Wij wensen al onze relaties
een voorspoedig 1990
Tussen kunst en kitsch op Neeltje Jans
Slagerij
9^. 3Claaé^eH
FLAKKEESCHE BAZAR
architektenburo a. koole
WENST U VOORSPOEDIG 1990
Rabobank Middelharnis
NMBBANK
Verenigde Spaarbank N.V.
TIPS
voor een goed diner
een gelukkig en voorspoedig 1990
VRIJDAG 29 DECEMBER 1989
„EILANDEN NIEUWS"
Een prachtige novemberdag: Neel
tje Jans is het decor voor het pro
gramma „Tussen Icunst en kitsch"
van Kees van Drongelen.
In de loop van de middag gaan we er
heen. We hebben geluk, er zijn nog
kaarten. Met nummer 970 scharen
we ons bij de wachtenden in de hal
van het Topshuis, waarin een ge
dempt geroezemoes kunst- of kitsch-
bezitters af en aan lopen, slepend
met de meest uiteenlopende kost
baarheden.
In tafellakens
en kapstokkleden
We zien al gauw bekenden van Goeree-
Overflakkee en nieuwsgierig wordt er
gevraagd: „Wat heb jij bij je?" Een ken
nis haalt een stel zilveren signetten uit
een broekzak en zegt: „M'n vrouw heeft
nog één en ander in haar tas, schilderij
tjes en zo."
De schilderijtjes passen keurig in de tas.
Dat is een uitzondering. De meeste be
zoekers hebben ontoereikend verpak
kingsmateriaal voor hun voorwerpen,
hetgeen een verblijf in de „wachtkamer"
van de kunstspecialisten buitengewoon
boeiend maakt.
Naast ons zit een mevrouw met een rie
ten mand die is afgedekt met theedoe
ken, waaruit de hals van een blauwe
vaas steekt. Delfts? Het zal haar be
nieuwen.
Er komen mensen uit de spreekkamers
naar beneden, we slaan hen onbeschei
den gade. Een vriendelijk ogende dame
gewapend met een krijgshaftige helle
baard wordt gevolgd door een heer met
twee schilderijen in zwaar vergulde gip
sen lijsten. Hij zwaait er opgewekt mee:
„Wij weten het, we gaan een wereld
reis maken."
Via de megafoon wordt omgeroepen dat
de nummers tot aan 825 naar boven
kunnen. Het is alsof een vliegtuig vol
loopt. Een onwaarschijnlijk schouwspel
van voorwerpen in plunjezakken, kap
stokkleden, tafellakens, plaids, vuilnis
zakken. Vooroorlogse dekens van een
onbestemde kleur verhullen schilder
werken van onbestemde komaf Er zijn
opvallend veel schilderijen in opvallen
de omhulsels.
Voor de eigenaars van een groot schilde
rij in een geblokte plaid wordt het een
toer om in de lift te komen. Ze gaan er
moeilijk in en komen er achteruit even
moeilijk weer uit. Na veel heen en weer
kiezen zij de wenteltrap naar de zoveel
ste verdieping. We zien hen door de gla
zen cilinder, die de spil van het gebouw
vormt, omhoog gaan.
In een blauwit badlaken steekt een enor
me vaas, iemand draagt een groot beeld
van een paard voor zich uit met de hand
onder de buik van het paard, een welge
moed heer torst een machtig stuk Afri
kaans houtsnijwerk.
Het leukst vinden we de meneer met
plastic tas waarop heel toepasselijk „ver
rastas" staat.
Kommentaar
Bij zoveel verrassende voorwerpen in
een zo bonte verscheidenheid aan ver
pakkingen kan kommentaar niet uit
blijven.
Bekenden komen elkaar tegen, kijken
taxerend rond en geven alvast hun oor
deel over de aangeboden schatten.
Bij de entree van een schilderij zonder
lijst maar met winkelhaak en gat, wordt
in het voorbijgaan opgemerkt: „'t Is wel
stoffig, maar of het ook waardevol is?"
Als even later het schilderij in kwestie
achteloos tegen de benen van de eige
naar geleund staat, wordt het door die en
gene nog eens goed bekeken: „Die heit
'n zo van de vliering gehaeld. Wat staet 'r
op, schaepen? 'k Hao 't nie haog op."
Een beeld met plaid ontlokt de vraag:
„Wat zit daar onder, een naaimachine?
O nee, een paard."
De lift brengt weer een lading mensen
naar beneden die met hun schatten de
thuisreis aanvaarden.
Voor het eerst zien we iemand die duide
lijk opgetogen kijkt. Wat gaat er om in de
mensen die zojuist een oordeel over hun
kostbaarheden of vermeende kostbaar
heden hebben gekregen?
Het schilderij van 2 bij 3 meter in
vleeskleurige oude deken dat door jong
echtpaar zo voorzicht naar binnen werd
gedragen, wat stelde het voor? Hoeveel
tassen met vergulde lijsten zijn zonder
waarde gebleken, hoeveel hoog gespan
nen verwachtingen zijn wel of niet be
waarheid geworden?
Kunst of kitsch?
Gespannen verwachting is er, een
vreemde opwinding die tastbaar wordt
als men naar boven gaat waar de des
kundigen zitting houden. Eenmaal op
geroepen - om half vier zijn we bij num
mer 925 - haast men zich in de lift of de
trappen langs en in het zicht van de ta
fels waaraan de diverse antiquairs zete
len, verdringt men elkaar zachtjes maar
zeker alsof er iets te halen valt.
Een bepaalde gretigheid om de geschie
denis of de aarde van een eigendom te
weten te komen of bevestigd te zien, doet
soms vergeten dat men het eigen voor
werp al heeft en ook mag houden, on
geacht het oordeel van de antiquairs.
Al is het bij nader inzien niet zo oud als
men altijd had gedacht, het bordje van
oma of de tabaksdoos van opa wordt er
niet minder mooi of dierbaar om en het
tinnen zoutvaatje wordt niet minder de
coratief als het Engels blijkt in plaats
van Hollands.
Men neemt hetzelfde voorwerp mee
naar huis als waarmee men gekomen is,
hoe dat ook getaxeerd mag worden.
Aan de tafels van de verschillende spe
cialisten is er aandacht voor alle voor
werpen. We zien hoe de heer Laméris
liefdevol een glazen vaas ter hand
neemt: een gesigneerde Gallé, een bij
zonder stuk van grote waarde. Maar ook
ons eenvoudige tinnen theebusje, ge
koesterd aandenken aan een verre reis,
wordt door hem op waarde geschat.
Een prachtig Zeeuws mes doet hem op
merken dat hij wel verwacht had die dag
meer van zulke typisch Zeeuwse messen
te zien te krijgen.
Terwijl een collega zich warm loopt voor
de opnamen van voorwerpen die daar
toe eerder op de dag zijn uitgekozen,
wordt aan een andere tafel een kinderpo
van blauwwit aardewerk aan alle kanten
bekeken.
De eigenaar heeft van een deskundige
uit Makkum al eens gehoord dat de po
uit het buitenland afkomstig moet zijn.
Hier hoort hij nu dat het voorwerp
hoogstwaarschijnlijk Makkums is. Als
we hem naar zijn reaktie vragen, zegt hij
bedachtzaam: „De waarde kan me niet
zoveel schelen, we verkopen hem toch
niet. Het is een apart ding en het wordt
nu alleen nog maar interessanter."
Er wordt verschillend gereageerd op wat
men te horen krijgt. Een dame roept bij
het oordeel over haar porceleinen bord
in impulsief: „Wie wil het kopen voor
die prijs, dan ga ik naar de winter
sport."
De vazen uit de rieten mand met thee
doeken blijken toch Delfts te zijn. „Ze
gaan weer terug in de kast", zegt de eige
nares. „Ik heb geen geschikte plaats om
ze neer te zetten."
Een echtpaar dat een zeer kostbaar klei
nood blijkt te bezitten wil liever niet in
beeld komen: „Het stond altijd gewoon
in de kamer, maar nu zullen we maar
een kluis huren."
In een hoek van de zaal is Kees van
Drongelen geconcentreerd aan het
werk; kunst of kitsch wordt helder be
licht. Het resultaat zal te zien zijn op
28 december.
Groenten mogen niet (pap) gaar gekookt
worden. Ze zijn veel lekkerder als ze nog
wat knapperig zijn en u houdt er meer
vitamines in.
Halfzoete en zoete en mousserende wij
nen mogen wel „koud" gedronken wor
den. Deze kunnen best een paar uurtjes
in de koelkast gezet worden.
Serveer rode wijn niet te warm, deze moet
ongeveer 14 a 15 graden zijn. Dan komt
het bouquet beter tot zijn recht.
Deze vraag- en antwoord-rubriek staat
geheel ten dienste van de lezer die er
kosteloos gebruik van kan maken. Uw
vragen op velerlei gebied kunt u sturen
aan: Redactie Eilanden-Nieuws, Post
bus 8, Middelharnis, met in de linker
bovenhoek „Vragen-rubriek" vermeld.
De vragen worden door deskundigen
beantwoord en zullen binnen enkele
weken na de inzending compleet met
antwoord in deze rubriek worden ge
publiceerd.
SrAAnGEVAAR
Ik hoorde van een verpleegster, dat je bij
gebruik van voldoende vitaminen C en F
minder gauw last van grauwe staar zou
krijgen. Welke hoeveelheden moet ik daar
van dan slikken?
Antwoord: Dat verschilt per persoon,
o.m. naar gelang de leeftijd, voeding en
gezondheid. Lenstroebeling kan om
streeks het zestigste levensjaar gaan
optreden, maar pas als ook het gezichts
vermogen vermindert, is er sprake van
staar. U mag wel 50 mg vitamine C per
dag extra nemen, want dat is ook goed
ter voorkoming van diverse andere
kwaaltjes, maar van vitamine E mag u
niet te veel binnen krijgen. Het komt
reeds in voldoende mate voor in een
aantal groenten, granen, plantaardige
oliën, margarine en noten. Als u zorgt
voor goed gevarieerde maaltijden, moet
dat voor gezonde mensen voldoende
zijn.
HOUD ACCU WARM
Hoe voorkom ik slecht starten van de auto
in de winter?
Antwoord: Door zonodig gebruik te
maken van een iets dunnere motorolie
en vooral door het op spanning houden
en warm inpakken in kranten of dgl. van
de accu als de vorst invalt en uw auto
buiten moet overnachten.
SPOOnKALEND^n
Er moet een goedkope kalender te koop zijn
met mooie grote foto's van oude locomotie
ven, treinen en trams. Waar haal ik die
vandaan?
Antwoord: De kalender die u bedoelt,
kunt u bestellen bij het documentatie-
bureau van de Ned. Ver. van Belangstel
lenden in Spoort- Tramwegen. Maak
17,90 over op postgiro 90.80. Zet er bij:
Kalender 22.90, en uw adres. Het kan
enige weken duren, want de N.V.B.S.
werkt met vrijwilligers uit de leden.
ONTWAPENING
Nu ik mijn oude wapens moest inleveren,
zoek ik naar contact met lotgenoten en naar
vakliteratuur. Is er geen club van dgl.
liefhebbers?
Antwoord: Er bestaat een Vereniging
van Ned. Wapenverzamelaars en het
secretariaat zetelt aan de Kerkstraat 8,
7396 PH De Vecht-Terwolde, tel.
(05763) 17 04.
MUMMU-MYSTSRIE
Is het waar, dat het geheim van de goed
geconserveerde lichamen in de grafkelder
van Wieuwerd en elders onlangs is op
gelost?
Antwoord: Er is een onderzoek inge
steld, nadat zowel in IJsbrechtum (ten
noorden van Sneek) als in Voorburg
gelijksoortige mummies als in Wieu
werd werden aangetroffen, want het
betrof mensen die in de zelfde tijd leef
den. Opvallend was ook, dat het hier en
elders allemaal patiënten waren van de
vermaarde geneesheer Hendrikvan De
venter (1651-1724), die beroemd werd
door zijn nieuwe methoden. Hij was lid
van de Labadisten, een sekte genoemd
naar de Franse Jezuïet Jean de Labadie,
die in 1650 uittrad uit de orde en protes
tant werd. Die stichtte in Amsterdam
een eigen gemeente, waartoe ook Anna
Maria (van) Schu(u)rman toetrad, een
geleerde vrouw die theologische boeken
schreef Zij leidde de sekteleden naar
het slot van de familie Walta in Wieu
werd en is daar in 1678 overleden. De
Haagse goudsmid Hendrik van Deven
ter deed afstand van zijn goudhandel
toen de Labadisten eenvoud en gelijk
heid predikten, en werd in 1675 dokter
in de 'Commune der Sprekende Broe
ders' te Wieuwerd, Hij ging in Gronin
gen studeren en omdat hij veel van
chemie wist, brouwde hij tal van medi
cijnen voor de zieken. Bij die drankjes
bevond zich een 'zweetpil' die hij voor
flinke prijzen aan de man bracht. In
1694 promoveerde hij tot doctor in de
medicijnen en werd wereldberoemd
door zijn wetenschappelijke aanpak
van de verloskunde. Toen hij veel geld
ging verdienen, verliet hij de commune
en vestigde zich met vrouw en 10 kinde
ren als arts in Voorburg. De gemummifi
ceerde lichamen die nu werden ontdekt,
zijn van weigestelden die blijkbaar
flinke bedragen konden neertellen voor
een bijzondere behandeling door deze
wonderdokter. Mogelijk bevatten diens
medicijnen bestanddelen die de conser
vering van deze patiënten na hun dood
bevorderden. Welke stoffen dat geweest
zijn, is nog niet ontdekt.
GELUKKIG NIEUWJAAR
archteektenbuno
Fris a Born nav.
Middelharnis
Westdijk 40 - MIDDELHARNIS
Telefoon 01870 - 2349
wenst clientèle, familie, vrienden en bekenden
wensen we het allerbeste in 1990
en een goede gezondheid.
LUXE, KADO- en HUISHOUDELIJKE ARTIKELEN
KWALITATIEF GOEDKOPER
Westdijk 49-51, 3241 GT MIDDELHARNIS, Tel. (01870) 22 13
wenst een voorspoedig nieuwjaar aan alle cliënten, familie en vrienden
y. -.0
Bladz. 3
KIEVIT
Juwelier - Horloger - Reparatie atelier
Westdijk 15, 3241 GT Middelharnis ym
Telefoon (01870) 45 96J^
Aan alle huidige en toekomstige kllënten
en dus ook aan U
doetinchemsestraat 3
3241 aa middelharnis
tel. 01870 - 2377
