vwA'4
Eeuwenoude zilveren
bekers zijn bewaard
’Als je die 150 staartjes in de
lucht ziet fladderen, dat is leuk
Perfectie
Sport
Staartjes
James Jaquet uit Nieuwerkerk beschouwt vliegeren als
een sport
Feeling
NIEUWERKERK - Aan de muren en tegen het plafond van de open keu
ken hangen veelkleurige vliegers in de meest bijzondere modellen. Op de
tafel in de woonkamer liggen rollen spinnakemylon en parachutestof en
tegen de muur staan dunne fiberglazen latten. In de woning van James Ja
quet te Nieuwerkerk liggen enkele duizenden vliegers. Geen huis/tuin en
keukenvliegers zoals die door kinderen nog wel eens met enige moeite
worden opgelaten in een weilandje. De deltavliegers, stuntvliegers en
vliegertreinen die de 40-jarige Nieuwerkerker stuk voor stuk zelf ont
werpt en maakt zijn ware kunststukken.
ZIERIKZEE - Het aantal eeuwenoude zilve
ren bekers dat bewaard bleef is relatief vrij
groot te noemen. De meeste exemplaren zijn
met gravures rijk geornamenteerd. De ver
sieringen bestaan doorgaans uit bloemen,
ranken, vruchten en vogels.
James Jaquet uit Nieuwerkerk bij zijn zelfgemaakte vliegers.
WIEBE KEIKES
vliegeren was een sport gewor
den”.
De Nieuwerkerker heeft al zijn
vliegers in de huiskamer ver
vaardigd. Nadat hij een nieuw
of verbeterd model heeft be
dacht, maakt hij aan de hand
van zijn tekening een multiplex
sjabloom. Daarmee worden de
diverse onderdelen uit het doek
gebrand met een soldeerbout.
„Om rafelen te voorkomen”. De
vlieger krijgt zijn vorm onder
de naaimachine. Vanwege de
gladheid van het doek wordt het
model meestal eerst met dubbel
zijdig plakband al in model be
vestigd.
Van iets jonger datum dan de
eerder genoemde meekrap-
beker (1691) is een andere be-
strand of de Brouwersdam gaan.
„Die zetten we dan vast met een
pin in de grond of aan een vuil
nisbak”.
Volgens Jaquet is het maken van
vliegers vooral iets dat je ’in je
vingers moet hebben’. „Je moet
aanvoelen wat je kunt doen. Het
is bijvoorbeeld heel goed moge
lijk om inplaats van een staart
franjes op de staart en de punten
te bevestigen. Of een dotje
kauwgom op kop van de vlieger,
om hem in balans te brengen”.
Voor de Nieuwerkerker zelf is
het streven naar perfectie een be
langrijk element in zijn hobby.
„Ik blijf steeds zoeken naar een
vlieger die de prestaties van de
vorige overtreft. Die perfect in
balans is en zich in de lucht uit
stekend gedraagt”. Jaquet heeft
in zijn assortiment aparte vlie
gers die speciaal geschikt zijn
voor bepaalde windsnelheden.
,Het vliegeren zoals wij dat
ioen heeft niets meer met een
dnderspelletje te maken. Ik zie
iet uitsluitend als een sport.
!o’n serie gekoppelde vliegers
leeft een enorme kracht. Dat is
jij elkaar zo’n zeven a acht vier
kante meter doek waar de wind
rat op krijgt. Soms schiet ik zelf
een paar meter mee omhoog de
lucht in”.
De gegraveerde tekst vertelt
in het kort het verhaal: de
hoeker „Duysent Vresen”, ge
voerd door stuurman Willem
den Boegh, die in de nacht
van 25 op 26 juli 1709 op de
Noordzee aan de vleet lag,
werd onverwacht door een
Franse kaper aangévallen en
overmeesterd. Gelukkig
kwam er spoedig hulp opda
gen. De commandant van het
konvooischip „Hellevoet-
sluis” slaagde er in om de ge
kaapte hoeker weer in han
den te krijgen en de
haringvissers met hun stuur
man Willem den Boegh te be
vrijden.
Vooral de gekoppelde vliegers,
ofwel de vliegertreinen, die zijn
opgebouwd uit vele tientallen
losse vliegers zijn fascinerend.
Inde kamer van Jaquet, waar ze
keurig gestapeld staan te wach
ten om te worden opgelaten,
trekken ze reeds de aandacht
door hun bijzondere vormen en
deuren. En dat is zeker het ge
val wanneer ze de lucht ingaan.
Jaquet en zijn vrouw Ria
Jaquet-de Vlaming krijgen dan
ook altijd zeer veel reacties van
toevallige omstanders wanneer
rij, ongeveer vijf keer per week,
naar de Brouwersdam of het
itrand in de Westhoek rijden om
bun vliegers in de lucht te zetten.
vliegers van soms vier meter
hoog. De mensvliegers hadden
ook inderdaad de vorm van een
mens en met de vechtvliegers
deed men wedstrijden waarbij
het de bedoeling was eikaars
vlieger in de lucht te kruisen en
eikaars touw door te snijden”.
Op 7-jarige leeftijd verhuisde
Jaquet met zijn ouders naar Ne
derland. „De meeste oudere In
dische mannen hier in Neder
land stonden erom bekend dat ze
vliegers maakten. Op een dag zei
mijn oude heer: ik zal je een vlie
ger leren maken”. Jaquet herin
nert zich dat het gelijk een vecht-
vlieger was. Niet bepaald het
gemakkelijkste model. „Maar
toch viel het wel mee om hem te
maken”.
Een sport die volgens Jaquet
steeds meer in opkomst is.
„Vooral mensen die al sporten
doen die met wind te maken heb
ben, zoals surfers en zeilers, heb
ben belangstelling voor vliege
ren. Dat merken we aan de
reacties als we bij de Brouwers
dam aan het vliegeren zijn. Het
is niet meer kinderachtig om
met vliegers bezig te zijn. Het is
een sport waarbij je feeling
krijgt in het omgaan met de
wind”.
zou kunnen noemen agrari
sche ’achtergrond’ heeft, het
andere exemplaar een mari
tieme....
Eind 1981 werd op een veiling
in Holland een zilveren beker
uit Zierikzee verkocht van
uitzonderlijke kwaliteit en
van grote historische waarde.
Om te beginnen was het voor-
Dat de meekrapteelt en de
meekraphandel, die in vier
cartouches op de beker zijn
afgebeeld inderdaad betrek
king hebben op Zierikzee
blijkt uit één van de vier gra
vures. Daar ziet men op de
achtergrond duidelijk de Sint
Lievens Monstertoren afge
beeld.
gift had gediend bij de ver
koop van mee(krap), de eer
tijds veel gekweekte mee-
krapplant waaruit een rode
verfstof kon worden bereid.
Kennelijk ging het hier over
de opbrengst van 19% geme-
gegraveerde tekst aange- !ten (dat is ruim 8 ha) land. J.
„„cht die geen twijfel liet jWalrant bleek een zekere Ja-
over de herkomst en bestem- jcobus Walrant te zijn, die ge-
'nnnrtiü 111+ Minnplniira rvr» 17
van
Het is ongetwijfeld een ge-I vaardigd. Het blijkt dat het
lukkige speling van het lot ene exemplaar een wat men
dat het museum te Zierikzee
op verschillende tijdstippen
in het bezit is gekomen van
twee van die uiterst zeldzame
en interessante bekers. Door
ingegraveerde tekst én voor
stellingen is het mogelijk te
achterhalen bij welke gele
genheid de bovenbedoelde
Zierikzeese objecten zijn ver-
ming.
Bedoelde tekst luidde: „De
sen Wert Gegeven van J. Wal
rant A en D tüneman over
koop van 19% Gemeten mee,
Ao 1691 den 9/6.”
Hoewel deze uitvoerige in
scriptie vooral voor bui
tenstaanders niet onmiddel
lijk geheel en al duidelijk zal
zijn kon door enig zoek- en
speurwerk al spoedig het een
en ander worden opgediept.
Er kon worden vastgesteld
(nadat enkele archiefstukken
nadere gegevens verstrekten)
dat de beker destijds als toe
fen beroep is Jaquet timmer
man bij een aannemer in Haam
stede. Maar de vrije tijd van het
echtpaar staat voor het grootste
deel in het teken van vliegers,
ren hobby die zich door de jaren
■J heen geleidelijk ontwikkelde.
„Ik ben geboren in Malang, in
Indonesië. Daar zag ik als heel
klein kind de doosvliegers, de
mensvliegers en de vechtvlie
gers. Grote vliegers die mijn va
der voor tien roepia kocht. De
doosvliegers waren vierkante
Jaquet maakte een aantal jaren
af en toe een vlieger en won
daarmee zelfs prijzen in wed
strijden. Ongeveer acht jaar ge
leden, toen hij inmiddels in
Nieuwerkerk was komen wo
nen, pakte hij zijn hobby inten
sief op. „Dat kwam doordat we
in een tijdschrift een artikel la
zen over vliegers en ons verbaas
den over het feit dat er zoveel
was veranderd. Er werden ande
re materialen gebruikt. Het
ker of kroes die zich in de ste
delijke verzameling van
Zierikzee bevindt. Het voor
werp dat bijna 11 cm hoog is
heeft betrekking op een on
aangenaam avontuur op zee,
dat zich in 1709 afspeelde.
Volgens de Nieuwerkerker duurt
het ongeveer twintig minuten
om zo’n gevaarte op te laten.
„Als je die 150 staartjes in de
lucht ziet flakkeren, dat is zo
leuk”. Bij dat oplaten hoeft
nooit gerend te worden. „Een
vlieger die in balans is hoef je al
leen maar los te laten. Dan
neemt de wind hem mee”. Het is
de gewoonte van het echtpaar
om meerdere vliegers gelijk in
de lucht te zetten als zij naar het
De vele enthousiaste reacties
van de omstaanders hebben ge
leid tot het plan om in Renesse
of Burgh-Haamstede een vlie-
gerwinkeltje te beginnen. „We
willen dat erbij gaan doen. Om
dat we willen inspelen op de toe
nemende belangstelling voor de
ze hobby. Met het geven van
adviezen en de verkoop van ma
teriaal. Want het is voor de men
sen altijd veel leuker om zelf een
vlieger te maken dan er een te
kopen. Dat geeft veel meer vol
doening. Wij hebben goed doek
en andere materialen. Maar
zelfs van een vuilniszak kan een
goede vlieger worden gemaakt”.
Uiteraard worden ook de zelfge
maakte vliegers van Jaquet in
de winkel verkocht. Het echt
paar loopt al ruim een jaar met
die plannen rond, maar kan niet
zeggen wanneer ze kunnen wor
den verwezenlijkt. „We moeten
eerst ons huis hier in Nieuwer
kerk verkopen”.
In de vele uren dat hij op deze
wijze aan het werk was maakte
Jaquet een respectabele hoeveel
heid vliegers. Stuntvliegers die
door middel van twee draden
volledig bestuurbaar zijn, flexi
bele vliegers waar geen stok in
zit. Vliegers met ingenaaide
luchtkamers en vliegers die doen
denken aan het oude China en
Japan. Het meest spectaculair
zijn de gekoppelde vliegers
waarvan er soms 150 samen de
lucht ingaan.
werp dat bijna 16 cm hoog
was fraai versierd met ran
ken en bladeren maar zij be
vatte bovendien een viertal
boeiende taferelen die be-
i trekking hadden op de vroe
gere meekrapkultuur in en
bij Zierikzee. Rondom was
een
bracht die geen twijfel liet jWalrant bleek
boortig uit Middelburg op 17
augustus 1675 poorter
Zierikzee werd.
