32 C
Bijna elk dorp had vroeger zijn kasteel:
0.39
Ekkehart Saretz speelt
orgel in Kerk Goes
aagusW*
Seminar Internet bij
Kamer van Koophandel
Open school voor ouderen
in Goes, Kapelle, Yerseke
S
KLEURENFOTO'S
TIDE
GRAND THEATER GOES 01100-15165
weekblad voor zuid- en noord beveland
I -
VERSCHOORE
Deze week:
Woensdag 23 augustus 1995 - 47e jaargang no. 34
(Van een onzer redacteuren)
BEL:OI IOO- 2OI76//OI 180-38370
START LESSEN VANAF 1 SEPTEMBER
GOES - MIDDELBURG - ZIERIKZEE - MIDDELHARNIS
NOORD- EN ZUID-BEVELAND -- Overal in Europa wer
den ze gebouwd in de middeleeuwen: de kastelen en kas
teeltjes van de adellijke mensen. De 'speeltjes' van de rij
ken.
Laat u verrassen
FILMPROGRAMMA VANAF
24 T/M 30 AUGUSTUS
Bergen en kastelen
Attentie! De eerste 100 bezoekers aan de kassa voor
Free Willy krijgen gratis een Free Willy beker!
Een maquette van het kasteeltje 'Bruelis' in kapelle, in zijn
17e-eeuwse vorm. Het kasteeltje ontstond ook uit een een
voudige stenen woontoren. Later werden hieromheen steeds
meer vertrekken bijgebouwd. Door de eeuwen heen werd het
steeds gemoderniseerd, maar het bleef bescheiden van
omvang. Het werd ondermeer bewoond door de geslachten
Van Bruelis, Van Maalstede-van Bruelis, Van Cats, Van Huffel
en Van Citters. Het bouwwerk werd aan het begin van de vori
ge eeuw afgebroken. De foto toont een maquette die ook op
de expositie in het museum is te zien. De maquette is gemaakt
door de heer P. Lindhout.
Koffieconcert
Zonnebloem
06-9363!
Zowat elk dorp
Buitenhuizen
Deze week
collecte
van de Miva
VOOR ELKE PRIJS
iH VERSCHOORE
IN ELKE KLASSE
l-UUR FOTOSERVICE STANDAARDPRINT: O.W
IM
De speeltjes van de rijken
Borsele
DAn^cHOOL janviER
DENSE
RUNS
BEEF
N 6 E R
O Hollywood P.c«ur»»
Ze verschenen uiteindelijk ook in
Noord- en Zuid-Beveland. Maar
helaas....vrijwel geen enkele is
nog terug te vinden. Op de plaat
selijke plattegronden resteren
slechts namen, die verwijzen
naar een stuk middeleeuwse his
torie, waarvan geen tastbare
bewijzen meer zichtbaar zijn.
baar aanwezig. We daar later op
terug.
Al deze wijsheden over de kas-
teelberg (motte) en het kasteel
was ongeveer in de twaalfde
eeuw (1100-1200). Vervolgens
ondernam ook de kleine land
adel, vooral ook in Zeeland, der
gelijke bouwprojecten. Dat was
in de periode 1250-1325.
Na het laatstgenoemde jaar is er
vrijwel geen enkele verdedi
gingstoren meer bijgebouwd.
Het was toen kennelijk uit de
mode. Het stond wel stoer, zo'n
stenen toren op een berg met
een gracht eromheen, maar dan
zijn gegarandeerd méér kastelen
dan u ooit gedacht hebt.
meeste kastelen is ook een
luchtfoto 'geplaatst', waarop
de exacte lokatie van het kas
teel met een rode stip is aan
gegeven.
Tijdens ons bezoek aan de expo
waren er inwoners van Yerseke
die nooit hebben geweten, waar
precies het 13e-eeuws kasteeltje
stond dat in 1926 al werd gevon
den door de vasthoudendheid
van de plaatselijke historicus
G.D. van Oosten. Dat wil zeg
gen: niet het kasteeltje werd
gevonden, maar delen van de
fundamenten.
Dat gold ook voor die inwoners
van 's-Heer Arendskerke die in
De expositie werd samengesteld
door Dirk van der Linden, educa
tief medewerker van het muse
um. De begeleidende teksten
werden geschreven door muse
umdirecteur Frank de Klerk.
en daar tot hun verbazing vast
stelden, dat ze nooit exact heb
ben geweten, waar het kasteeltje
van het geslacht Van Schenge
heeft gestaan. Op de tentoon-
maals: er is voor iedereen van
Noord- en Zuid-Beveland veel
interessants op te steken over de
historie van zijn of haar dorp.
Maarten in de Groe, Kloetinge,
Berg van Troje (Borssele), Cou-
dorpe (Driewegen), Ellewouts-
dijk, Nisse,'s-Heer Abtskerke,
Duivelsberg (Kapelle), Sinouts-
kerke, Baarsdorp. Velen noemen
de kasteelbergen ook 'vliedber
gen', naar een andere veronder
stelde functie.
20.00 u.
21.30 u.
21.30 u.
21.30 u.
20.00 u.
20.00 u.
Wél werden, in de eeuwen na
1325, veel van die torens 'uit
gebouwd' tot complete kaste
len, met een gracht eromheen:
de z.g. waterburchten. Een
deel van die bouwwerken ging
verloren door overstromingen
in de 15e en 16e eeuw (onder
meer de ruïneuze vloeden van
1530 en 1532).
Vrijdag19.00 u.
Zaterdag 14.00-19.00 u.
Zondag.. 14.00-19.00 u.
Woensdag14.00 u.
(Het museum is geopend van
dinsdag t/m vrijdag 10-17 uur,
zaterdag 13-16 uur. De kastelen
expositie duurt tot en met 16
september a.s.).
Van de vele tientallen kasteel
bergen die door de lagere land
adel (de ambachtsheren) in onze
regio werden opgeworpen, zijn
er op Zuid-Beveland nog twaalf
bewaard gebleven. Op Noord-
Beveland geen enkele. Het gaat
om de kasteelbergen van:
Wemeldinge, In de Groe, Sint
Alleen bij Oud-Sabbinge staat
nog het z.g. Hooge Huys, een
restant van het 13e-eeuwse kas
teel dat er ooit in volle glorie
stond. Als de toenmalige
gemeente Wolphaartsdijk niet
krachtdadig had ingegrepen toen
het gebouw in verval raakte, had
het Hooge Huys niet meer
bestaan. Nu is het prachtig
gerestaureerd, 't Is een juweeltje!
Hoewel van de kastelen zelf wei
nig meer is overgebleven, is nog
wei een aantal bergen bewaard
gebleven, waarop die kastelen
destijds gebouwd werden. Het
gaat om de z.g. kasteelbergen,
op zijn Frans genoemd de 'cha
teaus a motte' (kastelen op
berg). Van die bergjes zijn er in
het Zuidbevelandse landschap
nog minstensj2 duidelijk zicht- Kleine landadel
Aanvankelijk was het bouwen
van dergelijke verdedigbare wer
ken uitsluitend voorbehouden
aan de vorsten. Daarna, na het
verminderen van het koninklijk
gezag, hielden de hertogen en
(slot) zijn te zien en te lezen op de graven zich ermee bezig. Dat
een interessante expositie in het
Museum van Noord- en Zuid-
Beveland aan de Singelstraat in
Goes. Daar wordt onder de titel
'Van mot tot slot' een overzicht
gegeven van alle kastelen die er
in onze regio ooit hebben
gestaan. Bezoek de tentoonstel
ling en laat u verrassen, want het
moet er natuurlijk wél een vijand
zijn
lies (van katholieken huize) ver
trokken naar andere streken,-
toen de Reformatie veld won.
Vaak werden hun bezittingen in
de nieuwe Republiek verbeurd
verklaard en verkocht. En als
dure adellijke woningen eenmaal
in verval raken, zijn ze niet meer
te redden. Want wie zal het
onderhoud betalen
Zonnebloemafdeling
organiseert zaterdagmiddag 9
september een gratis koffiecon
cert in De Stenge te Heinken-
zand. De middag begint om
14.30 uur en is tot stand geko
men -in samenwerking met de
fanfare Euterpe. Eenieder die De
Zonnebloem een warm hart toe
draagt is welkom. Het thema van
de Zonnebloemdag is dit jaar:
"Contacten die helpen".
BIFFBELBIOS
Nucoorm.«KJm*iiiw
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Maandag, dinsdag
Woensdag
Aan de hand van teksten,
prenten, foto’s, plattegronden,
opmetingstekeningen en
maquettes wordt van elk
Noord- en Zuidbevelands kas
teel aangegeven, hoe het eruit
moeten hebben gezien. Bij de
Op de expositie in het Museum
wordt duidelijk, dat de kastelen
die (globaal) tussen 1250-1325
in onze omgeving werden
gebouwd, niet 'uit de lucht kwa
men vallen'. Ze waren een uit
vloeisel van een mode die -
Europawijd- al in de elfde eeuw
begon. Immers, al vóór 1100
‘raakte het bouwen van een ver
dedigbare toren op een kunst
matige heuvel flink in zwang in
een gebied dat zich uitstrekte
van Ierland tot Hongarije en van
Denemarken tot Zuid-ltalië. In
heel Europa dus.
In de komende weken begint de
Open School voor ouderen weer
met haar bijeenkomsten. Er zijn
Open Schoolgroepen in Goes,
Kapelle en Yerseke.
De Open School komt wekelijks
bij elkaar gedurende een heel
schooljaar. De groepen hopen
dat zich weer mensen zullen
aanmelden want er zijn nog
plaatsen vrij. Alleen de groep in
Yerseke is vol. De Open School
kent een vast programma dat uit
twee hoofdeiementen bestaat.
Ten eerste is dat de behandeling
van belangrijke, vaak actuele
onderwerpen die de groep in
onderling overleg kiest. Bij de
behandeling van die onderwer
pen zijn de deelnemers zelf
actief betrokken. Ieders persoon
lijke levenservaring is een bron
van kennis en wijsheid, die op
deze manier goed benut wordt.
Taal is het tweede onderdeel van
Op het Marcussen-orgel van de
Grote of Maria Magdalenakerk
concerteert op zaterdag 26 aug.
a.s. de Duitse organist Ekkehard
Saretz. Saretz is cantor-organist
van de Stadtkirche St.-Marien in
Torgau (Sachsen) en geeft der
halve leiding aan de langst
bestaande Lutherse Cantorij van
Duitsland.
Zijn muziekopleiding ontving hij
aan de Kerkmuziekschool van
Halle, de geboorteplaats van
Handel. Voorts volgde hij mees-
tercursussen bij o.a. Guy Bovet
en Daniel Roth. Ekkehard Saretz
heeft een aantrekkelijk en afwis
selend programma samenge
steld uit werken van Bach (de
'grote e-moll', Felix Mendelssohn
(de geliefde zesde Sonate over
het 'Gebed des Heren') Alexan
dre Guilmant (die niet zo beken
de maar zeer fraaie Derde Sona
te) en tot slot de Premier Sonate
van Felix Borowski, een uit Polen
afkomstige Amerikaanse compo-
De kastelen/kasteeltjes die in de
museumexpositie behandeld
worden, zijn die van: Waarde,
Na 1550 deed een compleet
nieuw kasteeltype zijn intrede.
De militaire functie stond hier
minder centraal. Het kasteel
werd méér een buitenhuis, een
soort chique tweede woning, met
veelal prachtige tuinen erbij: Gis-
tellis (Kapelle), Voorhoute
(Kruiningen) en Watervliet (Hein-
kenszand).
Maar ook adellijke families blij
ven menselijke drama's niet
bespaard. In de loop der volgen
de eeuwen stierven sommige
families uit bij gebrek aan man
nelijke nazaten. Sommige fami-
deelnemers organiseert. Te den
ken valt aan korte cursussen,
lezingen en excursies. Wie
belangstelling heeft krijgt de
gelegenheid om de eerste
weken vrijblijvend mee te doen,
daarna kan men zich definitief
als deelnemer aanmelden of
stoppen.
De kosten voor deelname bedra
gen 100,00 voor een heel jaar.
leder van 55 jaar en ouder is wel
kom maar het programma is wel
afgestemd op mensen die vroe
ger geen of hooguit enkele jaren
voortgezet onderwijs hebben
gevolgd.
Belangstellenden worden ver
zocht vooraf contact op te
nemen met het Oosterschelde
College in Goes. Er is een gratis
brochure beschikbaar. Het adres
van het O.C. is: Postbus 2102,
4460 MC in Goes. Telefoon:
01100-31170.
^^seunwp bezoek kwamen meeste kasteeltjes, die Noord- en Zuid-Beveland in het verle
den Ze werden allemaal in de periode 1250-1325
gebouwd, aanvankelijk (veelal) als houten verdedigingstoren,
waaromheen een houten palissade stond. Aan de voet van de
kasteelberg stonden de huizen, waar men in vredige tijden
stelling'wordt het met een'(ietwat woonde. Ook deze woon- en werkgebouwen waren vaak
verouderde) luchtfoto en een omringd door een gracht. Vermoedelijk werden de Noord- en
rode stip duidelijk gemaakt. Nog- Zuidbevelandse torens en huizen direct al in baksteen
gebouwd.
nist die door zijn omzwervingen
met veel culturen in aanraking
kwam en gepaste nieuwsgierig
heid derhalve op z'n plaats lijkt.
Het concert begint om 20.00 uur.
Toegang ƒ7,50, CJP en 65+
6,-. Kinderen 3,-.
Kats, Kortgene, Coiijnsplaat,
Oud-Sabbinge, 's-Heer Arends
kerke, Kruiningen, 's-Heer Hen-
drikskinderen, Heinkenszand,
Goes, Nisse (3x), Kapelle (4x),
Baarland-Hellenburg, Baarsdorp
en Borssele.
Deze week wordt bij de r.k. ker
ken de jaarlijkse Miva-collecte
gehouden. De collecte is zater
dag 26 en zondag 27 augustus
a.s. Al 60 jaar lang is Miva actief
bij het oplossen van vervoers- en
transportproblemen in de derde
wereld. Waren het in de beginja
ren voornamelijk Nederlandse
missionarissen die werden
geholpen, vandaag de dag zijn
het ook honderden medewerkers
van kerken en daaraan verwante
ontwikkelingsorganisaties die op
onze steun kunnen rekenen.
Veel pionierswerk werd en wordt
gedaan op het gebied van
gezondheidswerk en onderwijs,
van armoedebestrijding en soci
aal werk, van evangelisatie en
vorming. Vaak zijn het paters,
zusters, broeders en vele vrijwil
ligers die aan deze ontwikkeling
vorm geven. Zij staan niet in de
'spotlights', maar werken in de
schaduw van het nieuws. Hun,
dikwijls langdurige, aanwezig
heid zorgt haast ongemerkt voor
verbetering van de leefsituatie
van duizenden. Zoals bijvoor
beeld father Tony Barros in India
die melaatsen verzorgt en bege
leidt en hun kansen biedt op
terugkeer in de samenleving. Of
zuster Maria Scholte in Bolivia
die in haar crèches kinderen
opvangt die anders hun heil zou
den zoeken op straat, Pater Jan
ter Meer in de Filippijnen die
naast zijn pastoraal werk samen
met de boeren een bloeiende
coöperatie tot stand bracht. Of
Lily Kareo in Uganda die door
cursussen vrouwen bewust
maakt van hun eigenwaarde en
daarmee baanbrekend werk
doet voor de emancipatie. Alle
maal voorbeelden van activitei
ten die door hedendaagse mis
sionarissen worden gedaan.
aan de hand van praktijkvoor
beelden door specialisten
behandeld. Wanneer u wilt
weten welke mogelijkheden
Internet voor u te bieden heeft,
meldt u zich dan vóór 4 septem
ber a.s. aan voor één van deze
seminars! De seminars over
Internet worden gehouden op 18
en/of 19 september in Hotel
Arion te Vlissingen en op 14 sep
tember bij de Kamer van Koop
handel in Terneuzen. Aanvang
19.15 uur.
Voor inlichtingen en aanmelding
kunt u contact opnemen met
coördinatrice mevr. Adri Kievit,
tel. 01180-73540 voor Kamer
Middelburg en met mevr. Jac
queline Begheijn van Kamer Ter
neuzen, tel. 01150-12952.
De elektronische snelweg, Inter
net... De laatste tijd duiken deze
termen overal op. Uw mogelijk
heden om door middel van auto
matisering toegang te krijgen tot
informatie nemen snel toe! De
Kamer van Koophandel biedt u
de gelegenheid met deze zaken
nader kennis te maken.
De Kamer van Koophandel orga
niseert in samenwerking met
Zeelandnet diverse seminars
over Internet. U wordt uitgebreid
geïnformeerd over de mogelijk
heden en zakelijke toepassingen
van Internet: een wereldwijd
computernetwerk.
Tevens krijgt u een demonstratie
van de meest elementaire
zaken, zoals Elektronic-mail,
\N\N\N en FTP. Deze worden
de Open School. Het gaat dan
niet om taalles zoals veel oude
ren die van vroeger kennen met
ontleden en grammatica, maar
het gaat ook hier weer om de
dagelijkse praktijk.
Het lezen van de zogenaamde
kleine lettertjes, het voeren van
een gesprek, het schrijven van
een brief of het samen bespre
ken of maken van een gedicht
zijn voorbeelden van wat er alle
maal kan. In alle Open School
groepen is taal een favoriet
onderdeel. Verder is de sfeer in
de groep vriendschappelijk en
aangenaam.
Contacten zijn in de Open
School belangrijk dus wordt er
ook een sfeer geschapen waarin
die goed gedijen.
Wie eenmaal meedoet aan de
Open School kan ook meedoen
aan de vele extra's die het Oos
terschelde College voor haar
Middelburg Lange Geere 28 (naast ANWB-kantoor)
Goes Grote Markt 7
De redactie van een streek-
krant wordt geacht, een rede
lijke heemkundige kennis te
hebben van de eigen regio.
Maar ook wij konden ons nog
laten verrassen: van enkele
kastelen hebben we niet gewe
ten, dat ze ooit in het Noord- of
Zuidbevelandse landschap
hebben gestaan.
Kleurenfoto's 4^ Rb
vanaf Vel9 fotoI
Hulst 's-Gravenhofplein 8
Terneuzen Noordstraat 6
(25 m. naast HEMA)
in De Bevelander uitvoerig aandacht voor Kapelse Dag die
traditiegetrouw de laatste zaterdag van augustus wordt
gehouden. Het gaat om de vijftiende editie, een lustrum dus.
Ook aandacht voor de Goese Nachtmarkt en aangezien we
ook deze week nog zomerse vooruitzichten hebben, zullen
ongetwijfeld 's avonds velen naar Goes gaan om er wat ver
koeling te vinden op de terrassen en aan de kramen van stil-
Ie "kramers" en standwerkers. Verder komend weekeinde
watersportfeest in Ellewoutsdijk.
Willy is terug met een
nieuw en spannend
avontuur. Alleen deze
keer neemt hij zijn hele
familie mee als hij op
zoek gaat naar zijn
beste vriend.
