Schouten Parket
N
■eer. tAMKSHHi
isi
te- 11
weekblad voor zuid- en noord beveland
GN &WNMTHDG1ZGH
'NIEUWE
COLLECTIE!
TUINMEUBEL
LEEGVERKOOP
ZIE PAGINA 9
BIJ DE ZEELANDHALLEN
GRAND THEATER GOES 0113-215165
j FILMPROGRAMMA VANAF
Woensdag 21 augustus 1996 - 48e jaargang no. 34
Rapid
Klaar terwijl u wacht bij:
Zin van de
Westerschelde
TSens/'ce
1>F BKTF PWMWMnGfT
(foto Beppy Everaers).
4-=i2.
Magdalenastroot 5, Goes, Tel. 0113-215715
c/ord,
Scheepvaart
GRIEKSE AVOND
OP HET VEERSE MEER
zondag 25 augustus
met: Grieks eten
2 Griekse bands
Griekse dansgroep
voor maar 60,- p.p.
Kinderen tot 12 jaar gratis
Reserveer tijdig bij:
MWAi.PICmBi.emre
resiTO 0F1BTWÏT wm»
UANBEWNTmt BafllBBirT KUftCTWI
ERKEND PARKETSPECIALIST M
Gtoes
Lange Kerkstraat 44
Rapid Service Goes
SPORTIVA
(made by Continental)
155/80 x 13 f.68,85
155/70 x 13 f.75,60
175/70 x 13 f.85,75
(inkl. monteren, balanceren ventielen!)
^““'«•/.99,00
Bij de foto: Fort Ellewoutsdijk: een monument aan de Westerschelde in beheer van
Natuurmonumenten. (foto Beppy Everaers).
Fietstocht in de
Manteling
(Van één onzer redacteuren)
Ellewoutsdijk - Een bekend sportvisser uit Goes meldde
vorige week met veel enthousiasme aan Rinus Rentmees
ter van café De Steiger te Hoedekendkerke dat hij sinds
jaren weer een griet had gevangen in de Westerschelde.
En mooie zeebaars. Daags erna meldde de krant dat
begonnen is met het uitdiepen van de Westerschelde,
waardoor nog grotere schepen Antwerpen kunnen bin
nenvaren. En de Westerscheldetunnel is in de maak....
Een verhaal over het wel en wee der Westerschelde.
Loodsdiensten
22 t/m 28 AUGUSTUS 1996
Bij de foto: De Westerschelde op een zomerse dag, gezien vanuit Ellewoutsdijk, waar over een
jaar of zes de tunnel moet liggen die Beveland met Zeeuws-Vlaanderen verbindt.
(foto Beppy Everaers).
Zoogdieren en vogels
Baggerwerk
De bron
Hansweert en
veiligheid
Vissen
uit
Bij de foto: Scheepvaart: voor Zeeland en België van levensbelang. Er worden dan ook zware
stormen getrotseerd. (foto Beppy Everaers).
9^9363
5
v i- W’ Wj
Hou je adem in. Kijk niet om.
re kant’
«natuur.
I
Wel en wee der Westerschelde
'wé»'.
M;<|
Banden
Uitlaten
NERGENS GOEDKOPER’
Z 1 1
Afspraak vooraf niet nodig.
Klaar terwijl u wacht.
Prijzen incl. montage.
Vaste prijzen.
Originele Ford onderdelen.
Vroeg open, laat dicht.
Vertrekplaats: Loskade
Middelburg
(t.o. NS Station)
Vertrektijd 17.00 uur
Aankomsttijd: 22.00 uur
Nederlands
gesproken
De eveneens vorige week her
ziene brochure "De zin van de
Westerschelde" is tegen die
achtergrond interessant lees
voer. Het is een uitgave van de
provincie Zeeland.
bruggen, zo is bij opgravingen
gebleken. In geschriften wordt
de rivier voor het eerst genoemd
door de Romeinen Plinius, Taci
tus en Caesar. Zij schrijven:
Scaldis. het kan zijn dat zij de
naamgevers zijn van deze rivier
in het noorden van hun rijk.
Zeker is dat niet, want de Romei
nen kunnen de naam weer ont
leend hebben aan het Germaan
se woord Scald, dat ondiep bete
kent. In die tijd was de Schelde
een ondiepe rivier. Hoe het ook
zij, in de middeleeuwen was de
algemene benaming Scald. Dat
werd in Frankrijk: Escald, later
Escaut, zoals men daar nog
zegt. Noordelijker werd Scald via
Scelt Schelde, maar in plaatselijk
Vlaams dialect spreekt men hier
en daar nog steeds van "het
Scelt".
Vanaf de boulevard in Vlissingen
heb je een mooi uitzicht op de
voor schepen tot 140.000 ton.
Vandaar dat België aan Neder
land heeft verzocht de Wester
schelde dieper te maken.
De brochure schrijft verder: De
veerboten van Vlissingen-Bres-
kens en Kruiningen-Perkpolder
kruisen eveneens de vaarweg
van de zeeschepen, om precies
te zijn 23.000 en 21.000 maal
gerspecie wordt buiten de vaar
geul op diverse plaatsen in de
Westerschelde weer gestort en
ze van storten en de hoeveelhe
den zand, leiden tot verstoring
van het bodemleven. De extra
(daar zijn de verschillen door
gaans het grootst) als gevolg van
eerdere verdiepingen betrof zo'n
20 cm 15 cm lager laagwater
sen door het water te zien darte
len, van Vlissingen tot in Antwer
pen toe. Ook de zeehond was
nog vrij algemeen op de platen in
de Westerschelde te zien. De
20.00 u.
19.00-21.30 u.
19.00-21.30 u.
.19.00-21.30 u.
20.00 u.
20.00 u.
Zaterdag
Zondag
Woensdag
De vorige week versche
nen, herziene, - brochure
'De zin van de Westerschel
de' heeft een oplage van
3.000 stuks en is verkrijg
baar bij het Informatiecen
trum van de Provincie Zee
land, tel. 0118 - 631400.
Robert Jan Swiers van de
afdeling voorlichting vertelt:
'Zowel de eerste als tweede
brochure over de Wester
schelde waren in vrij korte
tijd uitgegeven. Je kunt stel
len dat het onze best lopen
de brochure is. De nieuwe
uitgave is met name aange
past voor wat betreft het
hoofdstuk economie, milieu
en natuur. Verder hebben
we de meest recente statis
tische gegevens getracht
erin te verwerken.'
14.00 u
14.00 u.
..14.00 u.
Mi
Westhavendijk 150 Goes - Tel.: 0113-22 04 40
Openingstijden: maandag t/m vrijdag 8.00 - 17.00 uur.
zaterdag 9.00 - 15.00 uur.
Livingstoneweg 9a Indusstrieterrein Poel II - Goes 0113-230800
zijn weer zeehonden op de Pla
ten van Valkenisse gesignal
eerd. Misschien keert dit in
Nederland bijna verdwenen dier
weer langzaam terug. Voor stelt
lopers, eenden en ganzen is de
Westerschelde een gebied van
grote betekenis. Steltlopers en
eenden vinden een rijke dis op
de droogvallende slikken en pla
ten, terwijl ganzen en ook een
den hun plantaardige voedsel
vinden op de schorren. Uit vogel-
tellingen blijkt dat in januari het
gebied gemiddeld het grootste
aantal vogels herbergt: rond de
110.000. Maar er zijn ook wel
Achterste uitlaatdemper
Ford Escort 1400/1600
v.a. 1986-1990
Maandag 26 augustus organi
seert de stichting Educatief Toe
risme Oranjezon een fietstocht
langs de landgoederen en bui
tens in De Manteling onder Oost-
kapelle. Vertrek om 19.00 uur
vanaf het centrum aan de
Schoolstraat 4 te Oostkapelle.
Na een korte inleiding met dia’s
begint de fietstocht. Bij de land
goederen die op de route liggen
wordt afgestapt en vertelt de gids
iets over de geschiedenis van de
landgoederen en de flora en fau
na in de omgeving. Er wordt ge
deeltelijk door de Manteling ge
fietst en verder op binnenwegen
in de omgeving van Oostkapelle.
Prijs ƒ5,-; kinderen tot 12 jaar
gratis. Inl. VVV 0118 - 581342 of
Oranjezon, tel. 0118 - 581507.
als einddoel hebben. In totaal
beloodst de Nederlandse dienst
40 procent van de schepen. De
rond 400 Belgische loodsen
doen dus 60 procent van de
schepen.
Gfl,eKS^^f’UTflT^HSTflURfiNT
SALONIKI
de monding, de rivierenloods
opereert tussen Vlissingen en
Antwerpen of Gent. De zandba
ken, slikken en platen maken de
diensten van loodsen op deze
vaarweg noodzakelijk. Tot 1988
gold er een verplichting om
loodsgeld te betalen, niet om
altijd een loods aan boord te
nemen. Ter vergroting van de
veiligheid is een nieuwe regeling
ingevoerd, die het aan boord
nemen van een loods voor de
meeste schepen wel voorschrijft.
Het weigeren kan worden
bestraft met een boete of gevan
genisstraf. Bij de loodsdienst,
sinds september 1988 geen
overheidsdienst meer, werken
300 mensen, waarvan er 202
daadwerkelijk loods zijn. Neder
landse loodsen doen de schepen
die de Nederlandse havens aan
doen en 27,5 procent van de
schepen die Belgische havens
Met een kijker is vanaf de Vlis-
singse boulevard het wisselen
van de loodsen goed te zien.
Daar daalt de zeeloods de touw
ladder af om plaats te maken
voor de rivierloods. De zeeloods
bestrijkt de nabije Noordzee en
Hoewel de hoeveelheden en
soorten vis al vanaf 1900 afne-
men - met oplevingen gedurende
de beide wereldoorlogen: wat te
maken moet hebben met minder
intensieve visserij en minder ver
vuilende bedrijvigheid op de
achteruitgang van oevers - kwamen na de laatste
schorren en slikken op. Dit is een oorlog in de Westerschelde nog
na-ijl-effect van ingrepen die in
het verleden hebben plaatsge-
steeds zoogdieren voor. Het was
tot in het begin van de jaren vijf-
vonden, zoals eerdere verdiepin- tig nog heel gewoon om bruinvis
gen en inpolderingen. Het tijds
verschil bij Bath in het oostelijk
gedeelte van de Westerschelde
binnenkomende en uitgaande
zeeschepen, die afkomstig zijn
uit de hele wereld. Grote sche
pen liggen voor anker op de
Rede van Vlissingen of verder
zeewaarts in het mondingsge-
bied. Ze wachten op hoog water
om met het getij mee naar Ant
werpen te varen. Alles bijeen is
het op de Westerschelde een
drukte, die op dergelijke schaal
in Europa alleen voorkomt op de
Nieuwe Waterweg naar wereld
haven nummer een, Rotterdam.
In 1990 doen rond 25.000 zee
schepen de havens van de Wes
terschelde en de Schelde aan
dat dat aantal benadert dat van
Rotterdam, zij het dat de sche
pen in de Westerschelde gemid
deld wat minder groot zijn. Dat
blijkt uit de goederenoverslag in
1995: 108 miljoen ton in Antwer
pen, 21,5 miljoen ton in Gent,
ruim 10,8 miljoen ton in Vlissin
gen en iets meer dan 10,6 mil
joen ton in Terneuzen tegen
meer dan 294,3 miljoen ton in
Rotterdam. Ondanks het verschil
met Rotterdam is het enorme
economische belang van de
Westerschelde met zijn havens
en industriegebieden duidelijk.
Hoewel vrij grote schepen Ant
werpen kunnen bereiken, is de
maximum hoeveelheid aan
lading te stellen op 90.000 ton,
terwijl Rotterdam bereikbaar is
Een direct gevolg van de
scheepvaart is het baggerwerk,
nodig om de vaargeul op diepte
te houden. Het baggeren houdt
gelijke tred met de groei van de
scheepsmaten. De komende
verdieping zal ook negatieve
effecten hebben. Een direct
gevolg van het verdiepingsbag-
gerwerk zal het verlies van 200 a
300 hectare ondiep water zijn.
Bovendien moeten op verschil
lende plaatsen de oevers extra
worden beschermd: doordat bij
eb en vloed grotere stromen
water de bochten uitschuren,
kunnen de oevers extra aange
tast worden. Dit kan leiden tot
extra veiligheidsrisico's en tot
verlies aan natuurwaarden langs
de oevers van de Westerschel
de. Behalve oeververdedigingen
maakt ook een Herstelplan
Natuur onderdeel uit van het ver
drag. In dit Herstelplan worden
maatregelen opgenomen die het
verlies aan natuurwaarden als
gevolg van de verdieping com
penseren. De opgediepte bag-
De bron van de Schelde ligt in
het Franse department Aisne, op
het plateau van Saint Quertin,
ruim honderd meter boven de
zeespiegel. Als een bij de bron
gevallen regendruppeltje de
Noordzee bij Vlissingen bereikt,
heeft het een reis van 355 kilo
meter achter de rug. Het hele
stroomgebied, de zijrivieren erbij
inbegrepen, is ongeveer zo groot
als half Nederland. De eerste 35
kilometer is het nog een smalle
beek. Bij Cambrai, (Kamerijk; de
Schelde stroomt door een vroe
ger Vlaamstalig gebied) is de
breedte 20 meter. Bij Dender-
monde meet de rivier al honderd
meter, bij Antwerpen vijfhonderd
en bij Vlissingen is de Wester
schelde rond viereneenhalve
kilometer breed. De maximale
breedte van de Westerschelde is
7,8 kilometer, ter hoogte van het
Sloe. De maximale diepte is 57
meter, bij de kerncentrale van
Borssele. De naam Westerschel
de geldt stroomafwaarts vanaf
de grens. Tot aan de raai Vlissin-
gen-Breskens meet de Wester
schelde 56 kilometer. Ook hier is
het water de levensader voor
een aantal industrieën, gecon
centreerd in de Zeeuws-Vlaam-
se Kanaalzone en het Sloege-
bied. Nu de Deltawerken zijn vol
tooid wat de afsluitingen betreft,
is de Westerschelde het enig
overgebleven estuarium in zuid
westelijk Nederland. Het tijdsver
schil is er het hoogste van de
hele Nederlandse kust. Het ver
schil tussen hoog en laag water
loopt op van gemiddeld 3,82
meter bij Vlissingen via 4,75
meter bij Bath tot 5 meter bij Ant
werpen. De vermenging van het
zoete Scheldewater met het zou
te zeewater, en het planten- en
dierenleven dat daarbij hoort,
levert een ecosysteem op dat in
ons land intussen zeldzaam is
geworden. Alleen de Eems-Dol-
lard kent een ongeveer vergelijk
baar milieu.
per jaar. Het gebruik van de
Westerschelde als scheepvaart
weg is op zich niet in strijd met
de andere taken die de mens de
Westerschelde heeft toebe
dacht. Maar, conflicten ontstaan
wel bij ongelukken. Een samen
met België opgezet scheepvaart-
begeleidingssysteem door mid
del van bemande en onbemande
radarposten heeft er toe bijge
dragen, dat het aantal ongeluk
ken de laatste jaren sterk is
teruggelopen. Daarbij zijn tevens
van invloed geweest de verhoog
de loodsplicht, verbeterde com
municatieapparatuur op de
scheepvaart en bemannings/op-
leidingseisen. Een belangrijke
vervoersstroom over de Wester
schelde is die van petrochemi
sche producten, zoals olie, che
micaliën en LPG en het spreekt
vanzelf dat het vrijkomen van
een van deze stoffen als gevolg
van een ernstig ongeluk een
natuurramp op de Westerschel
de kan veroorzaken.
We lezen: Bij de Westerschelde
denk je niet in de eerste plaats
aan vogels. Waar je ook staat,
op de boulevard van Vlissingen,
de dijk bij Terneuzen of de pier
van Hansweert, grote schepen
beheersen het beeld en aan de
horizon staan altijd-rokende
schoorstenen. De Westerschel
de is op de eerste plaats van
economisch belang. Dat geldt
voor België, waar Antwerpen (en
in mindere mate Gent) met zijn
van diep water afhankelijke
haven- en industriegebieden de
motor van de nationale bedrijvig
heid is. Maar dat geldt ook voor
Zeeland: de havens en industrie
bij Vlissingen en in de Zeeuws-
Vlaamse Kanaalzone bieden
aan ruim 12.500 mensen werk.
Dat is zo'n tien procent van de
totale Zeeuwse werkgelegen
heid, de indirecte werkgelegen
heid nog niet meegerekend (cij
fers van 1987). Maar, bekend
twintigste-eeuws probleem, de
welvaart brengende bedrijvig
heid wordt steeds bekostigd door
het toebrengen van schade aan
de natuur. De bedrijven lozen
hun afvalwater op de rivier of de
zeearm. De Schelde en zijrivie
ren stromen door een dichtbe
volkt gebied: het grotendeels
ongezuiverde rioolwater van
tegen de negen miljoen mensen
vloeit uiteindelijk de Wester
schelde in. De vervuiling heeft
een negatieve invloed op het
leven in en om het water en leidt
ook tot verergering van de situ
atie op de Noordzee, toch al een
zee die tot de vijf meest veront
reinigde ter wereld behoort". Als
je de lange tijd in aanmerking
neemt dat de oevers van de
Schelde bewoond worden, is de
naam eigenlijk nog niet zo oud.
Het woord Schelde duikt pas
voor het eerst op in geschriften
uit de zestiende eeuw. Maar de
Neanderthalers visten al in de
rivier, zo tussen 35 en 70 dui
zend jaar geleden. De mens in
het stenen tijdperk bouwde er al
Van de Makers van JURASSIC PARK"
De binnenvaart neemt op de
Westerschelde ook een be
langrijke plaats in. In 1995 pas
seerden ruim 44.800 schepen
de sluis te Hansweert. Als de
duwvaart verder op gang
komt, zullen or extra veilig
heidsmaatregelen moeten
worden genomen bij de krui
sing van de zeevaartroutes.
/JVUftPFROM."
RfSfRVtREN
"""yf'/fttv
MNM
Het is duidelijk dat de situatie
voor vissen in de Westerschelde
is verslechterd. Een aantal soor
ten dat in de vorige eeuw nog
min of meer talrijk was, is ver
dwenen. Dat zijn alle vissen die
naar zoet water trekken om te
paaien: steur, elft, zalm (al is
deze vissoort nooit talrijk ge
weest in de Schelde en Wester
schelde), houting. Ook de zee-
prik, een zoetwatervis die in zee
paait, komt niet meer in de Wes
terschelde voor. Momenteel zijn
de voornaamste soorten gron
dels, jonge haringachtigen (ha
ring en sprot) en jonge zeebaars.
Ook vervult het oostelijke deel
van de Westerschelde een
belangrijke functie als kinderka
mer voor jonge platvisjes als
tong en schol. Ook voor de zee
vis is de situatie verslechterd. De
schelvis en de ansjovis zijn ver
dwenen. De spiering liet het
enkele jaren later afweten. Bot
en paling houden het langer vol,
maar ze vertonen wel vaak ziek
ten. Zestien van elke honderd
kan daar, afhankelijk van de wij- botten vertonen afwijkingen. Dat
is drie tot vier maal zoveel als in
de Oosterschelde. De gevolgen
van verontreiniging voor de vis-
vertroebeling die de verruimings- soorten wordt onderzocht, maar
activiteiten met zich meebrengen er is nog geen verband aange-
heeft nauwelijks effecten, omdat toond tussen ziekte van de vis-
deze vertroebeling in het niet valt soort en de verontreiniging.
bij de van nature optredende ver
troebeling. Bij Hansweert is als
gevolg van de verdieping, een
verhoging van het zoutgehalte te
verwachten, omdat meer zeewa
ter de Westerschelde in kan stro
men. Behalve verlies aan natuur
waarden als direct gevolg van de
aanstaande verdieping treedt er
op dit moment in de Wester
schelde achteruitgang van
Donderdag
Vrijdag
Zondag
Maandag, dinsdag
Woensdag
150.000 vogels geteld. De Wes
terschelde is voor 21 vogelsoor-
verdwijning wordt deels geweten ten van internationale betekenis
aan de vervuiling en deels aan en verdient daarom bescher-
en 5 cm hoger hoog water). De rustverstoring Kort geleden ming.
tijdsverschillen van de op han
den zijnde verdieping zullen ca.
0 cm bij Vlissingen en ca. 10-15
cm bij Bath zijn (10 cm lager
laagwater en 5 cm hoger hoog
water).
I HJMNfM
