Echtpaar Duijnhouwer op de vlucht
voor bloedig geweld in Ruanda
LEKKER
GOEDKOOP
oh
Welgelegen sneller
vol dan gedacht
Collectanten in het zonnetje
Ambtenaar
gemeentelijke
ontwikkeling
M. Franken
Extra enquête
middenstand
van smalstad
P. v.d. Werff
slaat een zalm
aan de haak
SNV-ers in Scherpenisse onzeker over toekomst
cd Magere yoghurt, QQ
Oorkonden hartstichting voor vijf Poortvlietse dames
pak 1 liter
Donderdag 14 april 1994
50e jaargang no. 22
Het is allemaal nog wat onwezenlijk. Zaterdag zaten ze
nog in het tropische Ruanda. Nu kijken ze uit over de
kale akkers van de Scherpenissepolder. Johan en Heieen
Duijnhouwer-Hennink vluchtten afgelopen weekend met
hun dochtertje Fijke voor de gewelddadigheden in het
Midden-Afrikaanse land. Ze laten hun werk achter,
Ruandese collega's, hun huis met inboedel, een auto en
de hond. Ze weten niet welke toekomst het land tegemoet
gaat. Maar ook hun eigen toekomst is onzeker. In het
ouderlijk huis van Johan aan de Westkerkseweg in Scher
penisse blazen ze uit.
Gespannen en onzeker
Bevoorrechten
Koud en kaal
Belangstelling voor waterfronten
Het gaat redelijk goed met de bedrijventerreinen op Tho
len. De uitgifte van grond in het Thoolse plan Welgele
gen verloopt zelfs sneller dan verwacht. Ook op de
bedrijventerreinen van Sint-Maartensdijk, Sint-Annaland
en Stavenisse werd grond verkocht of in optie gegeven.
Dat werd maandagavond meegedeeld in de commissie
bedrijfsleven.
Albert Heijn
Beter kruispunt
bij Zoetwaterweg
dankzij vertraging
in St. Philipsland
Deze week
Denken dat je de zakjes en collectebus komt ophalen en
verrast worden met een oorkonde van de Nederlandse
hartstichting. Dat overkwam de vijf Poortvlietse dames
C. Jansen-Slootmaker, J. Eikelenboom, R. Krijger-Spe-
ijer, R. Jansen-Quist en R. Hage-Boer. Al tien jaar col
lecteren ze in het dorp voor de hartstichting en dat moest
gewaardeerd worden, vond coördinatrice Rina Bolier-
Geuze. Zij en haar man Dirk kregen eerder dit jaar een
zilveren hanger en speld wegens hun verdiensten.
Knopen
De 27-jarige Mark Franken uit Ber
gen op Zoom is de opvolger van
ambtenaar C. Nuyten die onlangs op
de afdeling gemeentelijke ontwikke
ling van de gemeente Tholen ver
trok. Onderzoek wees uit dat Nuyten
eigenlijk zo'n twee banen vervulde.
Daarom is er wat geschoven met
taken. Ruimtelijke ordening en de
milieutaak verhuisden binnen het
bureau juridische zaken. Daardoor
krijgt Franken nu recreatie en toeris
me, economische zaken en onroe
rende zaken op zijn bord. Daarvan
neemt economische zaken iets meer
dan de helft van de tijd in beslag. Op
maandag 18 april gaat Franken aan
de slag.
Er komt een aanvullende enquête op
het onderzoek van de middenstands
vereniging Smalstad uit Sint-Maar
tensdijk. De gemeente, die de
enquête deels financierde, had op
een aantal punten kritiek. Die kwam
naar voren in een gesprek met de
onderzoekers en de middenstands
vereniging. Dat zei wethouder J.
Versluys maandagavond in de ver
gadering van de commissie bedrijfs
leven.
De gemeente vond een aantal gebre
ken. Zo was weliswaar de bevolking
van Sint-Maartensdijk, Stavenisse
en Scherpenisse geënquêteerd, maar
de recreanten bij Gorishoek waren
vergeten. Dat vindt het gemeentebe
stuur een manco. Daarom wordt er
nu onder de toeristen alsnog een
enquête gehouden. Daarnaast waren
in het vorige onderzoek oude inko-
mensgegevens van de Sint-Maar-
tensdijkse bevolking gebruikt. Nu
zijn er nieuwe voorhanden en die
zullen meteen worden verwerkt.
Ook moet er gekeken worden naar
de situatie van de weekmarkt.
Omdat de recreanten worden onder
vraagd, zal het resultaat pas na het
toeristenseizoen bekend gemaakt
worden. De vragen zijn in overleg
met Smalstad en de campinghouders
opgesteld. Met Pinksteren begint de
eerste vragenronde onder zowel vas
te als tijdelijke campinggasten.
Commissielid en campinghouder H.
Zwikker verzorgt de enquêtering.
Hij deelde mee dat de vragen schrif
telijk zullen worden gesteld, of
mondeling door scholieren.
Piet van der Werff uit Scherpenisse
wist maandagavond niet wat hij zag
toen hij in de schemering bij Goris
hoek zijn hengel ophaalde. Dik
anderhalf uur had hij staan vissen
zonder iets te vangen, maar nu werd
er flink getrokken. Voorzichtig haal
de hij, samen met zijn broer, een
enorme vis op de kant. Wat voor vis
het was, wisten ze niet. Voorzitter
Rien Anemaet van hengelsportver
eniging De Zeebaars dacht aan een
zeeforel, maar een visboer gaf uit
komst: Van der Werff had een zalm
gevangen. Met een lengte van 63
centimeter en een gewicht van 2,8
kilo betekende het meteen ook een
recordvangst, hoorde Van der Werfs
vader toen deze de vangst officieel
aanmeldde.
"Ik vind het prachtig", vertelt Van
der Werff. "Maar ik begrijp niet dat
je zo'n vis vanaf de kant kunt van
gen, en dan nog wel bij afgaand
water." Wat hij met de zalm gaat
doen, weet hij nog niet. "Ik ben zelf
niet zo'n visliefhebber, heb liever
garnalen of een nieuwe haring."
Het echtpaar Duijnhouwer veilig aan de Westkerksedijk.
Maandagochtend kwamen ze op
Schiphol aan met een groep van 26
collega's van de stichting Neder
landse vrijwilligers (SNV). Ze wer
den opgewacht door familie en
vrienden. Maar ook door een horde
journalisten, fotografen en televisie
ploegen. "Te veel pers. We waren
allemaal emotioneel. Als er iemand
huilend bij een vader of moeder op
de schouder viel, dan doken de foto
grafen er bovenop. Niet netjes," zegt
Heieen. Haar ouders waren op
bezoek in Ruanda omdat ze hun
kleinkind van 51/2 maand oud nog
niet hadden gezien. Ze zouden zater
dag terugkeren. Maar de dramati
sche gebeurtenissen stelden hun ver
trek uit. De bloedige onlusten
begonnen na de dood van de presi
denten Juvenal Habyarimana van
Ruanda en Cypriën Ntaryamira van
Burundi vorige week woensdag. Het
vliegtuig met beide staatshoofden
stortte in de Ruandese hoofdstad
Kigali neer. Aangenomen wordt dat
het door een raket is neergehaald. Er
braken gevechten uit tussen de rege
ringstroepen (voornamelijk Hutu's,
85% van de bevolking) en de aan
hangers van het Ruandees patriot
tisch front (RPF) van de Tutsi's
(14% van de bevolking). Tien Belgi
sche VN-militairen werden gedood.
Ook de Ruandese premier en negen
tien Ruandese geestelijken'kwamen
om. Geschat wordt dat er intussen
twintigduizend doden zijn gevallen.
Johan:"Er waren al spanningen. Vijf
weken geleden is er een minister
vermoord. Als reactie daarop werd
het hoofd van een etnische Hutu par
tij om het leven gebracht. Er is nie
mand die het opeist. Net zoals nu.
De oorzaak van het vliegtuigonge
val wordt nooit bekend."
Het echtpaar Duijnhouwer woonde
ongeveer vijftig kilometer ten zui
den van Kigali in het dorp Byimana.
Ze werkten sinds twee jaar allebei in
een streekontwikkelingsproject van
De aanbieding geldt t/m zaterdag 16 april a.s..
's Lands grootste kruidenier blijft op de kleintjes letten.
Advertentie I.M.
de SNV. Samen met kleine groepen
boeren probeerden ze er de levens
omstandigheden te verbeteren. Door
ondersteuning te geven aan de ini
tiatieven van de boeren in de vis-
teelt, groenteteelt, geitenhouderij
en kunstnijverheid. Duijnhouwer
noemt de recente ontwikkelingen
rampzalig. "De situatie was al
slecht. Het land ziet er prachtig uit
met al die groene heuvels maar dat
groen is bedrieglijk. Een dagloon
van een landarbeider is maar 80
francs. Voor een mand zoete aardap
pelen moet hij 350 francs betalen. Er
is geen werk. En er is nauwelijks
voedsel vanwege de droogte. Er is
geen zaaizaad. Er zijn bovendien
nog eens 300.000 vluchtelingen uit
Burundi. En nu dit nog eens er
bovenop."
Het echtpaar hoorde donderdagoch
tend van hun bewaker dat de presi
denten waren omgekomen. He-
leen:"We zouden naar het werk
gaan. Maar dit was iets heel bijzon
ders. Dus bleven we thuis." Omdat
ze geen telefoon hadden probeerden
ze via hun Belgische buren te weten
te komen wat er precies aan de hand
was. Via hun radio slaagden ze erin
de SNV-coördinator te bereiken.
"We kregen het advies om thuis te
blijven en ons niet op de weg te
begeven. De situatie was gespannen
en onzeker."
Vrijdag werd er in het dorp gewoon
markt gehouden. Heleen:"We had
den volop groente ingeslagen. We
luisterden thuis naar de BBC en de
Franse en de Nederlandse radio. We
hoorden zwaar geschut in Kigali.
Mijn ouders dachten dat het onweer
was. We vermoedden dat er vrien
den in de knel zaten die in de betere
wijk van de stad woonden."
Johan: "In de nacht van vrijdag op
zaterdag hoorden we de Hercules
vliegtuigen overkomen. Daar zaten
Franse troepen in. Om zeven uur 's
ochtends heb ik gebeld met de coör
dinator. Die zei dat we om half tien
aan de weg moesten staan om naar
Bujumbura in het buurland Burundi
te gaan."
Ze namen afscheid van het perso
neel, de bewaker en het dienstmeisje
èn van hun Belgische buren. In kon
vooi vertrokken de Duijnhouwers
richting grens. Onderweg kwamen
er steeds meer auto's bij. Een lange
stoet van zeventig voertuigen met
Nederlanders, Amerikanen, Zwit
sers en Duitsers. Heieen: "We heb
ben zelf geen moeilijkheden gehad.
Maar mensen uit het westen waren
bedreigd door jonge jongens met
knuppels."
Het gebied waar het stel werkte,
staat bekend als rustig. Johan: "Er
zijn veël gemengde huwelijken. Er
is wel een machtsstrijd maar er zijn
geen tegenstellingen. Er is niet
gemoord. In het noorden wel. Daar
bestonden Hutu-koninkrijkjes. De
Belgen regeerden het land via de
Tutsi's door hen te bevoorrechten.
Die kregen een opleiding en grond
en op die manier een voorsprong op
de Hutu's."
De haat tussen de Hutu's en de Tut
si's bestaat al lang in Ruanda. Regel
matig komt het tot uitbarsting. De
vermoorde Hutu-president probeer
de om de tegenstellingen tussen bei
de stammen te overbruggen door de
Tutsi's enige invloed te geven in de
regering. Maar een inval van Tutsi's
in 1991 vanuit het buurland Oegan
da gooide roet in het eten. Vanaf die
tijd zijn de stammen tegen elkaar
opgezet. Vorig jaar werd onder druk
van de internationale gemeenschap
een vredesaccoord getekend. De VN
zou toezien op de uitvoering.
Johan:"Daar waren ze nog steeds
mee bezig. Politieke partijen zijn er
in naam, maar waar ze voor staan
weten de mensen niet." Volgens
Duijnhouwer is de strijd 4n Ruanda
geen politieke kwestie maar een
strijd om de macht.
Vrijdagavond om acht uur kwamen
ze in een hotel in Bujumbura aan.
Tijdens een bijeenkomst zondag
ochtend met de Nederlandse consul
was nog niets zeker. Johan:"Midden
op de dag kregen we te horen dat we
in een half uur moesten vertrekken
naar het vliegveld. Sommigen
waren op weg om eten te kopen. Die
heb ik allemaal inderhaast opge
trommeld."
Een Boeing 737 bracht de evacuées
(89 Belgen en 26 Nederlanders) via
Khartoum en Athene naar Brussel
waar ze maandagochtend om vier
uur aankwamen. "We werden heel
goed opgevangen door Sabena. Het
was vijf graden. We kregen dekens
en een ontbijt. Er stond een militaire
bus klaar en twee ambulances."
Vandaar vlogen ze naar Schiphol
waar Johan voor het acht uur jour
naal van de NOS televisie zijn ver
haal deed. De SNV had een ruimte
gehuurd om wat na te praten en van
elkaar afscheid te nemen. He-
leen:"Ieder ging zijns weegs."
Johan vindt het leuk om Scherpenis
se weer terug te zien. "Het is wel
koud en kaal. Normaal gesproken
kom je hier op vakantie maar nu sta
je er opeens."
Het echtpaar had een contract van
drie jaar. Dat wilden ze met een jaar
verlengen. De financiering was
rond. Maar volgens Johan ziet het er
niet naar uit dat de SNV in Ruanda
doorgaat met de ontwikkelingspro
jecten. "SNV kan ons ontslaan om
projectmatige redenen. De onveilig
heid is zo'n reden. Ze proberen dan
wel ander werk voor je te zoeken."
Het echtpaar heeft een zwaar hoofd
in de toekomst van het Ruandees
personeel van de SNV. Heieen: "Er
werken veel Tutsi's bij. Die zijn of
worden vermoord door de Hutu's."
Ze verwachten dat de in Oeganda
opgeleide RPF-rebellen Kigali zul
len innemen. "Dan zullen ze de
jeugdmilities van de Hutu's liquide
ren omdat die Tutsi's hebben ver
moord." De aanwezigheid van VN-
soldaten tempert de gemoederen
volgens Johan wel. "Maar ze hebben
te weinig mandaat. En de Belgen
worden door de Ruandezen als partij
gezien, als pro Tutsi, pro rebellen."
Het echtpaar zou wel terug willen
maar ziet daar voorlopig geen kans
toe. Johan: "De bewaker houdt onze
spullen in de gaten. We hebben
gezegd dat hij op de vlucht moet.
gaan als het onveilig wordt."
De boeren met wie ze gewerkt heb
ben, kunnen volgens het echtpaar
hun zaakjes voortzetten. He-
leen:"Onze aanpak sluit aan bij wat
de mensen zelf willen. Dat probeer
je te ondersteunen. Je zoekt samen
.aar organisaties die voor hen van
belang zijn voor de verkoop van
honing of kunstnijverheidsproduc-
ten. Ze leren hoe ze een kasboek bij
moeten houden. Dat verleren ze
niet. Dat gaat gewoon door."
"Het industrieterrein Slabbecoorn-
polder in Tholen is vol", zei wethou
der J. Versluys. "In Welgelegen is
tot nu toe 1,75 hectare grond ver
kocht waarvan een groot deel aan
Van der Harst koeltechniek en inte-
rieurbouw. Verder is er nog eens 4
hectare in optie gegeven. Lang niet
alle grond die in optie is genomen,
zal ook echt worden gekocht, maar
we zijn toch al eerder aan de tweede
fase toe. Met name de strook voor
kleine bedrijven raakt snel uitgeput.
Een vervolg is daarom in zicht."
In Sint-Maartensdijk zijn drie opties
weggeven voor in totaal 7000 vier
kante meter. Op het terrein in Sint-
Annaland zijn twee stukken grond
verkocht en één in optie gegeven.
Versluys was bijzonder in zijn nop
jes met de verkoop van 1500 vier
kante meter grond aan de Pilootweg
in Stavenisse aan constructiebedrijf
Van Dijke.
Verder deelde Versluys mee dat er
veel belangstelling bestaat bij pro
jectontwikkelaars voor het water
front Tholen. De gemeente heeft
besloten ze één voor één hun plan te
laten ontwikkelen. Commissielid
P.K.M. Stouten vroeg zich af of de
nieuwbouw van Albert Heijn aan
het Slachtveld geen belemmering
vormt voor deze plannen wat betreft
het gezicht op het stadje Tholen.
Versluys wees dit van de hand. "Dat
is zo subjectief. De een vindt dit
mooi, de ander dat. Voor dit project
zal het geen belemmering zijn.
Bovendien hebben we de ontwikke
laars op de nieuwbouw van Albert
Heijn gewezen", zei de wethouder.
Ook het waterfront Sint-Annaland
heeft de belangstelling van project
ontwikkelaars. Gorishoek niet, vol
gens Versluys: "Maar de gemeente
raad is ook niet zo positief over
meer recreatie in dat gebied."
Door vertragingen in St. Philipsland
kunnen er in de ruilverkavelings-
blokken St. Annaland en Stavenisse
geplande werken vervroegd uitge
voerd worden. De landinrichtings-
dienst heeft zowel geld als man
kracht beschikbaar voor verbetering
van het kruispunt Winkelzeese-
weg/Zoetwaterweg, bermverbre
ding Jan Karelsweg en Veerweg,
plaatsing stuw in de Van Haaften-
polder en aanleg van een waterloop
in de Margarethapolder en een dui
ker in de Stoofdijk. Van het water
schap Tholen vergt dat 122.000 gul
den: 57 mille voor wegen werken en
65 mille voor waterbeheersing. Er
was alleen geld geraamd voor de
stuw: 17.500 gulden. Door de
meningsverschillen over de grond
prijs tussen de landinrichtingscom
missie en Bureau Beheer Land
bouwgronden kunnen de geplande
grondaankopen aan de Noorddijk en
Noordweg in St. Philipsland (21.000
gulden) en de bermverbreding bij
die twee wegen (150.000 gulden)
voorlopig geen doorgang vinden.
Feike ter Velde in Tholen: Binnen
in ons leeft een monster
Koopjesjagers slaan slag op eerste
Thoolse snuffelmarkt
Oud-Sint-Philipslander W.A.
Ligtendag haalt bul
Hemi in Halsteren mag voor
Koopman geen verslaving worden
Snelheid verkeer bij Brugstraat in
Sint-Annaland moet omlaag
Wethouder De Jager over bezwa
ren tegen varkensstal: Op de man
spelen is niet fair
Gemeentebestuur houdt vast aan
afstoten onderhoud sportaccom
modaties
Keyboard en saxofoon favoriet,
viool in opmars op muziekschool
Remco Geuze jeugdkampioen
kustvissen met negen botjes
Schooldammers Ter Tolne naar
landelijke finale
Winst tegen Seolto is laatste stro
halm voor Noad '67
VRAAG DE BAKKER HOE DE
KRAKELINGEN SMAKEN, HU
WEET HET NIET
Dit nummer bestaat uit
20 pagina's
Van de collectanten voor de hartstichting in Poortvliet zijn er zeven al tien jaar actief.
Vreemd vonden de dames het wel
tiat ze aan de vooravond van de col
lecte zelf in de Burgemeet de bus
moesten ophalen. Maar vragen wer
den niet gesteld en op de afgespro
ken tijd meldden ze zich. Inclusief I.
van den Boogaart en R. Lisseveld,
die nog niet aan hun tweede lustrum
toe zijn. Enkelen bleken toch wel
een vermoeden te hebben, en dat
werd bevestigd door mevrouw
Bolier die ieder een oorkonde over
handigde.
Het echtpaar Bolier nam de coördi
natie van de collecte in Poortvliet in
1983 over van J. van der Maas. Via
de damesgroep van gymvereniging
Excelsior werden collectanten
gezocht. De opbrengst verdrievou
digde dat eerste jaar en schommelt
op dit moment tussen de 1350 en
1400 gulden.
"Het is een prettige collecte om te
doen, want de mensen horen nogal
eens over hartpatiënten en ze ken
nen de stichting", zegt mevrouw
Krijger. Maar dat garandeert niet
altijd een gulle gave, blijkt uit de
woorden van mevrouw Bolier.
"Ieder jaar weer vind je knopen bij
het leegmaken van de zakjes." En er
zijn mensen die, als de collectante
langskomt, gewoon in hun stoel blij
ven zitten; niet de moeite nemen
naar de deur te komen. 'Terwijl we
toch niet voor onszelf om geld vra
gen", merkt een van de dames op.
Afgezaagd is inmiddels ook de
smoes van mensen dat ze hun gift
juist met een acceptgirokaart hebben
overgemaakt; de hartstichting ver
spreidt de girokaarten al enkele
jaren wat later dan de collecteweek.
Al die jaren heeft ieder van de
dames dezelfde wijk gehouden. "Als
ze je zien, weten de mensen al waar
voor je komt." Naast een stukje inzet
voor het goede doel, vinden de
dames ook de sociale contacten
belangrijk. Een praatje maken, soms
zelfs even binnen komen, ze zouden
het niet graag missen. De meesten
lopen ook nog voor een andere col
lecte. "Je komt bij mensen die de
hele dag niemand zien. Daar ben je
zomaar niet weg", zegt mevrouw
Krijger.
De ene collectante doet haar wijk in
één dag, de ander is er drie avonden
voor op pad. Steeds vaker wordt
overdag niemand thuis getroffen. De
avonduren bieden uitkomst, en de
uren zo tegen etenstijd. Het echtpaar
Bolier - dat ook de plaatselijke col
lecte voor de sportgehandicapten
coördineert - haalt zelf de zakjes op
in de polders rond het dorp.
Vanaf 18 april gaan in Poortvliet,
maar ook op de rest van Tholen en
Sint-Philipsland - de collectanten
weer op pad voor de hartstichting.
De collecte duurt tot 24 april.