Uw nieuwe hoed
Firma
S. WIENER Co.
Koning Winter
Alle Ouden van Dagen
VEBSPUY
Ji. C. Julianus 3n
3uivere petroleum Kachels,
Stofzuigers, gaarden, J(achels
ChSteau neufdu Pape
Jiafny-acen
Castumns
i/OfL
is op komst
dus kleedt
u WAMff
J/ztafoe
2,—
MET BEIDE HANDEN
ZEER LAGE PRIJZEN.
gezellige middag op Dinsdag 12 December a*s*,
des middags om half 3 in de BogardzaaL
WINKELBETIMMERINGEN
Zeeuwse Electrische Meubelfabriek
Langeviele 58-60, Middelburg
SCHAATSENSLEDEN
Voor de kenners
en fijnproevers
FIRMA DENEVERS
96,-, 102,-,
112,-, 125,-,
t 135,-.
Gemoltonneerde
Heren Borstrokken
7.90, 8,40, 8,90
Gemoltonneerde
Heren Pantalons
6,26, 7,90, 8,25, 8,90
Gemoltonneerde
Directoirs 3,75, 4,25
Flanellen
Nachtjaponnen
7,50, 9,90, 11,50, 13,90
Flanellen
Dames Pyama's
13,90, 16,25
Flanellen
Heren Pyama's
13,50, 15,00
Flanellen Lakens
8,66,
HUWELIJKSKAARTEN
HUWELIJKSBRIEVEN
ROUWKAARTEN
ROUWBRIEVEN
DRUKKERIJ LITTOOIJ OLTHOFF
Spanjaardstraat 47, Middelburg, Telefoon 2438.
VOORDELIGE
RESTANT
AANBIEDING
van ƒ3,50 voor slechts
FIRMA DENEVERS
Schilder
's Zomers buiten 's Winters
binnen
EERSTE DEEL.
I.
Een hoofdstuk, waarin na een aan
loopje en een praatje over het onder
werp, oude bekenden weer voor het
voetlicht treden. Een meisje
schuift haar bordje weg en begint
te schreien.
In de vorige vertelling hebt U heel
wat van Saartje Pavias kunnen le
zen. Een héél eenvoudig meisje, zo
als U natuurlijk nog weet, maar één,
wier levenswegje een geruime tijd
allesbehalve gemakkelijk was. Nu
weet ik wel, dat haar jeugd in een
tijd van bezetting viel, en dat het
juist de overheersing door de Fran
sen was, die haar zoveel verdriet
bezorgde. Maar al had ons vader
land in die tijd geen vreemde heer
schappij moeten dulden, dan had zij
tóch wel een en ander kunnen mee
maken, dat allesbehalve prettig was.
In een tijd, waarin geen vreemdeling
de baas speelt, kan een meisje óók
wel wat ondervinden.
Ik hoop, dat U dit met mij eens
zult zijn, maarmocht U twijfe
len, dan hoop ik, dat U dit nieuwe
verhaal tot het einde lezen zult. Ja,
ik hoop het, al bestaat de kans na
tuurlijk, dat ik U al spoedig gruwe
lijk verveel, en U deze vertelling
reeds na het lezen van het tweede
of derde hoofdstuk voor goed ter
zijde legt.
Maar als U in de lezing van deze
vertelling tot het en voor de
hoofdpersoon heus niet bittere eind
volhardt, weldan zult U het
waarschijnlijk wel met mij eens zijn,
en besluiten
„Kijk, wat dit meisje zoal onder
vond, gebeurde in een tijd, toen er
geen Fransman meer de voet op Ne
derlandse bodem had. En tóch
wat moest zij een heleboel moeilijk
heden overwinnen, eer
Ja, beste lezeres of lezerde
rest van uw gevolgtrekking schenk
ik U, want deelde ik die mee, dan
zou ik nü al vertellen, wat ik eerst
in het laatste hoofdstuk behoor te
doen. Ik wil alleen maar vertellen,
dat dit verhaal, zoals onze vaderen
zeiden, een blij-eindig besluit zal heb
ben een happy end, als li dit lie
ver hoort.
U weet al, dat het wéér een meisje
is, dat in de volgende hoofdstuk
ken uw aandacht zal vragen, en ik
zal U nu maar zeggen, wie zij is.
„Saartje alweer denkt li mis
schien, omdat ik boven dit hoofdstuk
van oude bekenden sprak. Och, die
gevolgtrekking ligt voor de hand,
maarU hebt van Saartje al zo
véél gehoord, en al zal zij ook nog
wel eens onze aandacht vragen
het is nü maar een bijrol, die zij
vervult. In de hoofdrol ziet U thans
Santje Ceneij, Saartjes vriendin.
Saartje moet een bijzonder mooi
meisje zijn geweest, dat bij haar
schoonheid bovendien nog een hartje
van goud bezat. Haar vriendin
Men kende in die dagen gelukkig
ik gebruik dit laatste woord op
zettelijk en hoop, dat U het met mij
eens zult zijn nog geen schoon
heidswedstrijden, maar al had men
die verderfelijke liefhebberij wél ge
kend, dan zou Santje volkomen kans
loos zijn geweest, als zij er aan had
meegedaan. Iets, wat ik echter ten
volle moet betwijfelen, want het
meisje zou er geen seconde aan heb
ben gedacht.
Santje moet slechts een lief en héél
vriendelijk gezichtje hebben bezeten
een bezit, waarmee het goede kind
echter volkomen tevreden was
en haar hartje, wel, dat was van het
zelfde beproefde goud als dat van
haar vriendin.
Maar U zult ongetwijfeld vinden,
dat dit inleidinkje al véél te lang, en
derhalve allerakeligst eentonig begint
te worden. Ik houd er daarom maar
mee op, want U zult al spoedig mer
ken, dat ik geen woord te véél van
Santje heb gezegd.
De vriendschap tussen de twee
meisjes dagtekende al van hun eerste
schooljaren, die zij in de z.g. Kleine
Armschool sleten. Die schoolnaam
wekt natuurlijk uw verwondering,
want U hebt die onderwijsinrichting
niet meer gekend ik trouwens
evenmin. Zij bevond zich in de St.
Janstraat, aan de Oostzijde, niet ver
van de Vismarkt.
Op die school gingen de kinderen
van hen, die men toen minvermogend
noemde de kinderen uit de kleine
burgerstand. De kinderen van onver
mogende ouders bezochten de z.g.
Spinschool aan het Molenwater.
Maar dit soort kinderen ging, helaas!
maar weinig, en dikwijls in het ge-
worden vriendelijk uitgenodigd tot het bijwonen van een
Zij, die slecht ter been zijn, kunnen desgewenst per auto afgehaald en
thuis gebracht worden.
Opgave hiervoor bij Mevr. D. LOUISSEDE WITTE, Gortstraat 62
en bij Mevr. W. OLDEMANKOPMELS, Noordstraat 36 od
Maandag 11 December van 1012 en van 24 uur.
HET BESTUUR VAN DE
NED. CHRISTENVROUWEN BOND, Afd. Middelburg.
is aangekomen bij HERENMODEHUIS
LANGE DELFT 11
MIDDELBURG
VOOR
IS HET ADRES:
Telefoon 2150
Onze ruim dertig-jarige ervaring is
waarborg voor stijlvolle intérieurs.
Vakkundig personeel slaat ons hierbij
voortdurend ten dienste. Een lijst van
uitgevoerde betimmeringen geven wij 11
gaarne ter inzage. Als laatste hebben
wij hierbij gevoegd
HEREN-MODEMAGAZIJN „OLD ENGLAND'
LANGE DELFT 38, MIDDELBURG
COUPONS
ROTTERDAMSE KADE 27, TEL. 2990, MIDDELBURG
HBEHBHB BM
1
BEDWARMERS, KRUIKEN, KTS-BUSSEN,
PRACHT WRINGERS MET EXTRA BOK,
EMAILLE UITZETTEN, BROODTROMMELS, SALONKETELS,
KOEKENPANNEN, BRAADPANNEN,
Nu nog onverhoogde prijzen
wereldbekende fijne Rode Rhonewijn
gewas 1944.
De speciale soort druif gerijpt onder
de brandende zon der Rhone wijn
bergen bij Bourgognedepartement.
Is een zware zachte donkere wijn
met origineel eigen fijn bouquet.
Per fles 4,35.
Alleen verkoop voor Zeeland der
Firma Du Buisson te Valence.
Verder verkrijgbaar
FIJNE BORDEAUXWIJNEN.
Chateau Beychevelle per fles 3,75
Chat. Palmor, gewas 1946 3,25
Alleen verkrijgbaar bij de
IMPORTEURS WIJNHANDEL
LANGE DELFT 90, Middelburg.
Opgericht 1870.
Daarin kunnen wij U een keurige
sortering laten zien in prijzen van
KORTE DELFT 17, Middelburg.
LANGEVIELE 62, MIDDELBURG.
Ook voor GELDKISTEN en BRANDKASTEN, STRIJKPLANKEN,
DROOGREKJES. Komt U vragen
heel niet naar school, omdat er toen
van leerplicht geen sprake was.
Behalve die twee genoemde scho
len vond men in onze stad nog en
kele kleine, die het eigendom van
een onderwijzer waren. Die z.g.
schoolhouders gaven hun onderwijs
bijna allen met behulp van één „on-
der"-meester, zodat het werk van
de onderwijzers over méér dan één
afdeling ging.
Toch werd er op die schooltjes
voor die tijd aardig wat geleerd, want
zij hadden vaak bekwame onderwij
zers. Wie voor zijn kinderen de be
ginselen der Franse, Engelse en
Hoogduitse talen en bovendien nog
wat wiskunde wenste, was op die
scholen aangewezen. Geen wonder
dan ook, dat zij uitsluitend bezocht
werden door jongens en meisjes,
wier ouders een hoog of vrij hoog
schoolgeld konden betalen. Laag kon
dit schoolgeld natuurlijk niet zijn,
omdat zo'n schoolhouder geen sala
ris van Gemeente of Rijk ontving.
Kreeg een schoolhouder er dus een
paar leerlingen bij, dan was dit een
aardig buitenkansje, maar verloor hij
er, dan was dit een bron van grote
zorg.
Ik zei U al, dat zo'n schoolhouder
géén salaris ontving, maar zijn „on-
der"-meester „genoot" het wél. Het
kwam echter uit de zak van de ,,bo-
ven"-meester, en daar laatstgenoem
de het meestal niet breed had, was
de beloning van de gewone meester
maar magertjes.
Saartje en Santje moeten ongetwij
feld uitstekende leerlinge!jes zijn ge
weest, want zij werden na twee jaar
in staat gesteld, de Kleine Armschool
te verlaten, om naar de school van
Nicolaas de Troije, in de Sint-Geer-
truidstraat nü de Segeerstraat
te gaan.
Dat kwam zo
Het departement of de kring Mid
delburg van de Maatschappij tot Nut
van 't Algemeen de stichting die
voor het onderwijs zó héél veel goeds
heeft gedaan wist. er voor te zor
gen, dat een, zij het dan ook beperkt,
aantal leerlingen van de Kleine Arm
school in staat gesteld werd, beter
en wat méér omvattend onderwijs te
ontvangen, dan de school in de St.
Janstraat bieden kon.
In 1796 stichtte genoemd departe
ment dank zij de ruime bijdragen
van zijn leden en begunstigers een
schoolfonds, en na een paar maan
den werd reeds een veertigtal kin
deren bij verschillende schoolhou
ders geplaatst. Men had echter uit
sluitend kinderen van nimmer be
deelde ouders gekozen, terwijl bij de
selectie ook terdege op het milieu
der leerlingen en hun leerlust en vor
deringen werd gelet.
Een meevaller dus voor die jon
gens en meisjes, en voor de ouders
was het een grote eer. En de school
houders zullen wel in de handen heb
ben gewreven, want het departement
betaalde voor elke leerling maar
eventjes een gulden per maand.! Van
elke zes leerlingen moest er echter
één kosteloos onderricht ontvangen.
Zó kwamen Saartje en Santje op
de kleine school in de Sint-Geertruid-
straat, bij „monsieur" De Troije, die
niet alléén aardig wat Frans onder
wees, maar bovendien een zéér be
kwaam landmeter was.
KORTE NOORDSTRAAT
MIDDELBURG
mousserende vruchten Champagne
wijn der bekende fabriek Champa
SLIJTERIJ WIJNHANDEL
LANGE DELFT 90, Middelburg
De overplaatsing van de meisjes
wekte natuurlijk veler afgunst, en in
de Verwerijstraat was het eerzame
Mijntje dan ook de tolk van meer
dan twintig huismoeders, als zij on
ophoudelijk verkondigde, „dat het
met de waereld niet lang meer zou
duren, omdat de kinders van een
doodgewone „ambagtsknegt" nu óók
11,50 al op zo'n school mochten gaan
Het is een gure, winderige en re
genachtige avond van Louwmaand
1815. Ceneij zit met zijn zoon Wil
lem bij het lustig brandende kachel
tje, dat geen ogenblik verveelt. Ceneij
is zadelmaker en hij woont op de
Vlasmarkt in een klein huisje, dat
tientallen jaren geleden werd afge
broken. Beneden is de werkplaats,
waarvan het achterdeel ruimschoots
plaats voor een rijtuig biedt, terwijl
het gezin, dat, zoals U weet, uit vier
personen bestaat, de bovenverdieping
bewoont.
„Hóór toch eens zegt de zadel
maker, als een plotselinge regenvlaag
de kleine ruitjes van het woonvertrek
striemt, ,,'t Is weer, om. geen hond
naar buiten te jagen
„Ik ga tenminste geen deur meer
uitis het antwoord van zijn vrouw,
die aan de tafel in een rood aarden
teil het eetgerei omwast.
„Hoe laat is het nu vervolgt zij
dan met een zucht, terwijl de kom
van haar man haar vingers ontglipt
en in het warme water plonst, ,,'t Is
