Strandje bij St. Annaland in wording
DE ALCOHOL
CONTROLE
IS HIER
VERANDERD
JOHN SWAAB
W0UTS en CO TUINMEUBELEN
comfort'
369
show-modellen
1
1
H
H
1
Iedere automobilist kan
nu onverwacht worden
gecontroleerd en moet
altijd blazen.
stalen, houten en
kunststof meubelen
voor tuin, terras,
camping en horeca
RIJWIEL CASH EN CARRY
HARTELIJK
GEFELICITEERD:
UW HAAR
VERZORGEN
VOOR UW
ZOMERVAKANTIE!
Gratis thuisbezorgd
REKEN MAAR!
0P=0P
De Zeeuwse kerken
en Datheen
Klein Klusbedrijf
H.J. Boers
i!
14DE EENDRACHTBODEDonderdag 13 juli 1989
Na aanleg van het strandje bij Gorishoek is er begonnen met het maken van een strandje bij de jachthaven van St. Annaland. Het was daar
altijd een rommelhoekwaar veel puin e.d. lag. Inmiddels is dat helemaal afgegravenzoals de foto's aangeven. Vervolgens wordt het zand aange
bracht. Hoewel het allemaal dicht bij de vaargeul in de Krabbenkreek is, heeft gemeentewerken met een proef bekeken, dat het toch verantwoord
is daar een strandje aan te leggen.
LEDEBOERIANEN (11):
Ontstaan
gemeenten
Spanningen
Scheiding
STICHTING
"BETER WONEN"
Spreekuur woningzoekenden;
Elke maandag van 10.30 tot 12.00
uur op het adres Molenstraat 16-18.
Telefonisch:
maandag 9.00 - 10.00 uur
woensdag 9.00 - 10.00 uur
donderdag 13.30 14.30 uur
Klachtenmeldingen:
schriftelijk via de bekende klachten
briefjes; telefonisch maandag tot en
met vrijdag van 8.30 tot 10.00 uur.
Maak dan een afspraak,
tel. 01640-33317
Dames- en herenkapsalon
Parallelweg 42 (t.o. het Tunneltje)
tel. 01640-4 16 62 - BERGEN OP ZOOM Volop parkeergelegenheid.
Hartman
Jardin
5 JAAR GARANTIE
Voor timmer- en
metselwerken
ECHT DE GOEDKOOPSTE!
ZELDZAAM AANBOD
LUXE
SP0RTFIETSEN
m
INTERIEURADVISEURS
2i 2i 2*
1!
21
Mevr. Praat, Verbrandestraat 10, Tholen
met f 50,- boodschappen, verdiend op de
zomermarkt in Tholen, te besteden bij
<!w Buurtsuper Moerland, Tholen.
,*Mevr. Vermaas, Suzannaweg 36, St.-Annaland f.
met f 50,- boodschappen, verdiend op de
braderie in Stavenisse, te besteden bij
Meermarkt Stavenisse te Stavenisse.
li I
Si si si
i* f
Ir
door J.M. Vermeulen
ttlrf h-
Lopen wij deze keer wat rond bij
de wieg van de 'Budding-
gemeenten', die op hun beurt er
gens wel de wieg van vele (Oud)
Gereformeerde gemeenten ge
noemd kunnen worden.
Rond 1 augustus 1836 voert Bud
ding in Biggekerke, zoals we za
gen, Datheen weer in. Zonder die
psalmen is de 'Afscheiding' voor
hem en zijn volgelingen eigenlijk
maar half werk. Kort na deze
daad begint zijn omzwerven. Zee
land roept hem en hij komt!
Begin september neemt hij de
pont over het Sloe en institueert
hij in Zuid-Beveland een aantal
kerken. De eerste helft van okto
ber steekt hij door naar Tholen.
Daar wordt hij opgepakt en gaat
hij zonder pardon de cel in te Zie-
rikzee. Deze gijzeling brengt hem
evenwel in contact met de grote
voorman der Scheiding op Duive-
land, Dirk van Farowé, hetwelk
nog voor het einde van dat jaar
leidt tot de instituering van de
streekgemeente Nieuwerkerk.
Dan begint Budding opnieuw te
dolen door het rumoerig vader
land. Met oud en nieuw is hij
geestelijk in de war en verwerkt
hij een psychische inzinking bij
zijn vader te Rhenen. Maar nog in
januari '37 komt hij terug en op 8
februari wordt hij door de geza
menlijke Zeeuwse kerken tot pre
dikant beroepen. Budding neemt
dit beroep aan en woont in Mid
delburg, een plaats die in het be
gin der Scheiding een rol van
'moedergemeente' vervulde. Over
al waar Budding 'een geopende
deure' gegeven wordt, bevordert
hij het werk der Scheiding met
hart en ziel en een merkbare leeg
loop in de Hervormde Kerken is
het gevolg. Zo institueert hij Sint-
Philipsland op één van zijn reizen
in juli 1837.
En aldus ontstaan de (verenigde)
Zeeuwse gemeenten.
Maar wat gaan die kerken zingen?
Omdat Budding weet wat hij wil -
niets dan Datheen! - ontstaan be
gin 1838 spanningen. De gemeen
ten voelen daar weinig voor en de
spanningen komen ter sprake op
meerdere vergaderingen. Daar on
derkent men de problemen en
stuurt men aan op een compro
mis. Zo notuleert men op 14
maart: 'Er wordt besloten dat ie
dere gemeente in zijn vrijheid ge
laten wordt, om geen verwarring
aan te richten...' Maar reeds op 7
november, op een vergadering te
Middelburg blijkt het met de vre
de gedaan te zijn 'ten opzichte
van de Oude en Nieuwe, Rijmpsal
men, waarover wederzijds uitvoe
rig gehandeld is, zonder de
partijen te kunnen vereenigen...'
De fanatieke Budding forceert
zelfs een breuk door op een pro
vinciale vergadering van 30 janua
ri 1839 - zijn beroepsbrief uit '37
heeft hij bij zich - deze verbintenis
te verscheuren en de snippers in de
vlammen van het brandende
haardvuur te werpen. Doch ook
het vuur der onenigheid laait op.
Het gaat hard tegen hard, maar
Buddmgs woord is wet.
Na wat tussentijdse besprekingen
probeert men op een grote verga
dering in Goes, op 23 oktober
1839, de eenheid tussen predikant
en gemeenten te herstellen. Aller
hande voorstellen komen op tafel
maar ze halen het niet. De nood
klimt hoog. Er moet raad ge
schaft! Maar dat is helaas zo
moeilijk. Budding immers snijdt
verdere discussie af en blijft op
zijn stuk staan. Ja, het is te laat en
er tekenen zich in Zeeland twee
richtingen af, elk gesteund door
aanvankelijk ongeveer tien ker
ken. Twee richtingen: gemeenten
met en gemeenten zonder Da
theen. Gemeenten die behoren tot
het landelijk verband der Christe
lijk Afgescheidenen (dus: zonder
Datheen) en die straks een nieuwe
dominee gaan beroepen en ander
zijds gemeenten mét de Oude
Rijm die in tegenstelling tot eerst
genoemde trouwens ook geen
rijkserkenning aan de koning
kunnen vragen en daardoor aan
zware vervolgingen bloot komen
te staan. Zo gaat bijvoorbeeld ds.
Budding de cel in van 18 juni 1838
tot 15 januari 1839.
Toch - en dat graag even ter over
denking als een essentieel ken
merk onzer gemeenten - spreekt
bij Budding teveel enthousiasme.
Hij en zoveel anderen zoeken, zo
als wel geformuleerd wordt 'het
bestaande verderf te ontkomen'.
Maar waar ligt de oorzaak van
'dat verderf?' En wie kent zich
hieraan schuldig? Wie beweent de
breuk: 'Och, dat mijn hoofd wa-
ter ware...?' En werkt de Heere in
Zijn goedertierenheid over de
schuld heen? Nee, dan spreekt het
door weinigen begrepen kerkbe
grip van ds. Ledeboer (waarover
later meer) toch duidelijk een an
dere taal! Daar klinkt '...om onzer
zonden wille...' Ledeboer is trou
wens uit de kerk gebannen en
heeft ten diepste nooit met de
Herv. Kerk gebroken. Budding
daarentegen gaat vrijwillig; het
kost geen moeite.
Een tiental Zeeuwse kerken is dus
bereid onvoorwaardelijk onder
het leiderschap van Budding t£
buigen. Het zijn de gemeenten
Goes, Krabbendijke, Biggekerke,
Tholen, Domburg, Oud-
Vossemeer, Nieuwerkerk, Groede,
Heinkenszand, Kapelle, Sint-Jan-
ten-Heere (bij Middelburg) en
tenslotte Sint-Philipsland waar
Pieter van Dijke zich als oefenaar
een plaats heeft verworven in de
harten van des Heeren bonds- en
keurvolk.
Vier afleveringen over Budding
(hoofdstuk 2 van 'uwer voorgan
geren') zullen genoeg zijn om te
weten dat er eind 1840 - Ledeboer
wordt dan uitgeworpen - in Zee
land wat Budding-kerken ge
vormd zijn. Deze gemeenten
worden van groot, ja zeer groot
belang voor ds. Ledeboer. De man
die deze gemeenten met oude
psalmen als oefenaar dient, de
derde van onze 'Ledeboerianen',
Pieter van Dijke, zal thans onze
aandacht vragen. Volgen wij ook
hem tot eind 1840.
Molenstraat 16-18,
4695 CK Sint Maartensdijk
Telefoonnummer: 01666-3955
Bouterhemstraat 51 (nabij stoplichten
Westersingel)
Bergen op Zoom
STIJL EN GLANS DIE DE TIJD TROTSEREN.
(binnen 15 km)
j -1131
Onderhoud
Reparatie
Kozijnen,
trappen, deuren
Enkele en
dubbele be
glazing
Ook verhuur van
ajgm. ladders
tot 10 m.
Woonhuis: Werkplaats:
Raadhuisstraat 4 Patrijzenweg 73
4698 AK Oud-Vossemeer 4698 RC Oud-Vossemeer
Tel.: (01667) 2130, fax: 2152
Aanbieding geldt alléén op:
donderdag 13 juli 1989
vrijdag 14 juli 1989
zaterdag 15 juli 1989
In dames- en herenmodel
len 5 versnellingen!!
Sportstuur. Geheel kom
pleet met spatborden, baga
gedrager, verlichting, etc.
etc.!!!
Uitgevoerd in MODERNE
kleuren.
NOOIT MEER EN NERGENS DE
ZE KWALITEIT VOOR ZO N LAGE
PRIJS.
5 jaar
volledige
garantie
van 529.
nu voor
Zolang de voorraad strekt.
BERGEN OP ZOOM
Antwerpsestraat 85 (naast Gazan)
Tel. 01640-41200
VRIJDAGAVOND KOOPAVOND
Ook maandagmiddag geopend.
L. Weyts Zonen, Kremerstraat 15-19, (in 't Vierkantje).
4611 TP Bergen op Zoom. tel01640 34864
f
1?
li
?l
-j*
5§ 1?
J 5 J 2
5*
P
sjsa jooa jadns Mp
QN\nd30W 1T'W
sjsa jooa jadnt
QN\nd30W
u - l MOERLAND
Uw super voor vers
M.J.L. MOERLAND
M.J.L. MOERLAND
Uw super voor vers
M.J. L. MOERLAND
Uw super voor vers
M.J.L MOERLAND
Uw super voor vers
sja* jooa jadns »n
QNviaaow tpV
SJdA JOOA jadns Mfl
QN\riU30W 1
MOERLAND
super voor vors
MJ.L. MOERLAND
Uw super voor vers
fc
r
rr
i§
o
5
««- ff-
!b!S
o m om
si si
si sl
is
si
s
3 m
§r
si
