Uit de Historie
Middelhar nis
B ert de B akker 25 jaar
in overheidsdienst
A.s. vrijdag opening
„de Zwaluw" te Sommelsdiji(
Ds. P. van Wakeren
overleden
Kabelbeschermers
aan vistuig gewenst
Lamers puur plantaardig hooikoortsmiddel
(I)
Flakkeecupwedstrijden
Ooltgensplaat:
De bekendste ambtenaar van Oostflakkee
Lamers
Bladz. 2
„EILANDEN-NIEUWS"
DINSDAG 15 APRIL 1986
Dit is een pentekening van het dorp „Mid-
delhamasch" van ongeveer 200 jaar ge
leden.
Er stond het volgende gedichtje onder:
Dit dorp is groot en zeer aanzienlijk
Daar het door handel welig tiert
Het stond reeds sinds
Drie honderd Jaaren
Heeft driemaal 't Jubelfeest gevierd!
De tekenares Anna C. Brouwer geeft hier
slechts een schetsmatig beeld van Middel-
harnis, er staan twee torens op, met de
linkse zal de toren van Sommelsdijk zijn
bedoeld. Op een afstand bezien lopen
deze torens nóg in elkaar. De bolvormige
opbouw van de toren is er in de tijd van
Napoleon afgehaald.
(E.N.)
Dr. Verseput vertelde in een in 1947
gehouden rede over Middelhamis dit:
Spr. bepaalde zich voornamelijk tot het
ontstaan van Middelhamis. In 1312 vie
len enkele slikken droog, daar waar nu
deze gemeente ligt. Willem III gaf hen in
leen. In de stukken werd gesproken van de
„vier Hemessen", ook wel hamessen,
beemden genoemd; in 1355 wordt in een
andere acte van Middelhernesse gespro
ken. In 1435 werden deze gebieden ver
kocht aan de kloosters, het St. Michiels-
klooster te Antwerpen en het Karthuizer-
klooster in Savoye. Op 1 januari 1465
werden de gebieden ingedijkt.
In de Flakkeese Almanak 1977-1978
lezen we:
„Hij Jacob van Lennep) beschrijft in
zijn historische roman „De reisgenoten",
hoe in 1248 Graaf Willem II op de vlucht
voor Rogier van Meerheim (een Ridder
van de Graaf van Loon (Willems tegen
stander) de haven van Middelhamis bin
nenliep. De bewoners van Middelhamis
hielpen de Graaf om zijn vervolgers ge
vangen te nemen" (deel V Onze voor
ouders blz. 145).
J. van der Waal schrijft hierover in zijn
boek dat een zo volledig dorp als Van
Lennep beschrijft, met haven en markt
plein, hem wel wat te vroeg voorkomt. In
ieder geval menen wij, dat men mstig kan
aannemen dat er omstreeks die tijd al
sprake was van bewoning".
(Mogelijk dat er 's zomers herders woon
den. Zie verderop in dit artikel).
De naam Middelhamis
In E.N. van 12 november 1971 vond ik:
De plaatsnaam Middelhamis is afkomstig
van Middelhemisse blijkens het aardrijks
kundig woordenboek derNederlanden an
no 1846. Op een nog veel oudere doku-
mentatie, namelijk een oude domeinreke
ning van het land Putten uit het jaar 1379,
komt reeds de plaatsnaam Middelheer-
nesse voor. He(e)r zou in de plaatsnaam
verwijzen naar een heerlijkheid, terwijl
„nesse" schor of verhoogde plek betekent.
Plaatsnamen als Heerjansdam, Renesse,
Marknesse dragen deze woordelementen
ook nog in zich. Middelhamis zou ver
taald kunnen worden als: een midden in de
heerlijkheid gelegen schor of verhoogde
plek.
stond dus reeds voor het land, het dorp
heette St. Michiel in Putten. En de kerk
was gewijd aan Maria en bijzonder aan de
Engel „Sint Michiel". Vandaar de Engel
Michael in het oude wapen.
Hij schreef, onmiddellijk hieraan vooraf
gaand, dat de Commissie van 1816 voor
het vaststellen der Gemeentewapens, er
wel ver naast was met het middelstuk van
een harnas met dijstukken.
Ik teken hierbij 't volgende aan:
1.
Het woorddeel „her" in hernesse,
wordt ook wel opgevat als herde
kudde. In ieder geval gaat het in her-
nesse om weidegrond (waar de kudde
graast).
Dat het woorddeel „her" ziet op heer
is wel interessant; immers dan is de
naam Mijnheersen die al heel vroeg
voorkomt, doorzichtig: land van mijne
heren.
De naam „Hoge Heerlijkheid" wijst
ook op de heren van Middelhamis.
Onder de vroegere „heerlijkheden" op
het eiland was het slechts die van Mid
delhamis, welke „hoge heerlijkheid"
genoemd werd.
Tenslotte nog dit over hernesse, van
De Rek in Chr. Schoolblad: Onze
Vacatures:
Middelhamis verbergt een stukje ge
schiedenis apart. De nessen, als mpe-
rasgrond zo goed als waardeloos, wa
ren aanvankelijk gemeenschappelijk
bezit. Maar toen de grond door ver
beterde landbouwmethoden enige
waarde kreeg, werden deze nessen
onder het beheer van „herden" (ver
want met „herders") gesteld. Dat wa
ren dan de „herdenissen". Middel
hamis wilde dus zeggen „de middelste
nes die onder beheer stond". (23 sep
tember 1948).
(De verklaring: her opnieuw, die ik
ook vond, dunkt me onjuist te zijn).
Middelhamis duidt aan dat het de
middelste van enige hernessen was.
Dat het wapen: Michael en de draak,
vertoonde, is niet waar.
Hier wordt St. Joris St. Gregorius
afgebeeld (hij leefde in de 3e eeuw).
Het officiële wapen van Middelhamis.
Veenendaal - Stad aan 't Haringvliet
Na een langdurige ziekte is op 8 april j.l.
op de leeftijd van 74 jaar overleden de
hervormde emeritus predikant ds. Pieter
van Wakeren, echtgenoot van mevrouw
M. S. Maas en wonende Poolster 18,
3901 SB Veenendaal.
Ds. Van Wakeren werd op 18 september
1911 geboren. Voor de Geref. Zendings
bond werkte hij als zendings-leraar op
Celebes (Indië) van 1948 tot 1952 en
vanaf 1952 tot 1955 als predikant.
Na temgkeer uit Indië werd hij op 1 mei
1955 bevestigd als predikant te Stad aan 't
Haringvliet, in 1965 te Schalkwijk, in
1969 te Berlikum (Fr.). Op 17 oktober
1976 verkreeg hij emeritaat.
De begrafenis zal D.V. plaats hebben
zaterdag 12 april om 11.30 uur op de Alg.
Begraafplaats te Veenendaal. Om 10.30
uur is er een rouwdienst in de Ned. Herv.
Julianakerk, Pr. Bernhardlaan te Veenen
daal.
HYPOTHEEK NODIG?
makelaar tamboer bellen
voor gratis computerberel(ening
01870-3477 g
MIDDELHARNIS - SOMMELSDIJK
Uitslag P.V. „de Reisduif"
Een wedvlucht vanuit Minderhout d.d. 12
april 1986. In concours 120 duiven.
Afstand 52 km.
P. v.d. Geest: 1, 8, 10, 11, 20; A. Me
iaard: 2,12,14; Gebr. Kieviet: 3,4,6,16,
17,19, 24, 26, 28, 29, 30; A. v.d. Linde:
5, 18; J. van Alphen: 7, 21; P. v.d.
Boogert: 9, 25; P. van Moort: 13; H. A.
W. van Rees: 15; A. de Gans: 22, 23; J.
v.d. Slik en Zn.: 27.
Zaterdag 19 april organiseert rayon
Goeree Overflakkee tumwedstrijden om
de Flakkeecup in de Olympia-sporthal te
Middelhamis. Er wordt geturnd in de
volgende categorieën: 1Jeugdturnsters I,
2. Jeugdturnsters II, 3. Turnsters-jun.
nieuwelingen, 4. Turnsters-jun. geoefen-
den, 5. Turnsters, 6. Jongens, 7. Jeugd-
tumers, 8. Turners.
Voor elke categorie zijn 3 medailles
beschikbaar en voor de Ie prijswinnaar
ook de Flakkeecup-wisselbeker. Er zijn
dit jaar 8 nieuwe Flakkeecup-wisselbe-
kers beschikbaar gesteld door een sponsor.
De dames turnen: brugo.g., balk, sprong,
v.o./l.mat; de heren turnen: bmg, sprong,
ringen, rek, paardvoltige en l.mat.
Van 9.30 - 10.30 uur kan er 's morgens
ingetumd worden, waama de wedstrijd
volgt van 10.30 - 12.00 uur. De middag-
groepen tumen in van 12.30 - 13.30 uur
met aansluitend de wedstrijd.
in de strijd van 1426 bij Brouwersdam
zelfs 4 personen van het geslacht
Haamstede sneuvelden.
Met Philips de Bourgondiër brak een
niewue periode aan gekenmerkt door
wat we nu nog noemen „Bourgon
dische pracht", welker invloed ook
naar buiten uitstraalde.
Er werd ook een welvaartstijd ingeluid
gekenmerkt door vaste grondslagen als
de grote toename van de stapelhandel,
de geweldige vooruitgang van de
Zeeuwse schipperij en het produktie-
overschot van landbouw, nijverheid en
visserij, waar goede plaats voor was
buiten het graafschap, zodat buiten
lands kapitaal hierheen vloeide. Daar
door werd de geldcirculatie verbeterd
en ontwikkelde zich het kredietwezen.
Hierdoor werd de bloei van het kapi
taal bevorderd en ontstonden rijke bur
gers. Er kwam een snelle groei van
handelsvennootschappen en de moed
om grote werken aan te pakken her
leefde. Het toenemen van de vorste
lijke macht der Bourgondiërs bracht
een tijd van weelde en luxe, welke ook
zelfs de kunst in hoge mate begon te
beïnvloeden. Het was in deze tijd dat
de jarenlang uitgestelde bedijking
van Middelhamis en Sommelsdijk,
werd aangevat.
o^¥i|)
A. J. van Oosterom, Ooltgensplaat,
schreef:
„Hamas" was weidegrond. Zo komt tus
sen Vlaardingen en Delft een polderdeel
voor, dat nog de drie hamassen heet. De
oudste naam voor Middelhamis is St.
Michiel in Putten, eigendom van het St.
Michielsklooster te Antwerpen en enige
andere kloosters en enige heren van Mid
delhamis. Het oude Kerkzegel van Mid
delhamis heriimert nog aan de oude plaats
naam St. Michiel in Putten. Op dit zegel
komt de engel Michael voor, strijdend met
de Draak. (Satan). In de uitgiftebrief staat
als laatste zin: Het land van Middelhamis
wordt besloten binnen één dijk met het
Oude land van Sommelsdijk en Duiven-
waard en dat dorp zal heten: „St. Michiel
in Putten". De naam Middelhamis be-
r^^.<
^^-
Het dorp moest heten: St. Michiel in
Putten (Het woord Putten vindt u nog
in Voome en Putten).
5. Met de zoen van Delft 1428
veranderde veel in het graafschap Hol
land en Zeeland. Vrouwe Jacoba had
afgedaan en met het verdwijnen van
haar naar de achtergrond luwde ook de
Hoekse en de Kabeljauwse twisten
welke in vele families scheidingen en
verbitteringen hadden bewerkt, zoals
in Schouwen waar een deel der ge
slachten tegenover elkaar stonden en
Men moet er niet licht over denken hoe
zulke opwassen, geheel omringt door
water moesten worden bewerkt. Tien
tallen jaren lang had men op deze
opwassen darrink gedolven en zout
gewonnen; schapen gefokt en wol ge
produceerd, doch dit was alleen maar
in de zomermaanden. Men moest het
geschikt maken voor permanente be
woning.
(E.N.)
(wordt vervolgd)
J. L. Struik
Gijsbert (roepnaam: Bert) de Bak
ker uit Ooltgensplaat is beslist de
bekendste ambtenaar van het ge
hele korps van Oostflakkee. Als op
zichter (men kan ook zeggen bouw-
politie) van de afdeling Bouw- en
Woningtoezicht van deze gemeente
timmert hij letterlijk en flguurlijk
iedere dag aan de weg. Deze mede
werker van de buitendienst heeft
het 25 Jaar op dezelfde afdeling
volgehouden op te maken uit de
woorden die door vele sprekers wer
den gesproken is dat geen kleinig
heid. Als je deze portefeuille be
heert dan kan en moet je heel veel
meemaken, tot zelfs bedreigingen
toe....
„De Echte Bakker"
De heer en mevrouw De Bakker-Wiel-
houwer met hun drie zonen: Peter, Gijs en
René werden vrijdagmiddag, op een toen
gehouden receptie namens het gemeente
bestuur door de ceremoniemeester, de
heer C. Sprong hartelijk verwelkomd.
Naast B en W konden ook oud-burge
meester W. M. v.d. Harst, oud-gemeente
secretaris J. L. Vetter en echtgenote, oud-
direkteur gemeentewerken M.Goudkamp
en echtgenote uit Ermelo en een aantal
oud-medewerkers van gemeentewerken
worden verwelkomd.
De heer Sprong zei in het begin van zijn
in humor doorspekte toespraak, dat kol-
lega De Bakker niet zomaar een bakker,
geen koude of warme is, maar ,,De Echte
Bakker" van gemeentewerken. „Of als
ambtenaar van Bouw- en Woningtoezicht
de meest „getergde" ambtenaar die we in
ons ambtelijk bestel kennen, niet alleen in
onze gemeente, maar dat is overal zo",
aldus de heer Sprong. „Zij staan aan
zoveel gevaren bloot, dat de meesten niet
eens aan een jubileum toekomen. Wij
prijzen ons gelukkig dat onze kollega deze
mijlpaal wel gehaald heeft. Goed be
schouwd doen deze ambtenaren toch niet
anders dan toezien dat de voorschriften
worden nageleefd, het uitvoeren van de
raadsbesluiten", aldus nog steeds de heer
Sprong, die vervolgens een serie voor
vallen die door de heer De Bakker zijn
meegemaakt ten beste gaf. Hij sprak naast
dank en bewondering tevens als zijn me
ning uit, dat de jaren van een ambtenaar
van Bouw- en Woningtoezicht als tropen-
4jaren gelden. „Is de heer De Bakker
eigenlijk niet te menselijk voor deze funk-
tie", vroeg spreker zich af, daarbij de hoop
uitsprekend dat de jubilaris nog vele jaren
in hun midden zou mogen verkeren.
Raad en advies
Burgemeester drs. C. M. de Vos ken
schetste de heer De Bakker als iemand
die de burgers van Oostflakkee met
raad en advies terzijde staat. „Hierbij is
tact en overredingskracht nodig met
de nodige stuurmanskunst. Veel in
woners komen op uw bureau voor bouw
vergunningen, etc. Het is een gevoelige
en in de kijkerlopende funktie die u
bekleed en ik zou niet gaarne in uw
schoenen willen staan om dit alles in
goede banen te leiden. In het kollege en
bij de raadsleden heb ik uw optreden
meermalen verdedigd", aldus de burge
meester, die had uitgerekend dat de
heer De Bakker (49 jaar) mogelijk de 40
dienstjaren zou kunnen halen. Spreker
sprak de hoop uit dat de jubilaris dit
werk met plezier in de gemeente Oost
flakkee zou mogen blijven vervullen en
dat de positieve kanten de boventoon
mogen blijven voeren. Twee enveloppen
één voor 25 jaar overheidsdienst en één
namens de gemeente overhandigde de
burgemeester aan de heer De Bakker,
terwijl mevrouw De Bakker een bou
quet bloemen kreeg aangeboden.
De direkteur gemeentewerken, de heer
M. W. Oele dacht dat het een goede zaak
is (en hij sprak uit de praktijk) als iemand
bij de technische dienst wordt benoemd.
Vijf en twintig jaar geleden kreeg u deze
aanstelling na enkele sollicitatie-oproe
pen van de gemeente.
De stukken heb ik er op na gezien. Er
werd een opzichter-tekenaar gevraagd en
na een procedure van IVi jaar werd deze
funktie door u vervuld. Spreker vond
Jaarlijks wordt voor miljoenen guldens
schade aan onderzeese telefoonkabels
toegebracht door met de boomkor vis
sende Nederlandse viskotters, die op de
Noordzee met hun sleepnetten over de
bodem slepen.
Elke operatie kost het Rijk of de P.T.T.
gemiddeld/250.000,—
Minister Smit-Kroes wil nu dat de vis
sers kabelbeschermende middelen aan de
vistuigen aanbrengen, dat kost hen enkele
honderden guldens, een habbekrats ver
geleken bij de totale kosten van een kotter
van gemiddeld vijf miljoen.
Ook de vissers zelf hebben voordeel van
deze kabelbeschermers, schepen in Stel-
lendam en Goedereede zijn reeds van
dergelijke beschermers voorzien, de Mi
nister wil ze voor de gehele vloot voor
schrijven, maar verwacht dat deze voor
schrijving niet dwingend hoeft te zijn.
ambtenaar Bouw- en Woningtoezicht de
moeilijkste taak van gemeentewerken en
hij sprak de wens uit dat de heer De
Bakker nog vele jaren deze taak zou
mogen blijven vervullen.
De voorzitter van de personeelsvereni
ging, de heer Ad v.d. Poll deed zijn felici
tatie vergezeld gaan van een envelop en de
heer Leen Bolier (de nieuwe ambtenaar in
de plaats van de heer Joh. de Vos) bood
eveneens een envelop aan met bloemen
voor mevr. De Bakker. Hij sprak namens
de afdeling van de C.F.O. (Chr. Federatie
Overheidspersoneel).
Met raad en daad
„Wij zijn gelijk in de Plaat komen wonen
en we hebben samen een fijne tijd gehad",
aldus de heer W. A. v.d. Welle, brand
weercommandant van Oostflakkee. De
zakelijke en persoonlijke kontakten waren
een wisselwerking met raad en daad. Hij
feliciteerde Bert, mevrouw De Bakker en
de jongens üuHie hebben een pracht stel
ouders, houdt ze in waarde) en hoopte nog
lang op dezelfde voet samen te mogen
werken. Het cadeau: ook een envelop.
Na de tweede pauze kwam de jubilaris
aan het woord. Hij bedankte allereerst het
gemeentebestuur voor de aangeboden re
ceptie en de ontvangen geschenken. De
heer De Bakker vond het fijn dat het
gehele personeel en ook nog oud-perso-
neel aanwezig was. Alle afdelingen van de
Technische Dienst, gemeentewerken en
de secretarie waren tegenwoordig.
Liever een rapportje
De jubilaris vond het moeilijk iets over
zichzelf te vertellen, hij zou liever maar
een rapportje schrijven en klaar is kees.
Alles memoreren over 5 jaar De Plaat,
Den Bommel en Stad en 20 jaar Oost
flakkee beschouwde hij als een on
begonnen werk. Daarom beperkte hij
zich tot enkele bijzondere gebeurte
nissen, 't Ging dikwijls goed maar ook
weleens fout bij zo'n uitgebreid taken
pakket dat hem was opgedragen, ,4a, ik
heb weleens gedacht, dat wordt ontslag,
of op wachtgeld, of met ziekteverlof....
Duiven, watersnood op het kantoor, de
waarnemingen voor andere kollega's,
het gaf nog aleens deining". De kolle
ga's moesten ook voor De Bakker waar
nemen en die adviezen klopten weleens
niet „Maar in dit vak moet dikwijls een
evenwicht gezocht worden tussen
mooie en slechte toestanden", aldus de
heer De Bakker, die hoopte met het
gemeentebestuur en de kollega's nog
een poos prettig te kunnen samen
werken onder Gods hulp en in gezond
heid.
De heer Sprong sloot de samenkomst af
en haalde daarbij nog vele voorvallen op
die in deze kwart-eeuw zijn gepasseerd,
niet alleen op het werk maar ook in de
vakanties. „Vanmiddag heb je gemerkt
hoe iedereen achter je staat, in alle toon
aarden heb je de lof-uitingen vernomen",
aldus kollega Sprong.
Met een hapje en een drankje was er
hierna gelegenheid het gezin De B akker te
feliciteren, waarbij dank en vele goede
wensen werden uitgesproken.
Bert de Bakker, een geboren Sommels-
dieker ging na de Technische School naar
bouwbedrijf Spee als timmerman. Na nog
bij enkele andere aannemers in dienst te
zijn geweest ging hij als uitvoerder naar
Bouwbedrijf Van der Vorm te Rotterdam.
Daarna kwam hij op 10 april 1961 bij de
gemeenten hierboven reeds genoemd.
De Wageningse phytotherapeut Johan Lamers heeft
een plantaardig hooikoorts-preparaat ontwikkeld,
dat zonder enige bijwerking zowel preventief als bij
een acute hooikoortsaanval werkt.
Het is samengesteld uit de volgende planten: honds
draf, mannetjes ereprijs^ walnoot, wijnmit, bitter
hout en sint-janskruid. Door de samenvoeging van
deze planten ontstaat een versterkt effect, zodat
aanvallen van hooikoorts minder intens zijn, het
herstel sneller begint en infecties van de neus-
slijmvliezen worden voorkomen.
Lamers heeft gedurende de afgelopen 25 jaar een
vooraanstaande positie verworven in de medische
wereld en werkt samen met universiteitsklinieken en
patiëntencentra. Hij brengt sinds 2 jaar 37 ver
schillende plantaardige composities voor zelfmedicatie op de markt onder de
naam: „Lamers, geneeskracht uit planten".
In ons land hebben jaarlijks zo'n 200.000 mensen last van hooikoorts. Het seizoen
loopt van begin mei tot eind juni. Vooral pollen van wilde grassen zijn ver
antwoordelijk voor de aanmaak van antistoffen waar men uiteindelijk last van
krijgt.
In samenwerking met dr. F. T. R. M. Spieksman, die als hooikoorts specialist en
aerobioloog verbonden is aan het Academisch Ziekenhuis in Leiden, is een
informatief boekje ontwikkeld „Alles over Hooikoorts", dat gratis kan worden
afgehaald bij drogist en apotheek. Het bevat een pollenkalender en adviezen om de
gevolgen van hooikoorts te verminderen.
Het door Johan Lamers ontwikkelde puur plantaardige hooikoorts-preparaat is
verkrijgbaar bij drogist en apotheek en kost 14,95 (druppels 50 ml). Er zit een
uitvoerige bijsluiter bij.
Vrijdag 18 april wordt wijkcentrum „De Zwaluw" in Sommelsdijk
geopend door Wethouder L. C. Kievit. Het gebouw aan de Sperwer
zal voor die gelegenheid afgesloten worden met een origineel egyp-
tisch slot, dat zal worden ontsloten.
De officiële opening is het startsein voor een programma, waarin jong
en oud kuimen kennismaken met het gebouw.
Op het egyptische slot is met symbolen aangegeven welke aktiviteiten
in het gebouw kunnen plaats vinden.
Zaterdagmiddag houdt de Zwaluw open huis, woensdagmiddag is er
voor de jeugd tot 12 jaar poppentheater Rhobetty. En zaterdag 26
april is er voor de oudere jeugd een (frisdrank-) instuif met disko.
Wijkgroep „de Zwaluw" hoopt dat veel mensen de weg naar het
centrum zullen weten te vinden.
dB»
