Te haastig gemaakte begroting
bleef waterschap achtervolgen
Van een oude boerderij in 't Uuterst Nieuwland
PROVAK
ÏROVAK
De Spetter
en Haestinge
ontheffing
van besluit
„SS®#-"
Klein Duimpje
bij een wel
Donderdag 1 december 1994
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
23
Gebrek aan initiatief en informatie bij basisplan watervoorziening
Haastige spoed, is zelden goed. Dat spreekwoord is ook
het waterschap Tholen opgebroken bij de voorbereiding
van het basisplan watervoorziening. De nieuwe begro
ting voor een eenvoudiger opzet moest in 1990 in 3 tot 4
weken worden gemaakt en die globale becijferingen wer
den later niet bijgesteld. "Er hadden tussentijdse rappor
tages moeten plaatsvinden, maar die terugkoppeling is
niet goed tot zijn recht gekomen", concludeerde register
accountant C.P.M. van Oorschot van VB accountants.
Geen informatie
Elke vergadering
informatie
Geen eigen schuld
Verkaveling en drainage
Geen zwarte pieten
Openbaar
door D. Roozemond
Vanaf 1816 werd 't Groenewoud nu al door één
familie bewoond, zij het dan via de dochter van
de eerste bewoner. Dan breekt het tijdvak aan
dat de laatste Scherpenisse op de boerderij
boert.
Geen gebrek
Binnenzee
tsÊ
rm
V -:,
Uit het dal
Verbouwd
Quick-Grip Snelklem
jggSS^
Wolfcraft Schroefhaak-indraaier
«aatS
Stanley Schaaf
Mini-Master Kabelhaspel
ffggS"*
Ferrock Schroevedraaierset
Mexpol Assortimentsdoos
De commissie openbare werken is
het eens met b. en w. om zo snel
mogelijk een eind te maken aan de
wateroverlast in de peuterspeelzaal
Klein Duimpje in Poortvliet.
Onderzoek heeft uitgewezen dat de
speelzaal last heeft van een hoge
grondwaterstand. Door het hoge
vochtgehalte kan er geen marmo-
leum op de vloer gelegd worden.
Langs de muren en in de hal treedt
schimmelvorming op. Twee peilbui
zen hebben aangetoond dat de hoge
grondwaterstand er de oorzaak van
is dat de peutertjes in een vochtige
ruimte verblijven.
B. en w. stellen voor om een draina
ge aan te leggen aan beide zijden
van de Achterstraat, die aangesloten
kan worden op de hoofddrain in de
Deestraat. Daarmee kan de overlast
verholpen worden.
M.J. Klippel (SGP) vond dat de
wateroverlast in heel de gemeente
maar eens een keer in kaart moest
worden gebracht.
G.J. Hoek (WD) vond het wel een
erg dure materie.
Volgens W.C. van Kempen (CDA)
zit er in de nabijheid van de peuter
speelzaal een wel. "Dat zeggen men
sen uit de buurt. De vloer ligt toch
vrij hoog. Was het niet vantevoren
zichtbaar dat er veel water stond?"
Klippel wilde wel geld uit de pot
voor openbare werken beschikbaar
stellen voor de aanleg van drainage
maar vond dat het geld voor het
opknappen van de vloer (een open
baar gebouw) uit andere bron bekos
tigd moet worden.
Wethouder J. van der Jagt wilde hier
geen antwoord op geven maar vol
gens P. van Belzen (RPF/GPV) is
het duidelijk een zaak van openbare
werken:"We praten over waterover
last. Dat geeft gevolgen. Dat heeft
met het onderhoud van het gebouw
niks te maken."
VB stelde in opdracht van de alge
mene vergadering een onderzoek in
naar de kostenstijging van het basis
plan. De hoofdingelanden waren 22
juni enorm geschrokken: het zoet
water ging van 35 naar 45 gulden
per afgeleide hectare en daar kwam
als opslag voor automatisering nog
5 gulden per ha bij.
De analyse van de accountants
leverde geen malversaties op. Er
was alleen sprake van 'misverstan
den, begripsverwarring en wat onge
lukkig gepresenteerde tussentijdse
informatie.' Volgens Van Oorschot,
die samen met dhr. Cornelisse het
onderzoek had uitgevoerd, was er
'op deelplan-niveau niets aan de
hand.' De moederbegroting in 1990
was de boosdoener van alle verve
lende verrassingen die later volgden.
Daar kwam bij, dat er door begrips
verwarring misverstanden ontston
den over de kosten per ha: er werd
gewerkt met prijs per ha. en bruto-
investeringen. "Omdat de prijs per
ha. is gebaseerd op steeds wisselen
de rentepercentages, heeft dit de
vertroebeling van het inzicht in de
kostenontwikkeling in de hand
gewerkt. Overigens is bij de krediet
aanvraag van deelplan Noord op 3
juli 1992 een onjuiste weergave
gegeven van de kostenstijging per
ha: 60 cent in plaats van ƒ1,55. Op
die 3de juli 1992 bleek, dat de aan
gepaste moederbegroting ruim
schoots werd overschreden. Dit
werd bevestigd bij de kredietbehan
deling van deelplan West op 2 sep
tember 1993."
Van Oorschot sprak over 'een onge
lukkige samenloop van omstandig
heden.' Zo werd er 7 juli 1991 een
extra krediet van 330.000 gulden
beschikbaar gesteld, maar dat
bedrag werd niet meegenomen in de
berekeningen van de basisplankos-
ten. De accountant tikte het dage
lijks bestuur op de vingers, dat voor
26 mei 1994 geen informatie aan de
hoofdingelanden was verstrekt over
de voortschrijdende kostenbeste-
ding in relatie met de daarvoor in de
aangepaste moederbegroting begre
pen bedragen. Van Oorschot toonde
echter ook de algemene vergadering
een gele kaart, want pas op 9 febru
ari 1994 werd naar de kostenontwik
keling van het basisplan gevraagd.
Het renteverlies tijdens de investe
ringen, dat niet door rijkssubsidies
werd gedekt, werd een extra kosten
post, die niet in de aangepaste moe
derbegroting werd meegenomen.
Bij de behandeling van de krediet
aanvraag is hiervan ook geen mel
ding gemaakt. Daarentegen werd de
verkoop van buitendijkse gronden
weer wel meegenomen in de kosten
per ha. De meevallers werden mee
geteld, de tegenvallers niet, maar de
'erg globale opzet van de aangepaste
moederbegroting' was in 1990 de
hoofdoorzaak van de aanzienlijke
overschrijdingen qua hoeveelheden
en prijzen.
De voorzitter van de financiële com
missie van het waterschap, hoofdin-
gelande J. Versluys, concludeerde
woensdagavond, dat er lering
getrokken dient te worden uit de
fouten. "Zowel dagelijks bestuur als
algemene vergadering zijn allebei
een klein beetje verantwoordelijk.
Vanaf nu dient er in elke vergade
ring een vergelijkend overzicht te
worden gepresenteerd van de basis
plan-kosten. Ook moet al het moge
lijke gedaan worden om verdere
kostenstijging van de werken te
voorkomen. Zo zal bijvoorbeeld
overwogen moeten worden of de
financiering van het hele basisplan
(zuid moet nog aanbesteed worden)
nu al veilig gesteld moet worden om
dat als een vast gegeven te kunnen
hanteren." Versluys doelde daarbij
met name op het rentepercentage,
want de steeds wisselende rente
heeft het inzicht in het verleden vol
gens hem heel sterk vertroebeld.
Die conclusie van Versluys kreeg,
na wat discussie, algemene bijval.
Alleen A.A. van Nieuwenhuijzen
bekritiseerde de accountants, dat de
hoofdingelanden pas dit voorjaar
naar de kostenoverschrijdingen zou
den hebben gevraagd. Volgens hem
was dat al op 18 september 1990
gebeurd bij de discussie over het
doorgaan met het basisplan, wat
toen met 23 tegen 10 stemmen werd
aangenomen. "Toen is er afgespro
ken om kostenoverschrijdingen aan
de algemene vergadering te melden.
We waren goed wakker, maar de
informatie is later niet verstrekt en
dat had ongevraagd moeten gebeu
ren!"
H. Venekamp was het met Van
Nieuwenhuijzen eens, dat de alge
mene vergadering geen verwijt
gemaakt moest worden. "Het is geen
kwestie van 'jullie eigen schuld.' Het
dagelijks bestuur had uit zichzelf
met informatie moeten komen over
de kostenoverschrijdingen, al is daar
te weinig naar gevraagd."
Hoofd technische dienst J.A. Dees
gaf twee verklaringen voor de over
schrijdingen. Ten eerste was er van
uitgegaan, dat de basisplan-werken
tegelijk met de ruilverkaveling uit
gevoerd zouden kunnen worden.
"De ervaringen met het basisplan St.
Philipsland werden naar Tholen ver
taald, maar in plan West werkte dat
zeer nadelig uit. Het was heel
wrang, maar in de moederbegroting
was teveel rekening gehouden met
gelijktijdige uitvoering van de ruil
verkaveling. Dat betekende een toe
name van de kunstwerken, wat in
1990 onvoldoende is onderkend."
Als tweede punt noemde Dees de
drainage. Een drainagebuis om de
10 tot 12 meter is een norm die niet
op Tholen toepasbaar bleek. In ver
band met dubbele drainage uit de
periode van de herverkaveling werd
die kostenpost verdubbeld. Zo bleek
ook de norm voor taxaties te laag in
de kleinschalige gebieden, ant
woordde Dees op vragen van D.
Vermaas. Die was erg geschrokken
van de taxatiekosten voor gewassen-
schade e.d. "Daar zijn minimaal
meerdere jaarsalarissen mee
gemoeid."
G. Westerweel wilde geen zwarte
pieten toeschuiven voor de enorme
kostenoverschrijdingen. "De uitvoe
ring van het basisplan watervoorzie
ning is bar tegengevallen, dat is dui
delijk. Er waren een aantal forse
misverstanden en technische tegen
vallers, kortom een samenloop van
omstandigheden. Het zou wanbe
stuur zijn wanneer je met het basis
plan stopt, maar het is wel verstan
dig om tot een behoorlijke rapporta
ge te komen", aldus Westerweel.
P.C.A. Versluijs vond het jammer,
dat de accountants de technische
kant van het werk niet in hun onder
zoek meegenomen hadden. "De
expertise voor het omgaan met aan
nemers was kennelijk niet in huis. In
het technische deel zaten de grootste
kostenoverschrijdingen. De admini
stratieve controle heeft ontbroken.
In 1990 is in korte tijd geforceerd
een begroting gemaakt en dat lever
de natte vingerwerk op. Schattingen,
die later leiden tot de overschrijding
van de moederbegroting met 200%",
zei Versluijs.
Venekamp concludeerde, dat de
algemene vergadering teveel aan het
dagelijks bestuur had overgelaten.
Ongevraagd, onverwijld dienen kos
tenoverschrijdingen voortaan
gemeld te worden.
P. Versluijs wilde nog weten, of het
dagelijks bestuur een conclusie
getrokken had naar aanleiding van
het accountantsrapport, maar dijk
graaf I.C. Hage, die uitsluitend als
technisch voorzitter wilde optreden,
meldde, dat dit nog moest gebeuren.
Hij meende overigens, dat wel met
de opstelling van de algemene ver
gadering ingestemd zou worden.
Over de presentatie van het accoun
tantsrapport verwonderde Vene
kamp zich nog wel. "Ik was ver
baasd toen een ambtenaar van het
waterschap mij belde of het rapport
openbaar gemaakt mocht worden.
Dat is toch vanzelfsprekend. We
zijn vertegenwoordigers van de
bevolking en ook gekozen door de
bevolking. Vreemd dat het zo gelo
pen is", aldus Venekamp. De over
grote meerderheid van de hoofdin
gelanden wilde het rapport niet
openbaar maken, vertelde dijkgraaf
Hage. Venekamp wel en een paar
anderen wilden het onder embargo
aan de pers verstrekken tot zwijg
plicht tot de presentatie door VB
accountants. Woensdagavond beslo
ten de hoofdingelanden unaniem het
rapport vrij te geven en in het open
baar te vergaderen.
De zwembaden De Spetter in Tho
len en Haestinge in Sint-Maartens
dijk hebben van de provincie ont
heffing gekregen van twee artikelen
uit het nieuwe besluit hygiëne en
veiligheid zwemgelegenheden
(BHVZ). Het betreft de rondpomp-
capaciteit en de overloop van de
zwembaden. Op dit moment vol
doen De Spetter en Haestinge niet
aan een aantal artikelen uit het
BHVZ, maar deze winter staat er
een grondige renovatie op het plan.
Het adviesbureau Centrilab voerde
een onderzoek uit en als gevolg
daarvan is ruim drie ton uitgetrok
ken om de pompcapaciteit te verho
gen en de filterinstallaties te ver
nieuwen. De zwembaden moeten
officieel minimaal twee kubieke
meter water per zwemmer per dag
weg kunnen pompen. Dat lukt beide
baden wel, maar binnen een bepaal
de tijd moeten ze ook al het water
ververst kunnen hebben en dat lukt
niet. Ook de overloop van het
zwembad is niet hoog genoeg. Na de
renovatie zullen De Spetter en Haes
tinge aan alle voorwaarden voldoen,
behalve die van de pompcapaciteit
en de overloop. Maar omdat de
waterkwaliteit de laatste jaren goed
was, heeft de gemeente voor beide
zwembaden een ontheffing gekre
gen. Daaraan zijn wel als voorwaar
den verbonden dat de waterkwaliteit
over het hele jaar genomen voldoen
de moet zijn, dat er gemiddeld twee
kubieke meter water per zwemmer
per dag verpompt wordt en dat tij
dens grote drukte elk uur de zuur
graad en het chloorgehalte van het
water gemeten wordt. De renovatie
kost de gemeente, inclusief de reke
ning Van Centrilab, meer dan vier
ton.
Pieter Cornelis Scherpenisse
was te Sint-Annaland geboren
op 12 februari 1889 als zoon
van Cornelis Scherpenisse en
Geertruida Hage. Óp 28 juni
1917 trouwde hij te Poortvliet
van de landerijen en polder
verbeterd, het gebruik van
landbouwmachines en kunst
mest was in opkomst, de tele
foon had zijn intrede gedaan,
sommige boeren stapten van
die duurde van ongeveer 1929
tot 1935. De dreiging van de
Tweede Wereldoorlog werd
voelbaar.
Op 7 januari 1939 overleed de
moeder van de toenmalige
bewoner van 't Groenewoud.
Het was Geertruida Hage,
weduwe van Cornelis Scher
penisse. Zij was de eigenares
se van de hoeve. Op 24 sep
tember 1940 vond de openba
re verkoping en op 1 oktober
de toewijzing van de hofstede
met gronden plaats. De ver
koop vond plaats in twintig
percelen. De percelen 1 t/m 6
en 8 t/m 20 werden door de
een tijdvak van vele weder
waardigheden te zijn. De
Tweede Wereldoorlog zou nog
vier jaar duren, de bewoners
zouden moeten evacueren, de
landerijen worden geïnun
deerd, daarna de opbouw,
weer gevolgd door de waters
nood en tenslotte de herverka
veling.
Vóór men naar de boerderij -
die per 1 maart 1941 was vrij
gekomen - verhuisde, werd er
nog wat verbouwd. De vloeren
bestonden uit rode en blauwe
plavuizen en deze werden
door houten vloeren vervan
gen. De keuken werd wat
het beruchte koele en natte
augustusweer. En daarna
maakte men de eerste, zeer
strenge winter op 't Groene
woud meevDe vorst, die begin
januari 194*2 inviel - met stren
ge, zelfs zeer strenge vorst,
extreme koude, sneeuw, mist
en ijzel - duurde tot half maart.
De oorlog duurde voort. In het
Zeeuwse land was geen
gebrek aan voedsel. Wel aan
andere produkten, zoals kle
ding en schoeisel; die waren
de ijver van sommige zoge
naamde controleurs wist de
bevolking ten eigen nutte en
voor familie en kennissen toch
nog wat graan, vlees en ander
voedsel buiten het gezicht van
de 'ijveraars' te houden.
Al met al hoopte men op deze
wijze de oorlog door te kunnen
komen, maar.... er stond nog
een ander potje op het vuur.
Op woensdag 16 februari 1944
werd bekendgemaakt, dat
onder andere het eiland Tho
len geïnundeerd zou worden
en dat de bewoners moesten
evacueren en proberen elders
onderdak te krijgen. Dat gaf
waren, moesten afgevoerd
worden. Het vee moest ver
zorgd worden en er moest een
plaatsje voor gezocht worden.
Al met al een vreselijke schok,
die ieder moest zien te verwer
ken. Een schok zó groot, dat de
ouderen er heden ten dage
nog over spreken. En 'de eva
cuatie' een mijlpaal in de tijds
bepaling is geworden. Men
spreek over vóór en na de eva
cuatie.
De maatregelen van de bezet-
dient in ere te worden gehou
den. Het vee was elders, ver
spreid op diverse plaatsen in
Nederland, ondergebracht.
Verlangend werd er naar de
bevrijding uitgezien, om weer
te kunnen keren naar eigen
huis en erf. Ondanks het feit
dat de mensen waar men ver
bleef allerhartelijkst waren.
Eindelijk dan, vlak voor Kerst
mis 1944, was het ogenblik
van terugkeer aangebroken.
Bronnen:
Gemeentearchief Tholen,
bevolkingsregisters; burgerlij
ke stand; notariële archieven.
r - -
W*
f
En de boer hij egde voort.
met Lena Adriana van de Vate.
Op 't Groenewoud werden uit
dit huwelijk drie kinderen
geboren, waarvan er één jong
overleed, slechts 13 maanden
oud. Het waren de jaren van en
na de Eerste Wereldoorlog.
Hoewel de leefwijze nog zeer
sober was, begonnen de ver
anderingen, die ongeveer 50
jaar daarvóór schoorvoetend
aangevangen waren, van lie
verlee door te zetten. Wegen
werden verhard, ontwatering
het gebruik van het gerij af en
schaften een auto aan, water
leiding werd aangelegd. Na de
landbouwcrisis, van 1878 tot
1895, kwam men weer uit het
dal omhoog gekropen. Toch
was er op 't Groenewoud nog
maar één waterkraan; en elec-
triciteit ontbrak. In de winter
avonden was het de petro
leumlamp die licht verschafte
en de stallantaarn die gebruikt
werd bij de werkzaamheden in
de schuur, zoals het 'opvoe
ren', het melken of het sluiten
van de deuren enz.
Toen kwam er weer een crisis,
heer A.J.J. Tazelaar voor de
nieuwe bewoner gekocht; en
perceel 7 werd door de toen
malige bewoner P.C. Scherpe
nisse gekocht.
Zo kwam er een eind aan de
bewoning door één familie,
van 1816 tot 1941. De langste
tijd dat één familie de hofstede
bewoonde.
Op 29 april 1941 nemen de
nieuwe bewoners, Andreas
Kloet en gezin, hun intrek in
't Groenewoud. Het zou blijken
't Groenewoud in het zilte nat, 1944.
anders ingericht door het
plaatsen van een houten wand
en het vormen van een bijkeu
ken met aanrecht. Verder bleef
het gebouw onaangetast, met
de prachtige oud-Hollandse
wandtegels en het fraai besne
den houten schot in de slaap
kamer.
Het gezin bestond uit man,
vrouw en drie kinderen. In
1942 werd er nog een zoon op
't Groenewoud geboren.
Dat eerste jaar werd geken
merkt door een warme, droge
zomer, maar juist in de oogst
maand sloeg het weer om in
schaars, 's Nachts werd de rust
menigmaal verstoord door het
overvliegen van honderden
vliegtuigen, het geblaf van
luchtafweergeschut, luchtge
vechten, beschietingen, het
afwerpen van bommen, het
neerstorten van in brand
geschoten vliegtuigen.
Vage geruchten van zeer kwa
lijke praktijken van de bezetter
drongen af en toe tot de bewo
ners door. Soms duidelijker
onderstreept, als het bekende
personen betrof die slachtoffer
waren geworden. Ondanks
een soms wat zielig aandoen-
even een schok! Op 't Groene
woud leefde men helemaal
afgezonderd en zelden zag
men in de polder Duitse mili
tairen, zodat het leek of er
geen bezetting was.
Behalve de emotionele schok
waren er ook vele praktische
bezwaren. Hoe kwam men aan
voldoende middelen van ver
voer, waar vond men een
onderdak? Voor de bewoners
van de boerderijen kwamen
daar nog extra bezwaren bij.
De nog aanwezige landbouw-
produkten, waarvan de aard
appelen veelal ingekuild
ter waren rigoreus. Na de
afkondiging van de evacuatie
werd onmiddellijk begonnen
met het binnenlaten van het
zoute zeewater. En wat eens
vruchtbare akkers en groene
weiden waren, veranderde in
een soort binnenzee waarin
wind en water vrij spel had
den. Bomen, struiken en plan
ten gingen tenonder.
De bewoners van 't Groene
woud vonden van ongeveer
april tot december 1944 een
gastvrij onderdak in Tholen.
De nagedachtenis van dege
nen waar ze in huis kwamen,
Dr. P.J. Bouman, Geschiede
nis van den Zeeuwschen land
bouw.
M.J. Boerendonk, Historische
studie over den Zeeuwschen
landbouw.
Zierikzeesche Nieuwsbode
van 10 september en 5 oktober
1940.
Zeeland 1940-1945; deel 1,
L. W. de Bree; deel 2, Gijs van
der Ham.
Eigen aantekeningen, herin
neringen en overleveringen
oorlog 1940-1945.
Eigen verzameling meteoro
logische gegevens.
Een kleine haspel met een professionele
uitstraling. 10 meter vinyl kabel 3 x 1 qmm.
Normale prijs 41,00 Kadoprijs 34,95
Overzichtelijk en handig voor het opbergen van
schroefjes, boutjes, moertjes of ringetjes.
Metaal met kunststof inzet.
Normale prijs 29,95 Kadoprijs 19,95
Normale prijs 69,50
Kadoprijs 49,50
De meest ideale lijmklem die u zich voor kunt
stellen. 150 mm werklengte. Model 546.
Normale prijs 24,95 Kadoprijs 19,95
Alle schroefhaken en schroefduimen draait u nu
zonder moeite in hout of muurplug.
Normale prijs 19,95 Kadoprijs 14,95
Robuuste stalen schaaf met blauw gelakte zool.
Schaafbreedte 50 mm.
Normale prijs 66,50 Kadoprijs 55,00
-i
