,We hadden altijd het gevoel
dat de fabriek van ons was'
Lastenverhogingen krijgen
brede steun van gemeenteraad
I.F.F. stoot jongste spruit na dertig jaar in smalstad af
Rijk bezorgt Thoolse gezinnen meevaller van 100 gulden
CDlLlilËC:
Bijna 4000
handtekeningen
tegen varkens
Sta-in-de-weg
bij supermarkt
Sint-Philipsland
Voorlichting
over diabetes
in Haestinge
Donderdag 2 oktober 1997
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
3
Deelde de vestiging van I.F.F in Sint-Maartensdijk in
1989 nog mee in het honderdjarig bestaan van het inter
nationale bedrijf, acht jaar later sluit de fabriek aan de
Geulweg. Voor de vijf werknemers wordt door de direc
tie en de bonden een sociaal plan opgesteld. Izaak Lind-
hout, Chris Scherpenisse, Dick Riedijk, Henk Reeders
en Maris van Houdt pendelen nu vier dagen per week
naar de vestiging in Tilburg. De I.F.F (International Fla
vours Flagrances) nam op dinsdag 31 januari 1967 de
N.V. Procos over. Samen met zilveruienfabriek van
G.H. Polderman, confectie-atelier Mayfair van P.W.
Priem en de timmerfabriek van Muller, behoorde de
Procos tot de pioniers op het industrieterrein.
'Zes nachten in de
knoflook waren mijn
wittebroodsweken
Zandplaat
Stampen
I\ittelhoek
Groenten
'Een mens went
nooit aan werken
in de nacht'
35 landen
Door een cadeautje van
het rijk stijgen de woon
lasten volgend jaar voor
iedereen minder. Als de
Tweede Kamer akkoord
gaat, krijgen gemeenten
extra geld uit het gemeen
tefonds. Daardoor daalt de
afvalstoffenheffing voor
Thoolse huishoudens met
honderd gulden, zei wet
houder I.C. Moerland
woensdag in de commissie
financiën.
Nieuw beleid
In stand houden
Milieuleges
Beatrixfonds
Nierstichting
Diabetesfonds
Chris Scherpenisse (links) en lzaak Lindhout bij de machines in de fabriekshal van I.F.F aan de Geulweg die stil zijn gezet.
Izaak Lindhout ving voor de afslui
ting van de geul naar de Ooster-
schelde in 1957 nog botjes op de
plaats waar hij bijna 33 jaar lang ui
en en prei verwerkte tot olie en dik-
sap. Samen met Chris Scherpenisse
blikt hij terug.
De fabriek ligt stil. Dat gebeurt elk
jaar wanneer de aanvoer van uien
eind juni wordt gestaakt, maar deze
keer zwijgen de molens en stoom
ketels van de reuk-en smaakstoffen-
fabriek voorgoed. Het loont vol
gens de directie niet de moeite om
te investeren in de modernisering
van gebouw en installaties die niet
meer voldoen aan de eisen die de
arbowet stelt. Ook de te treffen mi
lieumaatregelen maken deel uit van
de beslissing op Tholen te stoppen:
vanaf 1 januari mag het bedrijf niet
langer zware stookolie gebruiken
voor het verwarmen van de ketels.
Bovendien stopt I.F.F helemaal met
het produceren van uienolie omdat
het elders in de wereld goedkoper
wordt geleverd.
„We staan er niet van te kijken dat
het afgelopen is. Er is al enige jaren
over gesproken, maar we hadden
gehoopt dat we nog een jaartje zou
den kunnen blijven draaien," zegt
Lindhout (57) die samen met
Scherpenisse (52) met pijn in het
hart afscheid neemt van een bedrijf
dat ze door en door kennen. Zij zijn
van een generatie die na de lagere
school geen verdere opleiding ge
noot. Lindhout: „Ik heb nooit ge
dacht: ik ga eens wat anders doen.
Ik ben zonder papieren hier begon
nen en heb toch het operatorwerk
kunnen doen. Door goed te luiste
ren, heb ik veel kennis opgedaan.
Jongens die later hier kwamen,
hadden op de technische school le
ren lassen en konden goed sleute
len. Samen hebben we veel opge
lost."
Toen Lindhout in december 1964
werd aangenomen bij de Procos
was hij twee dagen gehuwd. „We
trouwden op vrijdag, 's zondags
ging ik de nacht in. Zes nachten in
de knoflook. Dat waren mijn witte-
broodsweken."En volgens Lindhout
is er niets wat zo stinkt als knof
look. Want naast uien en prei be
hoorde ook deze gekweekte soort
van het plantengeslacht look (uit de
familie der lelieachtigen) tot de
grondstoffen die in het fabriekje via
een destillatieproces werden omge
zet in olie en diksap. Scherpenisse
kwam in februari 1965 in dienst
van de Procos, toen geleid door de
Fransman De la Magne. Er werkten
21 man in een drie ploegendienst.
De uien werden nog in zakken van
veertig kilo aangevoerd en moesten
met de hand worden gelost en leeg
gegooid op de band. Draaide de fa
briek in 1964 vier tot vijf miljoen
kilo uien per jaar, het laatste jaar
was dat 8 tot 10 miljoen kilo per
jaar. De uien gingen toen ongewas
sen de molen in met alle ongerech
tigheden van het land waar ze ge
oogst waren. „Dan moest je soms
fluks uitkijken, want dan vlogen de
stenen tegen het dak." Nu is er een
detector die het ijzer eruit haalt. Het
was vooral 'geschoten of stekjuun'
dat, ongeschikt voor consumptie,
voor verwerking in aanmerking
kwam. Volgens Scherpenisse en
Lindhout leverden die uien meer
olie op dan de uien die tegenwoor
dig van het land komen. „Dat is de
helft minder. Niemand gelooft het,
maar wij wel. De boeren krijgen
wel meer kilo's en opbrengst, maar
de kwaliteit is minder. Het gaat niet
voor niks zo slecht in de uiensector.
Door het spuiten is er geen gescho
ten juun meer. Als de schoten door
de zakken groeien, dan zeikt het
olie, zeiden wij altijd."
De naam Procos is in de volksmond
blijven bestaan, ondanks dat het be
drijf al dertig jaar in handen is van
I.F.F. Scherpenisse: „Als ik I.F.F
zeg, weten de mensen niet wat ik
bedoel. De Procos kennen ze."
Lindhout verdiende eind 1964 114
gulden en 18 cent per week voor
een 48-urige werkweek, plus 14
gulden vakantiebonnen per jaar.
Het was een wat vreemde gewaar
wording om in een fabriek te wer
ken die was gebouwd (door aanne
mer H. Rijnberg uit Sint-Maartens
dijk) op de gedempte Pluimpot
waar het getij voorheen vrij spel
had. „Hier ging ik altijd botjes prik
ken," vertelt hij in de kantine. „Er
lag hier tegen de dijk een zandplaat
en dan een kreek. Het waren lekke
re botjes." Alleen de Westkerkse-
dijk (de voormalige zeewering ach
ter de fabriek) herinnert nog aan die
tijd. De Procos had twee hectare
grond en dat is onder de I.F.F niet
veranderd. Ook het uiterlijk van het
gebouw heeft nauwelijks wijzigin
gen ondergaan, afgaande op de foto
in het I.F.F-personeelsorgaan 'Tus
sen neus en lippen' van april 1967
dat Scherpenisse al die jaren be
waard heeft. Over de overname van
Procos publiceerde het blad een ar
tikel met de kop: 'Sint Maartensdijk
een nieuwe spr-UI-t aan onze stam.'
Voor I.F.F was het een 'nieuwe stap
in de richting van de productie van
halffabrikaten, die nodig zijn voor
de smaakstoffen voor de zoge
naamde hartige sector.' De ui neemt
daarin een belangrijke plaats in.
.Aangezien uienolie zelf echter zeer
beperkt verkrijgbaar is, was het
voor ons noodzakelijk over eigen
productiemogelijkheden te beschik
ken.'
Met Sint-Maartensdijk kent I.F.F
dan vier vestigingen: Zaandam
(sinds 1896), Hilversum (1919) en
Tilburg (1966). De fabriek is voor
die tijd volgens het blad modern
geoutilleerd en ligt in een gebied
'waar de grootste productie van de
beste uien plaats vindt.'
Er stonden bij de Procos en I.F.F.
twintig grote bakken (een bij vier
meter) en zes ketels waar voorna
melijk uien, prei en knoflook in
werden verwerkt. Via een grote
tank werden de grondstoffen, met
behulp van water, naar de bakken
geleid. Omdat er toen nog geen
roerwerken in de bakken zaten,
moesten de arbeiders dat doen met
een soort bord aan een stok waar
mee ze het water onderuit de bak
naar boven schepten. Stampen
noemden ze dat. Het prutje moest
een tijdje staan roeren. „We liepen
dan over losse planken boven de
bakken. Eén keer is Kees Vermeu
len in de prei gevallen. Samen met
mijn oom Jaap Lindhout hebben we
hem eruit getrokken." Als alles
goed gemengd was, ging de sub
stantie naar de destilleerketels waar
onder verhitting de olie eruit ge
haald werd. In aluminium bussen
van vijf liter werd de olie naar Til
burg vervoerd voor verdere verwer
king tot poeder of pasta voor chips
en soep. Voor 1 liter olie is een
kleine 10.000 kilo uien nodig. Kort
na de overname kwamen er roer-
werken in de bakken, werd een cen
trifuge geplaatst ('de rienkeldekien-
kel') en de droogafdeling verdween.
(Als al het water was afgevoerd,
bleef er pulp over. Dat werd eerst
gedroogd en in zakjes naar België
vervoerd).
Op zaterdagmiddag werd de pro
ductie stopgezet en moesten de zes
stoomketels schoongemaakt wor
den. „Daar zaten spiralen in voor
de verwarming. Door de hitte gin
gen die uien daaraan vastkleven. In
je overall ging je door een mangat
zo'n ketel in om dat spul er met een
sikkel af te krabben." Dat de man
nen elke dag een tijdje 'schreeuwen'
(tranende ogen hebben) vanwege
de scherpe uien-, prei- of knof
looklucht was gewoon, maar bij het
schoonmaken van de ketels bleef
dat duren. Nadat er een afzuigin
stallatie was aangebracht boven de
ketels, verbeterden de werkomstan
digheden aanzienlijk.
De prei die vanaf augustus tot okto
ber werd verwerkt, werd eerst met
de hand in de molen gegooid, later
gingen ze door een maïshakselaar.
En daarmee kon de productie
enorm worden opgeschroefd.
„Eerst deed je 60 ton in één week,
met de hakselaar 100 ton per week
en met minder mensen."
L.W. Schipper was vanaf 1 februari
1967 als bedrijfsleider aangesteld.
En D. Jeroense voorman. Op de
zelfde datum kwamen de destilla
teurs C. van de Ree en J. Lindhout
in dienst, de fabrieksarbeiders N.
Bos, C. Scherpenisse en werkster
mevr. J.M. van de Berge. Op 6 fe
bruari treedt L.P. Poot als fabrieks
arbeider in dienst, zo vermeldt de
rubriek personalia in het perso
neelsblad.
In de loop der jaren runde het erva
ren personeel de fabriek zelf. Van
uit Tilburg kwam er een keer per
week iemand kijken. Zo zijn er in
de loop der jaren vijf of zes 'bazen'
geweest. „Maar tweederde van de
tijd werkten we eigenlijk zonder
baas. Op eigen kracht. Dat gaf ons
het gevoel dat het bedrijf van ons
was," zegt Lindhout. Behalve uien,
prei en knoflook werd er ook uit
andere producten olie gewonnen:
rode bieten, knolselderij, weegbree,
rode kool, appels, champignons, ki
wi's, pruimen, vijgen, thee en tabak
en zelfs kokkelsap. De nieuwe ma
chines die er in de loop der jaren
kwamen, maakte het productiepro
ces eenvoudiger. Er waren steeds
minder mensen nodig. Per ploeg
waren er de laatste jaren maar drie
aanwezig. Aten de mannen vroeger
hun brood in de buurt van de
stoomketel omdat het er lekker
warm was, later kwam er een hou
ten onderkomen. Nadat het labora
torium was verhuisd naar Tilburg,
werd die ruimte als kantine in ge
bruik genomen. Ook kwam er een
douche.
Bij de productie kwam veel afval
vrij. Elke drie uur tien ton. Dat
werd door G. Steketee uit Poort
vliet naar Tuttelhoek gebracht.
Toen de stortplaats sloot, werd het
in putten in de Van Haaftenpolder
bij Oud-Vossemeer gebracht. Weer
later in de grond geïnjecteerd. Ook
is er aan de oostzijde van het ge
bouw een overkapping gebouwd
waar de vrachtwagens de uien kon
den lossen. En is er een bezinkbak
(die regelmatig bemonsterd wordt)
gekomen voor het afvalwater dat op
het riool uitkomt.
Scherpenisse en Lindhout hebben
met plezier gewerkt bij I.F.F. Was
Riedijk de technische man, de rest
hield zich louter met de productie
bezig. Lindhout: „Dat deed ik het
liefste, productie maken. Proberen
er zoveel mogelijk uit te halen."
Wat de mannen ook erg waardeer
den was dat de fabriek zo dicht bij
huis was. Door de ploegendienst
konden ze vaak nog wat voor zich
zelf doen. Zo teelde Lindhout gla
diolen. Een nadeel was dat hij na
34 jaar zijn lidmaatschap van Eu
terpe moest opgeven omdat hij
(door de invoering van roostervrij
dagen) zijn diensten niet kon ruilen
op de oefenavonden van de vereni
ging. Volgens Scherpenisse is het
ook een nadeel bij het opvoeden
van de kinderen. Vooral de avond
diensten trekken een wissel op het
gezinsleven. „Het is de vrouw die
de kinderen opkweekt." En volgens
Lindhout went een mens nooit aan
het werken in de nacht. Bij de aan
vang van elke dienst in de uien,
prei of knoflook is het tien minuten
'schreeuwen'. „Maar bij knoflook,
schreeuw je ook nog thuis. Ook al
doe je een kap voor, het helpt alle
maal niks."
Eén voorval zal Lindhout zich altijd
blijven herinneren. Na een week in
de knoflook te hebben gewerkt,
reisde hij met zijn vrouw naar Kat
wijk. Met de trein. „Ik had thuis ge-
douched, schone kleren aangedaan,
mondspray gebruikt. Maar ik stonk
nog steeds als de hel. In de trein
was het warm. Dan gaan al je po
riën openstaan. De coupé zat vol,
maar die liep helemaal leeg. Ik
schaamde me rot natuurlijk, maar
we hadden wel een goede plek voor
ons zelf."
Stonk de knoflook, de groenten
daarentegen zorgden voor een fris
se lekkere geur in de fabriek. De
planten werden in de buurt van Nij-
kerk gekweekt en kwamen vers
naar de smalstad. I.F.F. zoekt naar
een 'groensmaak' voor bijvoorbeeld
diepvriesproducten. „In één jaar
hebben we voor vier jaar olie en
diksap gemaakt. De vraag was niet
groot. Dat zou een nieuw product
moeten worden. Zoiets moet je af
wachten. Best kans dat het over
vier of vijfjaar gaat lopen."
De laatste maanden zijn de werkne
mers op de vestiging in Tilburg
werkzaam. In dagdienst. Elf uur
zijn ze van huis. Ze helpen onder
meer bij het klaarmaken van pro
ducten voor de verzending (stickers
plakken, afwegen van poeders) bij
I.F.F. dat 7000 verschillende reuk
en smaakstoffen produceert, maar
niet langer meer in Sint-Maartens
dijk.
I.F.F. heeft wereldwijd zo'n 4000
werknemers. Met 60 filialen in
35 landen in alle continenten
wordt het bedrijf geleid vanuit
New York. De Nederlandse
branche richt zich op reukstoffen
voor reinigingsmiddelen, in har
tige smaken en in aroma's voor
dranken. Zwitserland is het cen
trum voor zuivelproducten,
Frankrijk voor de parfumerie.
Nederland heeft met de twee
vestigingen, in Hilversum en Til
burg, het grootste filiaal buiten
Amerika.
Vanaf volgend jaar is de verwerking van het huisvuil voor de gemeente kostendekkend. De inwoners gaan 20% meer afvalstoffenheffing
betalen, maar profiteren van een douceurtje van 100 gulden van het rijk bedoeld om de woonlasten te verlagen.
De wethouder had via de vereni
ging van Nederlandse gemeenten te
horen gekregen dat het kabinet geld
wil uittrekken om de woonlasten te
verlagen. Gemeenten moeten de
bijdrage, die ze jaarlijks gaan ont
vangen, gebruiken om de afval
stoffenheffing goedkoper te maken.
Voor Tholenaren zou het gevolg
een korting zijn van honderd gul
den. De stijging van de woonlasten
is daardoor volgend jaar geen 17%,
maar blijft voor huiseigenaren be
perkt tot iets meer dan vier procent
en voor huurders tot minder dan
een half procent.
Hoewel de commissieleden blij wa
ren met het goede nieuws, hikten de
meesten toch aan tegen de door
burgemeester en wethouders aange
kondigde lastenverzwaring. „De
geste van het rijk is deels een sigaar
uit eigen doos. Want er zijn de laat
ste jaren veel taken doorgeschoven
naar de gemeenten zonder dat daar
bij de benodigde gelden geleverd
zijn", merkte CDA'er J. de Jager op.
Door de afvalstoffenheffing met
20% te verhogen, wordt de verwer
king van het Thoolse vuilnis vol
gend jaar volledig gedekt. „Het is
de laatste stap van een marsroute
die we een aantal jaren geleden
hebben uitgezet. Hopelijk is dit de
laatste verhoging, maar dat hebben
we niet zelf in de hand", aldus wet
houder Moerland. „Voor ons hoef
de die 100% dekking niet, maar we
zijn er. gelukkig mee dat ze nu be
reikt is", zei A. den Haan (PvdA).
SGP'er M. Dijke was dezelfde me
ning toegedaan. De andere commis
sieleden gingen akkoord met de
verhoging, hoewel de 20% voor de
VVD een tegenvaller was. Oor
spronkelijk was 15% het uitgangs
punt, maar door gestegen kosten
zou dat niet toereikend zijn. D66,
CDA en SGP drongen erop aan, de
kosten bij afvalverwerker Olaz in
de gaten te houden. „In zijn begro
ting gaat die vaak uit van te grote
hoeveelheden afval en daardoor
krijg je een hoger tarief dan strikt
noodzakelijk", aldus Dijke. Verho
ging van het rioolrecht met vijf
tientjes was voor niemand een pro
bleem.
Anders lag dat met een aantal ande
re lastenverhogingen, die samen
252.900 gulden moeten opbrengen.
Daartoe zouden volgend jaar de on-
roerende-zaakbelasting en de
scheepvaartrechten met 4,6% moe
ten stijden, de lijkbezorgingsrech-
ten, leges, hondenbelasting en fo
rensenbelasting met 10%. Een ge
middelde verhoging van 5,8%.
De commissie reageerde verdeeld
op de voorstellen. D66 wil geen en
kele heffing méér dan 2% - de
prijsindex - verhogen, de VVD
vindt 2% extra voor de onroerende-
zaakbelasting voldoende en
RPF/GPV zit hier op 2,3%, terwijl
het AOV verhoging afwijst in ver
band met de gevolgen die mensen
dit jaar hebben ondervonden van de
hertaxatie. De VVD wijst een hoge
re hondenbelasting af omdat de op
brengst in de algemene middelen
verdwijnt. De RPF/GPV wil de eer
ste hond van de verhoging uitzon
deren. Verder wil deze partij de le
ges voor de burgerlijke stand niet
verhogen. De drie collegepartijen
SGP, PvdA en CDA gaan met de
voorgestelde verhogingen akkoord.
Maar beide eerstgenoemde partijen
vroegen de wethouder, te bezien of
dit op termijn zo kan doorgaan. En
het CDA riep het college op om te
kijken waar er 'in de eigen keuken'
bezuinigd kan worden. D66 is daar
van ook een voorstander: „Licht het
ambtelijk apparaat door, want de
autonome groei daarvan moet ge
stopt worden", zei J. van den Don
ker. „Ik neig ernaar alle voorgestel
de verhogingen af te wijzen. Want
wanneer u meer dan trendmatig
verhoogt en de kwaliteit verbetert
niet, is er fundamenteel iets mis."
Onderzoek zou volgens hem aan
kunnen tonen of het ambtelijk ap
paraat voldoende efficiënt is.
„Wanneer dat is bereikt, dan ben ik
bereid te zeggen dat de keuzes die u
maakt niet de slechtste zijn", aldus
de D66'er. „U wilt vaak dingen
zonder er geld bij te geven", zei de
wethouder. Meerdere sprekers
toonden zich voorstander van een
trendmatige verhoging in de toe
komst, maar volgens de wethouder
is er dan geen ruimte voor nieuw
beleid. „Daarmee ben ik het niet
eens; u kunt ook ruimte scheppen
door te bezuinigen", reageerde R.
Ravensteijn (VVD). „Oud beleid
inwisselen voor nieuw beleid hoeft
niet altijd een bezuiniging te zijn",
bracht J. de Jager (CDA) naar vo
ren. Moerland gaf aan dat b. en w.
uit de oorspronkelijke investerings
lijst zeven grote projecten doorge
schoven hebben. Hoewel er ook
nog twee ton extra is uitgegeven, is
het gat in de begroting ten opzichte
van mei niet groter geworden. „De
voorgestelde verhoging van de on-
roerende-zaakbelasting is in gul
dens helemaal niet zo groot. En in
vesteringen kun je niet blijven op
schuiven. Voor 1999 verwachten
we een gat van zes ton in de begro
ting", verdedigde de wethouder het
beleid.
Toch wilde ook met het voorstel
om de huurprijs van binnen- en bui
tensportaccommodaties, vereni
gingsgebouwen, peuterspeelzalen
en jeugdhonken - evenals de prijs
van een deel van de zwemgelden -
met 4,6% te verhogen niet iedereen
instemmen. Er moet 22.100 gulden
extra door binnen komen. AOV en
D66 wilden niet verder gaan dan
2%, de VVD wees elke verhoging
af: „Maak een pas op de plaats ge
zien de verhogingen de laatste ja
ren." Van Belzen vond de verho
ging prima, gezien de lage tarieven
ten opzichte van andere gemeenten.
Slechts voor het zwemgeld zou hij
een uitzondering willen maken. Pv
dA en CDA gingen akkoord met het
voorstel. „Als je voorzieningen in
stand wilt houden, zul je moeten
kijken of de bevolking een redelijke
bijdrage betaalt. Een kleine verho
ging is nodig", aldus de wethouder.
De SGP wilde liever eerst een on-
derzoek naar de opzet van een nieu
we tarievenstructuur. Dijke stak
niet onder stoelen of banken, te ver
wachten dat de verhogingen dan
groter zullen uitvallen. „Doe wat
ons betreft maar 10%. Wat kost een
multi-functioneel gebouw niet. En
de sport gaat 22 gulden per inwoner
kosten", betoogde hij. „De SGP on
derschat het nut van de sport in het
algemeen", reageerde Moerland.
Hij beloofde dat b. en w. oog zullen
hebben voor verenigingen die even
tueel in de problemen komen. Een
herhaling van de belofte die zijn
voorganger Van Schetsen deed.
De rijksoverheid zal waarschijn
lijk de leges voor milieuvergun
ningen gaan afschaffen. Ge
meenten krijgen er een vergoe
ding voor in de plaats, terwijl de
maatregel een lastenverlichting
betekent voor het bedrijfsleven.
Tholen krijgt van de milieuver
gunningen 110.000 gulden per
jaar binnen, maar daarmee is
slechts 34% van de kosten ge
dekt. „Ik had juist voor willen
stellen om deze leges 100% kos
tendekkend te maken", reageerde
PvdA'er A. den Haan in de com
missie financiën op de medede
ling van wethouder Moerland.
In Scherpenisse bracht de collecte
voor het Prinses Beatrixfonds
ƒ1055,30 op. In Poortvliet werd
ƒ761,30 opgehaald en in Sint-Maar
tensdijk deed men ruim 1250 gul
den in de collectebussen. Dat is net
iets meer dan vorig jaar. Gevers en
collectanten hartelijk bedankt.
De collecte voor de nierstichting
heeft in Oud-Vossemeer ƒ1371,05
opgebracht. Dat is iets minder dan
vorig jaar. In Poortvliet werd
ƒ1235,95 opgehaald. Gevers en col
lectanten hartelijk bedankt.
In de week van 3 tot en met 8 no
vember wordt er gecollecteerd voor
het Diabetesfonds Nederland. Het
fonds betaalt uit de opbrengst van
de collecte wetenschappelijk onder
zoek naar diabetes (suikerziekte) en
de mogelijke complicaties die zich
kunnen voordoen. Dit jaar wordt er
extra aandacht besteed aan diabetes
en nieraandoeningen. Het Diabetes
fonds heeft echter nog niet overal
voldoende collectanten. Men kan
zich hiervoor opgeven op tel. 033-
4622055.
Een voorlopige tussenstand van de
actiegroep Varkens Nee wijst uit,
dat er 3789 handtekeningen binnen
zijn van inwoners die de komst van
varkensbedrijven afwijzen. De re
sultaten zijn zeer wisselend, afhan
kelijk van de manier van inzame
ling. Zo gingen in St. Maartensdijk
24 vrijwilligers huis-aan-huis op
pad en dat leverde 1369 handteke
ningen op. Maar in Stavenisse,
waar inwoners die de actie onder
steunen hun formulier bij G. de
Moed in de bus moesten stoppen,
waren gisteren slechts 60 handte
keningen binnen. In St. Annaland
waren 23 ophalers ook succesvol
met 1000 handtekeningen, waarbij
er nog vijf straten moesten volgen.
In het dubbel zo grote Tholen wa
ren gisteren 760 handtekeningen
Een betonnen paaltje in de Sint-
Philipslandse Achterstraat is een le
lijke sta-in-de-weg voor vrachtwa
gens die bij de Albert Heijn super
markt moeten lossen. Dat bleek za
terdagmorgen, want chauffeur Rob
Pankow reed er zijn auto op stuk.
Hem was dat niet eerder gebeurd,
maar voor zijn baas - transporton
derneming W. v.d. Sande in Berkel-
Enschot - betekende het het vijfde
schadegeval als gevolg van dit
paaltje. Een stuk uit de bumper en
een kapotte lamp betekenen een
schadepost van een slordige twee
mille. „Je kunt het paaltje niet zien
als je achteruit het terrein naast de
winkel opdraait", vertelt Pankow.
Het paaltje staat tegenover het ter
rein op de stoep, aan de rand van de
straat en naast een aantal parkeer
vakken. „Als het een meter achter
uit stond, zou er niks aan de hand
zijn", aldus de chauffeur. „Maar ie
dere keer als het omgereden wordt,
komt de gemeente het weer keurig
rechtop zetten." Supermarkteige
naar A.P. van der Est heeft plannen
gehad om tegenover zijn winkel ex
tra parkeerplaatsen te maken (daar
door zou het hinderlijke paaltje ver
dwijnen), maar zegt daarvoor geen
toestemming van de gemeente te
krijgen. Hij vindt het vervelend,
want ook andere leveranciers on
dervinden regelmatig schade door
het paaltje. Pankow vertelt dat zijn
baas expres al een kortere vracht
wagen naar Sint-Philipsland stuurt,
want normaal worden de Albert He-
ijn-winkels met grotere vrachtwa
gens bevoorraad. „Straks zegt hij:
los maar gewoon op straat. Dan zou
de Achterstraat enkele uren geblok
keerd zijn en dat zullen de bewo
ners niet waarderen", zegt Pankow.
ontvangen. Daar waren dozen bij
winkeliers neergezet, waar inwo
ners hun formulier in konden depo
neren. St. Philipsland/Anna Jacoba-
polder denkt zeker de 1000 te kun
nen halen na een tussenstand van
ruim 600. „Iets minder dan de helft
van de resultaten van onze 20 men
sen die op pad zijn geweest, moet
nog binnenkomen", zegt mevr. C.
van Splunter. Oud-Vossemeer had
nog niet geteld, maar volgens mevr.
A. Heijdra is de actie daar goed
verlopen. „De meesten reageerden
positief, zo hoorde ik van onze 16
mensen die huis-aan-huis de formu
lieren hebben opgehaald. Slechts
een enkeling was tegen. En van
mensen uit de polder of inwoners
die niet thuis waren, kreeg ik de pa
pieren in de brievenbus." In Poort
vliet en Scherpenisse was niemand
van het actiecomité bereikbaar.
Vluchtelingen. De Raad van Ker
ken Bergen op Zoom houdt woens
dag een voorlichtingsavond over
wat het betekent om vluchteling te
zijn. De avond wordt samen met
Amnesty International georgani
seerd. Medewerkers van een aan
meldcentrum, Vluchtelingenwerk
en Amnesty International lichten
hun werkzaamheden toe. De avond
duurt van acht uur tot half elf en
wordt gehouden in het parochiecen
trum aan de Burg. Stulemeijerlaan
in Bergen op Zoom.
De afdeling Tholen van de Diabe
tesvereniging Nederland organi
seert op maandag 13 oktober in sa
menwerking met het Geneesmid
delteam uit Utrecht een voorlich
tingsavond over diabetes. Deze
avond wordt gehouden in gemeen
schapscentrum Haestinge in Sint-
Maartensdijk en begint om half
acht. Meer dan een kwart miljoen
Nederlanders hebben diabetes (sui
kerziekte). Vooral bij ouderen
neemt de kans op diabetes toe. On
geveer tien procent van de mensen
die ouder zijn dan 65 jaar heeft er
mee te maken. Veel diabetici moe
ten geneesmiddelen gebruiken en
vaak gebruikt men meerdere medi
cijnen (langdurig) tegelijk. In de le
zing 'Verslik u niet: voor mensen
met diabetes' komen diverse vor
men van de ziekte aan de orde en er
wordt gesproken over zorgvuldig
gebruik van geneesmiddelen. Apo
theker Ino Vrede van het Genees
middelteam gaat in op vragen als:
Hoe werken de diverse geneesmid
delen bij diabetes? Welke bijwer
kingen komen regelmatig voor? En
waar moet u op letten als u medicij
nen gebruikt? Daarnaast komt het
contact met de huisarts en met de
apotheker aan de orde. De aanwezi
gen kunnen ook hun vragen stellen.
