Natuurmonumenten liggen
binnen en buiten dijken
Baden...
KLUS
Percelen
Visserslatijn van havenmeester
Sl0>'
Onderzoeksrapport: toerisme en recreatie zijn nevenfunctie Rust op Tholen is trekpleister
Donderdag 8 juni 1989
DE EENDRACHTBODE
9
Merendeel slikken en schorren om Tholen/St.-Philipsland verboden
De Eendenkooi Sint-Philipsland, het Stinkgat bij
Oud-Vossemeer, de karrevelden in de Muyepolder, de
Pluimpot bij Sint-Maartensdijk, de inlaag en de karre
velden bij Scherpenisse zijn de gebieden, die de minis
ter van landbouw en visserij wil aanwijzen als be
schermd dan wel staatsnatuurmonument, deel uitma
kend van het natuurmonument 'Oosterschelde-
binnendijks'. Daarnaast wordt een groot aantal bui
tendijkse gebieden om Tholen en Sint-Philipsland
aangewezen als onderdeel van het natuurmonument
Oosterschelde-buitendij ks
De Ooster-
schelde is
een belang
rijke toe
ristische
trekpleister
voor
Tholen.
Bij Stave-
nisse maken
sportvissers
en zeilers er
gretig
gebruik
van.
Stinkgat
Buitendijks
Twee eilandjes
Natuurbeschermings
wet
Je moet
het gezien
hebben bij...
GROTE OF KLEINE
VRIENS
Versterking van de toeristïsch-recreatieve betekenis van
Gorishoek, inrichting van de Speelmansplaten en re
creatief medegebruik van de Oesterdam zijn projecten
die bijdragen aan het toeristisch-recreatieve produkt in
de regio. Zij passen bovendien in de visie, die het bu
reau Van Heesewijk uiteenzet in het rapport 'Sterkte
en zwakte analyse Noord- en Zuid-Beveland en Tho
len'. Nadrukkelijk wordt gesteld, dat toerisme en re
creatie - uitgezonderd watersport - in dit gebied vooral
als nevenfunctie gezien moeten worden. De rust en
openheid van het gebied is een belangrijke trekpleister
voor recreanten.
Sportvissen
Dagrecreatie
Natuurcampings
Werving
Het verschil tussen een beschermd
natuurmonument en een staatsna
tuurmonument heeft te maken
met de eigendom van het gebied.
Gronden die eigendom zijn van de
staat worden staatsnatuurmonu
ment, terwijl gronden van parti
culieren worden aangewezen als
beschermd natuurmonument.
In de toelichting die de minister
bij de aanwijzing geeft, worden de
verschillende gebieden beschre
ven. De inlaag Scherpenisse be
staat grotendeels uit water waar
van het zoutgehalte wisselend is.
Inlagen zijn gebieden die ingeslo
ten liggen tussen een zeedijk -
waarvan men toendertijd ver
wachtte dat de kans op doorbraak
groot was - en een als secundaire
beveiliging aangelegde slaperdijk.
Het zijn laaggelegen drassige ge
bieden, waarin klei is gewonnen
voor dijkaanleg of soms vergra
ving voor zoutwinning heeft
plaatsgevonden. De inlaag Scher
penisse moet een beschermd na
tuurgebied worden.
greppelstructuur - voorkomt, be
staande uit grasland. Een deel van
de oeverstrook van de Pluimpot is
bebost. Het Stinkgat (in de Van
Haaftenpolder) is één van de wei-
Artikel 16 verbiedt het verontrei
nigen van het natuurmonument,
het steken, plukken, snijden en
vervoeren van bloemen, planten
en takken en het verontrusten,
Zowel bij Scherpenisse als in de
Muyepolder liggen karrevelden.
Dat zijn laaggelegen, vaak drassi
ge gebieden die eveneens zijn ont
staan door afgraving van klei, wat
gebruikt werd om dijken te verho
gen. Karrevelden hebben door
gaans dezelfde kenmerken als
inlagen, doch met dat verschil dat
ze niet geheel door dijken worden
omringd en dat open water in ge
ringe mate aanwezig is. Die bij
Scherpenisse echter bestaan gro
tendeels uit brak open water.
Langs de oevers worden zoutvege-
taties aangetroffen, afgewisseld
met rietvegetaties. De begroeiing
van de karrevelden in de Muyepol
der (staatseigendom) wordt ge
vormd door zilte vegetaties met
op de hogere delen droge gras
landvegetaties en ruigtevegetaties
van rietzwenkgras.
Het Stinkgat en de Pluimpot (bei
den staatseigendom) zijn ondiepe
kreekresten met een duidelijk zilte
invloed. De kreekresten worden
gevormd door voormalige getijde
geulen die na inpoldering van het
omringende gebied landbouw
kundig nauwelijks interessant wa
ren. Het zijn open waterlopen
waarlangs een meer of minder
brede, flauw oplopende oe
verstrook - al dan niet met een
tuurschoon en van de
natuurwetenschappelijke beteke
nis. De oppervlakte van het na
tuurmonument
'Oosterschelde-binnendijks' is
ongeveer 435 hectare.
LEGENDA
I 1 VRIJ TOEGANKELIJK
- het zich bevinden in deze gebieden is toegestaan
BEPERKT TOEGANKELIJK
-het zich bevinden op slikken en platen (drooggevallen
intergefijdegebied) is niet toegestaan, buiten de laag-
waterperiode is het varen en/of ankeren toegestaan
NIET TOEGANKELIJK
- het zich bevinden in deze gebieden is niet toegestaan
Toelichting: - het al dan niet toegestaan zijn van handelingen en
activiteiten in de vrij en beperkt toegankelijke gebieden is vast
gelegd in de toelichting bij 'de aanwijzingsbeschikking,waarmee de
kaart in samenhang gelezen dient te worden.
nige binnendijkse gebieden in
Zeeland waarin lamsoof groeit. In
de Pluimpot komen o.a. moeras-
wespenorchis en gevlekte orchis
voor en langs de oevers riet- en
zeebiesvegetaties. In beide gebie
den zijn gecombineerde kolonies
van kokmeeuw, visdief en Noord
se stern aanwezig. In het loofbos
in de Pluimpot broeden tjiftjaf,
winterkoning en spotvogel.
Op de verschillende gebieden zijn
bestemmingsplannen van kracht.
Het bestemmingsplan Buitenge
bied van de gemeente Sint-
Philipsland is in 1974 na kroon-
uitspraak definitief geworden. De
eendenkooi heeft daarin de be
stemming natuurreservaat. Het
bestemmingsplan Buitengebied
van de gemeente Tholen is in 1981
voor het goedgekeurde gedeelte
onherroepelijk geworden. Het
Stinkgat heeft de bestemming be
schermd natuurgebied, evenals de
twee eilandjes in de Pluimpot.
Voor het resterende deel van de
Pluimpot zijn de oude uitbrei
dingsplannen in Hoofdzaak 1961
van toepassing van de voormalige
gemeenten St.-Maartensdijk en
Scherpenisse, die als bestemming
recreatiedoeleinden geven. Het
westelijk deel van de karrevelden
Muyepolder heeft de bestemming
agrarisch gebied. De karrevelden
Scherpenisse hebben, voor zover
deze vallen binnen de begrenzing,
de bestemming beschermd na
tuurgebied. Zij worden extensief
beweid.
Op alle genoemde gebieden wordt
de Natuurbeschermingswet van
kracht. Artikel 12 van die wet
zegt, dat voor handelingen die de
wezenlijke kenmerken van het be-
Bij sportvissers is Tholen erg bekend. Deze vrijetijdsbesteding wordt er zowel van
af de dijk als vanaf sportvissersboten beoefend.
schermd natuurmonument aan
tasten, dan wel schadelijk zijn
voor de natuurwetenschappelijke
betekenis of ontsierend zijn, een
vergunning worden aangevraagd.
Artikel 14 geeft de mogelijkheid
om in overeenstemming met de ei
genaar en gebruiker voor een be
schermd natuurmonument of een
gedeelte daarvan een beheersplan
op te stellen, telkens voor een pe
riode van ten hoogste drie jaar.
vangen of doden van dieren. Ook
mag men zich (art. 17) niet bevin
den op een water in een be
schermd natuurmonument. Bij
staatsnatuurmonumenten moet
het beheer gericht zijn op het be
houd of het herstel van het na-
Op de buitendijkse gebieden in de
Oosterschelde, is na aanwijzing
als natuurmonument alleen het
grootste deel van de Galge- en
Vondelingsplaat ten westen van
Stavenisse niet toegankelijk. Vrij
toegankelijk zijn de slikken vanaf
de haven St.-Annaland tot de ha
veningang Stavenisse en verder
zuidwaarts tot voorbij de Scheld-
seweg, de slikken van den Dorts-
man vanaf de' Gemaalweg bij
St.-Maartensdijk en verder tot de
Veerweg bij Tholen.
Verder is een groot gebied beperkt
toegankelijk. Dat betekent dat
men bij laag water niet op de
schorren en slikken mag komen.
Bij hoog water is varen en ankeren
wél toegestaan. Dit betreft het ge
hele gebied aan de zoute kant van
de Oesterdam tussen Tholen en
Zuid-Beveland (van de dam tot
Scherpenisse), de Slikken van den
Dortsman van de Gemaalweg tot
de Stavenisse Gronden, de Krab-
benkreek van de haven St.-
Annaland tot de Krabbenkreek-
weg. Rondom Sint-Philipsland
zijn alle schorren beperkt toegan
kelijk: vanaf Bouwlust aan de
Zuiddijk tot de veerhaven Anna
Jacobapolder en van daar tot aan
de Philipsdam.
Op 19 juni om acht uur wordt
over de aanwijzing een voorlich
tingsavond gehouden in Meulvliet
in Tholen.
...de ene badkamer
is de andere niet.
Marian Wierckx van
de Schelde vertelt en
toont u hoe uw
badkamer eruit
zou kunnen zien.
Loop'ns binnen en
ontdek de veelzijdigheid
van de Schelde.
1"°:
sfS-
-S
Advertentie I.M.
BOUWMATERIALEN BV
Zeelandhaven 7 (achter de Bristol)
Bergen op Zoom. 01640 - 34750
Open: maandag t/m vrijdag van 7.30 - 17.30 uur
zaterdag van 8.00 -12.00 uur
Advertentie I.M.
De minister heeft de aanwij
zing als beschermd natuurmo
nument in overweging geno
men van de volgende percelen.
Binnendijks: kadastrale ge
meente Scherpenisse sectie F
nrs. 276 ged., 277, 279 ged.,
280 ged., 591, 595, 596 ged.,
602 ged., sectie G nrs. 173 en
175. Sint-Philipsland sectie H
nr. 474 ged. (eigendom Het
Zeeuwse Landschap).
Buitendijks: Oud-Vossemeer
sectie G nr. 141. Scherpenisse
sectie F nrs. 385, 386, 387, 390,
607 en 619. Sint-Annaland sec
tie C nrs. 137 en 138, sectie E
nr. 373. Stavenisse sectie E nr.
357, sectie G nr. 243. Sint-
Maartensdijk sectie M nrs.
636, 671 en 673. Sint-
Philipsland sectie H nrs. 254,
255, 321, 372, 373, 383, 401 en
434.
Havenmeester Frans Zoeteweij prijst een paling aan in het Viskeperk te Tholen met naast hem Siem Bestman
van watersportvereniging de Kogge die voor de vangst zorgde.
Zaterdagmiddag werden alle in
woners van Tholen door dorps
omroeper Gadze de Moed uit Sta
venisse opgeroepen om naar het
Viskeperk aan de Kaai te komen
om daar vers gevangen vis te
kopen.
Veilingmeester Frans Zoetewey,
havenmeester van de Kogge en
penningmeester van Tholen Stad
Actief, had evenals vorig jaar de
taak om de opbrengst van de vis
wedstrijd van de Kogge aan het
publiek te slijten. De vangst was
minimaal en het duurde dan ook
maar kort voordat de manden
leeg waren. Het, ondanks het
slechte weer opgekomen publiek
(bijna 30 mensen) genoot van de
verrichtingen van deze mijn-
meester, die hopelijk de maten
van de af te meren boten beter
weet in te schatten dan de kilo
grammen vis die hij verkocht.
Met het op déze manier gebruiken
van het historische Viskeperk
slaat T.S.A. twee vliegen in een
klap: men combineert een aantal
activiteiten die de gezelligheid be
vorderen, terwijl het enkele jaren
geleden gerestaureerde Viskeperk
ook extra aandacht krijgt. Win
naar van de viswedstrijd van de
Kogge bij de jeugd werd Danny
Aarden, 2e Ramona Aarden en 3e
Marcel van der Steen. Bij de vol
wassenen was Guido Ganzen win
naar, 2e Kees Mutsers en 3e Siem
de Korte. In totaal kom de orga
nisatie 10 boten inschrijven met in
totaal 30 deelnemers. Er werd ge
vist in het Lodijksche Gat.
Genoemd bureau voerde een on
derzoek uit in opdracht van de re
gionale projectgroep voor toeris
me en recreatie van Noord- en
Zuid-Beveland en Tholen. In de
begeleidingscommissie voor het
samenstellen van dit toeristisch-
recreatief actieplan vertegenwoor
digde wethouder J. Versluijs de
gemeente Tholen. Het rapport
geeft een grote betekenis aan het
water als toeristische trekpleister.
De onderzoekers vinden het van
belang dat er een visie wordt ont
wikkeld over wat de Oosterschel
de in toeristisch-recreatief opzicht
concreet kan bieden. Aan de hand
daarvan kan een zoneringsplan
worden opgesteld, waarin tevens
de mogelijkheden worden beke
ken om het aantal ligplaatsen
(voor schepen) langs de Ooster
schelde uit te breiden. "De richt
lijn gehanteerd door het huidige
Beleidsplan Oosterschelde dient
daarbij ter discussie te worden
gesteld," aldus het rapport.
Gewezen wordt verder op de
noodzaak van verbetering en
handhaving van de kwaliteit van
de jachthavens. In dat kader is
ook een optimaal voorzieningen
niveau van belang (elk-weer-
voorzieningen, horeca, reparatie-
en servicemogelijkheden en eve
nementen). De jachthavens in
Tholen, Stavenisse en St.-
Annaland hebben respectievelijk
240, 165 en 300 ligplaatsen. Ook
ten behoeve van de duiksport, die
sterk in opkomst is, zijn voorzie
ningen nodig.
Het rapport concludeert dat Tho
len een goede naam heeft op het
gebied van de sportvisserij. Die
wordt zowel vanaf de dijk als van
af boten uitgeoefend. Er is een
grote huurvloot, die de Ooster
schelde bevaart vanuit de de ha
ven van St.-Annaland en de
aanlegsteiger bij de Oesterdam.
Om de sportvisserij beter te profi
leren is samenwerking tussen de
vloten van Tholen, Yerseke en Co-
lijnsplaat gewenst. Wanneer daar
door de belangstelling voor de
sportvisserij nog toeneemt, is vol
gens de onderzoekers een meer
rendabele bedrijfsvoering moge
lijk.In het kader van het al ge
noemde zoneringsplan moeten de
voorzieningen voor de sportvisse
rij worden bekeken, evenals die
voor het plankzeilen en de
duiksport.
Onder het motto 'Beleef de
Oosterschelde' geeft het rapport
aan, dat rond deze zeearm een sa
menhangend pakket dag- en ver-
blij fsrecreatieve voorzieningen
ontwikkeld kan worden. Vooral
uit de Bondsrepubliek Duitsland
stijgt de belangstelling voor het
watertoerisme nog steeds. Goris
hoek en de Pluimpot zouden ter
reinen zijn die voor dagrecreatie
benut kunnen worden. De Pluim
pot is echter door de minister van
landbouw voorgedragen voor
aanwijzing als beschermd natuur
monument. Dit beleid noemen de
onderzoekers 'een belangrijke be
perking voor de ontwikke
lingsmogelijkheden van de water
sport'.
Over het Zoommeer staat in het
rapport het volgende. "Het
Zoommeer kan ontwikkeld wor
den als gebied voor de intensieve
waterrecreatie bijvoorbeeld zwem
men, zonnen, surfen en kanoën.
De Speelmansplaten worden daar
toe op korte termijn verder inge
richt als dagrecreatieterrein. Voor
de verhuur van roeiboten, water
fietsen, kano's en ook kleine zeil
boten bestaan goede mogelijkhe
den. Het realiseren van enkele
(eenvoudige) voorzieningen zoals
loopsteigers en kleine aanleg
plaatsen is dan noodzakelijk. Ook
de horecavoorzieningen zullen
niet mogen ontbreken."
Men voorziet dat deze voorzie
ning recreanten aantrekt die enke
le dagen in de omgeveving willen
verblijven, zodat de aanleg van
een kampeerterrein bij een be
staande camping in de buurt wen
selijk is. Ook dienen de recreanten
aan het Zoommeer attent ge
maakt te worden op datgene wat
Tholen-stad te bieden heeft.
Het landschap van Noord- en
Zuid-Beveland en Tholen beschikt
over specifieke kwaliteiten (rust
en openheid) die bewaard moeten
blijven. Beleving van de natuur en
het landschap staat daarom cen
traal. Daarbij wordt gedacht aan
natuurcampings, wandel-, ruiter-,
en fietsroutes. De versterking van
de structuur van het landschap
verdient ook aandacht, liefst in de
vorm van een groenstructuurplan
of een landschapsbeleidsplan.
Verder denkt men aan recreatief
medegebruik van natuurbouw-
projecten, reservaten en natuurge
bieden (informatiepunten, par
keerplaatsen). Doelgroep is bij
voorbeeld de vogelaars. De
Oosterschelde biedt tevens aan
knopingspunten voor het organi
seren van congressen over de
ontwikkeling van de natuur in het
gebied.
De onderzoekers bepleiten het
ontwikkelen van toeristische rou
tes langs molens, kerken, landhui
zen, beschermde stads- en
dorpsgezichten, agrarische en am
bachtelijke bedrijven en diverse
kleine natuurgebieden.
Tien campings, zes hotels en een
bungalowpark bieden de recrean
ten op Tholen een verblijf. Het
pensionaanbod is beperkt ontwik
keld, waarvoor bijvoorbeeld de
VVV gerichte wervingsacties kan
uitvoeren. De realisatie van een
elk-weer-voorziening wordt wen
selijk geacht. De gastvrijheid van
zowel bevolking als bedrijven is
eveneens een voornaam punt.
De onderzoekers constateren dat
op gebied van promotie het regio
nale niveau ontbreekt. Het aan
trekken van nieuwe doelgroepen,
een vergroting van het herkomst-
gebied en de verlenging van het
seizoen kan gebeuren door gerich
te marktbewerking. Daarbij wordt
gedacht aan sportieve vakanties,
actieve vakanties, visvakanties,
natuurvakanties en Oosterschel-
devakanties, in de vorm van ar
rangementen.
Het rapport is door voorzitter J.
van Bommel van de projectgroep
aangeboden aan gedeputeerde J.
Ventevogel en de Tweede Kamerle
den drs. H. Eversdijk en J. Lilipa-
ly.
