breed UIT
HROOS OP ZEEUWS
berco
‘n Pareltje in ‘t Zeeuws
Z^nlangs verscheen de eerste Zeeuwse dicht-
vx bundel van Lou Vleugelhof. Die bundel -
Aol Zeêuws Vandaège - rekent in één klap af
met het vooroordeel dat Zeeuws alleen ge
schikt is om eenvoudige rijmpjes en liedjes
over vroeger in te schrijven. Lou Vleugelhof be
wijst in een dertigtal gedichten dat het Zeeuws
als schrijftaal net zoveel mogelijkheden biedt
als het Nederlands.
dU
tADY
RIK UIT G.T.S.T.
Zaken Zijn Zaken
Streeknievws
FEESTCAFÉ KIEKIERIS
I F
Diana Niemandsverdriet: twintig keer de wereld rond
GRIEKSE AVOND
DONDERDAG 29 MAART 2001
JAARGANG 52 - NUMMER 13
WEKELIJKS HUIS AAN HUIS OP NOORD-EN ZUID BEVELAND
door George van den Berg
CA$BOX veel geld winnen!
zaterdag 7 april:
Marktstraat 16
's-Heerenhoek
0113-351717
19
a.s. zaterdag
31 maart:
Talent
13
7
11
MODESHOW
op
VRIJDAG 30 MAART
om
half 11 en half 3
zaterdag 14 april: OEF RHYMS
|"\e binnenstad van Goes getuigt door haar
Lzvele monumentale gevels en de oude ves
ten van een rijke historie. Een historie die in de
loop der jaren steeds minder zichtbaar is ge
worden, vindt wethouder Charles Linssen van
de gemeente Goes. Daarom heeft de gemeente
in samenwerking met verschillende belangen
organisaties de laatste maanden hard gewerkt
om het masterplan voor de Goese binnenstad
uit te werken tot een projectplan. Hierin krijgt
de rijke geschiedenis van de stad een belangrij
ke plaats.
Oude vesten
Fraaie gevels
bij:
SALONIKI
Vrijdag 6 april
met live muziek
van LES GRECS
Groen en rust
Herhaling
dit moment loopt in Zeeland de verkie-
VZzing van de 'Sporter van de eeuw'. Het jaar
2001 is het eerste jaar van de nieuwe eeuw en
daarin past een feestelijke terugblik op het ver
leden. Er zijn door de Zeeuwse sportraad en de
Zeeuwse pers vele sporters genomineerd. Alle
maal hebben ze in de vorige eeuw hun sporen
verdiend in hun tak van sport. Allemaal hebben
ze als sporter ook een binding met Zeeland. In
de aanloop naar de finale van de verkiezing, die
11 mei in Terneuzen plaatsvindt, worden in de
Bevelander enkele genomineerden geportret
teerd.
Rederij ps/'\'Dïjkhuïzen
Li mè doë
BEW. EX./
ïjoËLBÜgS.
Roofbouw
ft
de bevelandé
Facelift voor binnenstad Goes
pag-
Diana Niemandsverdriet: 'het is weer net als vroeger.
foto: Frank Husslage
(Advertentie)
(advertentie)
ExpresZo
Aol Zeeuws Vandaège.
Reserveren gewenst
A
u bent van harte welkom
ROC Zeeland biedt vanaf augustus opleidingen in
de luchtvaartindustrie aan. Leerlingen kunnen
daarbij ook kiezen voor beroepen als stewardess
of grondsteward.
/lui /rVcaidcl' f.f<
Advertentieverkoop
Redactie
Bezorgklachten
Uitgebreid colofon:
Vleugelhof is een belangrijke
figuur in de wereld van de
Zeeuwse streektaalschrijvers.
een transferium in het leven
geroepen om de pieken op be
paalde dagen en perioden op
te vangen. Vanaf 1 april tot 3
november kunnen bezoekers
hun auto gratis bij de Zeeland-
hallen parkeren en zal er vier
keer per uur gratis een bus
naar het centrum rijden."
met de vesten wil in de toe
komst."
Basco presenteert
de geplande onderhoudswerkzaamheden.
Steeds meer woningcorporaties staan klussen in de
woning toe.
De BTW-naheffing op verbouwingen die in 2000 zijn
begonnen en dit jaar doorlopen is van de baan.
Bij CineCity in Vlissingen gaat deze week de film
'Enemy at the gates' in première.
Restaurant De Zeelandbrug houdt woensdag 4 april
een benefietdiner voor Cambodja
en in de De Pompe in Goes
speelt Kinster vrolijke punkpop.
Een van die bedrieven wir a
mien collega oaltied in 't
Zeeuws mie proatte oa best
vee nódig. Wat a ze nódig
oa, krege me nie voe meka-
re, mè me konne wè onge
veer d'n elft levere voe de
volgende dag.
Op dit moment speelt Diana
recreatief tennis. In de hand
balsport had ze bereikt wat
voor haar mogelijk was, meer
was er niet uit te halen. Nog
een paar jaar heeft ze haar er
varing en kennis overgedra
gen door als trainer te werken.
Over de mogelijkheden voor
de handbalsport in Zeeland is
de ex-international duidelijk:
(0113) 273 000
(0113) 273 020
(0800) 023 1231
zie pagina zoekertjes
voor haar sport 800.000 kilo
meter af: tien keer de wereld
rond...
pag.
pag.
pag.
lange vorststraat Goes
(advertentie)
Om te zorgen voor een brede
steun voor het masterplan,
heeft de gemeente regelmatig
uitvoerig overlegd met be
langhebbenden in de binnen
stad, waaronder het OOG. De
ze samenwerking heeft er vol
gens wethouder Linssen toe
geleid dat 'alle neuzen nu in
dezelfde richting staan'. Toch
is Thom Visser er nog niet he
lemaal gerust op dat er vol
doende rekening is gehouden
met de wensen van de Goese
ondernemers. „Zoals het er
nu naar uitziet verdwijnen er
in de toekomst veel parkeer
plaatsen in de binnenstad. Op
de Grote Markt zullen deze he
lemaal verdwijnen, net als in
de Singelstraat bij de Grote
Kerk en ook op de Vlasmarkt
zullen auto's niet meer wel
kom zijn. Wij eisen als onder
nemersorganisatie dat de ge
meente er voor zorgt dat er op
korte afstand van de binnen
stad nieuwe parkeerplaatsen
komen. De plannen die er nu
liggen voorzien in 1840 par
keerplaatsen in de toekomst,
maar ik vrees dat dat er nog te
weinig zullen zijn. Daarom
heeft de Goese middenstand
Eén van de plannen uit het
masterplan is het herstellen
van de oude vesten waar dat
mogelijk is. Wethouder Lins
sen: „In de loop der tijd zijn
een aantal delen van de Veste
gedempt en hebben een ande
re functie gekregen. Toch zal
het niet mogelijk zijn om alle
grachten weer 'in ere' te her
stellen. In de van Spiegel
straat bijvoorbeeld zal dat on
mogelijk zijn, maar we zijn
aan het bestuderen of er op
de Oostwal niet een soort ves
te kan worden aangelegd met
veel groen eromheen."
Volgens Thom Visser is het
voor de Goese binnenstad ook
belangrijk dat er weer mensen
boven de winkels gaan wo
nen. „In de loop van de jaren
is het wonen boven de win
kels sterk afgenomen. Veel bo
venverdiepingen in de winkel
straten staan leeg of worden
gebruikt als opslagruimte. Als
er meer mensen boven de
winkels zouden wonen, zou
dat de levendigheid in de bin
nenstad zeker ten goede ko
men", meent Thom Visser.
'Li mè doë', zie dat bedrief
uut Yese. Wirrop a mien col
lega uut Flakke d'r acheran
gieng da dan toch dien elft
d’r de volgende dag was.
Dien dag krege me een tele
foontje van dat bedrief uut
Yese: 'wat ae julder noe
edée? Ik zei toch: li mè doë!'
Bliekt dus da dat in 't Flak-
kees betekent: 'litte me dat
dan me wè doë', terwijl da
'n Bevelander bedoelt: 'doe
't mè nie. It't mè zitte'.
't Is gelukkig aol goed ekom-
me, en ze bin goeie vrien
den ebleve.
trainen en de vijfde keer om
wedstrijden te spelen. Over
dag had ik een baan, 's
avonds reed ik op en neer
naar de randstad en ik kwam
pas 's nachts weer thuis. Ik
pleegde roofbouw op mijn li
chaam maar had dat over
voor de sport. Ik was en ben
nog steeds heel fanatiek daar
in: ik ga alleen voor het beste
en als dat niet haalbaar is
hoeft het voor mij niet." Ge
durende de tien jaar dat Diana
Niemandsverdriet in de Rand
stad gespeeld heeft legde zij
Ook Thom Visser, adviseur
van de Ondernemers Organi
satie Goes, vindt het belang
rijk om de fraaie gevels van de
winkels en huizen in de bin
nenstad zoveel mogelijk te be
houden. „We moeten abso
luut voorkomen dat we in
Drie jaer is ze noe, oanze dochter. En ze proat a lekker
Zeeuws. Di kriehe me we 's commentear op. Want 'dat doe
je tegenwoordig toch nie maè'. Me zo zie ons dat nie.
Zeeuws proate is hin teken van achterstand, zoas a sommig-
te dat zië, me een stiksje van oanze eigen cultuur, dat a me
zoue motte koestere. Noe is 't Zeeuws dat a mien generatie
proat (dertigers) al lank 't Zeeuws nie maè zoas a mien opoe
dat proatte. Dat oa vee meer wig van een echte taele. Mien
generatie proat meer Algemeen Nederlands mie een
Zeeuws accent en af te toe nog 's een Zeeuws woord. En
om dat toch tenminste te bewaren, tere me oanze dochter
écht Zeeuws, want doaken bluuft d'r hlad niks maè over!
Gelukkig is de Bevelander oo hroós op 't Bevelans, en dir-
rom e ik de gelegenheid ekrege om óm d'n are weke mien
belevenissen mie 't Zeeuws van noe op te schrieven. Dat
doe'k in 't Zeeuws zoas a ik dat proate: in 't Zuud-Bevelans.
Beestenmarkt 10, Goes
Tel. 0113-215715
www.redenj-dijkhuizen.nl
tel.OI 18-419367
soort 'stilteplein' maken", ver
telt Charles Linssen. „Het is
een prachtig plein met mooie
oude gevels en dat willen we
uitbuiten. Wat dat betreft heb
ben we in Goes veel van zulke
'parels'. De jachthaven hoort
daar natuurlijk ook bij. Deze
stad heeft een historische bin
nenstad waar veel Nederland
se gemeenten jaloers op zijn.
Het is aan ons om de moge
lijkheden die ons daardoor ge
boden worden, ten volle te be
nutten.'
Ton Kienhuis en de bonds
coach van Jong Oranje met
Den Haag ben ik toen bij Hel
las Den Haag terechtgeko
men".
„Er is genoeg enthousiasme
bij de clubleden. Er zijn echt
mensen die het handballen
naar een hoger niveau willen
tillen en daar veel tijd en ener
gie in steken. Rob de Vos van
EMM is zo iemand. Aan de be
zieling zal het niet liggen. Al
leen is er op dit moment ge
talsmatig te weinig aanwas.
De huidige generatie is niet zo
sterk gemotiveerd voor spor
ten als eerdere generaties; er
is zoveel meer te doen voor
vijftienjarigen. Doordat er
minder handballers zijn, is er
absoluut gezien ook veel min
der talent. Er zijn te weinig
mensen om uit te kiezen. Op
dit moment zijn er niet eens
voldoende mensen om een
Zeeuwse competitie draaien
de te houden, de teams die in
een competitie willen spelen
moeten daarvoor naar Rotter
dam."
Geboren en getogen in Vliss
ingen en er nooit vandaan
verhuisd: ex-handbalinterna-
tional Diana Niemandsverdriet
is op en top een Zeeuwse.
Mijn geboortehuis aan de Fer
dinand Bollaan staat er nog,
maar mijn oude school heeft
plaats moeten maken voor
huizenbouw" vertelt Diana.
Haar handbalcarrière begon
bij handbalvereniging 'Wal
cheren', waar ze tot haar vijf
tiende jaar gespeeld heeft. Op
die leeftijd verhuisde Diana
naar het Middelburgse EMM,
waar ze drie jaar speelde. „Op
het moment dat ik EMM ver
liet speelden we in de hoogste
nationale klasse, maar we
stonden op het punt te degra
deren", herinnert Diana zich.
„Op dat moment speelde ik,
behalve in EMM ook als inter
national in Jong Oranje. De
coach van dat team heeft me
gestimuleerd om bij een ster
kere club te gaan spelen. De
mogelijkheden die EMM mij
konden bieden waren, on
danks alle enthousiasme en
goede wil van de club, uitge
put. Ook trainer Ton Kienhuis
van EMM heeft me gestimu
leerd om verderop te gaan kij
ken. Door de bindingen van
Jongerencentrum Trinnety in Kapelle is weer open.
Na een fikse brand vorig jaar moest er behoorlijk
wat worden opgeknapt.
Goes hetzelfde straatbeeld
krijgen als in de meeste ande
re steden. We willen dan ook
geen overdaad aan lichtrecla
mes of uithangborden aan de
gevels van de winkels. Wat
dat betreft gaan we een heel
eind mee met de wensen van
wethouder Linssen, die eisen
wil stellen aan de manier
waarop ondernemers de gevel
van hun winkel vorm willen
geven", vertelt Visser.
In de bundel wordt een speci
aal voor het west-Zuid-Beve-
landse spelwijze ontwikkeld,
gebaseerd op de veel algeme
nere 'schriefwieze' die bijvoor
beeld in het Zeeuwstalige tijd
schrift Noe wordt gebruikt.
Resultaat is een goed leesbare
spelling die het dialect bijzon
der natuurgetrouw weergeeft.
Aol Zeêuws Vandaège is een
uitgave van Stichting Zuud-
west 7, een jonge organisatie
die zich richt op het verbete
ren van het imago van het
Zeeuws. De uitgave van Vleu-
gelhofs bundel is te koop bij
de betere Zeeuwse boekhan
del en kost ƒ15,95.
De Beestenmarkt en de Vlas
markt krijgen in het master
plan een nieuwe bestemming
toebedeeld. Zo zal de Vlas
markt worden ingericht als
kunstplein en moet op de
Beestenmarkt de auto verdwij
nen om ruimte te maken voor
meer groen en rust. „We wil
len van de Beestenmarkt een
„Een historische binnenstad
wint het van alle moderne bin
nensteden die er zijn in Neder
land", zegt Charles Linssen
stellig. „We willen de Goese
binnenstad opnieuw de histo
rische functie geven die het
van oudsher had. Om dat te
bereiken gaan we de binnen
stad opnieuw inrichten. Dat
betekent dat een aantal plaat
sen een andere functie krijgt
dan nu. De Grote Markt bij
voorbeeld is nu vooral een
parkeerplaats. Wij vinden dat
dat niet meer past in de plan
nen zoals die er nu liggen. De
binnenstad moet vooral een
ontmoetingsplaats worden,
een plek voor mensen om te
winkelen of te wandelen of
gezellig op een terrasje te zit
ten. We willen sfeer en kwali
teit in de binnenstad terug
zien te brengen. Om dat te be
reiken gaan we de Grote
Markt herinrichten. Zo creëren
we meer ruimte voor terrasjes
bij de cafés en voor meer
groen op het plein. Verder zal
de keuze van de bestrating in
elke winkelstraat of plein afge
stemd moeten zijn op de keu
ze daarvan in de aangrenzen
de straten, waardoor er een
duidelijke samenhang ont
staat."
Op de vraag wat ze er van
vindt, genomineerd te zijn als
'sporter van de eeuw' reageert
Diana met een welgemeend
Jeuk!'. Diana voelt zich
Zeeuwse en is nog steeds met
hart en ziel betrokken bij
sport. „Er zijn mensen die we
ten dat ze me op bepaalde
momenten niet moeten bel
len, omdat ik dan op tv sport
aan het kijken ben. Dan neem
ik gewoon de telefoon niet op.
Voetbal vind ik nog altijd de
mooiste sport. Als er in mijn
tijd voetbal voor meisjes ge
weest was, was ik voetbalster
geworden. Nu sporten alle
drie mijn kinderen. Een zoon
tje speelt bij RBC in Roosen
daal. Daarmee rijd ik wekelijks
op en neer naar de training.
Het is weer net als vroeger, al
leen sta ik nu zelf langs de
lijn."
Vleugelhof (een pseudoniem
van L.P. de Jonge uit Ovezan-
de) is dichter en essayist. Er
verschenen al zeven dichtbun
dels van zijn hand (waaronder
Beeldentuin, Mijn Antieke
Vrienden, Zeven Manieren van
Zwemmen). Voor de PZC
schreef hij een reeks artikelen
over Zeeuwse dichters. Hij
stelde ook een bloemlezing
van Zeeuwse poëzie samen
die in 1999 als Zeeuws Boe
kenweekgeschenk verscheen.
Aol Zeêuws Vandaège is Vleu-
gelhofs eerste bundel in het
Zeeuws. Het west-Zuid-Beve-
lands om precies te zijn. Vleu
gelhof ontdekte het Zeeuws
als schrijftaal pas enkele jaren
geleden. Hij publiceerde tot
nu toe alleen in het Zeeuwsta
lige tijdschrift Noe, net als de
bundel een uitgave van de
Stichting Zuudwest 7.
In het masterplan voor de Goese binnenstad komen de auto's op de Grote Markt niet meer voor,
foto Anton Dingemanse
Ben van Trirum, voorzitter van
de Stichting Centrum-West, is
in grote lijnen wel te spreken
over het masterplan, maar zet
er toch een kanttekening bij.
„Wat ik mis in het hele plan is
een visie voor de bestaande
vesten. Een paar jaar geleden
is er voor 12 miljoen geïnves
teerd in het schoonmaken van
de bodem van de vesten,
maar daarna is er niets meer
gebeurd. Ook na het lezen van
het masterplan is het me nog
steeds niet duidelijk wat men
4,
Verzorging van: Rondvaarten Receptjes
Personeelsfeesten yfamiSefeesten op het water
Wij houden uw feest
op de juiste koers!! U
Overlesten kwam ik d'r ach
ter da Zuud-Bevelans toch
aers is as bevoorbeeld Flak-
kees. Noe voal Flakkee wè
nie onder de Provincie Zee
land, mae dat ei toch ok nie
zovee escholle, en Flakkees
ei volgens Jacob van Maer-
lant een onderdeel ewist
van 't ouwe 'Zeeus', dus
kunnen me dat best ok
Zeeuws noeme.
Ik werke op een bedrief in
Goes wir a ok iemand uut
Flakkee werkte. Hartstikke
gezellig, want die proatte ok
nog lekker dialect. Ok de be
drieven op de Bevelanden
wir ae we zaken mie doë
vonde die 'Zeeuws' proaten-
de collega uut Flakkee wè
gezellig, 't Geeft toch een
soort band a je in je eigen
dialect kan bluuve proate
terwijl a je zaken doet, 't
Liekt we of a d'r dan vee
meer mag.
Diana heeft dat altijd heel erg
gewaardeerd in Ton Kienhuis:
hij koos niet voor het vasthou
den van een supertalent bij
zijn eigen club, maar probeer
de Diana en de sport allebei te
helpen door haar te verwijzen
naar een plaats waar meer
mogelijkheden lagen. In de
daarop volgende jaren heeft
Diana gespeeld bij clubs als
het al genoemde Hellas Den
Haag maar ook bij Quintus uit
Kwintsheul en DVS uit Schie
dam. In die tijd kreeg ze ooit
zelfs een aanbieding om te ko
men spelen in Noorwegen.
Zowel in 1981 als in 1983
werd de Zeeuwse uitgeroepen
tot handbalster van het jaar.
Een beeldje op haar schoor
steenmantel dat ze daarvoor
destijds van haar man kreeg
herinnert daar nog steeds aan.
„In die tijd reisde ik vijf keer
per week op en neer naar de
regio Den Haag", vertelt Dia
na. „Vier keer per week om te
Hij heeft eerst in de Neder
landse literatuur zijn sporen
verdiend en is pas op latere
leeftijd met het Zeeuws als
schrijftaal gaan experimente
ren. Daardoor meet hij zijn
Zeeuwse werk met dezelfde
maatstaven als die hij voor
zijn Nederlandse werk ge
bruikt. Dat levert kwaliteit op
en is bovendien iets dat veel
andere streektaalschrijvers
verzuimen te doen. Als het
dialect maar klopt...
Zelf zegt Vleugelhof over het
schrijven in het Zeeuws:
„Schrieve in j'n eèste taèle,
die a je as 't waere mie de
moedermelk ei in'ezoge, beté
kent wee in anraèkienge kom-
me mie de wéreld zó as je n
voe 't eest 'eprove, 'eroke,
eziee en an'eraèkt eit. Daè bin
vee zintugelijke ervaeriengen
in mien gedichten anwezig en
ik dienke da poëzie daè ster
ker, gespierder en gevoeliger
van wor en vee dichter komt
bie de oerbron van de taèle, 't
menselijk lichaèm. Dichte is
ok proeve, ruke, voele, ete,
drienke en kaauwe. De rest is
dienkwerk en vee poëzie wor
daè nie beter van".
I Mahigbsti
:l -:'l
jL.GLL
I I
