Varkenshond Poortvliet wil
de honderd jaar vol maken
Herdenking 50-jaar kerk
Geref. Gemeente in Ned
Nieuw orgel
in Scherpenisse
ACH, NEEM DAN OOK EVEN DE TIJD
VOOR DE BESTE VERZEKERING.
REGLEMENT
Het Ondersteuningsfonds
J^AT GEMENE ZEEUWSE/MIDDELBURG
'n Vèrreke
Verbetering
Ons Dorpshuis
kost teveel
Ds. Verhoeks leidt dienst in St. Maartensdijk
Schadeclaim
voor camping
A.J. Polder
Donderdag 11 december 1986
DE EENDRACHTBODE
90 jaar wostekoeken, kwoantjes, smulletjes en malse zweerte
Het wordt elk jaar minder met 'Het Ondersteunings
fonds' te Poortvliet, zegt voorzitter J.A. Ligtendag
van de jubilerende vereniging, die gisteravond in Tol-
rust het negentigjarig bestaan vierde. Er is maar 1
werkend lid (bestuurslid C. Lisseveld) en 23 leden die
geen varken meer op 't kot hebben. "Toch proberen
we de 100 te halen, want het is gewoon een sport om
de eeuw vol te maken."
Niets weggegooid
Bestuurders
Fietspad Pluimpot
en trailerhelling
Big en beer
Gekookte poters
Frikandellen
83 leden
Twee december stond de Gereformeerde Gemeente in
Nederland te Sint Maartensdijk stil bij het feit dat
vijftig jaar geleden ds. Fraanje de kerk aan de West
vest in gebruik nam. Destijds (1936) was men aan
gesloten bij de Oud Gereformeerde Gemeente. Ds.
Verhoeks uit Arnemuiden hield dinsdagavond in een
vol kerkgebouw een herdenkingsdienst.
Ontstaan
Ouderling
Eerste steen
Vrijdagavond bij Gereformeerde Gemeente
Restauratie
Uitgebreid
Bid- en dankdagen
voor een
mooie
hoed
of
bontmantel
MAIS0N VISSER
Voorzitter Ligtendag is al 35 jaar
bij 'Het Ondersteuningsfonds'
betrokken. De vereniging is be
doeld om leden die hun varken
door ziekte verliezen, een tege
moetkoming te geven. In feite is
de varkenshond een verzekerings
instelling.
Op de jaarvergadering komen er
echter meer verhalen los over le
vende varkens. Ligtendag kan er
over meepraten. "In 1953 had ik
er zelf één van 400 pond. Ik moest
in februari 1953 op maandagoch
tend slachten, maar op zondag
was de overstromingsramp. We
hebben het varken toen van de ge-
meentewei(momenteel Burge-
meet) naar het kot bij Jan Mossel
man gebracht. Vier weken later is
het varken - toen 470 pond schoon
- geslacht, 't Was een stijloortje,
maar het was net een ton.
Op de gemeentewerf is het varken
met stro gebrand en op een kar
naar onze 'plaese' aan de Lange-
straat gebracht. Daar is er ge
krauwd en gesneden. Toen ging 't
varken op de rug open, maar dat
mag niet meer. Nu moet 't op de
buik."
Het vlees werd op lakens gelegd
en het meeste ging in de ton. Er
werd ook worst gemaakt: worst in
de darm en lichte worst. Niets
werd er weggegooid. Zelfs de dar
men werden schoongemaakt: zout
erop, koken en bakken en met
brood opeten. 'Essentjes' werden
in azijn gekookt, pestkop werd ge
maakt. Andere lekkernijen waren
'kwoantjes'fgesmolten reuzel met
stroop), hutspot met peertjes en
witte saus en stroopvet. "Dat is
lekker eten", vindt voorzitter Lig
tendag. "Vroeger hield je een var
ken een vol jaar en dezelfde week
dat je slachtte, had je weer een big
op 't kot. Tegenwoordig zijn de
varkens niet zo vet meer: ze wor
den maar zeven maanden ge
mest."
Het Ondersteuningsfonds heeft
een goed archief. Uit de vele oude
stukken is o.a. te vinden, dat het
bestuur op 6 januari 1905 bestond
uit voorzitter W.J. Boogaart, vice-
voorzitter M.K. Krijger, secretaris
W. Heijboer, penningmeester A.
Anthonisse en de leden S. Quist,
L.M. Oudesluijs en C. van As.
Een op 2 december 1935 vast
gesteld reglement geeft als bestuur
aan: voorzitter L.C. Slings, vice-
voorzitter J.C. Vos, secretaris P.M.
Geuze Mzn., penningmeester D.
Quist en de leden J. Geuze Czn.,
J. Janse Pzn. en J. Zuideweg.
Een volgend reglement geeft als
bestuur aan: voorzitter J.M.
Deurloo, vice-voorzitter H. Over-
beeke, secretaris J. Janse Pzn.,
penningmeester Joh. v.d. Hoven
en de leden Joh.I. Monteau, M.P.
Geuze en L. Mol.
Van hen zit Joh. v.d. Hoven nog in
het huidige bestuur, maar wegens
verblijf in het ziekenhuis kon hij
niet bij het gesprek met de voor
zitter zijn. De andere bestuursle
den zijn secretaris A. Bolier, pen
ningmeester D. Uyl en de leden S.
de Wit en C. Lisseveld. Vice-
voorzitter C.M. de Groen heeft
pas wegens gezondheidsredenen
bedankt.
Om de vijf jaar wordt er van de
rente van het spaargeld een
lustrum gevierd. "We hebben niet
zo'n leuke vijf jaar achter de
VAN DE VEREENIGING
TE POORTVLIET.
Opgericht 10 December 1896.
Artikel 1.
Doel en middelen.
Het doel der Vereeniging Het Ondercfrti-
ningsfonds is, een kas te vormen wam .w
de leden bij het sterven hunner varkens
tengevolge van ziekte of eenig ander, buiten
hun schuld, ontstaan ongeval, tegemoetko
ming ontvangen in de schade, door dat ster
ven veroorzaakt.
Art. 2.
De leden moeten zijn inwoners der ge
meente Poortvliet.
Met goedkeuring van het Bestuur kunnen
ook personen, buiten de gemeente woonach
tig, als lid worden toegelaten.
Personen, die geen varkens houden, kun
nen toch lid der Vereeniging zijn.
Art. 3.
Donateurs zijn zij, die de Vereeniging door
eene jaarlijkschè bijdrage van minstens één
gulden steunen. Zij hebben geen rechten,
dan dat zij de algemeene vergaderingen mo
gen bijwonen en aan de discussiën deelne
men
Leden kunnen tevens donateur zijn.
E,en fietspad langs het natuurge
bied de Pluimpot in St. Maartens
dijk en de aanleg van een trailler-
helling bij Gorishoek te Scherpe-
nisse zijn voor 1987 aangemeld
voor rijkssubsidie.
In volgorde van prioriteit staat het
fietspad als zesde en de trailerhel
ling als achtste. G.S. van Zeeland
hebben totaal tien projecten aan
gemeld bij de minister van land
bouw en visserij voor een rijksbij
drage van 75% uit het programma
openluchfecreatie en toerisme
1987-1991. Zeeland mag jaarlijks
rekenen op 2.6 miljoen gulden.
Daarvan is 1.5 miljoen bestemd
voor werken in de Grevelingen.
Raadslid Van der Linde infor
meerde maandagavond in de com
missie openbare werken naar het
fietspad en de trailerhelling. Uit
het antwoord van technisch amb
tenaar W.A. Blaas bleek, dat het
fietspad naar de Muyepolder
loopt aan de landzijde van het na
tuurgebied.
De trailerhelling wordt volgens
wethouder Koopman vermoede
lijk een particuliere aangelegen
heid, zodat die van de subsidielijst
wordt afgevoerd. Een particulier
krijgt namelijk geen subsidie en
het gemeentebestuur slaagde er
niet in met de trailerhelling-
vereniging tot overeenstemming te
komen. Gezien de aanleg van de
Oesterdam verwacht de vereniging
meer animo voor de helling te Go
rishoek, zodat ze volgend seizoen
al klaar willen zijn.
"Dan waren we beter met een an
der project geweest", concludeer
de raadslid Van der Linde.
rug", zegt de voorzitter, "want in
1982 zijn we in drie weken drie
bestuursleden verloren: 2 augus
tus overleed M.P. Geuze, 16 au
gustus D. van 't Hof en 21 augus
tus J. van Bemden."
DAGENLANG
REIS
BROCHURES
DOOR
GEBLADERD?
A.
Advertentie I.M.
Van de 10 december 1896 opge
richte vereniging is uit 1897 nog
een lijst met 'namen der aangif
ten' beschikbaar, in prachtig
schoonschrift genoteerd. De var
kens werden gewaardeerd door
Kievit en Van Tiggele, later door
Krijger en Nortier. Tegenwoordig
voorziet voorzitter Ligtendag, die
ook bode is, het enige varken van
een oormerk.
Uit de notulen blijkt, dat rijksvee
arts De Graaff 8 juni 1910 werd
gevraagd om varkens in te enten.
In dat jaar werden er voor negen
dode varkens vergoedingen be
taald. Zo ontving W. Anthonis-
se(Strijen) voor een big van nog
maar 6 kilo 3,30 en C. Oostdijk
voor een beer van 207 kilo
62,10.
"Een varken van 400 pond was
toen een kleintje", vertelt voorzit
ter Ligtendag. "Bij het slachten
waren ze wel tussen de 450 en 500
pond. Met 'hastemeel' en gekook
te poters wercfën de varkens ge
mest. Je kookte het gehele jaar
kriel, de aardappelen werden
gestampt, zout erover en inkui
len."
Waren er in 1910 negen dode var
kens, in 1913 waren dat er maar
liefst 39. A. Anthonisse was het
meest gedupeerd met zes dode
varkens en J. van 't Hoff had twee
dode dieren. "Een goed varken in
de ton was toen een spaarpot voor
de winter", aldus voorzitter Lig
tendag, daarmee aangevend, dat
het verlies van die 'spaarpot' in
grijpend was.
De meeste mensen werkten in de
landbouw en 'woste' en
'(buuk)spek' gingen er in als ge
sneden koek. "Nu heb je veel
meer variatie in het eten en frikan
dellen hebben de lekkere, malse
zweerte verdrongen."
In 1913 ontvingen gedupeerden
voor een varken tot 125 kg 61 gul
den en tot 265 kg 110 gulden. Te
genwoordig krijgt men 50 gulden
voor de eerste 30 kg.
Als 'verzekeringspremie' wordt 15
cent per week per varken betaald,
leden en donateurs betalen 3 gul
den per jaar. Financieel zijn er
geen zorgen. In 1975 waren er
maar 4 a 5 varkens meer en mo
menteel is die van bestuurslid Lis
seveld het enige.
"Het aantal varkens liep met na
me na 1960 hard achteruit", zo
herinnert Ligtendag zich nog
goed. "Toen moesten de twee rij
en met varkenskoten op de ge-
meentewei(het huidige Burge-
meet) weg. Bovendien werd het
huisslachten verboden."
Het Ondersteuningsfonds had
tussen 1945 en 1952 de meeste le
den: waren er in 1923 maar 50 le
den, in 1951 waren dat er 83. In
Keutjesdag en keutjesaevend.
In het boek 'Dialect op Tho-
len en St. Philipsland' is er
heel wat over het slachten van
varkens te vinden, o.a. de
jeugdherinneringen van J.L.
Slootmaker, zoals die ook eer
der in de Eendrachtbode zijn
gepubliceerd.
Verder 'n vèrkesfilosofietje
van ir. M.A. Geuze en een vers
van ongeveer 90 jaar geleden
uit Scherpenisse:
Ein Verkérke ei 'n vèrreke,
Jan Benagte z 'n slachte,
Wullem Beeke zal 'n steeke,
Kee Beschuut die niept de dèr-
remen uut,
Ko van Houten zal 'n zoute,-
Eindrik Quaak angt spek an
d'n aek
En Cees Vroehop die eet 'n
op.
1954 trad er al een daling op ge
zien het aantal van 67. Bij de hui
dige 24 leden zijn er volgens de
voorzitter mensen bij, die al lan
ger dan 50 jaar lid zijn. Dhr. Pau-
lusse van de Rand is met z'n 87
jaar het oudste lid, Simon de Wit
is als veertiger de jongste. Hij is
evenals het enige werkende lid
Kees Lisseveld in plaats van zijn
ouders lid geworden. Dat is echter
de enige verjonging gedurende de
laatste tien jaar.
De oudste vereniging van Poort
vliet vierde gisteravond in Tolrust
het 90-jarig bestaan niet met
'wostekoeken' of 'smullen', maar
met een koffiemaaltijd. Verder
vertoonden Wim Oudesluijs en
Wim Voshol dia's van hun vakan
tiereizen.
De ingrijpende verbetering van
Ons Dorpshuis te Anna Jacoba-
polder gaat niet door. Ondanks
alle energie en het enthousiasme,
gebiedt de realiteit de gemeente
raad van St. Philipsland die te
leurstelling voor lief te nemen. In
september was er 250.000 gulden
beschikbaar gesteld, waarvan
door 142 mille subsidie 108.000
gulden voor de gemeente zou
overblijven. De begroting van ge
meentewerken kwam echter op
367.000 gulden(zonder het als
kleuterschool in gebruik zijnde
deel) en bij de aanbesteding bleek
het aannemersdeel aanzienlijk bo
ven de begroting te liggen. Met de
laagste inschrijver Uijtdewilligen
uit Oud- en Nieuw-Vossemeer is
een zeer vereenvoudigd plan ge
maakt, dat inclusief de kleuter
school en het Groene Kruis vol
gens gemeentewerken op 339.892
gulden zou uitkomen. De 33.500
gulden isolatiekosten van spouw
en dak zouden er met minder
stookkosten wel uitkomen, maar
overigens zouden de jaarlasten
sterk toenemen.
B en W concludeerden tijdens een
informele bespreking met de ge
meenteraad dan ook, dat het on
juist zou zijn er zoveel gemeen
schapsgeld in te steken.
Daarom komt er alleen een nor
male onderhoudsbeurt van 77.500
gulden. De isolatie van spouw en
dak en de gedeeltelijke vernieu
wing van de c.v. zullen te zijner
tijd worden bekeken.
De kerk van de Geref. Gem. in Ned. aan de Westvest te Sint Maartensdijk.
In zijn inleiding memoreerde Ds. Gem. te Stavenisse aan Van Gor-
sel (hij was ook lidmaat van dat
kerkverband) gevraagd, of hij zich
verkiesbaar wilde stellen voor ou
derling te Sint Maartensdijk, als
onderdeel van de Oud Geref.
Gem. te Stavenisse. Hij stemde toe
en op 17 juni 1936 werd hij met 66
stemmen gekozen tot ouderling.
Later werd hij door ds. Fraanje
bevestigd in het ambt. Van Gorsel
ging samen met Jan van den Hoek
en Willem Bazen uitkijken naar
een stuk grond waar men vol
doende ruimte had om een kerkje
te bouwen. Men vond een ge
schikt stuk grond bij de Gebroe
ders Marinus en Jan van Gorsel
aan de Westvest. Van Gorsel kocht
de grond voor tweeduizend gul
den.
Verhoeks het ontstaan van de kerk
en sprak naar aanleiding van
Psalm 48:10 "O God!, wij geden
ken Uwer weldadigheid, in het
midden Uws tempel." De tekst
woorden voor de preek waren
Psalm 51: 18-21. Met als thema:
De verklaring van het soevereine
Werk Gods. Ds. Verhoeks stond
nader stil bij de drie hoofdge
dachten: 1. Gods offerande soeve
rein geopenbaard; 2. Het gebed
voor Sion gegrond op soeverein
welbehagen; 3. Het offer van de
kerk, gegrond op soevereine ge
rechtigheid.
De huidige Gereformeerde Ge
meente in Nederland is ontstaan
uit de arbeid van Smerdiekenaar
Krijn van Gorsel, die op jeugdige
leeftijd door God werd bekeerd.
Van Gorsel las in de dertiger jaren
zondags in de woning van zijn
oude moeder en in aanwezigheid
van zijn zusters altijd een preek.
Na het overlijden van zijn moe
der, kocht Van Gorsel haar wo
ning, waar hij doorging met het
lezen uit de zogenaamde 'oudva-
ders'. Van Gorsel kwam ook in
contact met L. Potappel uit Stave
nisse. Er kwamen steeds meer
mensen naar zijn preeklezen
luisteren. Het duurde niet lang of
zijn woning werd te klein om de
twintig toehoorders te bergen.
In maart 1936 werd door de
kerkeraad van de Oud Geref.
Men had grond en de bouw van
het huidige kerkgebouw kon be
ginnen. De eerste steen werd op 9
september 1936 gelegd door Krijn
van Gorsel. Bij deze gelegenheid
hielden Van Gorsel, de ouderlin
gen L. Potappel en J. Slager (later
dominee geworden)uit Stavenisse
en burgemeester Schüller een
toespraak. Op 2 december werd
het nieuwe kerkgebouw door ds.
Fraanje uit Barneveld in gebruik
genomen met de tekst Psalm 138
vers 2: "Ik zal mij nederbuigen
naar het paleis Uwer heiligheid,
en ik zal uw naam loven, om Uwe
goedertierenheid en om Uwe
waarheid; want Gij hebt vanwege
Uwen gansen Naam Uw Woord
groot gemaakt."De eerste leden,
die in het lidmatenboek werden
ingeschreven, waren leden van de
De Gereformeerde Gemeente te
Scherpenisse neemt morgenavond
om half acht het nieuwe orgel in
gebruik, ledereen is van harte wel
kom.
Het is dan precies twee jaar gele
den dat de nieuwe kerk in gebruik
genomen werd. In 1984 werd or
ganist Koos van der Slikke ook
benaderd door orgelbouwer
Scheuerman en Zn. uit Rotter
dam. Het bedrijf meende een ge
schikt gebruikt orgel te hebben,
want een nieuw instrument was fi
nancieel niet haalbaar. In septem
ber 1984 werd een offerte uitge
bracht en de leden besloten tor
aankoop van het orgel uit de voor
malige Zuiderkerk te Groningen.
Dit is in 1931 voor 9945 gulden ge
bouwd door de firma Valkx en
Van Kouteren uit Rotterdam. Dit
gebeurde volgens het pneumatisch
kegellade systeem met de volgen
de dispositie:
Manuaal I: prestant 16, prestant
8, bourdon 8, salicionaal 8, ok-
taaf 4, open fluit 4, oktaaf 2, cor-
net/mixtuur 3-4-5 st, trompet 8.
Manuaal II(in. zwelkast): boudon
16, vioolprestant 8, holpijp 8, vio
la di gamba 8, voix celeste 8, har
monie fluit 4, sesquialter 2 2/3,
woudfluit 2," basson hobo 8, tre
mulant.
Pedaal: subbas 16, zachtgedekt
16, violon 16, fluit bas 8, trombo
ne 16.
Daarnaast waren er nog 11
koppels.
In januari 1985 werd het oude or
gel van de Ger. Gem. Scherpenisse
afgebroken en bij Scheuerman in
geruild. Het eerste deel van het
'nieuwe' orgel werd tijdelijk op
geslagen, waarna werd begonnen
met de restauratie van verschillen
de onderdelen.
Maart dit jaar begonnen vrijwilli
gers met het bouwen van de orgel-
kus, vervaardigd uit wengé en no
tenhout. Links voorin de kerk was
al een staalconstructie geplaatst,
waaraan de kas kwam. Scheuer
man vervolgde met de windlade
van manuaal II. Toen kwamen de
vrijwilligers weer in actie om de
zwelkast erom heen te bouwen.
De orgelbouwer plaatste vervol
gens de resterende onderdelen.
Het nieuwe orgel in de twee jaar geleden in gebruik
genomen kerk van de Gereformeerde Gemeente aan
de Schoolstraat te Scherpenisse.
De bourdon 8 van manuaal I is
vervangen door roerfluit 8. Tevens
is het orgel uitgebreid met een na-
sard 2 2/3 op de manuaal 11. Ook
is op de manuaal 1 de mixtuur
compleet gemaakt en de cor-
net(diskant) op een verhoogde
stok geplaatst. Deze veranderin
gen kwamen het klankbeeld zeer
ten goede.
De vvindkanalen zijn geheel ver
nieuwd en uitgevoerd in massief
mahonie. Verder is het pneuma
tisch systeem vervangen door een
electro-pneumatisch systeem.
De huidige dispositie is:
Manuaal I: prestant 16, prestant
8, roerfluit 8, salicionaal 8, oktaaf
4, open fluit 4, oktaaf 2, mixtuur
3-4-5 st, cornet 3-4-5 st, trompet
8, tremulant.
Manuaal II: bourdon 16, viool
prestant 8, holpijp 8, viola di
gamba 8, voix celeste 8, flüte har-
monique 4, sesquialter 2 2/3 2st,
nasard 2 2/3, woudluit 2, basson
hobo 8, tremulant.
Pedaal: subbas 16, zachtgedekt
16, violon 16, oktaafbas 8, trom
bone 16.
Koppels: 1 en 2, ped. 1, ped.
2, 2 -f 2 4'.
Morgenavond is de kerk in de
Schoolstraat te Scherpenisse om
zeven uur open. Na de dienst is er
gelegenheid om het oVgel te be
luisteren en te beziehtiger).
Oud Geref. Gem. te Stavenisse.
Daarna zijn er verschillende leden
overgekomen uit de Ned. Herv.
Kerk. Op 15 april 1937 werd er een
kerkeraad gekozen, die 27 mei
1937 door ds. Fraanje werd be
vestigd. Vanaf die tijd was men
een zelfstandige Oud Geref. Gem.
De diakenen J. van den Hoek en
Willem Bazen en de ouderling
Krijn van Gorsel vormden de eer
ste kerkeraad.
Ds. Fraanje was tot eind 1948 be
hulpzaam bij het preken op bid-
en dankdagen en tijdens de bedie
ning van de sacramenten. Na zijn
overlijden heeft ds. Van den Bree-
vaart uit Hendrik Ido Ambacht
deze ambtelijke taken tot zijn ster
ven in 1974 overgenomen. Vervol
gens preekte ds. G. J. Zwoferink
uit Kampen regelmatig en daarna
ging ds. Zwijnenburg uit Goude
rak veel voor. In 1975 is de Oud
Geref. Gem. overgegaan in de Ge
reformeerde Gemeente in Neder
land, waar men tot op heden nog
bij aangesloten is. De huidige ker
keraad bestaat uit de diakenen
L.C. Stouten, A.J. Smits (Stave
nisse) en J. Bevelander. Ouderlin
gen heeft men niet. Het aantal le
den en doopleden bedraagt mo
menteel 91. De kerk biedt plaats
aan 250 personen. Van de ge
meente ontving de kerkeraad voor
het jubileum drie bijbels.
naar;
Uw hoeden- en bontspecialist
Papegaaistraat 9-11, Goes.
Advertentie I.M.
Zowel adspirant-erfpachter
J.A.M. Buijsrogge uit Kapelle als
grondeigenaar levensverzeke
ringsmaatschappij
Utrecht(Amev) hebben bij het ge
meentebestuur van St. Philipsland
een fikse schadeclaim ingediend.
Zij zeggen gedupeerd te zijn door
wijziging van de bestemming van
het 9.17.10 ha grote perceel aan de
zuidkant van het kruispunt Kram-
mersweg/Langeweg bij Anna Ja-
cobapolder. In 1972 stelde de ge
meenteraad daarvoor het bestem
mingsplan recreatieterrein de
Krammersweg vast, maar in. 1982
wijzigde de raad dat bij de tweede
herziening van bestemmingsplan
Buitengebied in agrarische doel
einden en bos- en oevergebied.
Dhr. Buijsrogge kan zijn plan
voor een camping nu niet verwe
zenlijken, waarom hij 781.840 gul
den van de gemeente St. Philips
land wil hebben. Dat bedrag is ge-
basterd op zijn resultaat met een
camping in Arnemuiden: drie mil
joen gulden.
B en W hebben de stichting Ad
viesbureau Onroerende Zaken te
Rotterdam en mr. J.J. van der
Weel te Middelburg voor juridi
sche bijstand in de arm genomen.
Volgens het college was Buijsrog
ge officieel nog geen erfpachter,
zodat de claim wordt afgewezen.
De Amev wil 755.900 gulden va'n
de gemeente, maar b en w conclu
deren, dat de in 1973 tussen koper
en verkoper betaalde grondprijs
maar iets hoger lag dan de agrari
sche waarde en de waarde als ex-
ploitatiebos met houtopstand. De
huidige waarde - zonder recreatie
ve bestemming - stelt de Amev op
30.000 gulden per ha voor bouw
land en 10.000 gulden per ha voor
oosgrond(exclusief h'outopstand).
De prijs van 1973 in aanmerking
nemend, twijfelen b en vv zeer
vterk of de Amev schade heeft ge
leden.
