Laat
bloeier.
iniiatuin
Zuinig de zomer door
Gemeente Goes koopt
oude Belastingkantoor
Bedrijven gaan zelf bodem
verontreiniging aanpakken
Waar
vandaan?
995
haal je
’even’
Badrit
Kamperland
GRAND THEATER GOES 0110015165
DE FILM WAAR HEEL NEDERLAND OP WACHT!
1
1,6 ton
Initiatief KvK Midden- en Noord-Zeeland
5e WEEK
FILMPROGRAMMA VANAF 31 JULI TIM 6 AUGUSTUS
EEN BETER MILIEU
BEGINT BIJ JEZELF
weekblad voor zuid- en noord beveland
Woensdag 29 juli 1992 - 44e Jaargang no. 31
o
Dweilen....
(Van een onzer
redacteuren)
Lappendeken
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Maandag, dinsdag
Woensdag
Donderdag
Vrijwilligheid
Spartelen
’’...PEPERKOEK..”
Oud-inwoners
SCHORE -- Het probleem is
eenvoudig: door de bouw
van de Vlake-tunnel is het
kerkgebouw van Schore
doormidden gebroken.
Saneren?
Stichting
Tunnel brak
kerk doormidden
Jo Karelse en Jan de Vrieze.
KOUDEKERKE
Galgeweg 5, tel. 01185-1623
De tunnelbouwers betalen ech
ter geen volledige compensatie,
omdat het directe verband tus
sen oorzaak en gevolg niet voor
100% is vast te stellen. Daarom
moeten de kerkgangers zelf voor
een groot deel van de schade
opdraaien.
Het dorp Schore telt slechts 400
inwoners, van wie er ruim 200
(hervormd) kerkelijk meelevend
zijn. De restauratiekosten belo
pen 300.000 gulden. Waar haal
je dus ’even’ dat geld vandaan?
Van de overheid is weinig te ver
wachten, omdat het gebouw
geen monument is. Wat moet je
dan?
komen zo alle bedrijven aan
bod, uiteraard op volgorde van
belangrijkheid.
”De afwatering via de goten is
het grootste probleem, omdat de
afwatering van deze kerk op een
bijzondere manier geregeld is.
De goten liggen op de muren
van de kerk en de afvoer ge
schiedt via de spouwmuren.
Maar bij zwaar weer lopen de
Met spijt in de stem spreken de
ouderling-kerkvoogden Jan de
Vrieze (75) en Jo Karelse (76)
over de afkalvingen van dorp en
kerkgemeente, waaraan Schore
ten offer is gevallen. Vroeger
was Schore een groot dorp. Het
strekte zich helemaal uit tot Yer-
seke en Biezelinge. Maar door
de aanleg van het Kanaal door
Zuid-Beveland werd het in de vo
rige eeuw (1866) al gescheiden
van het dorpsdeel Vlake. Door
de aanleg van de spoorlijn
1870) werd het gescheiden
van Biezelinge, later nóg eens
door een gemeentelijke herinde
ling. En almaar werd het dorp
kleiner en kleiner. De aanleg van
de nieuwe autosnelweg A58 (in
de jaren ’80) sneed wéér een
reep van het dorp af. En de ka
naalverbreding (ook jaren ’80)
veegde de buurtschap Vlake
voorgoed weg en slokte ook wo
ningen in het dorp op.
middels goedgekeurd en is be
zig met het opstellen van een
werkplan, financiële opzet en
het vaststellen van de lijst van
bedrijven. Met het Provinciaal
Bestuur zijn goede contacten.
goten over en stroomt het water
de kerk in. Dan is het dwei
len
overeind te houden. Om ge
zien te blijven worden. ’’Want
als we de kerk kwijtraken, ra
ken we ons gezicht kwijt”, zeg
gen de ouderling-kerkvoog
den.
”Het lijkt trouwens wel, alsof die
kerk ons helemaal niet gegund
is”, concluderen ze samen, als
ze vertellen, welke rampspoed
het gebouw sinds 1914 (hef
bouwjaar) allemaal is overko
men.
De heer en mevrouw Brouwers: "Dat moet je
bij andere supermarkten eens proberen"
kens van het dak af. Na de oor
log werden de gaten in het dak
afgedekt met zeilen. Maar de
zeilen waren niet waterdicht en
dat is nog altijd goed te zien, bin
nen in de kerk.
De ’lappendeken’ begon in de
jaren '80 wéér te scheuren, toen
de bronbemaling bij de bouw
van de Vlaktetunnel de grond
waterspiegel onder het dorp
aantastte. Veel huizen verzak
ten. Dat lot trof ook de kerk. De
Het college van burgemeester
en wethouders heeft besloten
om de panden A. Joachimkade
Vanzelfsprekend is de rit niet al
te moeilijk en worden gevorder
den (A-klasse) en beginners (B-
klasse) apart geklasseerd. Tradi
tioneel hebben de ondernemers
van Kamperland gezorgd dat er
in beide klassen leuke prijzen
zijn te verdienen.
Wanneer u eens een avond op
ontspannen wijze bezig gehou
den wenst te worden, neem dan
deel aan deze gezelligheids-
autopuzzelrit!
Dat Rijkswaterstaat zijn verant
woordelijkheden ontloopt, is
overigens niet helemaal waar.
Toen één van de dames van
het 'damescomité ten behoeve
van het herstel van het dak van
de kerk’ bij een bouwkeet van
Rijkswaterstaat aanklopte met
het verzoek om een bijdrage
aan de actie, kreeg ze prompt
f 350,- cadeau.... Ze is uiter
aard blij met die bijdrage, maar
ze stelt nuchter vast, dat het
gat tussen die 350 gulden en
de benodigde 160.000 gulden
wel erg groot blijft
scheurd... (FOTO: gemaakt door Johan de Groene te Wemeldinge, in
opdracht van hervormde kerke raad Schore).
Volgens Jan de Vrieze is de ver
zakking overigens nu tot staan
gekomen. "Als het dak dicht is,
zijn we (voor zover we het kun
nen overzien) uit de ergste pro
blemen. Dan wordt het gebouw
in elk geval niet meer verder
aangetast. De rest wordt dan in
een tien-jarenplan aangepakt.
Het gaat nog om de binnenmu
ren, nieuwe riolering en nieuwe
verwarming. Kosten: nog eens
1,5 ton.
Voor vertrek schakelen zij natuur
lijk de CV-ketel, de geiser en de
boiler uit. Het zou verspilling zijn
van energie en geld om die appa
raten aan te laten staan als er zo’n
2 a 3 weken geen gebruik van
wordt gemaakt. Overigens kun
nen de waakvlam van de CV-ketel
en de waterpomp al in het begin
van de zomer worden uitgezet.
Dat scheelt tot en met september
maar liefst zo’n 80 gulden ener
giekosten.
Vlak voor vertrek de koelkast uit
schakelen is ook eenvoudig te
realiseren. Het vereist natuurlijk
wel enige planning vooraf om te
zorgen dat alle etenswaren eruit
zijn. Per huishouden besparen we
hiermee niet zoveel, hooguit een
paar gulden, maar als iedereen
de koelkast uitschakelt tijdens zijn
vakantie lopen de besparingen al
gauw in de miljoenen.
OP REIS
Ook onderweg kan men bewust
19.00-21.30 uur
14.00-19.00-21.30 uur
14.00-19.00-21.30 uur
20.00 uur
14.00-20.00 uur
20.00 uur
Is deze Hibiscus. In ruil voor een
zonnig plaatsje en wat mest op zijn
tijd geeft hij prachtige bloemen van
augustus 1/m oktober. Hoe beschut-
ter en zonniger hij staat,
des te beter komt hij tot
bloei. Van 14,95 voor
HET GROENE WARENHUIS
Inmiddels is voor de restauratie
van het dak (de eerste fase van
de restauratie, die 1,6 ton gaat
kosten) een bedrag van 25 mille
bijeengebracht. De kerkeraad
hoopt binnenkort nog een stuk
grond te verkopen. Dan is de
helft van het benodigde geld bin
nen. In november MOET de
restauratie beginnen. Voor het
onbrekende restant wordt een
Bedrijven die mee doen aan de
ze opzet, doen dat vrijwillig. In
principe draaien zij ook zelf op
voor de kosten. Zowel voor de
kosten van het onderzoek als
voor de eventuele kosten van de
sanering.
Het voordeel voor bedrijven is
dat men voor een belangrijk deel
het initiatief in eigen hand kan
houden. Bijvoorbeeld zelf te
beslissen, binnen bepaalde af
spraken, wanneer met het on
derzoek wordt begonnen, door
welk bureau e.d. En het bedrijf
heeft de zekerheid dat gegevens
in de onderzoeksfase vertrouwe
lijk behandeld worden. De stich
ting rapporteert immers over de
voortgang, maar individuele be
drijfsgegevens worden niet ver
strekt.
Wat nu resteert, is een klein
dorp, dat -geografisch slecht
bereikbaar- in de tang zit tus
sen kanaal en snelweg.
Slechts 400 mensen zijn over
gebleven. Het dorp spartelt
om te overleven. Om zijn kerk
prachtige, gebrandschilderde ra
men barstten letterlijk uit hun
voegen. Dat werd hersteld op
kosten van (de verzeke
ringsmaatschappij van?) Rijks
waterstaat.
(Het rekeningnummer van het
damescomité is: Rabobank
Kruiningen 3340.134.472 met
vermelding van Onder de pan
nen’. Het gironummer van de
bank is 153551).
In de zomermaanden denken we
niet dagelijks aan energiebespa
ring. Toch kan zonder veel moeite
het energiegebruik in de zomer
met 10 procent omlaag. Het Mi
nisterie van Economische Zaken
heeft samen met de ANWB een
tipkaart samengesteld met een
aantal handige en eenvoudige
tips om energie te besparen tij
dens de zomervakantie.
BIJ VERTREK
In juli en augustus gaan miljoe
nen Nederlanders op pad voor
enkele weken vakantie in tent, va
kantiehuisje, hotel of caravan, douche op de camping, in het ho
tel, of in het vakantiehuisje niet
onnodig branden. De voordelen
hiervan voelen we weliswaar niet
direct in onze eigen portemonnee,
maar energiebesparing gaat ons
allen aan of we nu in eigen land
zijn of in het buitenland. Tot slot
wordt aangeraden tijdens de va
kantie onze eigen energie maxi
maal te gebruiken, de auto wat
vaker te laten staan en te gaan
wandelen, fietsen, of kanovaren.
WEDSTRIJD
De kaarten met energiebesparen
de tips zijn tot en met september
verkrijgbaar bij alle ANWB kanto
ren. Aan de tipkaart is ook een
wedstrijd verbonden. Inzenders
van de beste energiezuinige tips
worden beloond met een fiets (1e
prijs), één van de twee ANWB-
fietsendragers (2e prijs) of één
van de vijf batterij-opladers op
zonne-energie (3e prijs). Men kan
de tips inzenden tot en met 31
september 1992.
omgaan met energie. Bijvoor
beeld door - indien met de auto
wordt gereisd - de kortste route
naar de vakantiebestemming te
nemen; en door op het juiste mo
ment te vertrekken om files te ver
mijden. Dat scheelt brandstof en
ergernis. Het gebruik van goede,
nieuwe wegenkaarten voorkomt
dat u onnodig soms vele kilome
ters omrijdt.
’Doe tijdens de vakantie alsof u
thuis bent en verspil geen energie
van een ander’ is een van de tips.
Laat de lichten in het toilet of de
De heer en mevrouw Brouwers
zijn fervente fietsers. We ont
moeten het echtpaar bij de pe
perkoeken. "Ja, als het een
beetje redelijk weer is, maken
we graag een fietstocht. We
wonen hier zo’n 7 kilometer
vandaan. Onze eindbestem
ming is meestal Jan Bruijns.
Natuurlijk eerst gezellig winke
len en dan even tijd voor een
kopje koffie. Dat doen we zo
gemiddeld eens per week”, al
dus een spontane heer Brouwers. Mevrouw Brouwers legt uit wat hen nu juist
naar deze supermarkt doet afreizen: ”We zijn al jaren klant, houden de adverten
ties goed bij en zijn nogal prijsbewust. Neem nou bijvoorbeeld deze peperkoek,
van Oude Wijven. Niet alleen de lekkerste maar ook nog eens de goedkoopste.
Hier slecht f 1,59 en bij andere winkels zo’n drie dubbeltjes duurder. De snel
kookrijst van Silvo is ook zo’n voorbeeld: maar f 0,79. Dat moet je bij andere su
permarkten eens proberen. Daar betaal je al gauw meer dan een gulden. En kijk
hier, een polo-shirt, nu in de aanbieding voor f 8,98. Zoiets kun je toch niet laten
liggen. Of wel soms? Als het moet kan ik zo nog wel even doorgaan!” "Voorbeel
den genoeg”, zegt de heer Brouwers op zijn beurt, "waar het op neer komt is
dat niemand graag te veel betaalt. Het leven is tegenwoordig toch al niet zo goed
koop. Het gezegde: alle beetjes helpen, is echt niet voor niets uitgevonden.
Neen, van mij mogen de mensen weten waar ze moeten zijn: hier, bij Jin Bruijns,
en nergens anders..!”
Het genoemde damescomité
(Dien Leijs, Jo de Vrieze, Sinie
van Teylingen en Jo Karelse) is
overigens vrij frontaal te werk
gegaan. Aan alle Schorenaren is
boudweg om een bijdrage ge
vraagd, maar men heeft ook alle
oud-inwoners aangeschreven.
”Er zijn tenslotte méér ex-
Schorenaren dan Schorenaren”,
was de redenering. En de 'voor-
maligen’ blijken royaal in de bui
del te willen tasten. ”We móeten
wel op deze manier te werk
gaan”, zeggen ze. ”De kerk is
geen monument, dus alle kosten
zijn voor eigen rekening”.
1 en 3 (voormalig belastingkan
toor met woning) aan te kopen
van de Nederlandse Staat. Hier
voor wordt tie raad in de verga
dering van 16 juli een krediet ge
vraagd van f 772.447,—. Het col
lege is van mening dat de pan
den die aan het stadskantoor
aan de Oostsingel grenzen aan
gekocht moeten worden om een
eventuele toekomstige uitbrei
ding van het stadskantoor veilig
te stellen. Het college heeft nog
geen pasklare oplossing voor
het voorlopig gebruik van de ge
bouwen. Mogelijkheden zijn ge
bruik door eigen gemeentelijke
afdelingen en/of verhuur aan
derden. Er is voor rekening van
de Domeinen een verkennend
bodemonderzoek verricht. Het
blijkt dat er sprake is van enige
verontreiniging. Het betreft een
verhoogde concentratie aan
lood. Het is echter niet onge
woon dat in binnensteden een
verhoogde concentratie aan
lood wordt gevonden. Ook in
Goes is dit het geval. De hier ge
vonden lichte verontreiniging is
acceptabel en er is geen gevaar
voor de volksgezondheid. Het
college is dan ook van mening
dat de aan te kopen panden ge
schikt zijn voor het beoogde
doel.
Na de zomervakantie kan de or
ganisatie officieel van start
gaan. Verwacht mag worden dat
rond die tijd ook het rege
ringsstandpunt over het al dan
niet handhaven van de multi
functionaliteit van de bodem be
kend is. Nu nog wordt er van
uitgegaan dat in geval van bo
demverontreiniging multifunctio
nele sanering plaats moet
vinden: de bodem moet zo
schoongemaakt worden dat de
ze weer voor alle activiteiten ge
bruikt kan worden. Dus ook als
speeltuin of groentetuin. Het be
drijfsleven heeft bedenkingen te
gen die eis, evenals de
Commissie BSB zelf. Op een be
drijfsterrein zal immers niet zo
snel een groentetuintje worden
aangelegd! Is het niet veel prak
tischer en effectiever bij de sa
nering rekening te houden met
het gebruik van het terrein en op
basis daarvan te beslissen tot
hoever gesaneerd moet wor
den? Antwoord op die vraag is
voor het bedrijfsleven belangrijk.
En zal ook het animo beïnvloe
den van bedrijven om de BSB-
weg te volgen.
Voor meer informatie kunt u con
tact opnemen met de uitvoerend
secretaris van de stichting, de
heer P.P. Ausems, Kamer van
Koophandel, tel. 01180-73530.
Maar voor het doormidden bre
ken van het kerkgebouw kon (of
wilde) de rijksoverheid geen vol
ledige aansprakelijkheid aan
vaarden. Die aansprakelijkheid
kon technisch ook niet geheel
bewezen worden. De kerk zou
misschien óók wel gebroken en
verzakt zijn, als de tunnel NIET
was gebouwdMaar voor de
Schorenaren is de schuldvraag
geen vraag, maar een weet.
Een aantal dames kon niet met
lede ogen aanzien, dat het re
genwater telkens naar binnen
stroomde, als het doormidden
gebroken kerkgebouw weer
eens ’getroffen’ was door een
hoosbui. Ze begonnen alvast
overenthousiast en goedbe
doeld een inzameling.
De voorbereidingen voor deze
hele opzet zijn voor een belang
rijk deel afgerond. Het bestuur
van de stichting i.o. staat onder
voorzitterschap van de oud-
gedeputeerde J.D. de Voogd, in
deze functie benoemd door de
Kamer van Koophandel. Verder
zitten in het bestuur de heren ir.
D. Luteijn (namens VNO/BZW
en Industriegroep Midden-
Zeeland) en J. van Iwaarden (na
mens KNOV/NCOV). Het secre
tariaat wordt voorlopig gevoerd
door de Kamer van Koophandel.
Het bestuur heeft de statuten in-
Het bedrijfsleven in Midden- en
Noord-Zeeland gaat het onder
zoek naar mogelijke verontreini
ging van bedrijfsterreinen
vrijwillig ter hand nemen. Hier
voor wordt een stichting opge
richt door de Kamer van
Koophandel en de centrale on
dernemersorganisaties. Deze
stichting gaat de hele operatie
begeleiden en zij zal ook de
overheid op de hoogte houden
van de voortgang. Niet door het
verstrekken van individuele be
drijfsgegevens, want die worden
strikt vertrouwelijk behandeld.
Informatieverstrekking aan der
den gebeurt alleen door middel
van kengetallen.
Deze hele opzet is in over
eenstemming met de conclusies
uit het rapport van de Commis
sie BSB (Bodemsanering in ge
bruik zijnde bedrijfsterreinen),
ook bekend onder de naam van
haar voorzitter, de Commissie
Oele. Landelijk moeten per re-
gio/provincie stichtingen in het
leven worden geroepen. Die
stichting gaat bedrijven vragen
óm op hun bedrijfsterrein bode
monderzoek te laten verrichten.
Welke bedrijven in welke volgor
de zo’n verzoek krijgen, ligt vast
in een basislijst. Op deze lijst zijn
een groot aantal bedrijven opge
nomen die in principe bodembe-
dreigende activiteiten
ontplooien. Dit zijn niet alleen
grote industrieën, maar ook bij
voorbeeld garage- of schilders
bedrijven. Afhankelijk van het
soort produktie, leeftijd van het
bedrijf, ligging e.d.. heeft een be
drijf een hoger of lager prioritei
tennummer. De komende jaren
”Het feit, dat de kerk in de ja
ren tachtig precies overlangs
doormidden is gebroken, stelt
ons voor enorme problemen.
De restauratie valt nu twee
keer zo duur uit, als we ver
wacht hadden”, vertelt
ouderling-kerkvoogd Jan de
Vrieze. ’’Door de breuk-in-de-
lengterichting verzakt de kerk
naar beide kanten, de ene helft
naar links, de andere helft naar
rechts. Maar in beide gevallen
is het de verkeerde kant. Een
kerk hoort niet te verzakken”.
”We zijn best bereid om de ko
mende tien jaar 's zondags nog
kou te lijden. Als de kerk maar
behouden blijft”, zegt Jo Karelse
kordaat. ’’Maar het is wel eens
moeilijk, hoor. Het gaat allemaal
zo moeizaam. Het lijkt vaak
ploegen op de rotsen. Ik zou wel
eens verlangen, dat het vlugger
ging”.
”We hebben inmiddels 25.000
gulden bij elkaar gebedeld.
Maar die sprong naar de 1,6 ton
blijft zo groot
Woensdagavond 29 juli a.s. kunt
u wederom deelnemen aan een
autopuzzelrit op Noord-
Beveland. Voor deze eerste rit
uit een serie van drie kunt u tus
sen 18.30 en 19.30 uur inschrij
ven in het Casembroothuis te
Kamperland.
lening gesloten, maar of die ook
tijdig kan worden afgelost....?
LAURENS GEELS EN DICK MAAS
presenteren
De kerk fikte op 14 mei 1940 af,
nadat de Duitsers het gebouw
met brandbommen hadden
bestookt. Het werd in 1942/43
weer opgebouwd, deels met ma
teriaal van het oude gebouw. Het
dak bleef echter altijd een ’cou
veusekindje’. De pannen lagen
te ver van elkaar, ze woeien tel-
H UUB STAPEL NELLV FRIJDA RE NE VAN T HOF TATJANA Sl MIC
JON POLITO LOU LANDRE LONNY PRICE
ROGER ROBINSOW MANDY NEGERMAN MELLE DE BOER - DAN FRAZER REATHE L BEAN AMANDA REDINGTON COLIN STINTON DEIRDRE HARRISON
hti|fifi< MARC FELPERLAAN rajia aialilaalii MYRNA VAN GILST praJaaliaa Utiija PETER JANSEN art Jimtiaa ALFRED SCHAAF A RIKKE JEHER
■Mlip HANS VAN DONGEN pradalrlia latUiaj WIM LEHNHAUSEN aunk DICK MAAS praJataalaa LAURENS GEELS A DICK MAAS
jaitkravaa aa jarajitiaarU Saar DICK MAAS
nëSsgfta UUmuim lining]
weer volop feestelijkheden op de Bevelenden. Dat alles
in vakantiesfeer. In Kamperland wordt vrijdag en zater
dag een braderie gehouden. Een internationale markt
ook in Heinkenszand, waar momenteel een folklo
ristisch festival wordt gehouden. De moeite waard om
er bijvoorbeeld zaterdag a.s. eens te gaan kijken. En
verder natuurlijk de Kadefeesten in Goes. Ze beginnen
morgen, donderdag, al. U leest er het nodige over in dit
nummer van De Bevelander.
L/>-
