Onbekend en ongekunsteld: schilder Kees de Back
|N| jan
DEALER
AUTO VERKOOP
Proefabonnement
■SI
Kwik-Fit
GROENLEER GOES
ONS
^rKLENjli
1'
1
!l
i!
8 I
i I
8,
200 OCCASIONS
31 maart t/m 8 april
4 STOMIL BANDEN
HALEN fe. --*■*»
Bezoek de
informatiemanifestatie
I
I
...EEN AVONTUUR
VOOR EEN NIEUWE
GENERAT E
GRAND THEATER GOES 01100-15165
weekblad voor zuid- en noord beveland
HUIZEN KOPEN, HUREN
(VER)BOUWEN
EN RENOVEREN
O
Woensdag 29 maart 1995 - 47e jaargang no. 13
PILAAR
LeeuwekoninG
195
207.-
65.-
69.-
Extra gezellig
OPRIL GROTE MARKT 11, GOES
TEL. 01100-31479
I
I
.11
HU
Kruisakkers 12 bij GAMMA
Bergen op Zoom
MET DE JUISTE KRANT
STA JE NOOIT AAN DE KANT!
.19.00 u.
Goes
Lange Kerkstraat 44
Ga 's kijken
BOUWMATERIALEN
GOES
01100-15401
Tel. 01100-12820
C /V//Dnci 7
MOTORMAAIERS va. 550,-
ZITMAAIERS va. 2.495,-
225.-
237.-
75.-
79.-
155 R13 S
165/70 R 13 S
175/70 R 13 T
De grootste
skate-speciaalzaak
van Nederland!
Loodzwaar
Mesthoop
FILMPROGRAMMA VANAF
00. 30 MAART T/M WO. 5 APRIL
brengt voor dit seizoen extra
veel KLEUR Mc'/ een veelheid
aan modellen, geïnspireerd door
het boeren buitenleven, het Nerre
Oosten en extra aandacht voor
"gebreid". Liefde voor details,
een degelijke afwerking en toch....
UITERST BETAALBAAR.
Zoekende
Ik wil lezen wat er leeft in Zeeland,
dus noteert u mij maar voor een abonnement, vier weken de PZC
voor I4.2S
.1
ZEELANDHALLEN - GOES
’““KRONAEDD. MOORE
BRANNON BRAGA
'“RICK BERMAN DAVID CARSON
Aanrader
i
'-/XW
Er
■W
A
GOES NISSE -- De schilder werd geboren in een oud-
Appeloogst.
Bovendien vinden de bezoekers
1
AnneMareL
Naam:
Adres:
Postcode:
Plaats:
Handtekening:
k&±5
I
ZATERDAG
ZONDAG
The Walt Disney Company
Uitgebracht dooi UiP (Netherlands)
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Maandag, dinsdag
Woensdag
,20.00 u.
19.00 u.
.19.00 u.
.20.00 u.
20.00 u.
Zondag
Woensdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag...
Een tweede aspect dat in Kees
de Back's werk is terug te vin
den, is 'Zuid-Beveland'. Vooral
boeren en boerinnen (in kleder
dracht, met butterpannetjes, met
broekstikken en met kappen)
figureren vaak op zijn doeken.
Die schilderijen heeft hij vooral in
de laatste tien tot twintig jaar van
zijn leven gemaakt. Terug naar
zijn jeugd. Terug naar Nisse,
kennelijk....
Maar wie was Kees de Back
eigenlijk? En hoe bekend is hij in
Zeeuwse kring? En waarin vindt
het museum de aanleiding om
over hem te exposeren?
In enveloppe zonder postzegel zenden naar:
PZC, afdeling abonnementen,Antwoordnummer l23,4380VBVIissingen.
Bellen gaat sneller! 01184 84216
Hij schijnt in het buitenland in
contact te zijn gekomen met
schilders als C. Permeke en E.
Tijdgat. Hij omschreef hen vaak
als 'mijn leermeesters'. Al tijdens
zijn omzwervingen op zee begon
hij te schilderen. Toen hij aan wal
kwam, volgde hij eind jaren '30
de Academie voor Beeldende
Kunsten in Rotterdam.
Uit documenten die van toen
bewaard zijn gebleven, wordt
duidelijk dat Kees de Back des
tijds nog zoekende was naar een
eigen stijl, een individuele invals
hoek. Zijn werk (stillevens, land
schappen, zelfportretten, stads
gezichten) wekte de indruk, dat
het door een zondagsschilder
was gemaakt. Het had composi
tiefouten, en veel details waren
stuntelig afgewerkt.
Maar toch werd dat de stijl, die
Kees de Back tot een origineel
schilder maakte. Het werk adem
de immers ook naïveteit uit,
argeloosheid, ongekunsteldheid.
En de koppen waren zéér karak
teristiek.
In Rhenen en omgeving kwam
hij uiteindelijk toch het best tot
zijn recht. Daar kreeg hij het
bekende hotel De Wereld (in
Wageningen) tot zijn beschikking
voor een grote expositie van zijn
werk. Het succes was groot.
En nu hangt Kees de Back in
het Museum voor Noord- en
Zuid-Beveland. In zijn geboor
testreek. Maar de toeloop is
hier voorlopig minder dan in
De Wereld te Wageningen.
Want wie kent Kees de Back?
Maar even zovele schilderijen
stellen bijbelse taferelen voor:
Gesprek over de bergrede, De
tuin en de dood uit Isfahan, Zalig
zijn de barmhartigen, De aanbie
ding. Het laatste schilderij is een
allegorie op het paradijsverhaal.
Wat in alle schilderijen van De
Back opvalt, zijn de zware don
kere kleuren, de grote vlakken,
de grove koppen, de vrouwen
met mannengezichten, de korte
beentjes. Verfijning is op de ten
toongestelde werken nauwelijks
te vinden, behalve dan in de
expressie van de gezichten.
Naakt? Jawel, het is er wel. De
Back heeft ook naakten ge
schilderd. Maar de museumdi
rectie heeft op deze tentoonstel
ling de ingetogenheid beoefend,
die De Back in zijn werk ook
vaak liet zien: er hangt slechts
één schilderij met een naakt stel
letje, dat zich zedig verborgen
achter het struweel ophoudt.
Da's alles.
Een leuk grapje vertoont het laat
ste schilderij (no. 23) van de
expositie. Het schilderij heet 'De
werkplaats van de schilder'. Het
toont schilder De Back op een
moment, dat hij zijn schildersbe-
nodigdheden aan de muur heeft
gehangen en zich op het beeld
houwen (in hout) heeft gestort.
Het houten beeld dat op het
schilderij te zien is, staat -in het
echt- bok vóór het schilderij op
de grond. Een zeldzame gim
mick in kunstenaarsland.
De blikvanger van de affiche: het schilderij 'Gesprek over
de bergrede'. Het hangt op de overzichtstentoonstelling van
werk van Kees de Back. Het schilderij werd intussen door de
weduwe De Back aan het Museum voor Noord- en Zuid-Beve
land geschonken.
die tot nu toe kwamen, het werk
erg authentiek en mooi. Op de
openingsdag van de expositie
waren enkele Zuidbevelanders
zó verrast door De Back's werk,
dat ze spontaan enkele werken
kochten. En die zijn niet goed
koop
HOW
FAST
14.00 u.
14.00 u.
21.30 u.
21.30 U.
21.30 u.
APRIL
11 -18 UUR
APRIL
11 -18 UUR
Albert Plesmanweg 5 - 4462 GC Goes
Ind.terrein De Poel 1 - 3e bedrijf rechts
H Zaterdag open tot 15.00 uur
DE
OP ALLE ONDERDELEN BETER
teHcetiG
DOtBV STERF O
VRIJDAG
31
MAART
14-22 UUR
PICTURES
maat
145 R13 S
4 stuks
per stuk
j Nieuw
j Radiaal
gereformeerd gezin.
Zijn hele leven zette hij zich af
tegen de dwang, die hij in zijn
jeugd had ervaren in het
zwaarmoedige ouderlijk gezin.
Zijn handel en wandel na zijn
jeugd waren nauwelijks inge
togen te noemen.
Inkl. montage en BTW. Exki. balanceren en ventielen.
AKKU’S, APK, BANDEN, OLIE VERVERSEN, REMMEN, SCHOKDEMPERS, TREKHAKEN EN UITLATEN.
In de periode voor zijn overlij
den (op 82- jarige leeftijd) werd
de schilder gekweld door ang
sten en inzinkingen. Angst
voor de dood? Angst voor het
hiernamaals? Angst voor de
'verrekening' van een niet-
christelijke levenswandel?
BBUEr RECES
..Jan Bruijns ook op m'n trouwfeest
uitnodigen!"
allemaal kost. Teveel betalen zullen ze mij nooit zien doen. Daarom is het zo leuk
om nu af en toe met Cora te gaan want ja, meiden hadden we vroeger niet. Dat
maakt het extra gezellig en... we lachen wat af’. Cora, op haar beurt, blijkt ook al
aardig vertrouwd te zijn met prijsbewust boodschappen doen. ”We werken allebei,
dus eigenlijk kunnen we nemen wat we willen, maar ja, juni aanstaande hebben we
onze bruiloft gepland en dat wordt een kostbare operatie. Dus daarom heb ik me
maar voorgenomen om zo goed en zo kwaad als het gaat zuinig te zijn”, legt ze uit.
En Jan Bruijns helpt daarbij, vragen we? "Ja. Dat kan je wel stellen. Alle beetjes
helpen en hier de boodschappen doen is toch iedere week weer geld besparen. Als
er iemand is die ik ook zou moeten uitnodigen op m’n trouwfeest is hij het wel...!”
'De schilder' is Kees de Back, in
1901 geboren in Nisse, in 1983
overleden in Rhenen. In een
groot aantal van zijn werken
komen bijbelse elementen voor,
die ondanks zijn weerstand
tegen het loodzware geloof van
zijn jeugd liefdevol aan het doek
zijn toevertrouwd. Uit niets blijkt
kritiek: niet op de bijbel, niet op
zijn opvoeding.
Een prachtige combinatie van
'Zuid-Beveland' en 'De bijbel'
is het doek 'Job op de mest
hoop'. Job's ellende wordt
ingetogen in beeld gebracht
door (slechts) een scheur in
zijn broek. Drie Zuidbeveland-
se boertjes kijken -letterlijk en
figuurlijk- op Job neer, zoals
de mensheid meedogenloos
kan neerkijken op een mede
mens die aan lager wal is
Unieke service
Honderden skates
van topmerken in
voorraad
Alle onderdelen uit
voorraad leverbaar
Ook verhuur
BOULEVARD PLAZA
TEL. 01184-31001
Zondagmiddag geopend
Mevrouw De Bruijn ontmoeten we
samen met schoondochter Cora (25), die
al weer enige tijd samenwoont met een
van haar 2 zonen. Voor hen is Jan
Bruijns de beste: "Toen we hier naar toe
reden zeiden we nog tegen elkaar: het
lekkerste brood, de lekkerste worst”, is
de eerste reactie van mevrouw De
Bruijn. ’’Kijk”, gaat ze verder, ”ik kom
hier al jaren. Vroeger toen de jongens
nog thuis waren lette ik altijd wel op de
kleintjes. Nu heb ik dat veel minder,
hoewel... ik kijk nog wel steeds wat het
Het antwoord op die vragen blijkt
niet uit de schilderijen, die
momenteel ten toon hangen in
het Museum voor Noord- en
Zuid-Beveland te Goes. De wer
kelijkheid weet de schilder zelf.
Of beter: wist de schilder zelf.
Vanuit artistiek oogpunt bezien
was Kees de Back niet bepaald
een grootheid. In Zeeland was hij
vergeten, zodra hij er vertrok. In
Rhenen, waar hij langdurig
woonde en werkte, werd hij een
bekend figuur in de kunstenaars
wereld.
Engel Cornells de Back werd
op 27 februari 1901 geboren
als zoon van Dingenis de Back
en Jozina Gelok. Op 19-jarige
leeftijd verliet hij Zeeland om
in Rotterdam een opleiding tot
machinist te gaan volgen.
Enkele jaren later werd hij
varensgezel. Naar eigen zeg
gen bezocht hij onder meer
havensteden als Marseille en
Sjanghai. Hij moet enkele
keren in Parijs zijn geweest.
’w
(Tot en met 3 juni 1995: expo
sitie 'Kees de Back', schilderij
en, Museum voor Noord- en
Zuid-Beveland, Singelstraat
13, Goes, geopend dinsdag
t/m vrijdag 10-17 uur, zaterdag
13-16 uur).
Zelfportret uit 1951, ter gelegenheid van De Back's 50e ver
jaardag. (Het schilderij is hier in spiegelschrift afgebeeld).
GOES, Klein Frankrijk 27, 01100-20837
En toch is het de moeite waard
om eens in de grote expositie
zaal van het museum te gaan kij
ken. Want Kees de Back's schil
derijen zijn niet moeilijk. Voor wie
het zien wil, zijn ze juist vaak
aandoénlijk. Want de lichamen
van zijn hoofdpersonen zijn vaak
onbeholpen van vorm en bouw.
Hij kon natuurlijk wel beter, maar
hij dééd hel gewoon niet. Hij wil
de expressionistisch en naïef
schilderen. En dat bleef hij tot
aan zijn dood toe doen.
Veel schilderijen (zoals bijvoor
beeld: De blinde boerin, Appel-
oogst, Boer hangt over ezel,
Afspraak op de kermis, Job op
de mesthoop) tonen Zuidbeve-
landse elementen.
Inlichtingen:
Bureau Delooze
TERUG NAAR NISSE, KENNELIJK
(Van een onzer redacteuren)
■-Paa sptciAi vni iifinsoT
rn industriai uchi MAGIC
TM 8 C0PYRIGHT©1994
BY PARAMOUNT PICTURES.
Een. aanrader? Ja zeker, toch
wel. De Back is immers als
streekgenoot wat 'dichterbij'
gekomen door de expositie in het
museum. Van De Back's wedu
we kreeg het museumbestuur
twee schilderijen gratis aange
boden ('Zelfportret' en 'Gesprek
over de bergrede').
geraakt. Eén boertje kijkt
nietsziend en supervroom,
één boertje kijkt verwijtend en
streng, één boertje kijkt meele
vend: de universele reactie
van de mens op verloedering
en verval.
te
4
.'«tv-
Fax 01803-I68I4
-
