A, D. LITTOOU Az.
Grootste publiciteit hier ter stede! 3400 ex. worden wekelijks met zorg verspreid. Grwtste Publiciteit.
Gravenstraat 1313.
S. J. FONTEIJN.
Gravenstraat 1 313,
No. 46;
Woensdag 26 Augustus 1908.
Zevende Jaargang.
UITGEVER
NIEUWSTIJDINGEN;
GOED PASSENDE NIEUWSTE MODELLEN.
"Wy herinneren ons een oud herbergje
aan den Tol te Zierikzee, dat slechts voor een
zeer klein deel op Zierikzeesch grondgebied
stond, en waarvoor de eigenaar, zekere Braam,
jaarlijks een cent belasting te betalen had,
overigens stond dit huis in de gemeente Nieuwer-
kerk. Iets dergeiyks geschiedt te Dinksperloo
(Geld.) Een ingezetene aldaar die „gronden"
in Pruisen bezit, ontving deze week een aan
slagbiljet voor een bedrag van 1 pfenning
6/10 cent) voor zyn aandeel in de landbouw-
ongevallenverzekering. Om deze pfenning aan
zyn adres te bezorgen, is nog veel omslag
verbonden, wat echter voor den fiscus geen
reden mag zyn om de vordering na te laten.
Bnrgeiyke Stand van Middelburg.
MUIS
IIBBELBUB6SCH
ADmiIIMBLAl
DE FAAM
MET W 0 I TS S G I D S.
Verschijnt eiken Woensdagavond,
wordt door de géheéle stad gratis verspreid»
Span j aar d s tra at.
Vrijs der Advertentièn
van 1—3 rsgsls 15 Cent, iedsre rsgsl mwr 5 Otnt.
S maal plaatsing wordt slecht# 2 maal berekend.
Groot# letters naar plaatsruimte. Bfl abonnement van
1000 of 500 regels voordeslige voorwaarden.
INDISCHE PENKKASSEN.
XXIV.
Wy waren dan gisteren in de ruime toko
op Rüswyk, in de z g. Frans he buurt. De
localiteit, zeer gunstig gelegen, vlak naast de
sociëteit 't armonie, dicht by de groote hotels
en in een millieu van mooie winkels, behoort
aan het Gouvernement en diende vroeger tot
bureau van het Mynwezen. Zy is thans aan
de b ederlandsch-Indische Vereeniging „Oost
en West" verhuurt voor vyftig gulden 'smaands.
De Regeering had wel wat royaler kunnen
handelen, vind ik, en het leege bureau in
bruikleen afstaan We zijn echter altijd zoo
groot in het kleine 1 Dat verhuren wyst immers
op zuinigheid.
Ook gaf het Gouvernement voor de installa
tie een som in eens cadeau, een som van
tienduizend gulden, terwijl nog een tienduizend
aan de Vereeniging werden geleend, zonder
dat zy er, wonder boven wonder, rente voor
behoeft te betalen. By zooveel gulheid had
men ook nog wel die vyftig gulden huur kun
nen schenken, zou ik zoo meenen.
Ik noemde dien Regeeringssteun in myn
vorige Penkras een bagatel en daar biyfikby.
Waar „Oost en West" zich zooveel moeite
getroost, daar had „koogerhand' wel een beetje
dieper in 's lands schatkist mogen tasten. De
zuinigheid zal ook hier weèr de wysheid be
driegen
Doch laat ons nu eens de toko binnen gaan.
't Geheel maakt een verrassende indrukken
we hebben zeker wel een paar uur noodig
om nauwkeurig 't vele fraais te bekyken, dat
hier uit alle deelen van Indië is samengebracht.
Achtereenvolgens bewonderen wy aardewerk
uit de Preanger-Regentschappen, (kamerversie
ring) fraai bewerkte krissen van Java en Bali,
(komen prachtig uit tegen witte muren en
vestibules, gangen enz.) fijngevlochten sigaren-
en sigarettenkokers van Pajacombo, grillig be
werkte wandelstokken uit de Soendalanden
en midden-Java, (vele stokken zijn versierd
met den typisch Javaanschen wajangkop en
zouden als modesnufje in 't Westen veel op
gang maken) ivoren sigarenpypjes van Palem-
bang, bamboemeubels uit Cheribon,( bij uitstek
geschikt voor serres en tuinhuizen) sierlijke
rottankarwatsen uit Soekaboemi, de zoo fraai
beschilderde buffelleeren wajangbeelden uit
Soerakarta, (zouden spoedig de leelyke Japan
sche poppetjes als wandversiering in serres
enz. verdringen) de bekende gedrochten uit
Bali, (grillig en bont gekleurde poppen, allerlei
bovenaardsche wezens voorstellende en zeer
mooi staande op schoorsteenmantels, kasten,
standaards enz) sigarenkistjes, naaidoozen,
beeldenstandaards, byouteriedoosjes enz. van
heeriyk Japarasch houtsnijwerk, geciseleerd
koperwerk uit Grissée (fraaie vaazen, kommen,
kaartenbakjes, bekers, aschbakjes, inktkokers
enz. zouden in Europa en Amerika zeer veel
succès hebben) geweven doeken en portières
uit de Preanger, kantillezilver van Sumatra's
Westkust (Maleische huisjes, missigits, ossen-
karren met een karbouw bespannen enz. zul
len goed voldoen in pronkkasten) waaiers be
schilderd met wajangflguren (de jonge dames
beleefd als iets nieuws op dat gebied aanbe
volen) alsook porceleinen menutafeltjes beschil
derd met allerlei gedrochten uit den Hindoetyd
(zouden de papieren menus verdringen, vooral
omdat de tafeltjes telkens afgewasschen kun
nen worden), verder de schoonste batiks en
met gouddraad doorweven doeken uit alle
deelen van den Archipel enz. enz.
Ik deed maar hier en daar een losse greep
uit de zoo ryke uitstalling van toko „Oost en
West" en men behoeft waariyk niet veel
kunstgevoel te bezitten om te zien, dat dit
handwerk heel wat meer waarde heeft dan
het Japansche en Chineesche prullegoed, dat
thans de wereld overstroomt en tot zelfs in
de woningen der arbeiders doordringt.
Is het nu geen schande voor ons Nederlan
ders, dat na drie eeuwen van exploitatie deze
Indische ny verheids voortbrengselen zoo goed
als onbekend zijn?
Wy, die zoo hoogontwikkelde voogden van
deze onmondige Aziatische rassen, wij „han
delslui" van professie, verzuimden dus tot nog
toe onze superieure kennis, onze koopman
schap en ons kapitaal te gebruiken, om de
inlandsche kunst op de wereldmarkt te bren
gen en te oxploiteeren ten bate van Indië en
Nederland beide
Zijn die „bruine kerels' dan alleen goed
genoeg om voor ons koffie te planten, om
onze zonen en broeders aan vette baantjes te
helpen en belastingen op te brengen, die o. a.
voor een deel door verlofgangers en gepensi-
onneerden in het moederland worden verteerd
Als dit zoo ware, zou men zich met recht
gaan schamen Nederlander te zyn
Ik sprak dezer dagen een heer, in Holland
"geboren, doch reeds twintig jaar in Indië
woonachtig, die als zyn ernstige meening te
kennen gaf, dat, wanneer het moederland niet
in staat was zijn plichten als 2de Koloniale
mogendheid te vervullen, als het de verarmde
bevolking hier, verarmd door ons schandeiyk
systeem van vroeger, niet meer overeind kon
helpen, dat het dan zoo eeriyk moest zijn,
om die onmacht ruiterlijk te bekennen. Het
moest dan b. y. deze bezittingen aan hetiijke
Amerika verkoopen. De Yankee's zouden er
allicht een paar milliard voor over hebben
om, zonder onrechtmatige oorlogvoering en
zonder een groot verlies van menschenlevens,
hun vlag hier te mogen planten, vooral als
men weet, dat een moderne veroveringskryg
ook schatten gelds kost. „Wapperde hier maar
eerst het Amerikaansche dundoek," zoo eindig
de die [mynheer, „dan zouden de toestanden
wel spoedig veranderen en Indië een prachtige
toekomst tegemoet gaan.
Ambtenaren en officieren, alsook mindere
militairen, die Amerikaan wilden worden, zou
den dan by het nieuwe Gouvernement moeten
blijven, op dat alles zoo geregeld mogelijk in
zijn werk zou kunnen gaan, terwyi de uitbe
taling van onder het Nederlandsch bestuur
verworven pensioenen door den Amerikaanschen
Staat zouden moeten worden overgenomen."
Ik schrok bepaald van dit radicale denkbeeld,
doch by nadere beschouwing en vooral van
een breed internationaal standpunt bekeken,
is 't waariyk nog zoo gek niet bedacht.
Immers als men zeer arm is of geen lust
gevoelt om zyn kinderen behoorlijk op te voe
den, dan is 't toch zeer zeker beter en ook
in 't belang dier kleinen, om ze aan goede
ryke menschen af te staan en als dan boven
dien de ouders en de kleuters weinig voor
elkaar voelen, van elkaar vervreemd zyn, als
't ware, dan is er heelemaal geen bezwaar
tegen.
Weet ge wel lezerdat vele Europeanen
hier in Indië van het Stiefmoederland spreken
Zoover is het dus nu gekomen, dat zonen
van uw eigen bloed in volle ernst er over
denken, dat Holland zich maar liever moest
degradeeren tot een der prulligste staatjes
van de wereld
Yele Nederlanders en ook hier geborenen
steken 't tegenwoordig niet onder stoelen of
banken, dat ze het een zegen voor Indië zou
den vinden, wanneer de Engelsche B. Y. hier
kwam èn zag èn overwon
Ik voor my vind het vreeseiyk zoo iets te
moeten hooren, al kan ik ook niet altyd de
argumenten dier heeren weerleggen. Myn Hol
landsch hart bloedt by de gedachte, dat wy,
nakomelingen van een stoer voorgeslacht, van
ondernemende stoute koopvaarders, door eigen
schuld zoover zouden gekomen zijn
Nog is 't tyd, nog kan zeer veel hersteld
worden, nog lijdt de bruine man in stilte, niet
beter wetende of het hoort zoo, nog is Enge
land zyne aderlating in Zuid Afrika niet te
boven, dus nog kan er krachtig begonnen
worden aan 't reuzenwerk dat wacht, nog
kan Holland de liefde van Indië winnen!
In de volgende Penkras zal ik u zeggen,
wat er in zake de inlandsche ny verheid gedaan
zou kunnen worden.
Donderdagmiddag mocht het den Mid
dernachtzendelingen te Enschedé gelukken,
om een meisje dat was aangeworven voor
bekende „Schweizerhausuit des „waards
klauwen" te redden. Het kind (ze was nog
geen 19 jaar) was van uit Duitschland over
Londen naar Amsterdam getransporteerd, ten
einde in Holland verder verhandeld te worden.
Gelukkig voor haar waren de wakkere Ensche-
désche Middernachtzendelingen op hun hoede,
en zullen deze haar thans verder helpen,
Natte zomers.
Naar aanleiding van den natten zomer van
dit jaar schrijft men uit Friesland aan de „N.
R. Ot."In 1562 was het in Friesland treurig
gesteld, 't Was den geheelen zomer regen.
De hooilanden stonden onder water, daarvan
werd niets geoogst bijna; wat nog al binnen
kwam was zoo slecht, dat het vee ziek werd
en stierf Groote veehouders hielden maar
enkele runderen over. Tengevolge van den
geïsoleerden toestand in die dagen werden de
levensmiddelen zeer duur.
De voorzomer van 1606 was ook ongewoon
vochtig. De lage landen leverden niets op. By
deze ramp had men toen echter het voordeel,
dat Spinola (Oorlog Spanje,) die het oog op
Friesland had gericht, wegens den drassigen
bodem van den aanval moest afzien.
In 1632 werden, in Holland en Zeeland vooral,
vele landen overstroomd, waarby huizen, mo
lens enz. werden vernield. Friesland leed door
het vele regenwater- Het land liep deels onder
en de oogst bedierf. Door de Staten van Fries
land werd ter afwending van dit onheil en
om verder Gods genadigen zegen over het
land af te bidden, in September een plechtige
bededag, gehouden, zegt een geschiedschryver.
Het voorjaar van 1774 was zeer nat. Het
water steeg tot zoo'n hoogte, dat men op vele
plaatsen het vee niet kon bergen. In de lage
streken waren de bewoners genoodzaakt op
den zolder te wonen. De zomers van 1816 en
1817 waren zeer nat. De oogst was slecht.
In het voorjaar van 817 werden de levensmid
delen zeer duur.
Het voorjaar van 1818 was ook zeer vochtig.
Met 9 Mei werd het droog; daarop volgde een
ongewoon droge en heete zomer. Ook was de
volgende winter droog.
Te Waverveen begaf zich een werkman
met een geweer naar het land. By het over
springen van een sloot viel hij, met het nood
lottig gevolg dat het geweer afging en de
kogel hem in de zyde trof, waarvan hy aan
de gevolgen bezweek. Zaterdagmorgen had
te Vlaardingen op een met benzine geladen
driemaster een ontploffing plaats waardoor
het achterschip in de lucht vloog, de kapitein
terstond gedood werd, en twee man der uit
zes personen bestaande epuipage zwaar door
brandwonden gekwetst werden. De slag was
ver in den omtrek te hooren en deed de
gansche stad in angst verkeeren, spoedig daar
op zag men een verschrikkelijke rookzuil ge
volgd door vlammenhet schip is totaal weg.
Het schip was op weg naar Birkenhead en
ankerde wegens den avond. Zaterdag was
te Leiden de machinist in een fabriek bezig
het vliegwiel van een der machines te smeren,
Steeds voorradigHeeren-, Jongeheeren- en Kindercostuums, Pantalons enz. in alle grootten en een prachtige sorteering Stoffen voor Kleeding
naar maat. Scherp concurreerende pry zen.
waarbij hy een beweging deed tengevolge
waarvan het wiel een slag terug deed en
waardoor zyn lichaam sterk gewrongen werd.
Inwendig zwaar gekneusd, werd de ongeluk
kige door een paar voorbygangers uit zyn toe
stand verlost en per vigelante naar het acade
misch ziekenhuis vervoerd. Te Maassluis
reed een koffiehuishouder meenende dat de
tolboom open was met zyn motorfiets tegen
dien boom aan, en wel met zooveel kracht
dat de boom brak en de man zwaar gewond,
bewusteloos en inwendig eenigszins gekneusd
werd weggedragen.
Wat zal daarvan terecht komen? Voor
ue rechtbank te Heerenveen stond de 15-jarige
K. uit Oudehorne te recht. Pas den 6den Juli
werd hij uit de gevangenis ontslagen, waar
hy wegens mishandeling van zyne ouders
straf had ondergaan den 23en had hy het weder
op zijn vader gemunt, omdat deze voor hem
niet een vischnet wilde koopen. Eerst wierp
hy met knuppels en een tuinhark naar den
vader, gelukkig zonder te treffen, toen koelde
hy zyne woede door in de ouderiyke woning
de ruiten in te slaan. Volgens verklaringen
van den vader en de buren zullen er nog
ongelukken gebeuren, als de jongen in de
ouderlijke woning blijft; nu reeds worden
's avonds scherpe werktuigen, als mestvorken
opgeborgen, opdat de jongen daarvan geen
gebruik make. En de vader neemt 's avonds
zoo'n vork mee naar bed als wapenDe moe
der, die bij zijn vroeger vonnis er nog tegen
had hem op te zenden naar een ryksopvoe-
diogsgesticht, had zich nu schrifteiyk tot de
rechtbank gewend, met verzoek in dien zin
een vonnis te vellen. „Om erger dingen te
voorkomen moest de jongen weg." Het O. M.
vorderde ontslag van rechtsvervolging en op
zending naar een rijksopvoedingsgesticht tot
zyn 18e jaar.
•Tammer evenwel ging de rechtbank met
dien eisch niet mee en veroordeelde den knaap
tot 6 maanden gevangenisstraf.
Yan 18—24 Aug.
ONDERTROUWDW. Kosten, jm. 25 j.
met M. van de Velde, jd. 23 j. C. E. de Haa9,
jm. 24 j. met A. M. van Aartsen, jd. 24 j. J.
Edel Bloedt, jm. 27 j. met M. Moens, jd. 20 j.
J. W. van de Kamer, jm. 24 j. met J. M.
Delvoye, jd. 30 j.
GETROUWD J. Flipse, jm. 19 j. met J. P.
Bosdijk, jd. 20 j. G. Simons, wedr. 51 j. met
J. Buys, jd. 25 j.
BEVALLENR. D. Franken, geb. Vlasblom,
z. M. Brevet, geb. Harpe, z. (levenl.) S. van
Wilpe, geb. Van Seventer, z. A. Poppe, geb.
Castel, z. M. C. de Vlieger, geb. De la Vienne,
z. M. J. Petrie, geb. Den Decker, z. J. Fran-
sooys, geb. De Man, d. G. W. Schuiling, geb.
Taubman, z. A. Joziasse, geb. Bosschaart, d.
OVERLEDEN P. Walraven, man van D.
J. Mol, 78 j. J. Gabrielse, man van P. Roelse,
4-1 j. M. Linde, vrouw van J. M. Adriaansen,
61 j. F. J. L. Thorus, wed. van G. A. Bulte-
meijer, 67 j. G. C. van Nederveen, ongeh. z.
62 j. O. Wessels, z. 21/2
