fl
Het dorpschauvinisme verdwijnt: de beerput droogt op....
40
1
GRAND THEATER
SCHORE
orco
HONEN
haarmode
Koningstraat 8 Goes
01100-14859
ode
MM* TfVtfi I
MOOR t 9,93 I
1 1
1
d
PARFUMERIEVAN BIEMEN
BLIJVEN UW LEUKSTE
FOTO'S VERBORGEN
IN EEN ALBUM?
JAMMER WANT
TIJDE
^fBACK
ii
Auto- en Meubelshow
voor het hele gezin
in Zeelandhallen
Sponsorvluchten per
zweefvliegtuig
3
UUR FOTOSERVICE
IjJI~ Verschoorë
grote markt Z goes, tel 01100-16159
LSI
en
we
hebben
voor vader
zóveel
fijne geuren
KLEDINGHOES
MET RITSEN
WM
JE^EMOASSE
hans \ianden
o
weekblad voor zuid- en noord beveland
FOTO
Verschoort
Frank Jansen
op zoek naar
’’stoepe
schieters”
’’gaepers”
Vaderdagtip
klokstraat 10 goes
KODAK EXPRES QUALITY CONTROL
Regionaal
GEM. KAPELLE
iMmc&huis
v
Zeer kwetsend
’n huis
vol
Grootste autogebeuren van
Zeeland
Woensdag 15 juni 1988 - 40e Jaargang no. 24
KWALJTtnSKLïM^^ TEW/IJL JE WINKJJ.T
1
I,!
Donderd. 20.00 u.
’’HALLO AGAIN!”
in 2 kleuren
van 59,
voor
Goes
Lange Kerkstraat 44
GOES 01100-15165
16 t/m 22 juni
EÉN SPECIALE AANBIEDING VAN:
Lederwaren
WALT DISNEY^
KLASSIEKER
OPNIEUW
IN DE BIOSCOPEN
Mechaniek
Vrijdag19.00-21.30 u.
Zaterdag19.00-21.30 u.
Zondag19.00-21.30 u.
Maandag20.00 u.
Dinsdag20.00 u.
Woensdag20.00 u.
A.L.
comhifQIO St Jacobsstraat 27 Vlisamgen 01184 12300
Schrijf ons’
s
Het adres waar uw foto’s in 1 uur
klaar zijn terwijl u winkelt.
’Munitie’
Inventarisatie
Zondag.. 14.00 u.
KindermatineeA.L.
Plaatsgebonden
redac-
onzer
EN
50
scheldnamen
op hun retour
Inwoners van Schore: Ottentotten
kerpels
raem-
TOMSEILECK STEVE GUTTENBERG TEDDANSON
•<2
ï.n
Lange Vorststraat 60
Goes - Tel. 16672
Maar hoe zit het met onze ei
gen streek? Daar werden vroe
ger (en worden nóg wel) veler
lei scheldnamen gebruikt voor
inwoners van naburige rivali-
met zich meebrengen. Op de
vliegdag zullen de piloten zelf
tekst en uitleg over hun werk ge
ven. Op zaterdag 18 juni zal tij
dens de open dag van de vlieg
club op vliegveld Midden Zee
land een zweefvliegtuig opstij
gen. Afhankelijk van de weers
omstandigheden zal het vlieg
tuig 2 minuten tot enkele uren in
de lucht blijven. De tijd tussen
start en landing wordt officieel
door de aanwezige start-officier
geregistreerd. De werkgroep
heeft particulieren en bedrijven
aangeschreven en gevraagd de
vlucht per minuut te sponsoren.
serende dorpen. Vaak hebben
bepaalde dorpelingen twee of
méér scheldnamen.
Het onderzoekje van de Nij
meegse Universiteit van enkele
jaren terug (een onderzoek dat
nu pas door de Universiteit van
Leiden wordt voortgezet) bracht
na oppervlakkig speurwerk en
kele opvallende scheldnamen
van Noord- en Zuid-Beveland
aan het licht. De 'stoepeschie-
ters’ en de ’gaepers’ hebben we
al genoemd. Maar er is méér. In
Heinkenszand en Kapelle gaan
de inwoners door het leven met
een vergelijkbare scheldnaam:
Bezoekers van de vliegdag kun
nen een poging doende vlieg-
duur van de sponsorvlucht te ra
den. De winnaar krijgt van de
vliegclub een gratis zweefvlieg-
tocht. De vliegdag begint zater
dagmorgen om 10.00 uur.
EEN KOMEDIE VOOR
HET HELE GEZIN
'^Aanbieding geldig van 1 t/m 30 juni
N>
(exclusief disk, rolfilm en rapid).
s Maandagsmiddags
ookopen
b
’potteschieters’. Voor de inwo
ners van Hoedekenskerke is
aansluiting gezocht bij de lig
ging aan zee: ’vissekoppen’. De
Kattendijkenaren schijnen door
het leven te gaan als 'moggen'
(muggen), de Yersekenaren als
'oesters' of 'slikmossels'. Ver
der zijn ons uit eigen waarne
ming de volgende bijnamen
bekend:
- Baarland: beren, vissekoppen.
- Biezelinge geitedurp, têêlezei-
kers, vaarkenskoppen.
- Driewegen: driepikkers, ende-
lichters.
- Ellewoutsdijk: vissekoppen.
- Goes (ook):: stadse bokken,
kaoiespugers.
's-Gravenpoler:
karpers).
- 's-Heerenhoek: poepen, poe-
puulen, papekoppen.
- Heinkenszand (ook): slikkers.
- Kapelle (ook): langslaepers.
- Kruiningen: koffiedurp, koffie-
wuuven
- Ovezande: klompedurp, poe
pen, papkoppen.
- Schore: ottentotten.
- Wemeldinge (ook):
zeikers.
Met betrekking tot Waarde werd
de kwalificatie 'bloempap' opge
tekend.
Veel voorkómend in ons land
is de scheldnaam 'klokkedie-
ven’. In minstens 10 a 15 Ne
derlandse dorpen worden de
bewoners ermee aangeduid.
Kennelijk kan het scheld
woord steeds worden herleid
tot dezelfde anekdote: het ene
dorp had alleen een toren, het
andere ook een klok. Dorpelin-
Volgens de heer Jansen is het
mechaniek achter de scheld
woorden altijd dezelfde. "Doel
is altijd, de eigenwaarde van
het slachtoffer aan te tasten.
Als je dus een hekel hebt aan
iemand, omdat hij in een be
paalde plaats woont, dan moet
je hem met iets onaange
naams in verband brengen.
Dat is het mechaniek”.
Favoriet is daarbij het maken
van toespelingen op de eetge
woonten ter plaatse. Wat te den
ken van 'kroosveters’, 'papvre-
ters' en 'keihappers'? Uit de be
naming 'houten hammen’ blijkt
de afkeer van lui, die zich rijker
voordoen dan ze zijn. Deze
scheldnamen komen niet van
hier. Veel z.g. locofaulismen
(scheldnamen voor mensen, op
grond van hun woonplaats) zijn
afgeleid van de menselijke stof
wisseling. We noemden al de
'stoepeschieters' (Amsterdam,
Rotterdam, Eindhoven) en 'krui-
kezeikers’. Veel benamingen
verwijzen naar het boereleven
(kool-, kluit-, knolle- en brem-
afdrukfcen^a a a a a a
FOTO-VIDEO
COMPUTERS
1 Kone Geere 17 M.ddefburg 01180-37772
Lange Kerkstraat 31 Goes 01100-27324
Wie Frans Jansen wil helpen bij
zijn zoektocht naar plaats- en
streekgebonden scheldnamen,
is van harte welkom. Hij kan het
eigen lijstje met bekende en/of
veelgebruikte scheldnamen
opsturen naar onze krant (re
dactie De Bevelander, Postbus
5, 4460 AA Goes). Wij zorgen
dan voor doorzending naar de
heer Jansen. Hij zal te zijner tijd
de resultaten (uit het hele land)
weer publiceren in het blad On
ze Taal.
We hopen dan nog eens op
het onderwerp terug te
komen.
(Van een
teuren)
NOORD- EN ZUID-
BEVELAND - ’Stoepe
schieters' en 'gaepers’ zijn
enkele van de scheldna
men, die dorpelingen in on
ze regio voor elkaar ge
bruiken.
gen uit het eerste dorp eigen
den zich 's nachts de klok van
het andere dorp toe.
'Klokkedief' was vroeger ver-
’moedelijk een uiterst beledigen
de kwalificatie. Het gaf aan, dat
het andere dorp crimineel was
(immers de inwoners zagen niet
op tegen diefstal), dat het dorp
arm was (ze hadden niet eens
een klok), dat ze gewijde spullen
stalen (van de kerk) en dat het
daarom godslasteraars waren.
'Klokkedief' was zeer kwetsend
scheldwoord. Het trof iemand
diep in de ziel. Als scheldwoord
was het dus van een hoog
kaliber...
In de nieuwe Zeelandhallen te Goes wordt drie dagen lang een
auto- en meubelshow voor het hele gezin gehouden. Deze
groots opgezette show is een vervolg op de succesvolle Auto-
Occasionshow welke nu al weer vier jaren achtereen in Goes
wordt gehouden en waarvan de laatste show plaatsvond op de
nieuwe lokatie van de Zeelandhallen. De heer Lex de Groene
van Auto Adria, die nauw is betrokken bij de opzet van de show,
vertelde ons, dat de laatste auto-occasionshow een groot suc
ces werd, mede dankzij de riante ruimte die men thans tot de
beschikking heeft. De slogan dat het om de grootste auto-
occasionshow van Zeeland gaat, komt dan thans méér dan ooit
tot zijn recht. Meer dan 150 Bovag gekeurde inruil-auto’s van
uiteenlopende merken en van diverse auto-dealers uit Goes en
omstreken, wachten er op een nieuwe eigenaar. Voor het eerst
in de geschiedenis van de auto-show is er een koppeling ge
maakt met een grootse Meubelbeurs waardoor het een mani
festatie voor het hele gezin is geworden. Beide shows kenmer
ken zich door interessante aanbiedingen en een ruime keuze.
De beurs staat in het teken van de zomer. Een periode waarin
de Nederlander haast traditioneel de aanschaf van een nieuwe
auto of de her-inrichting van zijn huis overweegt. De entree is
gratis en iedereen is welkom op donderdag 16 juni van 14.00 tot
21.00 uur (dus ook 's avonds), op vrijdag 17 juni van 10.00 tot
21.00 uur en op zaterdag 18 juni van 10.00 tot 18.00 uur in de
Zeelandhal te Goes.
leidde tot een paar honderd
namen.
Dat was erg weinig. Daarom
heeft taalbeheerser Frank Jan
sen inmiddels verkast naar de
Universiteit van Leiden) het on
derzoek weer opgepakt. Hij is
weer op zoek naar scheldnamen
voor personen, die uit één stad,
dorp of streek afkomstig zijn. Hij
deed onlangs in het maandblad
Onze Taal (een uitgave van het
Genootschap Onze Taal) een
oproep, om oude en nieuwe uit
drukkingen te melden. Een
speurtocht naar onze
scheldnamen...
Op 18 juni organiseert de
Werkgroep Ontwikkelingssa
menwerking van WJ-CNV Jon
gerenorganisatie distrikt Zee
land in samenwerking met
vliegclub Midden Zeeland een
gesponsorde zweefvlieg-
vlucht. De opbrengst van deze
vlucht komt geheet ten goede
aan de Vereniging Piloten
Zonder Grenzen
De Vereniging Piloten Zonder
Grenzen verdienen steun. Deze
mensen doen naast hun dage
lijks werk als piloot voor een
luchtvaartmaatschappij veel
goed werk. Zij brengen vrijwillig
en onder vaak zeer zware om
standigheden medicijnen en
hulpgoederen naar plaatsen
waar acute nood heerst. De pilo
ten doen dit werk volkomen be
langeloos. U zult begrijpen dat
de uitrusting en het onderhoud
van de vliegtuigen hoge kosten
boeren), naar laaggewaardeer-
de beroepen (schopvegers, ke
tellappers, paardevillers) en
naar beschuldigingen van
oplichting (snijers, schapedie-
ven, aardappelkapers). Vaak
zijn er mooie legendes bij ver
zonnen. Er zijn ook leuke
scheldnamen beschikbaar, zo
als 'maeneblussers' (bijv. Mid
delburg), 'beekvegers', 'koeietil-
lers' en 'heitoeters'.
1
Uil - foto video studio compu
grote markt 7, goes, tel O11OO 16150
*’s-Gravenpolder: Kerpels (Kerper is een oud woord voor karper. De
windvaan op de Herv. Kerk is een karper).
'Stoepeschieters' wordt vrijwel
overal door plattelanders in Ne
derland gebruikt voor mensen,
die in de dichtstbijzijnde stad
wonen. Zo ook hier: de scheld
naam werd (en wordt soms nog)
gebruikt voor Goesenaren.
Vreemd genoeg hebben ook de
inwoners van Wissenkerke die
bijnaam gekregen. Kennelijk
werd Wissenkerke vroeger be
schouwd als de 'stad' van
Noord-Beveland. Ook de inwo
ners van Wolphaartsdijk staan
bekend als 'stoepeschieters'.
Met 'gaepers' worden en wer
den de inwoners van Wemeldin
ge aangeduid. De mensen in de
ommelanden beschouwden de
Wemeldingers kennelijk als
slaapkoppen...
De scheldnamen voor inwoners
van andere dorpen hebben hun
beste tijd gehad. Niet omdat we
minder behoefte hebben aan
'scheldmunitie', maar wèl om
dat de opgefokte tegenstellin
gen tussen dorpen en steden
onderling steeds kleiner zijn ge
worden. Maatschappelijke en
geografische schaalvergroting
hebben die onderlinge rivaliteit
doen verdwijnen. De horizon
van de Nederlander is ruimer
geworden. 'Concurrentie' met
buurdorpen is niet meer van de
ze tijd. Het plaatselijk chauvi
nisme verdwijnt. De beerput van
de scheldnamen is enigszins
opgedroogd...
Een werkgroep van de Facul
teit der Letteren van de Nij
meegse Universiteit heeft en
kele jaren geleden geprobeerd
de scheldnamen te inventari
seren, die stedelingen en dor
pelingen voor elkaar hadden
en hebben. Medewerking van
de studenten van die faculteit
NEDERLANDS
GESPROKEN
m
x
■O
