een instrument hierbij kan
zijn intensivering in het grondge
bruik en de teelt van arbeidsin
tensieve gewassen. Bekeken
moet worden of de werkgelegen-
heidsbevorderende maatregelen
van het rijk voor projecten die in
tensivering ten doel hebben, kun
nen worden gebruikt.
Omschakeling ter verbetering van
de landbouw heeft alleen zin als
het gaat om produkten die "goed
in de markt liggen". Zo heeft het
geen zin in de veehouderij tot zo'n
operatie over te gaan, doordat het
rijk produktiebeperkende maatre
gelen in die sector heeft afgekon
digd.
Wel is het raadzaam de moge
lijkheden van vollegronds
groenteteelt nader te bestude
ren. De fusie van de Zeeuwse
tuinbouwveilingen kan tot ge
volg hebben dat de afzet- en
produktiemogelijkheden wor
den vergroot. Aandacht verdie
nen ook de alternatieve land- en
tuinbouw en de zoutwaterteel
ten, zoals lamsoor en zeekraal.
Als alternatief voor de teelt van
granen en andere extensieve ge
wassen worden kleine akker-
bouwprodukten aanbevolen,
zoals champignons en bloembol
len, of een boomkwekerij, bij
voorbeeld voor de teelt van jonge
fruitbomen.
Dit zijn allemaal zaken, die de
agrariër zelf in handen heeft. De
provincie kan medewerking ge
ven als het gaat om planologische
inpassing. Het kan bijvoorbeeld
mogelijk zijn, dat een teelt spe
ciale bedrijfsbebouwing vereist.
Onvoldoende zoet water leidt tot
minder opbrengst in de land
bouw. Afhankelijk van de mate
van het grondgebruik is de mate
van inkomstenderving. De direc
teur landbouw en voedselvoorzie
ning in Zeeland geeft in voorzich
tige berekeningen aan, dat voor
heel Zeeland bij het huidige
bouwplan een opbrengstderving
van tussen de 30 en 40 miljoen
gulden optreedt.
Het ontbreken van zoet water
houdt intensivering en diversifi
catie tegen.
De provincie volgt het onderzoek
naar de opslag van regenwater,
evenals het infiltratieproject in
Kapelle. De zoetwatervoorziening
vanuit het Zoommeer is afhanke
lijk van de kwaliteit van het water
en voor de Grevelingen wordt de
rijksbeslissing afgewacht.
Een zoute Grevelingen is alleen
aanvaardbaar als tegelijkertijd
voorzieningen worden getrof
fen (op rijkskosten) voor de
zoetwatervoorziening op
Schouwen-Duiveland. Kan aan
die voorwaarde niet worden
voldaan, dan zal de provincie
zich opnieuw beraden over keus
zoet-zout.
Volgens de nieuwe Landinrich
tingswet krijgt de provincie de
bevoegdheid voorstellen te doen
tot plaatsing van gebieden op het
voorbereidingsschema landin
richting. Ook krijgt zij goedkeu
ringsbevoegdheid in de voorbe
reidingsfase van landinrichtings
plannen. Op basis van het streek
plan zullen de landinrichtings
plannen worden beoordeeld. Op
het voorbereidingsschema 1985
zijn als ruilverkavelingsprojecten
m voorbereiding geplaatst de
Yerseke Moer, de Nijs- en Hoog
landpolder, Walcheren en het ge
bied Sluis-Oostburg. De provin
ciale aandacht blijft gericht op de
aanvragen voor Sint-Philipsland
en West-Zeeuwsch-Vlaanderen.
CUltUUr-
Deltawerken nieuw beschikbaar
komen, moeten zo mogelijk deels
een landbouwfunctie krijgen.
Ander gebruik van het buiten
gebied moet zo min mogelijk
ten koste van de landbouw
gaan. Ook hier is de ruimtelijke
ordening het provinciale instru
ment. Voor gebieden die tege
lijk natuur- en landschappelijke
waarde hebben zal worden be
vorderd, dat de Relatienota
wordt toegepast. Het kamperen
bij de boer kan worden toege
staan, voor zover de natuur
lijke en landschappelijke waar
den dat toestaan en ook andere
ruimtelijke belangen zich daar
tegen niet verzetten.
Het gebruik van gewasbescher
mingsmiddelen is in de landbouw
niet meer uit te sluiten, maar ge
lukkig worden steeds meer mid
delen gebruikt die op een natuur
lijke manier worden afgebroken.
De provincie blijft subsidiëren in
de kosten van afvoer en verwer
king van restanten bestrijdings
middelen.
Over de aanvoer, de opslag en
het gebruik van dierlijke mest
wordt nog geen standpunt in
genomen. Gewacht wordt naar
de resultaten van een onder
zoek dat op deze punten wordt
gedaan.
Er is-een afzetplan in de maak
voor zuiveringsslib. Nauwlet
tend moet in de gaten worden
gehouden of zuiveringsslib op
den duur gunstig is voor de
kwaliteit van de produkten en
de vruchtbaarheid van de bo
dem.
Via de ruimtelijke ordening
(streekplan) moet worden voorko
men, dat agrarische grond voor
niet-agrarische doeleinden wordt
gebruikt. Op die manier moet het
landbouwareaal zoveel mogelijk
behouden blijven, wat nodig is
om de bedrijven een minimale
omvang te kunnen garanderen.
De gemiddelde bedrijfsopper-
vlakte is in Zeeland namelijk ta
melijk klein. Een kwart van de ak
kerbouwbedrijven is kleiner dan
1 5 hectare en de helft kleiner dan
30 hectare. In de totale agrari
sche sector is 40 procent van de
bedrijven kleiner dan 15 ha.
Gronden die als gevolg van de
Zoals gezegd is er tot 1 oktober
gelegenheid tot inspraak op de
provinciale landbouwnota.
Reacties moeten worden ge
richt aan gedeputeerde staten
van Zeeland, Sint Pieterstraat
42, 4331 EW Middelburg.
Aan hetzelfde adres kan de nota
worden besteld, telefoon
01180-31395. mm
Abdijnieuws is de
informatierubriek van de
provincie Zeeland.
Redactie:
bureau voorlichting.
Sint Pieterstraat 42,
4331 EW Middelburg,
telefoon 01180-31392
of 31402
Bij de gemeentepolitie Vlissingen
zijn in de periode van 3 tot 10 juli
de volgende voorwerpen aange
geven:
bankbiljetten, leesbril met bruin
montuur, herenleesbril met door
zichtig montuur, rodenstock lees
bril, zwarte poes, parapluwagent
je, helm met bril, tasje met sport-
spullen, dameshorloge, zilver
kleurig herenhorloge, blauwgrijs
damesvest, zilverkleurige ketting,
gouden kinderarmbandje met
inscr. schakelarmband, div. auto
sleutels, 3 en 4 sleutels aan een
ring. 6 sleutels aan wit label, auto-
en huissleutels aan ring, sleutel
aan geel label, lipssleutels, plastic-
tas met strandspullen. tas met l.p.
Bij het dierenasiel te Vlissingen
zijn aangegeven; bastaard poedel,
bastaard herder, cyperse huiskat,
zwart-witte huiskat.
Bij de gemeentepolitie te Oost-
Souburg: Geen opgave deze
week
'Archiefsprokkels' is een ru
briek die in principe weke
lijks op deze pagina ver
schijnt. Voor de inhoud te
kenen per keer de gemeen
tearchivarissen Christ Peters
(Vlissingen) of Peter Sijnke
(Middelburg). Eindredactie
Ad Hanneman.
Segeersche Poort" een blauwsel-
makerij op te zetten, dat is een
textielververij. Men gebruikte er
blauwvervende planten, in het
bijzonder indigo, dat door de
V.O.C., die te Middelburg een
Kamer (kantoor), pakhuizen en
een werf bezat, werd ingevoerd.
Ajin de rand van de stad ontstond
hier een klein industriegebied,
want in de eerste helft van de ze
ventiende eeuw is ook sprake van
een "glaesfournayse" (glasfa
briek), staande op de Blauwedijk.
Meer naar de kant van de tussen
I535 en 1540 gegraven nieuwe
haven (de huidige Maisbaai, tus
sen Loskade-Kinderdijk en Punt-
Rotterdamsekaai, is daar een on
derdeel van) waren scheepswer
ven gelegen.
De Brauwedijk bleef een band
met de textiel houden, want in
1839 kwam er een calicotweverij,
waar men ongebleekte witkatoe-
nen stoffen, de zogenaamde "ca-
licots" vervaardigde. Deze fabrie
ken, in feite een soort semi-filan-
tropische instellingen, waar arm
lastige arbeiders met overheids
steun aan het werk werden gehol
pen en gehouden, kwamen in
Zeeland tot stand door toedoen
van de grote firma Salomonson in
Almelo.
Behalve in Middelburg stichtte
men deze bedrijven op Walcheren
in Vlissingen, Veere, Domburg,
Westkapelle en Arnemuiden. De
arbeidsomstandigheden voor de
behoeftige arbeiders waren zeer
slecht: lange werktijden, vrou
wen- en kinderarbeid en onge
zond werk aan zware weefgetou
wen. In Middelburg stond de kel
der onder de werkplaats aan de
Blauwedijk half vol water waar
door de wevers hun werk in een
bedorven en natte atmosfeer
moesten verrichten, hetgeen niet
bepaald bevorderlijk voor hun
gezondheid was
In 1870 ging deze textielindustrie,
die eigenlijk nooit veel levensvat
baarheid heeft gehad, in Middel
burg teniet. De aanleg van het
Kanaal door Walcheren veran
derde het aanzien van de Blau
wedijk, die nu een kade werd. De
bebouwing veranderde eveneens:
hotels en restaurants verrezen
richting Stationsstraat. Naar ik
hoop zal de onlangs afgebrande
gevel van hotel Pax binnen niet al
te lange tijd weer in volle glorie
herrijzen.
En ook de tijd dat het bargebootje
naar Vlissingen (retourtje 10 cent)
vanaf de Blauwedijk vertrok en de
Domburgse stoomtram er reed
ligt al weer lang achter ons.
In en rond de Zionskerk in Oostkapelle stelt het
actiecomitee van de gereformeerde kerk in die
badplaats op woensdag 24 juli de Tweede
Wereldoorlog centraal. Tussen 14 en 22 uur zullen
authentieke oorlogsvoorwerpen te zien zijn, er
worden films gedraaid en de organisatie Keep
them Rolling parkeert zo'n 12 opgeknapte leger
voertuigen uit die oorlog op het terrein van de
Zionskerk.
Het kerkcentrum is ingericht als filmzaal. De or
ganisatie heeft beslag weten te leggen op filmma
teriaal uit WO II van de documentatiegroep
'Walcheren 40-45'. De film die in 1984 ook op de
tv werd vertoond wordt onder meer op de projec
tor gezet.
In de grote zaal van de kerk is een expositie inge
richt met foto's, vlaggen, wapens en uniformen. En
wie honger of dorst heeft kan één van de kraamp
jes terecht.
Foto: een USA-wagen.
DOOR PETER SIJNKE
jÏÏiddelbur! Vertrek der Sto^rotcarq „li)alchere:t" r
De hier afgebeelde plantenbak
ken kunt u gemakkelijk zelf ma
ken met behulp van een bouwte
kening. De luxe tuinkar heeft
wielen die zijn uitgevoerd in de
vorm van een margriet. Hij is ca. 1
m. lang bij 70 cm breed en hij kan
gemakkelijk worden verplaatst
naar een zonnig- of schaduwrijk
plekje in de tuin. Met deze leuke
bloemenwagen kunt u de aanblik
van uw tuin naar believen veran
deren.
De plantenbak met golflijst is ca.
122 cm lang bij 53 cm breed. U
kunt hem echter naar believen
langer maken, tot een lengte van
2,7 rrt, met behulp van de teke
ning. De verbindingen aan de on
derkant zijn zo gemaakt dat er
voldoende afwatering is zonder
dat extra drainagegaten behoeven
te worden geboord. En met wat
gravel over het zand houdt u de
planten mooi en gezond.
Plantenbak op wielen, bestelnr.
402.. 8,— plantenbak met golf
lijst, bestelnr. 464.. 8,— beide
tekeningen samen, bestelnr.
P6402.. 12,50.
De tekeningen kunt u apart of te-
samen bestellen door overmaking
van het betreffende bedrag op
postrekening nr. 3567600 F/VL-
ZVA van Karweipost, de Meern,
onder vermelding van het be
stelnr. Na ontvangst van uw beta
ling krijgt u de tekening(en) per
omgaande toegestuurd.
..svp achter de bestelnrs. de code
van de krant plaatsen.
Middelburg telt onder haar
straatnamen een aantal
"dijken": de Kinderdijk,
Korendijk, Kousteensedijk en
Blauwedijk.
De (vierde) stadsuitleg van
1549-1550 bracht het gebied
van Kinderdijk en omgeving
binnen de stadsomwalling. De
huidige Blauwedijk kwam bij
de vijfde en laatste grote
stadsuitleg (1595-1598)
binnen de wallen te liggen. De
Zeeuwse hoofdstad bereikte
toen de omvang, die zij tot in
onze eeuw zou behouden. Pas
recentelijk barstte Middelburg
uit haar jasje en kwamen de
woonwijken buiten de
bolwerken tot stand.
Hoe komt de Blauwedijk aan haar
naam? Zoals we hierboven zagen
kwam het gebied waarin de Blau
wedijk ontstond eind 16de eeuw
binnen de stadsomwalling te lig
gen. In 1619 werd de dijk bestraat.
Voor de naamsoorsprong zouden
we kunnen denken aan de ge
bruikte steensoort (blauwe steen,
b.v. basaltsteen). Waarschijnlijker
is echter een andere verklaring. In
1605 gaf het stadsbestuur toe
stemming om
"tusschen de Vlissingsche en de
Blauwedijk mei stoomtram, begin 20ste eeuw.
(Gemeente-archief M iddelburg)
