Dreischor voor derde keer!
in successie oud vlasdorp
rï
WÖRmSI
I
'i
V
Monumenten
Landbouwmuseum
DREISCHOR - Traditiegetrouw verandert het
Brouwse Dreischor zaterdag 6 augustus weer in
een oud vlasdorp. Dreischor, dat in vroeger jaren
afhankelijk was van de vlasteelt houdt de tradi
tie graag in ere. Dit jaar krijgt de bezoeker voor
de derde keer een vlasdag voorgeschoteld, waar
bij de organisatie wederom geslaagd is een aan
trekkelijk aanbod te presenteren.
S
OW V -,v'
bidt» vW
29 JULI 1988 NR.
bar
I88
Op zaterdag 6 augustus staat Dreischor weer in het teken van alles wat met de teelt en de bewerking
van vlas te maken heeft.
blijkbaar met succes - is voorko
men door de Universiteit van
Leiden.
Activiteiten in Renesse
Nieuwe eigenaar
Open haard Ouddorp
De Oeltgendagen staan
voor de deur
Zierikzees museum op tv
Wat gaan we doen
vandaag?
Ook het belangrijkste eindpro-1 fcr
dukt van de vlasserij, het linnen
is uitgebreid aanwezig op deze
dag. Gedemonstreerd worden
ondermeer het tot garen spinnen
van het bewerkte vlas en het
kantklossen met behulp van dit
garen. Er is bovendien een uitge
breide collectie linnengoed en
garens uitgestald voor de ver
koop. Dit geschiedt door een
stap is dan al het spinnen, waar
door we al dicht bij het eindpro
dukt van het gehele proces ko
men: het linnen. De uiteindelij
ke stap tot vervaardiging van de
linnenweefsels zullen we hier
niet verder behandelen, maar
deze voorgaande processen ma
ken wel duidelijk dat het tot
stand komen van linnenproduk-
ten niet zo eenvoudig is!
Na droging van het gerootten
vlas kwam het breken in de
„braeke”, waarbij de houtdelen
van het vlasstro door grote wal
sen gebroken werden. Deze
houtdeeltjes werden vervolgens
bij het zwingelen tussen de ve
zels weggeslagen. De overgeble
ven vezels ondergingen hierna
nog het (spreekwoordelijke-) he
kelen, waarbij de vezelbundels
door fijne kammen gehaald wer
den en zodoende steeds zachter
en fijner werden. De volgende
aantal dames in originele „Rei-
serse” (uit Dreischor) kleder
dracht, waarvan de kanten mut
sen vroeger ook vnl. uit het
linnengaren vervaardigd wer
den.
Dreischor bezit bovendien een
aantal fraaie monumentale ge
bouwen. Zoals bijvoorbeeld het
Raadhuisje aan de Ring waarop
Vrouwe Justitia prijkt, ten teken
dat in Dreischor vroeger recht
gesproken werd, waarbij zelfs de
doodstraf kon worden uitgespro
ken!
Voor bezichtiging opengesteld is
de NH-kerk, in het midden van
de Ring gelegen. Hierbinnen is
ondermeer een aantal grafmonu
menten (die volgens deskundi
gen tot de mooisten van Neder
land behoren) van vroegere
Heren van Dreischor te bewon
deren. Hieronder ook dat van
mr. Pieter Mogge, die heeft ge
tracht in Zierikzee een universi-
«Sart*
JSgr
Het bijzondere karakter van de
ze hele dag heeft dan ook tot ge
volg dat deze dag zeer druk be
zocht wordt door niet alleen
toeristen, maar met name ook
door locale en regionale bevol
king, die een stukje eigen verle
den weer herbeleven en hier
soms oude bekenden na vele ja-
ren weer ontmoeten.
Er zullen deze dag verder rond
ritten plaats vinden met een boe
renkar, getrokken door een twee
tal Zeeuwse trekpaarden. De
vrijwillige brandweer zal een
aantal demonstraties verzorgen.
Een klein „veemarktje” comple
teert het geheel op de Ring. Het
gebeuren wordt muzikaal om
lijst door een gezellig quderwets
draaiorgel.
Men begint allereerst met het re-
waarbij de bossen vlas
een repelkam werden ge
trokken om zo de zaadbolletjes
van de stengels te scheiden. Deze
bolletjes gingen vervolgens de
„bollenbreker” in, waar het lijn
zaad uit de bolletjes werd ge
haald. Dit lijnzaad dient voor de
bereiding van de lijnolie, vaak
gebruikt bij de vervaardiging
van verf en linoleum; van de res
ten werden vnl. veekoeken ge
maakt. De resten van de bolle
tjes werden als isolatiemateriaal
gebruikt.
De stengels van het vlas onder
gingen intussen een heel ander
proces: het roten. Dit had tot
doel de vezels (benodigd voor de
linnen-industrie) los te weken
van de houtige stengeldelen. Het
roten vond ook op verschillende
wijzen plaats. In het begin be
trof het veelal dauwroot (op het
land o.i.v. het weer) en slootroten
(in sloten; op Dreischor vnl. in
brak water sloten, waardoor het
vlas en uiteindelijk het linnen
een geheel eigen karakter
kreeg). Later vond het vnl.
plaats in zgn. Roterijen, onder
invloed van warm water.
Ook het Landbouwmuseum
Schouwen-Duiveland is inge
schakeld bij dit evenement. Zij
zal de hele dag geopend zijn te
gen een gereduceerd tarief.
Dit museum geniet bekendheid
door zijn grote collectie oude
landbouwwerktuigen en ge
bruiksvoorwerpen. In de inge
richte stijlkamer kan men
bedsteden, huishoudelijke voor
werpen en klederdrachten vin
den. Uiteraard is er hier ook een
ruimte ingericht met het oog op
de vlasserij. Gedurende de Vlas-
dag zal er voor het Landbouw
museum een groot aantal oude
Vlas is een zeer oud en belang
rijk cultuurgewas, waarvan het
belangrijkste voortbrengsel het
linnen is. In het verleden was
Zeeland een vrij grote vlaspro-
ducent en veel van de produkten
vonden hun weg naar de Vlaam
se lakenindustrie. De bewerkin
gen van het vlas en de benamin
gen hiervan konden per streek
sterk verschillen. En daar er tij
dens de watersnoodramp van
1953 veel locale apparatuur ver
loren is gegaan leek een belang
rijk stukje geschiedenis wegge
vallen. Een aantal mensen,
waaronder een paar oud-vlas-
sers, voelde echter toch de be
hoefte om dit verleden gestalte
te geven. Daarom besloot men
naast organisatie van een specia
le vlasdag, ook een aantal vlas-
bewerkingswerktuigen te ver
vaardigen en/of te restaureren.
Een aantal van deze werktuigen
zal 6 augustus dan ook gedemon
streerd worden, dit zal gedaan
worden door een aantal oud-
vlassers, die ook voor de nodige
toelichting zorgen. Het hiertoe
benodigde vlas zal op een aantal
„schoven” opgetast op de Ring
klaar staan. Getoond zal onder
meer worden het repelen, het
zwingelen (met een originele
zwingelmolen) en nieuw dit jaar
ook het braken met een onlangs
gerestaureerde „braeke”.
j teit te doen oprichten, hetgeen -
gemechaniseerde landbouw
werktuigen, nog in de originele
staat, gedemonstreerd worden.
Hieronder een aantal zeer oude
tractoren, door liefhebbers vol
geduld gerestaureerd en onder
houden.
Op de dorpsring is er de gehele
dag een markt. Het bijzondere
van deze markt is dat er uitslui
tend plaatselijke ondernemers
aan deel nemen. Dit tesamen ge
nomen met de rustieke entoura
ge van de oude prachtige dorps
ring maakt dit tot een uniek
evenement, waarbij eigenlijk
geen enkele overeenkomst* is met
zovele gehouden grootschalige
braderieën.
Het vlas is reeds duizenden ja
ren een bekend cultuurgewas.
Het bijzondere van deze plant is
dat alle plantendelen een nuttig
gebruik kennen: er is geen afval.
De eindprodukten van elk on
derdeel van het be- en verwer
kingsproces hebben elk hun ei
gen bestemming. Elke zomer
bloeit de vlasakker met een zee
van frisblauwe of witte bloe
men. Na het (vnl. met de hand!)
oogsten van het vlas, het „pluk
ken”, zo vanaf half juli, wordt
het langdurig gedroogd. De hier
op volgende processen werden
veelal in de voor de landbouw
stille wintermaanden uitge
voerd, waardoor er redelijk wei
nig werkloosheid heerste.
Verder is ook nog een aantal an
dere werktuigen opgesteld, die
voor nadere illustratie van het
gehele proces zorgen. Men kan
uiteraard ook het Landbouw
museum, waar de vlasserij één
van de thema’s vormt, bezoeken.
Bovendien zal er voor de belang
stellenden die het hele proces
nog eens op een rijtje willen
zien, een videofilm vertoond
worden.
u'
SOI
