Landstaal en halfbakken-Zeeuws bedreigen dialect
SPREEKUREN
KRUISWOORD-PUZZEL
L
44
badkrant
19
Attentie
DIERENARTSEN
TANDARTSEN
ARTSEN
APOTHEKEN
POLITIE
15
23
26
27
22
32
28
36
37
34
35
33
38
39
40
41
47
48
43
45
46
49
54
51
52
53
50
59
56
57
58
55
61
60
62
63
64
68
69
67
65
66
72
73
76
75
142
Openbare leven
ZIERIKZEE - De dominantie van de landstaal (het algemeen
Nederlands) en het feit dat dialectsprekers in sommige si
tuaties een mengelmoesje van landstaal en dialect spreken
vormen een belangrijke bedreiging voor het voortbestaan
van de Zeeuwse dialecten. Zeker wanneer Zeeuwen zich
voor hun moedertaal schamen. Tot deze conclusie kwam de
neerlandicus dr. L. Koelmans in zijn inleiding over de geva
ren waaraan de Zeeuwse dialecten blootstaan.
Tijdens het weekeinde spreekuren
Ook hierin is op een enkele uitzonde-
1
dagavond van 20.00-21.00 uur en vol
gens afspraak.
X
d
Brouwershaven: Arts L. A. M. Bruel,
Markt 30-32, „De Stadswaag” Brou
wershaven, telefoon (01119) 1280. Vrij
spreekuur van 8.00-8.30 uur. Voor het
maken van een afspraak voor 9.00 uur
bellen. Weekend alleen voor spoed
gevallen van 11.30-12.00 uur en van
16.30-17.00 uur.
Scharendijke: Arts L. A. M. Bruel,
Markt 30-32, ,,De Stadswaag" Brou
wershaven, telefoon (01119) 1280.
Spreekuur iedere dag volgens af
spraak, behalve donderdag in het
Groene Kruisgebouw, voor 9.00 uur
bellen.
Zierikzee: Arts W. Bontkes, Touw-
baan 20, Zierikzee, Tel. (01110) 12280.
Bruinisse: Arts A. M. Dorrestein en C.
Pet, Dorpsweg 5, Tel. (01113) 2120,
voor spoed (01113) 1280. Van maan
dag t/m vrijdag afspraak spreekuur
’s ochtends. Apotheek geopend op
werkdagen van 9.00-12.00 uur en van
16.00-18.00 uur en donderdags van
9.00-12.00 uur. Spreekuur volgens af
spraak 8.00-9.30 uur.
Nieuwerkerk: Arts M. M. v. d. Berg,
Wethouder v. Klinkenstraat 10, tel.
(01114) 1810. Spreekuren volgens af
spraak, hiervoor bellen tussen 8.00-
11.00 uur. Apotheek tot 12.00 uur ge
opend.
VERTICAAL: 1. aan tucht gewend; 2.
voorzetsel; 3. stad in Duitsland; 4. wei
de in het hooggebergte; 5. verbran-
Stellendam: Arts R. P. van Rijswijk,
Mr. I. Caustraat 1, telefoon (01879)
1207. Spreekuur volgens afspraak.
Bellen voor afspraak tussen 8.30 en
10.00 uur. In het weekend gelieve
eerst telefonisch contact opnemen.
Haamstede: D. H. de Kup, Vroonweg
4, telefoon (01115) 1359. Spreekuren
maandag, dinsdag en woensdag van
14.00-15.00 uur, vrijdags van 16.00-
17.00 uur.
H. A. Boom-De Keizer, Westerenban
14, Telefoon 01115-3103. Behandeling
alleen volgens afspraak.
Mevrouw H. B. Geleijnse, Noordstraat
12, telefoon 01115- 2698. Behandeling
alleen volgens afspraak.
Renesse: P. van Malland, Oude Mool-
weg 32, tel. 01116-1942. Behandeling
zeven dagen per week.
van 17.00-17.30 uur bij dienstdoende
tandarts.
Zierikzee: Sj. Bergsma, Varremarkt 7,
Zierikzee, tel. (01110) 12180. Spreek
uur dagelijks tussen 8.00 en 9.00 uur
en tussen 13.00 en 14.00 uur; maan
dag en donderdag van 18.00-20.00
uur en volgens afspraak.
Bruinisse: E. Wondergem, Molen
straat 26, Telef. (01113) 2724. Spreek
uren dagelijks van 8.30 tot 9.15 uur.
Woensdagavond van 18.30 tot 19.30
uur.
Haamstede: M. K. Buth, Hogezoom
9, Haamstede, telefoon (01115) 2254.
Spreekuren dagelijks tussen 13.00 en
14.00 uur. Dinsdag- en vrijdagavond
tussen 19.00 en 20.00 en volgens af
spraak.
Tijdens het weekend spreekuur bij
dienstdoende dierenarts.
Stellendam: W. J. Vink, Keizerstraat
16a. Spreekuren maandag, dinsdag,
donderdag en vrijdag van 15.30-16.00
uur.
Sommelsdijk: W. J. Vink, Zuidachter-
weg 28. Tel. 01870-2897. Spreekuren
maandag tot en met vrijdag van 8.00-
9.00 uur, en maandag tot en met vrij
dag van 17.00-19.00 uur en volgens af
spraak. Dierenkliniek Goeree-Over-
flakkee alleen voor kleine huisdieren.
Weekeind bij dienstdoende dierenarts
volgens afspraak.
Ouddorp: Bureau: Wilhelminaweg
14, tel. 01878-1244. Geopend 9.00-
18.00 uur.
Schouwen-Duiveland nogal eens te
horen is, is volgens Koelmans verder
felijk zo niet funest voor het authentie
ke dialect, omdat hierdoor veel speci
fieke woorden en klanken van de
streektaal verloren gaan. Dat gebeurt
ook wanneer Zeeuwen zich voor hun
dialect gaan schamen omdat ze het
minderwaardig aan de landstaal be
schouwen. Koelmans: „Dialect is een
echt stukje Zeeland dat je best mag
laten horen.
Schaamte voor de moedertaal, omdat
dit mogelijk als plat praten wordt be
schouwd, is dan ook de doodsteek
voor het dialect, dat een deel vormt
van het innerlijk bestaan”.
Zierikzee: J. J. Bakker, Oude Haven
4, tel. (01110) 13016. Behandeling al
leen volgens afspraak.
G. W. G. den Broeder, Oude Haven
51, Telefoon (01110) 13388.
M. F. de Booij, Oude Haven 51, Telef.
(01110) 12693. Behandeling alleen via
telefonische afspraak.
L. Lekkerkerk, Nieuwe Boogerdstraat
25, tel. (01110) 16066. Behandeling al
leen volgens afspraak.
F. v. d. Vliet, Oude Haven 51, tel.
(01110) 16190. Behandeling alleen via
telefonische afspraak
Bruinisse: R. C. A. Backer, Poststraat
14, tel. (01113) 2666. Behandeling al
leen volgens afspraak.
Welke 2 sleutelwoorden vormen de
letters uit de vakjes: 6, 35, 76, 46, 61,
58, 2. 11, 4, 30 en 13, 41, 47, 60, 18, 43,
33, 71, 7, 49?
en blijft de toepassing beperkt tot
huis, -tuin- en keukengebruik en blijft
het lijden onder de suprematie van de
landstaal. Die suprematie komt onder
meer tot uiting in het gegeven dat de
tekst van het Zeeuwse cq Schouwen-
Duivelandse volkslied zelfs niet in het
Zeeuws op papier is gezet. Ook het
feit dat bewegwijzerings- en plaats-
naamborden alleen in de landstaal
zijn opgesteld onderstreept volgens
Koelmans nog eens de vooraan
staande plaats van het algemeen Ne
derlands. Iets dat ook geldt voor het
gebruik van familie- en voornamen.
Noordgouwe: Arts H. J. M. Sleegers,
Heereweg 16, Tel. (01112) 1480.
Spreekuur volgens afspraak. Bellen
van 8.00-10.00 uur.
Burgh-Haamstede: Artsen J. Ph. P.
Stenger en G. van Beek-Verbeek,
Burghseweg 54, Haamstede. Tel.
(01115) 1861. Spreekuur van 8.00-9.00
uur. Telefonisch spreekuur van 12.30-
13.00 uur. Apotheek de gehele dag
geopend uitgezonderd van 12.00-
13.00 uur. Weekend alleen voor
spoedgevallen van 11.30-12.00 uur en
van 16.30-17.00 uur.
Alarmnummer Rijkspolitie (01180-
33333). Zierikzee. Het groepsbureau
van de Rijkspolitie Schouwen- Duive-
land is 24 uur per dag geopend, tel.
01110-14055.
Apotheek C. C. H. Verschuren, Dam
18, Zierikzee. Tel. 01110-12906. Ope
ningstijden apotheek: Werkdagen
8.30-17.30 uur. Zaterdag 9.00-12.30 uur
en van 16.30- 17.30 uur. Op zon- en
feestdagen 12.00-12.30 uur en van
18.00-18.30 uur.
Oude Tonge: P. Schilder, Kolfweg 27.
Tel. 01874-2441. Spreekuren maandag
tot en met vrijdag van 8.00-9.00 en
13.00-14.00 uur, dinsdag- en donder-
HORIZONTAAL: 1. bij raming; 6.-vrou-
welijk haarsieraad; 12. springstok; 14.
zuivelprodukt; 15. 0.1 gram (afk.); 17.
namiddag (afk.); 18. gewricht; 20.
nummer (afk.); 21. walkant; 22. land in
Azië; 24. vrouwelijk dier; 26. muziek
stuk; 28., licht ontvlambaar mengsel;
29. identiteitsbewijs; 30. deel van de
hals; 32. voorzetsel; 33. met de zijnen
(afk. Latijn); 34 klipgeit; 35. rijstbran
dewijn; 37. senior (afk.); 38. rode verf
stof; 39. verdicht verhaal; 41. siervo-
gel; 42. Britse luchtvaartmaatschappij
(afk.); 43. stof; 47. land in Europa; 50.
voorzetsel; 52. uit Ierland afkomstig;
53. wisselborgtocht; 54. luitenant
(afk.); 55. gril, kuur; 57. sporeplant;
58. veerkracht; 59. dicht, gesloten; 60.
delfstof; 62. krijgsmacht; 64. li
chaamsdeel; 65. eerstkomende (afk.);
66. televisie (afk 68. telwoord; 69.
dieregeluid; 70. per adres (afk.); 71.
grasstengel; 73. jonge kabeljauw; 75.
kostbare edelsteen; 76. gedrocht.
„Het dialect is in een kwade cirkel ge
vangen” constateerde Koelmans.
Doordat het dialect in een aantal sec
toren van het openbare leven niet
bruikbaar is, kan het niet uitgroeien
Ouddorp: Artsen W. J. Bron, A. J.
Jansen en G. B. K. Steenhof, praktijk
Oude Nieuwlandseweg, tel. (01878)
1312. Spreekuur alleen volgens af
spraak, 8.30-11.00 en 13.00-16.00 uur.
Visites aanvragen tussen 8.30-10.00
uur. De apotheek is geopend van
maandag tot en met vrijdag van 8.30-
17.30 uur. Medicijnen afhalen tussen
17.00 en 18.00 uur. Men wordt ver
zocht de ziekenfondskaart mee te
brengen. In het weekend en 's avonds
gelieve eerst telefonisch kontakt op te
nemen.
Ouddorp: W. J. Vink, Hofdijkseweg
17a, tel. 01878-2763. Spreekuren
maandag, woensdag en vrijdag van
20.30-21.00 uur. Dinsdag en donder
dag van 14.00-14.30 uur.
Ouddorp: L. E. Tjebbes, Bar de
Kreek Boompjes 9, Ouddorp, tel.
01878-1401. Spreekuren maandag,
woensdag en vrijdag van 14.00-14.30
uur.
Renesse: Arts J. L. Flach, Jan van
Renesseweg 6, Renesse, tel. (01116)
1280. Spreekuur van 8.00 tot 9.00 uur
en 16.00-17.00 uur van half juni tot 1
september. Tijdens werkdagen apo
theek gehele dag open. Huisbezoek
aanvragen voor 10.00 uur. Weekend
alleen voor spoedgevallen van 11.30-
12.00 uur en van 16.30- 17.00 uur.
Spreekuur van 8.00- 9.30 uur en
maandag-, dinsdag-, donderdag- en
vrijdagmiddag van 13.00-14.00 uur.
Arts A. W. van Geer, Havenpark 35,
Tel. (01110) 12080. Alleen volgens af
spraak, 8.15-10.00 uur.
Arts J. B. Visser en C. H. G. Daniels,
Poststraat 32, Tel. (01110) 13965.
Spreekuur alleen volgens afspraak.
Bellen vanaf 8.00-10.00 uur.
dingsrest; 7. persoonlijk vnwm; 8.
voorzetsel; 9. spijsverteringskanaal;
10. loofboom; 11. inwoner van zekere
Nederlandse provinciale hoofdstad;
13. aanmatigende houding; 16. weide-
gewas; 18. rivier in België; 19. munt in
Joegoslavië; 21. soort dolk; 23. ver
brandingsrest; 24. uitheems gerecht;
25. wreedaard (fig.); 27. uitroep; 29.
stevige vogelveer; 31. toiletartikel; 34.
samenstel van getakte horens; 36. dik
touw; 38. vogel; 40. kloosterlinge; 44.
belemmering (fig.); 45. grap, frats; 46.
stad in Duitsland; 47. kostbaar voor
werp; 48. voorzetsel; 49. snel drogend
mengsel; 51. gemelijk persoon; 54.
hand-vergrootglas; 56. karaat (afk.);
59. voorzetsel; 61. deel v.e. boom; 63.
vrijgevig; 64. onvriendelijk; 67. des-
sertspijs; 69. elektrisch geladen
atoom; 71. uitroep; 72. met name
(afk.); 73. muzieknoot; 74. sint (afk.).
ring na, weinig meer van het Zeeuws
terug te vinden.
Behalve de bedreiging van het dialect
door de suprematie van de landstaal,
wordt het dialect volgens Koelmans
ook van binnenuit uitgehold. Dia
lectsprekers zijn tweetalig waarbij het
dialect hun moedertaal is. Die tweeta
ligheid blijkt in de praktijk vaak be
zwaarlijk te zijn. Een dialectspreker
zal, als hij twijfelt of diegene met wie
hij praat de landstaal dan wel dialect
.spreekt, als „gulden middenweg”
een mengelmoesje van landstaal en
dialect bezigen.
Dit mengelmoesdialect, dat ook op
Middelharnis: Voor spoedgevallen
Prins Hendrikstraat 2, tegen over de
EMGO (bij Rabobank Langeweg
rechts afslaan), Middelharnis, tel.
(01870) 2966. Spreekuur elke dag van
8.00-9.00 uur en van 18.30-19.30 uur
en volgens afspraak.
Oosterland: Arts H. Speelman, Mo
lenweg 61. tel. (01114) 1280. Spreek
uren maandag, dinsdag, donderdag
en vrijdag tot 11.00 uur, afspraak via
schijvensysteem. Woensdag geen
spreekuur. Apotheek geopend op de
maandag, dinsdag, donderdag en
vrijdag.
Brouwershaven: A. Broere, Meekrap-
straat 7, tel. 01119-1588. Behandeling
alleen volgens afspraak.
Apotheek Menheerse, Voorstraat 16,
Middelharnis. Tel. 01870-3666. Ope
ningstijden apotheek: werkdagen
8.30-12.30 uur en 13.00-18.00 uur. Za
terdag 10.30-11.30 uur en 17.30-18.00
uur. Zon- en feestdagen 11.00-11.30
uur en 17.30-18.00 uur. Spoedrecepten
kunnen via de dienstdoende arts in
de overige uren altijd worden aange
boden. Inlichtingen via tel. 3666.
Ouddorp: J. H. v. d. Pol en S. v. d.
Pol-Dijkhuizen, Spaanseweg 4, tele
foon (01878) 1660. Behandeling uit
sluitend na telefonische afspraak.
L. P. Zeelenberg, Hazersweg 22, tele
foon (01878) 2919. Behandeling alleen
volgens afspraak.
Goedereede: Arts P. J. Bulthuis, De
Stove 40, telefoon (01879) 1367.
Spreekuur volgens afspraak. In het
weekend gelieve telefonisch kontakt
op te nemen.
Dat het Zeeuws een bedreigd bezit is,
is op zich geen unicum. In zijn alge
meenheid wordt het dialect altijd al
bedreigd door de overheersende po
sitie van het algemene Nederlands,
door Koelmans de landstaal ge
noemd. Die dominantie van de lands
taal wordt veroorzaakt doordat deze
voor zowel het gesproken als het ge
schreven woord wordt gebruikt. Met
name dat laatste geeft de landstaal
een duidelijke voorsprong op het dia
lect. dat niet of nauwelijks wordt ge
bruikt als schrijftaal. Juist dat ge
schreven woord kan volgens Koel
mans een belangrijke factor zijn voor
het behoud van de Zeeuwse dialec
ten. Hieruit zou namelijk een vaste
spelling kunnen voortkomen. Nu ont
breken vaste regels en dat maakt het
lezen van het enkele artikeltje of ver
haaltje in het Zeeuws niet altijd even
eenvoudig, omdat er verschillende
schrijfwijzen worden toegepast.
Niet alleen het ontbreken van vaste
spellingregels maar ook het feit dat in
het openbare leven overwegend de
landstaal wordt gebruikt bezorgt het
dialect een achterstandspositie. Hier
door kan het dialect immers niet ver
der uitgroeien. Sterker nog, het dia
lect voorziet niet in een aantal ele
mentaire woorden voor het voeren
van een gesprek over bestuurlijke en
kerkelijke aangelegenheden. Om die
zelfde reden hield Koelmans zijn voor
dracht dan ook niet in het Zeeuws
maar in de landstaal.
Voor alle medische hulp (spoed
eisende en niet-spoedeisende)
geldt altijd, dat er contact opgeno
men moet worden met de dienst
doende huisarts. Men wordt gead
viseerd niet direct naar het
ziekenhuis te gaan.
r -v s.
2
5
10
13
12
21
18
19
20
16
25
24
31
30
29
70
