NIEUWJAARS WENSCH.
BANKETHAMMETJES
Prima kwaliteit
DEKKER, Noordstraat.
A. D. LITTOOIJ Az.
Grootste publiciteit bier ter stede!
3450 ex. worden wekelijks met zorg
verspreid. Grootste Publiciteit.
I 313 Gravenstraat. S. J.FONTEIJN I 313 Gravenstraat.
Prezen beneden iedere Concurrentie.
TE HUUR:
Voor Hoest en Keelpijn
met en zonder been,
A. BEUGELINK.
JOH. L. CAMMEL0T.
No. 11
Woensdag£28IDecember 1903.
Achtste Jaargang.
Verschijnt eiken Woensdagavond,
wordt door de geheele stad gratis verspreid.
Spanjaards traat.
Trijs der Advertentiën
Ondergeteekenden wenschen bij den aanvang van het
jaar 1904 VriendenBekenden en Begunstigers een
rijk gezegend jaar toe.
Met het oog op de Nieuwjaarswen-
schen wordt dit blad de volgende week
in plaats van Woensdagavond DON
DERDAGAVOND verspreid.
Advertenties gelieve men echter vóór
Woensdagmorgen 12 uur in te zenden.
DE UITGEVER.
INDISCHE PENKRASSEN.
Nog slechts enkele dagen dnnrt de OPRUIMING van alle voorradige HEEREN- en KINDERKLEEDING.
Burgerlijke Stand van Middelburg.
Advertentiën.
in alle prijzen.
Snijboonen ©n Zuurkool, puik
kookend© groen© Erwten ©n
bruin© Boonen, Stukjes ©n
Schijfjes gedroogde Appelen
fijn© Rookworst, alles tot zeer
concurreerenden prijs.
de nieuwste patronen wascheohte
TAFELKLEEDJES.
MIDDELBUR6SCH
ADVERTENTIEBLAD
FAAM
UIT WONINGGIDS.
NIEUWS'
UITGEVER
van 1 3 regels 15 cent, iedere regel meer 5 cent.
maal plaatsing wordt'slechts 2 maal berekend.
Groote letters naar plaatsruimte. By abonnement van
1000 of 500 regels voordeelige voorwaarden.
fSfMfaÊÊÊÈÊP^*9 Wilt Gy by de intrede van bet jaar 1904 uwe vrienden, bekenden en begun-
RlIHÜSk stigers gelukwenschen, laat dan uw adres tegen betaling van slechts 10 Cent
plaatsen onder de volgende Nieuwjaarswensch in „DE FAAM", die door een ieder
hier ter stede gelezen wordt.
Afzonderlijke Wenschen worden opgenomen tegen betaling van f0.25 voor 15 regels,
iedere regel meer 5 Cent.
DE UITGEVER,
SPANJAARDSTRAAT E 71. A D. LITTOOIJ Az
Auteursrecht uitdrukkelijk voorbehouden.
XXXIX.
Ik had myn vorige Penkras juist in 't net
overgeschreven, toen ik bezoek kreeg van
vriend Kawilarang, oud-Hoekoem-Toea van
Toelian Ketjil (Minahassa) en thans leerling
aan de z.g. Groote Landbouwschool van Bui
tenzorg.
Natuurlijk las ik hem myn artikeltje voor
en tot myn schrik moest ik hooren, dat ik al
zeer onvolledig werk had geleverd
Ik had wat veel den nadruk gelegd op
't schilderachtige en schoone van den Tuin en
ook wel iets verteld van de prachtige gele
genheid hier aan heeren geleerden geboden,
om hun studies verder te voltooien doch ik
had zoo goed als niets gezegd van 't practische
nut, dat 's Lands Plantentuin oplevert.
„Weet U wel mynheer," zoo zeide Kawila
rang, „dat hier o.a. een voortdurend bacterio
logisch onderzoek plaats heeft, om de ziekten
der cultuurgewassen te kunnen bestrijden
Daar hebt u b.v. de noodlottige serehkwaal,
die het suikerriet aantast, de ziekten der getah-
pertjahboomen, de ziekten, die by tabak,
koffie, thee en cacao voorkomen en zooveel
schade berokkenen. Ze worden hier allemaal
onderzocht, ernstig onderzocht en verschillende
geneesmethoden worden geprobeerd, terwjjl
dikwijls zeer merkwaardige resultaten verkre
gen worden.
„En ook onze cultures, de Inlandsche, wor
den niet meer vergeten. In den laatsten tyd
verkregen zy zelfs den voorrang en dat is goed
ook, want ons Indië is toch op slot van re
kening door een landbouwende Inlandsche
bevolking bewoond, een bevolking, die voor
gelicht, geleid moet worden. Zoo werd hier
o.a. een grondige studie gemaakt van de be
kende en door ons Indiërs zoo zeer gevreesde
omomenték der rijstvelden, veroorzaakt door
larven in den-grond, larven die de wortels der
rijstplantjes binnendringen en boosaardig alle
levenssappen tot zich nemen.
„Het geneesmiddel schynt dan nu eindelijk
gevonden. Men weet nu tenminste, hoe die
parasieten te weren en als men dan bedenkt,
dat verleden jaar nog x/g van den geheelen
Javaoogst door deze ziekte mislukte en dat
door die ramp alleen een schade werd geleden
van meer dan 3i/2 millioen gulden, dan zult
u toch zeker wel moeten toegeven, dat 's Lands
Plantentuin nuttiger doel heeft dan om toeristen
en Batavianen eens van zyn schoonheid te
doen profiteeren.
„Trouwens men behoeft maar in den trein
te kruipen en nog een half uurtje verder 't ge
bergte in te gaan, dan heeft men al natuur
schoon genoeg, natuurschoon, dat 't Gouver
nement geen cent kost.
„En U hadt uw lezers ook moeten vertellen
van het zoölogisch- phytophatologisch museum,
waar deskundigen alle kwaadaardige insecten
bestudeeren en vooral ook naar middelen zoe
ken om die vijanden der menschheid te ver
delgen.
„In het pharmacologisch laboratorium on
derzoekt men weer de geneeskundige kracht
der planten en vergitten en ook de voedings
waarde der Indische vruchten.
„U weet hoeveel inlandsche medicijnen er
bestaan!" „Ja," antwoordde ik „en ik wil wel
bekennen, dat ik ze hier in de tropen boven
de meeste Europeesche geneesmiddelen prefe
reer. Ik heb ze gedurende myn eerste verblijf
in Indië dikwijls met succes toegepast en zien
toepassen." „Juist," zeide Kawilarang, „doch
die geneesmiddelen worden verstrekt door ge-
woi e onbestudeerde Inlanders, door menschen,
die de doses voor verschillende gestellen niet
kunnen berekenen en dit kan soms zeer ge
vaarlijk zijn.
„Nu wil de Regeering die obats der bevol
king doen bestudeeren en dank zy ook het
Instituut voor tropische ziekten te Batavia,
zullen over eenige jaren die medicijnen dan
eindelijk door de faculteit worden erkend. Wie
weet of er later geen schatten met den uit
voer zullen worden verdiend Ook hiervoor
zorgt dus 's Lands Plantentuin.
„Op Tjikeumeuh in den z-g. Cultuurtuin,
worden verder verschillende uitheemsche ge
wassen gekweekt en hun levensvatbaarheid na
gegaan.
„Indië levert wel reeds veel op, doch men
mag daarom ook nog wel 't goede van buiten
probeeren. Ook worden verschillende bemes
tingen bestudeerd. En zoo zou ik nog een
heeleboel kunnen opsommen
„Waarom hebt u niet liever gewacht, tot
dat Prof. Dr. Treub terug is uit Engelsch-
Indië, waar hij thans, in 't belang van den
Tuin is heengereisd?"
„Ho! howaarde Kawilarang, nu overdrijf
je wel een beetje in je geestdrift voor bota
nie Ten eerste kan ik myn reis voor één
Penkras onmogelijk uitstellen. Indië is zoo
groot en ten tweede verlangen myn lezers
geen geleerdheid van me, doch wel wat po
pulaire kennis omtrent Indische toestanden.
Ik ben het echter volkomen met je eens, dat
dit verslag over 's Lands Plantentuin al zeer
onvolledig is en 't spijt me dus heusch, dat
't met de post weg moet. Ik zal myn verzuim
echter goed maken, vertel me dus nu alles
nog eens langzaam en duidelijk, dan zal ik
trachten je opmerkingen zoo getrouw moge
lijk weer te geven. Ga je gang maar, ik luis
ter en schrijf.
Tot zoover ons gesprek met vriend Kawi
larang, een flink, goed ontwikkeld Menado-
nees, die uitstekend zyn Hollandsch spreekt en,
evenals de meeste Inlanders die nadenken, een
warm overtuigd vriend is van Neêrlands op
perheerschappij. Ik wil daar even op wyzen,
omdat er nog o zooveel bekrompen „Europe
anen" zyn, vooral hier in Indië, die met te-
fenzin, ja met vrees zelfs de emancipatie der
ndiërs gadeslaan. Ze denken, dat hun ont
wikkeling gevaarlijk zal worden en zyn dus
voor het oude systeemdomhoudenIk erger
me altijd als ik zulke menschen hoor doorslaan,
menschen, die door een lang verblijf in Indië
meenen reeds op de hoogte te zyn met de
toestanden van land en volk. Ze hadden nim
mer voeling met den bruinen broeder en zoe
ken steeds hun kracht in isolement. Ze be
schouwen een Inlander nu eenmaal als een
wezen van lagere orde, goed genoeg om door
hen gescholden en gehoond te worden. Na
tuurlijk vinden ze het dan al heel vreemd, als
meer ontwikkelden zich niet meer laten schel
den en hoonen en ziet u, daar zit 'm nu eigen
lijk de kneep
Een beschaafd geschoold Javaan, Maleier,
Amboinees of Minahasser weet onderscheid te
maken tusschen Europeanen en Europeanen
en laat zich volstrekt niet beleedigen, door
wie ook.
Er zyn er hier wat, die zich o zooveel op
't Europeaanschap laten voorstaan!
De fijn voelende Indiërs weten echter al
heel gauw met wien zy te doen hebben, en
de ontwikkelden onder hen zoeken zeer gaarne
den omgang met beschaafde Nederlanders.
Waarom ik dit schrijf? Omdat ik gisteren
weer een bedroevend staaltje heb bijgewoond.
't Was tegen half vyf in den middag, toen
een zwaar beschonken mynheer" (Hier is
elke Europeaan een „toean"in een dos a
dos voorby reed, ten spot natuurlijk van de
Inlandsche gemeente.
Hy had het hevig te kwaad met den koetsier,
wien hij de gemeenste scheldwoorden naar
het hoofd wierp en die niets antwoordde, doch
stapvoets voortreed,stapvoets, opdat zyn dron
ken vrachtje niet uit de kar zou tuimelen.
Toen schelden nu niet scheen te helpen,
riep de „toean" plotseling„Saja orang blanda
en loe satoe monjet selam
(Ik ben Hollander en jij bent inlandsche
aap en om aan deze woorden nog wat meer
kracht by te zetten, begon toen de edele ver
tegenwoordiger van ons ras hier in de tropen,
den armen dos a dos koetsier te slaan en te
stompen. Politie was altjjd niet aanwezig en
daarom moest ondergeteekende wel handelend
optreden, al was 't maar om aan de verschrikte
Inlanders te toonen, dat een Nederlander zich
niet onder alle omstandigheden solidair ge
voelt met landgenooten.
Toen onze held dan op den grond gerold
was en waggelend weer opstond, riep hy„Ik
ben de neef van den assistent-resident
„dat is gemeen van je om een Inlander te
helpen
Kijk lezers, zoo'n uitroep teekent, zulke
Europanen nu zyn vooral bevreesd voor meer
dere ontwikkeling van den Inlander en willen
geen Hollandsch hoegenaamd door hem hoo
ren spreken. Zulke Nederlanders zyn hoogst
nadeelig voor ons prestige
Zooeven lees ik in de bladen een raar be
richt omtrent de Boeren (Zuid-Afrikaners) op
Lembang naby Bandoeng.
We zullen er morgen heen gaan om de
kwestie persoonlijk te onderzoeken, 't Is daar
nog kouder dan hier, dus een heerlijk uit
stapje naar het hart van de Preanger
Lt. Clokcknek Bbousson b. d.
Buitenzorg.
Van 1521 December.
GETROUWDG. Gras, jm. 33 j. met J.
Siebenga, jd. 35 j. Ph. H. ter Meulen, jm. 23
j. met M. Tjaarda, jd. 26 j. A. Stroojm. 23
j. met C. J. Kraak, jd. 24 j.
BEVALLENT. M. Biesen, geb. Meyer, z.
W. C. 'van Aartsen, geb. Smit, z. M. A. van
de Kreke, geb. Flink, z.
OVERLEDENJ. H. Hoogendorp, wed. van
J. Meeusen, 79 j. P. Baljeu, wed. van P. Ale-
wynse, 87 j. J. M. Klittenberg, man van E.
Le Grand, 80 j. C. J. Boers, ongeh. d. 27 j.
M. M. Eiff, d. 1 j. A. de Pagter, man van L.
Daniëlse,?I39 j. M. F. Pichal, wed. van P. Ragut,
80 j. J. H. van de Kamer, vrouw van L. E.
Hendrikse, 79 j.
Blijkens eene een- en andermaal
geplaatste Advertentie in dit blad,
wordt met7Januari a.s. niet meer opgenomen
de Woninggids van het Verkoop- en Ver
huurkantoor.
Naar aanleiding daarvan zyn wy besloten
èn ter wille van onze zeer vele lezers èn op
vereerend verzoek wekelijks een overzicht te
geven van de te Koop of te Huur aangebodene
Woningen.
Eene advertentie, betreffende het te Koop of
te Huur aanbieden eener Woning enz., in ons
blad geplaatst, wordt GRATIS opgenomen in
onze Woninggids, waardoor dus aan uwe Adver
tentie tweemaal publiciteit wordt gegeven.
Wil men eene Woning alleen opgenomen
hebben in de Woninggids, dan zyn wy, tegen
zeer billijke voorwaarden, bereid daaraan gevolg
te geven.
De Woninggids zal zoo ingericht worden,
zoodat men direct een goed overzicht heeft.
DE UITGEVER.
2 BENEDEN- en 1 BOVENWONING voor
kleine gezinnen, a f 1,40 per week.
Te bevragen Veersche Singel S 87dL
Kneip's pastilles en Bon Bons by Lako.
Zoo even ontvangen
