'Een vitamine voor de motivatie'
Monumentendag op Tholen
is een doorslaand succes
Stellingname
Schoolhistorie Flupland
Directeur over uitbreiding KonJulianaschool St.-Philipsland
Besparing van
energie met
lampenactie
Zeeland 40-45
verschijnt in
het voorjaar
Negentig procent bezoekers uit de eigen gemeente
Donderdag 14 september 1989
EENDRACHTBODE, DE THOOLSE COURANT
11
CDA en SGP
Stuurloos
Nutteloos
Op feestelijke wijze is de uitbreiding van de Kon. Ju
lianaschool in Sint-Philipsland geopend door burge
meester T.A. Vogel. Daarmee is de laatste basisschool
op het eiland onder één dak gekomen. "Dit gebouw
is voor ons een vitamine voor de motivatie, voor zowel
personeel als leerlingen," zei directeur C. van 't Hof.
Moraal
Vouwwanden
Sleutel
Eigen gezicht
Gs geen bezwaar
tegen windmolens
Sint-Philipsland
Commissaris hoort interne discussie aan
B en W van Tholen bleken geen gelukkige keuze ge
daan te lebben om een omstreden onderwerp als de
zoet watervoorziening aan de commissaris voor te leg
gen. Van Gorsel(VVD) en Van Kempen(CDA) vielen
het college af, zodat Boertien een verdeeld Thools huis
aantrof.
Jammer
ZLM
De derde Open Monumentendag heeft op Tholen veel mensen op de been gebracht
die een kijkje kwamen nemen in één van de dertien monumenten die voor het pu
bliek toegankelijk waren. Gemeentevoor lichter P. Bakx spreekt van een
'doorslaand succes'."Er is sprake geweest van een redelijke tot zeer grote belangstel
ling." Bakx wijst op het grote aantal bezoekers voor onder meer het voormalige
stadhuis (135) en de Grote kerk in Tholen (300), de Maartenskerk in Sint-
Maartensdijk (250) en de Nederlands Hervormde Kerk (175) en molen 'De Koren
bloem' (75) in Scherpenisse. In Stavenisse bezochten 45 mensen de molen, waaron
der Engelsen, Zwitsers en Duitsers.
Variatie
Woord." Volgens Van 't Hof moet
de kinderen gewezen worden op
de noodzaak van waarachtige be
kering.
De directeur ging ook in op het
VERVOLG VAN PAG. 1
Die verhalen hebben geleid tot di
verse steunbetuigingen voor het
standpunt van burgemeester T.A.
Vogel en de meerderheid van de
gemeenteraad. 'Proficiat, einde
lijk iemand die stelling neemt te
gen de verloedering', schrijft er
iemand. "Zowel hulpverleners als
huismoeders en mensen uit de we
tenschap en de politiek hebben ge
reageerd", stelt de burgemeester
met voldoening vast.
'Ons CDA en uw SGP zouden
schouder aan schouder moeten
staan', schrijft iemand uit Eind
hoven. Voor Vogel een bewijs, dat
het bezwaar tegen de aidsvoor-
lichting heus niet alleen beperkt
blijft tot Zeeuwse orthodox-
christelijke politieke kringen, zo
als sommigen suggeren.
Volgens het gemeentebestuur van
St. Philipsland zijn het monoga
me huwelijk en een verantwoorde
levenswijze de beste waarborgen
tegen geslachtsziekten en aids. Dit
komt in de voorlichting door de
GGD niet of onvoldoende tot uit
drukking, aldus de meerderheid
van de gemeenteraad in de
augustus-vergadering.
De burgemeester constateert, dat
de bezwaren in veel bredere kring
leven. 'Probeer eerst de basis te
verbeteren, daarna is symptoom
bestrijding misschien toch nog
nodig', laat een briefschrijver we
ten. 'Eindelijk een zinnige hou
ding in een stuurloze situatie',
zegt een ander.
Vogel vindt de verspreiding van
bierviltjes in Zeeuwse horecabe
drijven met de tekst 'Samen naar
de disco? Ja! Maar dan met een
condoom' door de GGD een 'kil
le, materialistische benadering'.
Dat suggereert volgens hem het
aanvaarden van geslachtsgemeen
schap onder de jeugd met wisse
lende mensen als een normale
zaak. "Dit is echter gewoon van
de gekke, het is een voorbeeld hoe
het niet moet", zegt de burge
meester.
Hij noemt de bierviltjesactie van
de GGD 'nutteloze propaganda
voor het kwaad'. "We zijn voor
voorlichting, nog meer zelfs,
maar dit is het paard achter de
wagen spannen. We moeten de
bron aanpakken, de moraal ver
anderen en niet aan symptoom
bestrijding doen. Daar is veel
onvrede over, zo heb ik uit de brie
ven ook gemerkt. 'Wie heeft het
recht om mijn kinderen een kijk
op het leven te geven dat niet meer
inhoudt dan een liefdeloze bevre
diging van de eigen behoeften',
schrijft één van de mensen die ons
hun steun betuigden. Het leeft ge
woon, ook bij pedagogen en chi
rurgen in het Brabantse, mensen
uit het vak. We kregen zelfs een
brief uit Luxemburg."
B en W van St. Philipsland heb
ben besloten een bloemlezing uit
de brieven naar de GGD te sturen
en in afschrift te zenden aan alle
Zeeuwse gemeenteraden.
Burgemeester Vogel had er het boek van archivaris H. Uil op na
gelezen om iets over de geschiedenis van het onderwijs in Sint-
Philipsland te vertellen.
De eerste onderwijzer kwam in 1657 in het dorp. In die tijd wer
den ze beroepen door het collegium qualificatum (kerkeraad,
ambachtsheren en dorpsbestuur). Aanvankelijk kreeg de
meester geen salaris en moest de kost verdienen met bijbaantjes
als voorzanger, klokkenluider en kerkschoonhouder. Na het ge
reedkomen van de n.h. kerk in 1668 werd daar school gehouden,
later werd ergens een kamer gehuurd en vanaf 1673 was de
schoolmeesterswoning tevens klaslokaal. Banken en tafels
moest de meester zelf maken. Pas in 1726 kwam er een echt
schoollokaal, dat werd gehuurd in het pand van de school
meester. Daar hield deze trouwens ook herberg en vergaderden
de dorpsnotabelen.
In 1742 werd tegen de kerk een schoolgebouwtje gebouwd. De
school had sindsdien een duidelijk christelijke signatuur. In
1830 kreeg Cornelis Geense opdracht voor 2150 gulden een
nieuw schoolgebouw te bouwen. Maar rond 1860 komt er, als
gevolg van de kerkelijke afscheiding, een christelijke school. De
ze groeit ten koste van de openbare school, wat de gemeente
voor financiële problemen stelde. Burgemeester Del Campo
loste dat op door de meester van de openbare school met pen
sioen te sturen en de meester van de christelijke school als zijn
opvolger te benoemen. Ook het schoolgebouw werd gehuurd en
per 1 januari 1862 opengesteld als openbare school mét een
sterk christelijk karakter.
Op 2 april 1885 werd een nieuw schoolgebouw geopend, die in
1917 ingrijpend werd verbouwd. Kort na de oorlog werd op
nieuw een christelijke school opgericht, die op 1 april 1949
startte. In 1953 werd de school verwoest en kregen de kinderen
les in het gemeentehuis (openbare school) en in het kerkgebouw
van de Geref. Gem. en de consistorie van de Oud-Geref. Gem.
(chr. school). Op 1 oktober 1954 opende minister Cals de nieu
we Kon. Julianaschool. Nadat in 1978 de openbare school De
Luijster was geopend, gebeurde datzelfde op 19 maart 1982 met
de nieuwgebouwde Kon. Julianaschool.
Hij vervolgde, er van overtuigd te
zijn dat bij goed onderwijs meer
komt kijken dan alleen huis
vesting. "Het moet in de eerste
plaats gebaseerd zijn op Gods
werken in teamverband. Hij
noemde dat een kenmerk van de
basisschool. "Een goede sfeer is
ook een basis voor de basisschool
en voor gezonde samenwerking.
127, waarmee hij de bijeenkomst
had geopend. Daarin troffen hem
de woorden 'bouwen', 'tevergeefs'
en 'wachters'. 'Bouwen' vertaalde
hij in figuurlijke zin als het mee
bouwen aan de vorming van een
kind. 'Tevergeefs' had betrekking
op het alles zelf willen doen, zon
der God als leidsman. "We moe
ten ons laten leiden door een
bestek, de Bijbel," aldus Geluk.
Met 'wachters' bedoelde hij de
ouders, het personeel en bestuur
van de school, die moeten waken
voor de dreigende vervlakking in
de samenleving.
Burgemeester Vogel ging in op de
moeite, die de integratie van de
basisschool heeft gekost. Er is
vanaf de opening van de school' in
1982 aan gewerkt, maar pas vijf
jaar later kwam de toestemming.
"Wij hopen dat door de geboden
mogelijkheden qua accomodatie
het te geven onderwijs in kwaliteit
optimaal zal zijn," aldus Vogel.
Over de taak van het personeel zei
hij: "Men zal de kinderen een
stukje moraal moeten bijbrengen
over het omgaan met de ander,
het omgaan met de natuur, met de
schepping, dat ze het verschil tus
sen mijn en dijn en tussen goed en
kwaad leren. U hebt ze te wape
nen en te harnassen voor hun
plaats straks in het volle leven. U
hebt ze een kijk op het leven aan
te leren die verder gaat dan een
liefdeloze bevrediging van eigen
behoeften. U hebt ze te leren heel
te laten wat God als heel bedoeld
heeft. Dat is goed onderwijs."
De burgemeester vertelde ook dat
zowel met architect W.J. Wols als
aannemer Uytdewilligen druk
overleg was gevoerd, omdat het
niet eenvoudig was de bouw uit te
voeren binnen het beschikbare
budget. "Hartelijk dank voor uw
loyale opstellingen," zei Vogel, die
uitvoerder De Raat nog afzonder
lijk bedankte. Aannemer
G.P.A.M. Uytdewilligen bedankte
de leerkrachten voor de medewer
king tijdens de bouw en tevens de
onderaannemers schildersbedrijf
Geluk en Delta-techniek.
De inspectrice voor het basison
derwijs, mevrouw drs. A.A.
Kolste, omschreef basisonderwijs
als het vormgeven aan een andere
visie binnen het onderwijs. "Het
is echt een mijlpaal, ook onder
wijskundig. 'n Integratie afsluiten
betekent dat er volgens die ideeën
gewerkt wordt." In de Kon. Julia
naschool vond ze vooral het flexi
bel omgaan met ruimten een
kenmerk van verandering. Door
vouwwanden kunnen diverse
ruimten bij elkaar worden getrok
ken. Ook meende de inspectrice,
dat de kleinste kinderen in de
school er echt bijhoren. "We wil
len graag dat één plus één één
blijft, één wordt."
De bijeenkomst werd gesloten
door hervormd predikant ds. J.H.
Lammers. Hij sprak over de sa
menhang tussen gezin, school en
Gadegeslagen door de leerlingen van de Kon. Julianaschool houdt burgemeester T.A. Vogel van Sint-Philipsland de sleutel gereea
om de - met kleurig papier beplakte - deur van het gebouw open te maken en daarmee de uitbreiding van de school officieel te openen.
kerk en waarschuwde voor de on
verschilligheid in de samenleving.
Verder ging hij in op Hebreën 11.
Behalve de sprekers waren op de
bijeenkomst ondermeer aanwezig
wethouder A. Kosten, raadslid L.
den Engelsman, bestuursleden,
personeel, vertegenwoordigers van
andere plaatselijke scholen en van
de Oud Gereformeerde, Gerefor
meerde en Hervormde Gemeenten
en de heer C. Egas namens de
protestants-christelijke rayon
schoolraad. Wethouder L. Walpot
was verhinderd.
Voor de opening van de school
was door de kinderen een speciaal
lied ingestudeerd. Terwijl ze dat
op de speelplaats zongen, kropen
de kleuters door het gat van een
reuzensleutel, daarbij veelal ge
hinderd door hun hoge feestmut-
sen. De reuzensleutel werd
vervolgens gebroken en daaruit
kwam de sleutel van de school.
Die werd door de jongste leerling,
de vierjarige Marijn van 't Hof,
aangeboden aan de burgemeester.
Die opende vervolgens met de
sleutel een deur, waardoor de offi
ciële opening een feit was. Voor
zijn medewerking kreeg hij een in
gelijste oude prent van Zeeland.
Juf Krijger van groep 1 en 2 kreeg
van het gemeentebestuur symbo
lisch de school overhandigd in de
vorm van een speelgoed gebouw.
Daarnaast nog speelgoed dokters
attributen. Directeur Van 't Hof
had een ingelijste foto van alle
leerlingen en de aannemer over
handigde voorzitter Geluk een en
veloppe met inhoud voor de
aanschaf van leermiddelen.
De Kon. Julianaschool, die 135
leerlingen telt, werd uitgebreid
met een speellokaal en een werk
lokaal. Verder een nieuw stuk
speelplein, zandbak en buiten
berging.
Die samenwerking is nodig bij het
al of niet invoeren van vernieu
wingen. Vernieuwing blijft ook
voor onze reformatorische school
een uitdaging. Binnen de kaders
van de levensbeschouwelijke uit
gangspunten streven we ernaar al
lerlei veranderingen in te voeren
die uiteindelijk moeten leiden tot
aanwijsbare verbeteringen." Daar
bij zijn twee dingen nodig: waak
zaamheid en werkzaamheid.
"Ik vind dat de Kon. Juliana
school in toenemende mate een ei
gen gezicht krijgt, een eigen kleur,
eigen werkwijze en eigen atmos
feer." Van 't Hof illustreerde dat
met enkele voorbeelden, zoals het
werken in hoeken, niveau-groepen
en - wat binnen enkele weken gaat
gebeuren - het maken van 'doe-
dozen'. Hij sprak de wens uit dat
de woorden uit Jesaja 34:16 het
richtsnoer mochten zijn voor de
toekomst: 'Zoekt in het boek des
Heeren en leest'.
Voorzitter L.M. Geluk van het
schoolbestuur wees in zijn wel
komstwoord op 'het stekelige
pad' dat belopen moet worden
om te komen tot een onderwijs
kundige integratie binnen de
school. Hij bedankte de ouders
die vele avonden en zaterdagen in
touw zijn geweest om de speel
plaats met zandbak en de tuin aan
te leggen.
Geluk ging verder in op Psalm
Gedeputeerde staten van Zeeland
hebben een verklaring van geen
bezwaar afgegeven voor de bouw
van een windmolenpark in de
Willemspolder te Sint-
Philipsland. Ingenieursbureau
Energie-connection heeft een aan
vraag ingediend om daar zes
windmolens te mogen bouwen.
De verklaring van g.s. betekent,
dat de gemeente de bouwvergun
ning nu kan afgeven.
Kleinverbruikers van de PZEM
kunnen meedoen aan een lampen
actie van het energiebedrijf. Ener
giezuinige lampen worden - door
middel van cheques - aangeboden
tegen een speciale prijs. De koper
hoeft die niet contant te betalen,
maar kan het bedrag (34 of 68
gulden) ook laten verrekenen via
de energienota.
Huis-aan-huis zal de PZEM in
formatie verspreiden over de actie,
alsmede een antwoordkaart waar
mee men zich kan aanmelden. De
lampen zijn ongeveer 30% goed
koper als normaal, terwijl een fik
se besparing op de energiekosten
kan worden bereikt. Energiezuini
ge lampen verbruiken 80% min
der electriciteit dan vergelijkbare
gloeilampen. Bovendien gaan ze
acht keer langer mee. De actie
duurt van 25 september tot 18 no
vember.
Tholen verdeeld
huis over water
"Ik luister naar een interne
Thoolse discussie, dat is het maxi
male wat ik zeggen kan", liet de
commissaris weten.
Raadslid Van Gorsel zei verbaasd
te zijn dat b en w het zoet water
aan de orde stelden, temeer gezien
de informatie die aan de commis
saris werd voorgelegd. Daarin
werd gesproken over het opvoeren
van de waterstand in de polderslo
ten en de nadelige gevolgen voor
gebouwde eigendommen, riole
ring, begraafplaatsen en sportvel
den. "Het college is het niet
helemaal duidelijk waarom het bij
het basisplan gaat", zo bekriti
seerde de liberale fractievoorzitter
tot groot ongenoegen van burge
meester Van der Munnik het col
lege.
"Het is jammer, dat u dit onder
werp ter bespreking met de com
missaris hebt voorgelegd. Uit
bestuurlij ke verantwoordelij kheid
is het ook niet helemaal terecht",
zei Van Gorsel, die het waterschap
als eerste verantwoordelijk achtte
voor deze zaak.
"Het basisplan houdt geen peil-
verhoging in, maar juist een peil-
beheersing en dat heeft grote
voordelen voor de grond. Ik be
taal ook niet graag belasting,
maar gedeputeerde staten hebben
vanuit hun bestuurlijke verant
woordelijkheid goed ingezien, dat
het voor de gehele streek van be
lang is dat de zoet watervoorzie
ning doorgaat", aldus Van
Gorsel.
G.S. van Zeeland hadden name
lijk vooraf al goedgekeurd, dat
ook de eigenaren van gebouwde
eigendommen(huizen, bedrijfsge
bouwen, enz.) aan het basisplan
moeten meebetalen. B en W van
Tholen waren het hiermee
volstrekt oneens, maar CDA-
fractievoorzitter Van Kempen zei
het standpunt van g.s. te onder
schrijven. "Wij ondersteunen de
stelling dat het basisplan zoet wa
ter een algemene voorziening is.
Wij nemen daarbij in beschou
wing, dat het ongebouwd royaal
meer aan het waterschap betaalt
dan het gebouwd."
PvdA-fractievoorzitter J. de Bres
wees op de financiële gevolgen,
want alles bij elkaar is er met de
zoet watervoorziening toch heel
veel geld gemoeid.
Het hoofdbestuur van de ZLM in
Goes heeft met instemming ken
nis genomen van het besluit om
op Tholen en St. Philipslnd over
te gaan tot de uitvoering van het
basisplan zoet watervoorziening.
Met dit besluit is de weg vrij ge
maakt voor de inlaat van zoet wa
ter uit het Zoommeer in
watergangen en sloten in dit ge
bied. Met name de landbouw zal.
hiervan kunnen profiteren, aldus
het hoofdbestuur van de ZLM.
In het voorjaar zal deel 2 verschij
nen van de geschiedschrijving
Zeeland 1940-1945. De advies
commissie die de totstandkoming
van het boek begeleidt, heeft dat
meegedeeld aan gedeputeerde sta
ten. Dat college wil een subsidie
van maximaal f. 19.900,- verlenen
in de produktiekosten van het
boek.
Het door drs. G. van der Ham ge
schreven werk zal ongeveer 624
pagina's bevatten. Van der Ham
behandelt de periode 1943-1945.
Hij nam het werk tussentijds over
van dr. G. Taal (overleden), die op
zijn beurt het werk van de overle
den L.W. de Bree voortzette. De
bedoeling is om zowel gebonden
als genaaid/gebrocheerde edities
te vervaardigen.
De adviescommissie heeft drie
uitgevers om een offerte gevraagd.
Den Boer te Middelburg (uitgever
van deel I) geeft een prijs op van
f. 54.750,-, Waanders te Zwolle f.
18.200,- en SDU te 's-Gravenhage
f. 33.300,-. De commissie spreekt
een voorkeur uit voor Waanders
in Zwolle en vindt bovendien dat
het boek landelijk meer bekend
heid moet krijgen dan het voor
gaande deel.
"Als je dat bij elkaar optelt dan
geeft dat wel aan dat mensen be
langstelling hebben voor deze ge
bouwen." Dit jaar lag de
organisatie van de rondleidingen
geheel in handen van de betrok
ken vereniging, bestuur of eige
naar van het monument. In
andere jaren werd ook gemeente-
personeel ingeschakeld. Bakx stelt
vast dat de formule, waarbij de
gemeente het voortouw neemt
maar de invulling overlaat aan de
betrokken organisatie, duidelijk
aanslaat.
Kerkvoogden die in verschillende
kerken op de Open Dag mensen
ontvingen of rondleidden, waren
over het algemeen zeer te spreken
over de interesse voor het interieur
van hun kerk bij het publiek. Het
was volgens hen opvallend dat er
zoveel vragen werden gesteld over
de geschiedenis en het interieur
van het gebouw. 'Voor herhaling
vatbaar', zo bestempelde men de
derde Monumentendag, ook al
zal er bij volgende gelegenheden
meer structuur worden gebracht
in bijvoorbeeld de rondleidingen.
Volgens Bakx is 90% van de be
zoekers woonachtig op Tholen.
"Daar komt het toch op neer. En
dat betekent dat je elk jaar moet
proberen enige variatie in het pro
gramma te brengen," blikt de
voorlichter vooruit. Wellicht zal
de gemeente volgend jaar ook an
dere organisaties en particulieren,
naast die welke reeds dit jaar heb
ben deelgenomen, aanschrijven
met de vraag, hun monument aan
het lijstje van de Open Monumen
tendag toe te voegen.
De afsluiting met een concert - op
initiatief van Tholen Stad Actief -
trok de nodige belangstelling in de
tuin van de Gasthuiskapel. Mu
ziekvereniging Semper Crescendo
uit Nieuw-Vossemeer, onder lei
ding van P. Steijns, gunde Tholen
de primeur van enkele mu
ziekstukken. Tevoren bracht het
Smalstads Mannenkoor enkele
nummers ten gehore, waaronder
het veelgevraagde 'Laughing'.
Mevrouw J. Aalbrechtse van TSA
opende het concert en burgemees
ter H.A. van der Munnik sprak na
afloop een dankwoord aan het
adres van alle vrijwilligers die zich
voor de monumentendag hadden
ingezet.
Mevr. Boertien (links) en mevr. Van der Munnik brachten maandagmiddag een bezoek aan het ge
zinsvervangend tehuis aan de Annewas te St. Anna/and. Rechts bestuurslid J. Leune en Joke Ver-
kerke, hoofd van het GVT.
Grafstenen in de Maartenskerk worden uitvoerig besproken.
