Indrukken uit Afrika door Arie de Viet -1 - de landbouw
Geef
iets meer
a.u.b.
Donderdag 1 september 1983
EENDRACHTBODE
13
Oeganda ligt in Oost-Afrika. Het is zeven keer groter dan Nederland en telt
ongeveer 13 miljoen inwoners. In het noorden grenst het aan Sudan, in het oosten
ligt Kenia, in het zuiden Rwanda en Tanzania en in het westen grenst het aan
Zaïre. De hoofdstad is Kampala en wij wonen sinds juli 1981 in Kumi, in het
noordoosten van het land, in een savannegebied op een hoogte van ongeveer 1200
meter.
Om een beeld van het leven hier te geven heb ik besloten een aantal vraagge
sprekken te houden met Oegandezen: tijdens ons verlof in Nederland in maart dit
jaar bleken er zoveel vragen te bestaan dat het voor de hand lag dat ik die vragen
hier zou moeten stellen. Om het thuisfront te informeren
Hongersnood
Ossenploeg
Handpomp
School
Bier
ErPLAAfSELÏJkiiEüWS "EE
PLAATSELIJK NIEUWS
PLAATSELIJK NIEUWS,rEE
POORTVLIET
SINT-
PHILIPSLAND
Het Koningin
Wilhelmina Fonds voor
de kankerbestrijding
moet dit jaar meer geld
"dan ooit op tafel leggen:
f46,7 miljoen om
precies te zijn.
Geef iets meer als het
kan. Maar blijf het werk
van het KWF steunen.
Kunst uit Sahara
en Sahel
Arie de Viet uit Sint Maar
tensdijk werkt met zijn vrouw,
die arts is, in het Afrikaanse
ontwikkelingsland Oeganda.
Enkele jaren geleden was die
naam meer in het nieuws door
het optreden van dictator
Amin. In rustiger sferen ver
haalt Arie de Viet in een eerste
artikel over de landbouw.
Het eerste vraaggesprek vond
plaats op 26 april jongstleden.
Omdat ik de taal van de streek
niet spreek, werd 't in het Engels
gevoerd en door mij vertaald in
het Nederlands voor de lezers van
de Eendrachtbode:
Sommige begrippen die in 't
vraaggesprek voorkomen zijn niet
vertaald. Om twee redenen: of er
bestaat geen goed Nederlands
woord voor of het is typerend voor
de taal hier. Soms wordt een be
grip nader omschreven, soms niet,
bijvoorbeeld het woord 'district'.
Het zou met provincie vertaald
kunnen worden, 'county' met ge
meente en 'sub-county' met wijk,
maar de voorstelling van zaken die
dan gegeven wordt is een gefor
ceerde. Het wordt lachwekkend
wanneer 'parish-chief met wijka
gent vertaald zou worden. Het is te
vergelijken, maar niet hetzelfde.
Een 'wijk' hier of een 'wijk' in Ne
derland is totaal verschillend..
Dan de prijzen. Het minimum
maandsalaris bedraagt sinds april
dit jaar 1140 shilling. De geïnter
viewde verdient 1500 shilling per
maand, evenals een typiste bij de
'gemeente'. Voor dat bedrag kun je
vier kippen kopen. Of tien liter
benzine. Een nieuwe binnenband.
Dus geen buitenband, dat zijn twee
maandlonen. En een nieuwe fiets
kost 15.000 shilling
Voor de Amerikaanse dollar geeft
de officiële wisselkoers 120 Oe-
gandese shilling. Op de zwarte
markt brengt die munteenheid 300
tot 350 shilling op. Voor de gulden
geldt: officiële bankkoers 33 shil
ling voor één piek, 130 shilling op
de zwarte markt.
Hoe heet je?
Ik heet Okoche, Naptal.
Hoe oud ben je?
Ik ben 34.
Waar ben je geboren?
Ik ben geboren in Kacaboi, Ongi-
no sub-county.
Ben je getrouwd?
Ja, ik ben getrouwd.
Heb je kinderen?
Ja, ik heb vier kinderen.
Waar woon je nu?
Ik woon nu in Ongino.
Waar is dat?
Ongino ligt in Kumi-district, in
het noorden van Kumi-county.
Wat is Kumi voor een plaats?
Kumi is een klein stadje, maar is
de hoofdstad van het district.
Hoe heet dat deel van Oeganda?
Dit gebied heet Teso.
Wat is je beroep?
Ik werk als landbouwvoorlichter
voor het Ministerie van Land
bouw.
Wanneer ben je met die baan be
gonnen?
Ik ben in 1969 bij de overheid in
dienst gekomen, in augustus.
Heb je voor dat beroep een speciale
opleiding moeten volgen?
Ja, we hebben een cursus gevolgd
van 1 '/2 jaar, op het proefstation in
Serere.
En daarna moest je zelf gaan solli
citeren of werd je aangesteld door
de overheid?
Meteen na de cursus word je door
de overheid aangesteld. Je wordt
geplaatst in een gebied dat ge
schikt voor je is, in mijn geval bij
voorbeeld, ik werd meteen hier
geplaatst omdat ik uit dit district
kom. Ik kwam op een afdeling,
bekend als 'ox-cultivation', een
afdeling waar geleerd wordt hoe
.ossen te gebruiken bij het ploegen
en wieden en het trekken van
karren.
Zijn er verschillende afdelingen?
We hebben meerdere secties bin
nen het Departement: De 'ossen'
noemde ik al, dan is er de sectie
'Jonge Boeren', dat is de afdeling
waar ik nu werk, dan de 'Rijst
bouw', een 'Huishoudafdeling' en
de 'General extension', de moe
dersectie die alle afdelingen coör
dineert.
Hoe oud zijn de 'Jonge Boeren?'
Jonge boeren noemen we de
groep tussen 10 tot 25 jaar. Ze
staan bekend als de jonge boeren
van de gemeenschap. Boven de 25
zijn ze volwassen. Van die vol
wassen boeren blijven sommige
bij die jonge als vrijwillig leider of
adviseur. Ook jonge boeren kun
nen als zodanig optreden, speciaal
voor degenen die pas toegetreden
zijn. Of hij kan aangesteld worden
om zo'n gemeenschap te helpen,
van 20 tot 30 mensen, dat hangt af
van de interesse in dat gebied.
Wat wordt hier verbouwd?
In dit gebied waar ik werkzaam
ben worden verschillende gewas-
verbouwd als. basisvoedsel, zelfs
zoveel dat we overhouden, dat wil
zeggen een surplus produceren
dat we opslaan om 't in geval van
hongersnood te kunnen gebrui
ken.
Je kunt stellen dat er alleen katoen
geëxporteerd wordt.
Dit gebied is dus erg geschikt voor
katoen?
O ja, ik denk dat voor katoen dit
één van de beste streken van Oe
ganda is.
Hoe bereik je de Jonge Boeren?
Wordje geroepenga je er uit jezelf
heen of zendt het kantoor je?
Ik maak zelf een programma voor
een maand, waarvan copieën naar
de sub-county chiefs gestuurd
worden en ook naar de parishes,
zodat ze weten datje er aankomt.
Ik word niet door 't kantoor ge
stuurd.
Als je naar hen toegaat, bezoek je
dan een individuele boer of de groep
als zodanig?
Beide, ik bezoek een individuele
boer en ook de groep.
Wat doe je tijdens zo'n bezoek?
Om te beginnen bekijken we de
akkers, hoe de gewassen erbij
staan, wat hij heeft gedaan en dan
bespreken we de problemen die
hij heeft. Daarbij kan ik vaak hel
pen, bijvoorbeeld als hij gebrek
aan zaaigoed heeft of aan hak- of
bestrijdingsmiddelen. Sommigen
weten niet precies hoe groot de
afstand tussen de rijen moet zijn,
dus kan ik ze de juiste maten ge
ven.
Ga je regelmatig terug?
Na één of twee weken ga ik terug
En als die fiets er niet is?
Als er geen fiets is, dan bezoek ik
de dichtstbijzijnde boeren.
'Het betekent dat je veel loopt?
Ja, ik loop veel.
Het kantoor is in Kumi, hoe ver is
dat van jouw huis?
Ongeveer zeven kilometer.
Deze maand is een drukke maand?
Ja. voor alle boeren, dit is hun
seizoen, het is de periode van de
eerste regens. We kennen twee
regenseizoenen, de eerste begint,
normaal gesproken vrij vroeg in
maart, maar dit jaar begon het pas
eind april, dus laten we hopen dat
het tot juli aanhoudtDan krij
gen we in augustus of september
weer een regenseizoen. Maar nu
zijn de boeren heel erg druk om
dat de eerste regens zijn gevallen.
Wat doen de boeren voordat de re
gen begint?
Ze bereiden zich voor, ze selecte
ren zaad, maken de akkers
schoon, verwijderen struikjes of
kleine boompjes, maar ploegen
gaat nog niet, daar is de aarde te
hard en te droog voor.
Hoe wordt er geploegd?
Over 't algemeen gebruiken we de
ossenploeg. Er is een aanbevolen
ploeg die we gebruiken, bekend
als de VS-8.
Is dat de beste voor dit gebied?
Het is de beste voor dit terrein en
als ik het niet verkeèrd voor heb is
het de beste voor heel het land.
Aanbevolen door 't Ministerie?
Ja, tijdens onze cursus in Serere
moerassige grond te ploegen moet
je er wel zes gebruiken, die aarde
is erg moeilijk te bewerken.
En hoeveel mensen zijn daarbij
nodig?
Het begin is altijd moeilijk, ploe
gen is niet eenvoudig, als de ossen
nog jong zijn, zijn ze niet stabiel,
ze lopen dan deze kant op, dan die
kant, je moet sterk zijn om ze te
mennen. Zijn ze eenmaal gewend,
dan is twee of drie man voldoen
de. Zijn ze ervaren dan kan het
zelfs door één persoon gedaan
worden, dus zowel de ossen leiden
als de ploeg bedienen.
Wat wordt er na het ploegen het
eerst gezaaid?
Het eerst wat gezaaid wordt zijn
pinda's.
Waarom pinda 's?
Omdat gebleken is dat dat de be
ste oogsten oplevert. De eerste re
gens kunnen ze goed gebruiken
om snel te groeien.
Hoeveel land bezit men hier ge
middeld?
Ongeveer vier hectare. Natuurlijk,
sommige die goed af zijn bezitten
20 hectare, maar een klein boertje
heeft er maar twee of drie. Je kan
ook land huren voor 1 of 2 jaar,
dat kost je tussen de 2- en 4 dui
zend shilling.
Dat huur je van een particulier?
Ja, het is een kwestie van onder
handelen en tot een accoord ko
men.
En hoeveel hectare hebben de jonge
boeren?
Meestal hebben ze zelf nog geen
land, maar lenen ze percelen van
hun ouders. Het zijn de ouders die
hen een stuk land aanwijzen.
In dit seizoen wanneer er veel werk
is, zijn de boeren in staat alles zelf
te doen of moeten ze mensen vra
gen?
Sommige boeren hebben hun ei
gen ossen en ploeg, die kunnen
het zelf doen. Andere hebben los
se arbeiders in dienst om te helpen
bij 't ploegen en wieden. Heel
vaak help je elkaar, je helpt je
buurman bij 't ploegen een paar
dagen, daarna komt ie bij jou.
variëteit die ERUDURUDU in 't
Ateso heet. MANI PINTAR na
120 dagen en een andere lokale
soort ATESOT heeft 130 tot 133
dagen nodig.
Deze soorten worden het meest
verbouwd?
Ja, deze soorten zijn erg goed om
in Teso te verbouwen, alhoewel er
meerdere variëteiten zijn die niet
geschikt zijn voor deze grond hier.
En de gierst?
Gierst duurt zes tot zeven maan
den voordat 't rijp is.
Cassave?
Cassave twee tot twee en een half
jaar, afhankelijk van de soort. Er
zijn twee soorten die een lange
periode nodig hebben en er zijn
soorten die een korte periode no
dig hebben, we adviseren de laat
ste. In onze taal bekend als EB-
WAN ITERAK, genoemd naar
een pasgetrouwde vrouw, die nog
niet in staat is voedsel te verbou
wen: dit type gewas'kan haar hel
pen zichzelf snel te handhaven in
haar nieuwe omgeving. Vandaar
die naam.
En mais?
Ongeveer drie maanden, sorghum
ook, zoete aardappelen drie tot
vier en katoen vier tot vijf maan
den.
Hoeveel oogsten zijn er per jaar?
Normaal kennen we twee oogsten,
omdat we twee regenperiodes
kennen. De eerste oogst verwach
ten we eind juli en in augustus. De
tweede in november en december.
Geldt dat voor alle gewassen?
Nee, een paar maar. omdat de
tweede regenperiode niet erg be
trouwbaar is. Er is dan veel zon,
daarcfm verbouwen de boeren en
kel sorghum en zoete aardappe
len.
A Is na de oogst het voedsel bewaard
moet worden, hoe wordt het opge
slagen?
Na de oogst wordt er allereerst
een selectie gemaakt van goede
zaden voor het volgende jaar. Na
het selecteren van het zaaigoed
drogen we de rest door en door en
daarna gaat het in de 'voorraad
schuur'.
Hoe wordt het voedsel gedroogd?
Het wordt op een droogvloer bui
ten in de zon uitgespreid. Sommi
ge mensen hebben rotsen in de
buurt van het huis: dus leggen ze
het voedsel daarop te drogen. Dat
neemt twee tot drie dagen in be
slag. Daarna gaat het in de 'voor
raadschuur', dat is onze lokale
opslagruimte voor voedsel. Het is
een hele grote korf van klei en
gras. Het rust op vier grote stenen.
zodat de termieten er niet in kun
nen komen om het eten aan te
tasten. Bovenop ligt een puntdak
van gras dat door drie personen
opgetild kan worden.
Hoeveel pinda's gaan er bijvoor
beeld in zo 'n korf?
Ongeveer tien zakken van 50 kilo
per zak. ongepeld. Gierst vijftien
tot vijfentwintig.
Is de termiet het enige dier dat
probeert het voedsel te bederven?
Er is nog een dier. dat is de rat, die
zichzelf graag ophoudt in de korf.
Het is één van de vijanden van de
boer.
Welke problemen tref je aan bij het
verbouwen van gewassen?
Er zijn veel problemen. Het eerste
probleem is het weer, een lange
droge periode kan desastreus zijn.
het belemmert de groei en dat
gaat ten koste van de opbrengst.
Dat gebrek aan ossenploegen,
hakken en zaad. En termieten,
verschillende planteziektes die
bestredeij moeten worden.
Worden er bestrijdingsmiddelen
gebruikt?
Ja, die worden gebruikt. Nadat
een boer het probleem heeft ge
signaleerd komt hij naar ons toe
om hulp.
Beschik je over sproeiers?
We hebben sproeiers die door het
Departement worden verstrekt
aan de staf, dus die gebruiken we
als er behoefte aan is. Als de boer
zijn eigen sproeier heeft, doet hij 't
zelf, meestal met een handpomp,
die komt 't meest voor.
Niet hij voor 't sproeien betalen?
Nee, hij betaalt alleen voor het
middel, niet voor het werk, dat is
onze taak. Als 't werk klaar is staat
het de boer vrij om de staf te hel
pen door bijvoorbeeld eten klaar
te laten maken. Maar het is geen
probleem als hij daartoe niet in
staat is.
Hoe duur zijn die bestrijdingsmid
delen?
Erg duur, maar het hangt er van af
welke. Een literblik endosulfan
voor aardnoten kost 250 shilling.
Voor katoen gebruiken we thio-
dan, dat is 100 shilling per liter. En
er zijn minder dure voor groente.
Worden er nieuwe variëteiten
geïntroduceerd?
We proberen dat, als ze leverbaar
zijn. Soms worden er nieuwe
soorten gebracht, die altijd eerst
getest worden. Blijken ze geschikt
voor dit gebied dan kan er meer
zaad komen. Een jaar of vier ge
leden werd er een nieuwe variëteit
rijst uit China geïntroduceerd.
Het werd uitgeprobeerd op de
rijstvelden van Kibima. Het deed
het erg goed en toen werd het naar
andere districten gebracht, alweer
om te testen. Ook daar deed het
het goed en kon het aan de boeren
verkocht worden. Het wordt nu
verbouwd.
Wie brengt die nieuwe zaden?
Het ministerie van Landbouw.
Doe je aan rapportage?
Dit is een heel belangrijk punt. Op
het kantoor kunnen ze niet weten
wat voor vorderingen we op het
gebied maken of wat voor pro
blemen er zijn. Dus zijn we ge
vraagd een maandelijks rapport te
schrijven, zodat het kantoor op de
hoogte wordt gehouden van wat
er in het veld gebeurt en hoe de
productiecijfers er uit zullen zien.
Alle percelen worden geteld en
ook hoeveel er van elk gewas ge
zaaid is. Tegen het eind van het
jaar moetje uit de maandrappor-i
ten het jaarrapport samenstellen.
Dat jaarrapport gaat dan naar het
hoofdkantoor in Kampala.
Wie is degene die op jou toeziet?
Er is een districtsambtenaar die
hoofd van de afdeling is: hij is ook
degene die m'n maandrapportage
ontvangt.
Gezien het feit dat jovw afdeling
met jongeren te maken heeft, zijn er
ook scholen bij betrokken?
Ja. die zijn nauw bij ons werk be
trokken, omdat scholen uitermate
geschikt zijn om jongeren te be
reiken. In een school kan je vier of
vijf groepen jonge boeren vor
men, door de klassen heen of per
klas, één groep.
Hoe gaat dat in z'n werk?
Ik ga naar een school toe, overleg
met de hoofdonderwijzer en on
derwijzers. Dan wijs ik een on
derwijzer aan die mij vertegen
woordigt als ik er niet ben. Hij is
degene die de kinderen terzijde
staat. Tegelijkertijd kunnen er uit
een groep vertegenwoordigers ge
kozen worden, een leider, een
voorzitter en een penningmeester.
Zij zullen dan samenwerken met
de onderwijzer. Als ze bijvoor
beeld zaad nodig hebben, dan
kunnen zij naar het kantoor ko
men en hun probleem voorleg
gen....
Worden er ook wedstrijden gehou
den om de boeren te stimuleren?
Ja, er zijn wedstrijden. We hebben
elk jaar een 'achievementsday':
een speciale dag, na het oogsten.
Daar wordt een tentoonstelling
ingericht van producten: bijvoor
beeld van de beste gewassen:
aardnoten, gierst, enz., maar ook
handwerk zoals potten en tafel
kleden, vee, en er worden brouw
sels gepresenteerd, ajon, ons lo
kale bier. Iedereen is welkom op
die dag. Er worden prijzen uitge
reikt en degenen die niet in de
prijzen vallen worden gevraagd
hun inspanningen te verdubbelen.
Zo'n dag is prima voor de jonge
ren. ze kunnen hier zien wat an
deren beter of slechter hebben
gedaan.
Gaat het hierbij om jongens en
meisjes?
Ja, in alle afdelingen zijn zowel
jongens als meisjes werkzaam. In
mijn sectie van ongeveer 325 le
den zijn 100 meisjes. Ze doen bij
na hetzelfde werk al komt er voor
de meisjes naaiwerk en kinder
verzorging bij.
A Is je nu het inkomen van de boer
vergelijkt met dat van een ambte
naar?
O, dan is de boer veel beter af.
Een boer is in staat z'n producten
op de markt te verkopen. Dat kan
hem per dag 200 shilling opleve
ren. gemiddeld.
En jij bent beide?
Ja, ik ben beide.
Dus dubbel goed af?
Dubbel goed af, hè.
Okoche met vrouw en kinde
ren in Kacaboi, Teso, in het
Afrikaanse land Oeganda.
sen verbouwd: het basisvoedsel
voor deze streek: gierst, katoen,
cassave, mais, pinda's en zoete
aardappelen.
Waar gaan de gewassen heen?
De meeste zijn voor eigen con
sumptie, alleen katoen wordt
geëxporteerd. Tegenwoordig gaat
er zelfs ook cassave de grens over.
maar dat zijn maar kleine hoe
veelheden. Het wordt hier erg yeel
om te zien wat ze hebben gedaan
en of er nog problemen zijn.
Hoe groot is de afstand van jouw
huis naar de jonge boer die het verst
weg woont?
Dat is ongeveer tien kilometer.
Hoe ga je daarheen?
Meestal leen ik een fiets om daar
te komen.
Je leent een fiets?
Ja, ik leen een fiets, want ik heb er
zelf geen, dus moet ik er wel een
lenen of huren zelfs, voor 100
shilling per dag.
hebben we zo'n twintig verschil1
lende ploegen getest en becom
mentarieerd. degene die er als be
ste uit kwam is degene die hier nu
door de boeren wordt gebruikt, de
VS-8.
Waar komt hij vandaan?
Uit Engeland.
Hoeveel ossen heb je nodig om te
ploegen?
Dat hangt af van je ossen, als ze
volwassen zijn dan is twee vol
doende, die zijn sterk genoeg.
Maar zijn ze nog jong, drie of vier
jaar. dan gebruik je er vier. Om
En voor 't wieden?
Voor het wieden hebben we een
speciale traditie. Dat is werken
voor bier. De vrouwen brouwen
bier. wanneer dat klaar is worden
de buren geroepen om het land te
wieden. Na het werk komen ze
drinken....
Ze werken niet voor geld?
Nee. geen geld, alleen bier. Het
gebeurt wel es dat er te weinig bier
is, dan wordt er verwacht dat er na
de oogst nog es bier wordt ge
maakt. als compensatie. Tenmin
ste als degene die brouwt een
groot hart heeft. Of er kan alsnog
met geld betaald worden, als het
moeilijk is bier te brouwen voor al
die mensen
Hoeveel mensen komen er om te
wieden?
Ongeveer vijfentwintig of meer,
het hangt af van de hoeveelheid
bier die gebrouwen is. Twee of drie
mensen kunnen weinig doen.
Trouwens dat is zonde van dat
bier dat voor méér mensen klaar
staat....
Werken mannen en vrouwen op 't
land?
Beiden en kinderen zelfs. Maar de
kinderen mogen niet drinken, ze
zijn er alleen om te helpen en als 't
tijd is om aan 't bier te beginnen
mogen ze even proeven en wor
den ze naar huis gestuurd, want
alcohol is slecht voor kinderen.
Wanneer kunnen de aardnoten ge
oogst worden?
Na 90 dagen, al naar gelang de
soort, bijvoorbeeld onze lokale
Na het
wieden
is er
bier
Burgerlijke stand
Geboorte: Cornelia Janna Jan
netje dv M.C.van der Slikke en C.
van der Slikke. Kin Mariëtte dv
J.M.Oudesluijs en A.J.Bijl, Cat-
harina Janna dv A.L.Burgers en
E.Berrevoets, Richard Stefanus zv
S.J.van de Velde en A.A.B.Ree-
ders.
Overlijden: Jacob Jacobus de
Rijke 49 jr. zv M.A. de Rijke en
L.Overbeeke, Cornelis Laurens
de Jonge 84 jr. wv A.C.Giljam.
Elke eerste dinsdag van de
maand, dus nu 6 september a.s.,
haalt de voetbalvereniging S.P.S.
oud papier op. Zet u het gereed
a.u.b.
Advertentie I.M.
Belgen in de boomgaard
De Open Dag bij het fruitteeltbe-
drijf van Kempen heeft aan de
verwachtingen voldaan. Er was
ruime belangstelling voor de
werkzaamheden die op een der
gelijk bedrijf plaatsvinden en uit
de reacties van het publiek bleek
dat men het best interessant vond.
Een 135 personen kwamen een
kijkje nemen, waaronder opval
lend veel uit Brabant en uit Belgie.
Bij het vertrek was er voor ieder
een een appeltje voor de dorst en
informatiemateriaal over de fruit
teelt.
Aanrijdingen
Materiële schade was er vrijdag
op de splitsing Stoofstraat/Lange
Zandweg. De autobestuurder
L.H.G. uit St. Annaland verleen
de geen voorrang aan een brom
fietser uit St. Maartensdijk, die
over het fietspad reed. De twee-
wieler werd echter uit het verkeer
genomen omdat die opgevoerd
was.
Autobestuurder E. kwam op de
Kadijk in de sloot terecht, na het
niet juist nemen van een lange
bocht. Hij raakte in de berm en
miste toen de controle over zijn
voertuig. Zonder letsel kwam F.
eraf. maar de auto was wel be-,
schadigd.
Bij de auto van E.. die op het
Kerkplein geparkeerd stond, werd
het rechter achterportier en spat
bord beschadigd nadat een colle
ga daar tegen was gereden, maar
geen visitekaartje achterliet. Au
tomobilist B. kreeg een boete toen
hij niet in het bezit bleek te zijn
van een geldig rijbewijs. Een in
woner kreeg een bekeuring nadat
hij uit de boomgaard van M. uit
Oud-Vossemeer vijftien kilo's
pruimen aan de Geer- en Hokweg
had geplukt.
Brandje Anna Jacobapolder
Maandagmiddag tegen vier uur
rukte de vrijwillige brandweer uit,
wegens een uit de hand gelopen
afvalbrandje bij J.Nell aan de
Langeweg te Anna Jacobapolder.
De brand dreigde over te slaan
naar een nabijgelegen varkens-
schuur. zodat hulp noodzakelijk
was. Binnen korte tijd was men de
brand meester en was het gevaar
geweken.
Kordate fietser
Johan Potappel heeft in een drie
tal wielerkoersen succes geboekt.
Bij de categorie "Niet-licentie
houders" reed het clublid van
"Tandje bij" naar elfde plaatsen
in Kwadendamme en Yerseke en
in Lepelstraat ging de veertiger als
negende over de eindstreep.
Reanimatiecursus
Na twee succesvolle reanimatie-
cursvssen wil de Ned. Hartstich
ting opnieuw zo'n cursus geven op
maandag 26 sept. a.s. Reanimatie
is het geheel van handelingen dat
er op gericht is om te voorkomen
dat de schijnbare dood overgaat in
definitieve dood. Meer dan 100
keer per dag slaat het noodlot toe:
een hartstilstand. Van elke vier
slachtoffers overlijdt er fén aan de
complicaties, voordat er hulp
wordt geboden, terwijl de om
standers machteloos toezien. Doe
iets. grijp in, het is zo eenvoudig,
ledereen kan leren reanimeren. U
ook. In drie avonden leert u wat u
moet doen om een slachtoffer te
redden. Is dat niet de moeite
waard? Bel en geef u voor 20 sep
tember op bij Mw. C.v.Splunter,
tel. 2884 of Mw. M.Nell, tel. 2796.
D.Hage voorzitter N0AD,
L.Vroegop erelid
Voor de functie van voorzitter
waren er in eerste instantie 3 ge
gadigden. maar A. de Raat trok
zich terug wegens persoonlijke
redenen. Op het laatste moment(2
dagen voor de vergadering) liet
A.Kot weten zich wegens gezond
heidsredenen niet beschikbaar te
stellen. Vrijdagochtend kreeg
voorzitter Vroegop nog een brief
van enkele leden die Mw. Kor-
naat (vice voorzitster) voorstel
den. In de vergadering zei Mw.
Kornaat dat als ze zov gekozen
worden, het neen zov worden.
Voor deze fvnctie bleef dus alleen
D.Hage over. Van de 47 stemmen
kreeg hij er 39, terwijl er 8 ont
houdingen waren. De nieuwe
voorzitter bedankte de leden voor
het in hem gestelde vertrou en
sprak de hoop uit met zijn mede
bestuurders en leden op dezelfde
goede voet te kunnen doorgaan,
als in de tijd met Vroegop. Er be
staat geen verband tussen de poli
tiek en het voorzitterschap van
NOAD, zoals eerder in de pers is
geschreren, aldus Hage. Vroegop
wenste Hage namens de vereni
ging succes toe bij deze bloeiende
club. die nog in alle opzichten kan
groeien. Vice-voorzitster Mw
Kornaat blikte nog terug op het
voorzitterschap van Dhr. Vroe
gop. die na 13 jaar op eigen ver
zoek en zonder ooit een vergade
ring te hebben gemist, er een punt
achter zette. Unaniem werd be
sloten Vroegop tot erelid te be
noemen. om uitdrukking te geven
aan de dank die de leden hem
verschuldigd zijn. Vroegop kreeg
een oorkonde en een speciale
speld voor het eerste erelid. In zijn
dankwoord zei Vroegop dat het
hem allemaal overvalt, maar dat
hij het graag heeft aanvaard. Ik
vraag me af of de leden wisten wat
ze déden, om mij tot erelid te be
noemen. een erelid betaald na
melijk geen contributie aldus
Vroegop. Morgen is er een groots
afscheid van Vroegop van 8 tot 9
uur in 'De Druiventros'.
Bij de bestuvrsverkiezingen stelde
voorzitter L. Vroegop zich niet
verkiesbaar, evenals C. Overbee-
ke en C.Verstraate. Dhr. Over-
beeke na 8 jaar waarvan de laatste
3 jaar als jeugdsecretaris. Hij
wordt nu le elftalleider. Dhr
Velsmaate na 2 jaar, hij moest
wegens studie stoppen. Eerst wer
den de twee bestuvrsleden geko
zen. Het aanbod van 6 personen
was goed. C.Tichem met 34 en G.
Verkerke met 31 stemmen spron
gen ver boven W.Geense(O),
C.Filius (8). J.Bosman(8). K.Fon-
teyne(6) uit. Zeven stenmen wa
ren ongeldig.
Contributie NOAD omhoog?
V rijdagavond opende voorzitter
Vroegop voor de laatste keer de
vergadering voor 47 leden, wat
gezien het belang van deze avond
een piede opkomst was. Vroegop
memoreerde het seizoen 82/83.
Het ledenaantal was met 140 sta
biel gebleven. Op 10 november
kreeg men het groene licht voor de
kantinebouw en als het mee zit
kan eind september worden be
gonnen. De opbrengst van bazar
en verloting was netto wat minder
dan voorgaande jaren. Het ver-
enigingstoernooi was met 3 elftal
len kleiner van opzet, maar de
barbecue-avond werd erg goed
bezocht. De voetbal-resiiltaten
waren goed tot zeer goed te noe
men. A-junioren werden kam
pioen, het le voor het eerste jaar
in de le klas een derde plaats, het
2e een goede tweede plaats, het 5e
nog nooit zo hoog, namelijk een
vijfde plaats, terwijl dejevgd elf
tallen het ook goed doen. Nievw
in de kascommissie werd naast
Jan Walpot. Joop Quist aange
steld en als reserve Jan van Dijke.
Tevens moesten- de leden de
goedkeuring geven voor de erf
pacht van de grond voor de kan-
tinebovw. Dit kost voor de eerste
vijf jaar 50 gvlden per jaar. Dit
leverde geen problemen op. In de
rondvraag was er een voorstel tot
contribvtie-verhoging, ondanks
het goede financieel jaarverslag.
De begroting was al rond toen 2
weken geleden de gemeenteraad
besloot, dat NOAD 10 procent
van het onderhoud moet gaan be
talen. wat neerkomt op ongeveer
2500 gulden. De leden waren er
voor. Het bestuur heeft nu de taak
om uit te maken hoe groot de
verhoging zal worden. Als consul
ging nieuwe voorzitter Hage elke
mórgen met Vroegop het veld
keuren. Hage stelt voor of Vroe
gop dit wil overnemen, waarmee
deze akkoord gaat. Na een rustige
en goed verlopen vergadering
sloot voorzitter Vroegop voor de
laatste keer de vergadering.
Koningin Wilhelmina Fonds,
Amsterdam. Giro: 26000!
Bankrekening. 70.70.70.007.
Het Markiezenhof in Bergen op
Zoom zet de deuren open voor
een unieke tentoonstelling 'Saha
ra en Sahel'. in samenwerking met
het Afrika Instituut. Men kan er
terecht tussen 20 augustus ,en 25
september dagelijks van
14.00-17.00 uur. 's Maandags ge
sloten.
Te zien en te koop zijn een prach
tige collectie zilveren sieraden af
komstig uit Noord-Niger van de
Toearegs en vanuit Ghardaïa,
Zuid-Algerije. Speciale aandacht
op deze tentoonstelling is besteed
aan het Afrikaans weefwerk: een
schitterende collectie gebruikte
kleden, doeken, dekens, wandkle
den en andere weefsels. Deze
creaties zijn gemaakt op de in het
Oosten zo bekende weeftechniek.
wat men wel noemt. Kelim. Ge
bedsdoeken en tapijten in prach
tige harmonie en schitterende
collectie etnografica, beelden en
maskers. muziekinstrumenten,
goudgewichtjes en andere antieke
gebruiksvoorwerpen uit de Sahel.
Vooral Opper-Volta is rijk verte
genwoordigd met zijn unieke
maskers en beelden van.de Mossi
en Bobo-stam.
Ook is er een fotoreportage te zien
uit het dagelijkse leven van de
Sahara, van de Franse fotograaf
Claude Mahoudeau.
