ALGEMEEN NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HET VOORMALIG 4E DISTRICT.
No. 1164.
16e Jaarg,
Buitenland.
FEUILLETON.
BRESKENSCHE COURANT,
Abonnement per 3 maanden 0.50, franco per post
door het geheele rijk 0.55, voor België ƒ0.625 en voor
Amerika f 0.825 bij vooruitbetaling.
Abonnementen worden bij boekhandelaren en brieven
gaarders aangenomen.
Advertentiën van 1 tot en met 5 regels 25 cents, elke
gewone regel meer 5 cents. Groote letters naar plaats
ruimte. Bij abonnement lager tarief.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdag
middag te twee ure.
Dit blad verschijnt eiken Dinsdag- en Vrijdagavond bij den uitgever C. DIELEHAN te Breskens.
Dat kleine oorzaken soms groote ge
volgen hebben, mag wel ter dege ge
tuigd worden van Duitschland, alwaar
een onbeduidende kibbelpartij tusschen
een lid van het Centrum en den kolo
nialen secretaris Dernburg onbedui:
dend, omdat het debatje, bij al zijn ve
nijnigheid, toch een overwegend per
soonlijk karakter droeg heeft geleid
tot de ontbinding van den Duitschen
Rijksdag.
De bedreiging van de regeering, dat
zij het weieens op ontbinding kon la
ten aankomen, heeft dus niet geholpen:
het Centrum heeft zich hlijkbaar over
sovenbedoeld incident gewroken door
ifstemming van den voornaamsten post
lor koloniale begrooting.
Immers nooit heeft het Centrum zich
In beginsel tegen handhaving en uit-
ireiding van het koloniaal bezit uitge-
iproken, nooit ook heeft deze partij
zieh op een zoo vijandig standpunt te
gen de Duitsche regeering gesteld, dat
zij het in het belang van het land kon
achten een begrooting af te stemmen
)ij wijze van protest. Integendeel, het
Centrum was tot dusver de offlcieole
regeeringspartij, die bij gewichtige stem
mingen den doorslag gaf. En zij heeft
haar stem bijna altijd laten afhangen,
niet van hetgeen haar Katholieke be
ginselen eischten deze beginselen
varen bijna nooit in het spel maar
laar de politieke voordeelen, welke zij,
n ruil voor haar steunen, van de regee-
'ing wist af te troggelen.
De beslissing is nu aan de kiezers.
Hierbij doet zich voor de regeering
en ernstige moeilijkheid voor.
Do quaestie van het koloniaal bezit
aat de groote massa van het Duitsche
volk volkomen koud. Maar wat deze
nassa niet koud laat, dat is de tegen
woordige duurte en schaarschte van het
vleesch. Van deze dingen nu wordt
en met recht de schuld gegeven aan
de regeering, die zich hier tot zaak
waarneemster heeft gemaakt van de
Pruisische grootgrondbezitters. En nu
is de kans niet gering, dat de strijd
aan de stembus, die officieel heet te
gaan vcior of tegen de handhaving van
het koloniaal bezit in werkelijkheid zal
loopen over de vraag of aan de partij
en van het dure brood en vleesch nog
langer de meerderheid zal worden ge
laten.
Dan konden de verkiezingen weieons
anders loopen dan de regeering thans
hoopt en verwacht!
Men vraagt zich af of werkelijk zal
blijken dat Frankrijk Spanje doet
immers maar zoowat als schildknaap
dienst in Marokko de hand in een
wespennest gestoken heeft Het krijgt
er allen schijn van. De berichten, die
van de overzijde van de Middellandsche
Zee komen, luiden niet gunstig. De
aankomst der Fransch-Spaanschc vloot
heeft kwaad bloed gezet. En de Moha-
medanen hebben nooit met vreugde de
„Christenhonden" zien komen, er is al
zoo dikwijls gesproken van den heiligen
oorlog van de aanhangers van den pro
feet en er is maar een dweper noodig,
die het volk weet mee te sleepen
De Engelschen hebben het tot hun scha
de in hetzelfde Afrika meermalen on
dervonden. Raisoeli, de groote roover,
wiens macht sterker is dan die van den
sultan, zou zeker in zooiets een kolfje
naar zijn hand vinden. Er komen be
richten, dat de bergstammen reeds op
zijn zijde zijn en al 15.000 man in het
veld kan brengen, die op zijn eerste be
vel naar Tanger zullen oprukken en om
te beginnen alle Christenen over de
kling zullen jagen.
Als 't zoover komt, zal Frankrijk
zich zeker nog weieens beklagen de zaak
te hebben aangepakt. Want pok ande
re mogendheden liggen op den loer om
te zien, welke maatregelen Frankrijk in
Marokko neemt en in de hitte van den
oorlog gebeurt zoo licht iets, waar an
dere rijken aanstoot aan zouden kun
nen nemen.
Ruim een jaar geleden werd te Ports
mouth de vrede tusschen Rusland en
Japan tot' stand gebracht. En thans
reeds zijn tusschen die mogendheden
weder ernstige verschillen gerezen, zoo
zelfs, dat de onderhandelingen over het
handelsverdrag gestaakt zijn, terwijl
over de uitlegging van de in het vredes-
protocol opgenomen bepalingen voor de
visscherij en scheepvaartrechten tusschen
de beide mogendheden volkomen tegen
gestelde opvattingen blijken te bestaan.
Het Nowoje Wremja meldt, dat slechts
als Japan minder hooge eischen stelt
het sluiten der bedoelde overeenkomsten
verzekerd is wanneer de onderhande
lingen echter geen vlotter verloop heb
ben, zal de diplomatie der beide landen
een moeilijke taak hebben, om de han
gende verschillen weg te nemen. In
Rusland beschouwt men de economische
eischen van Japan als onaannemelijk
maar Japan wil die eischen niet opge
ven, daar zij voor de ontwikkeling van
het land noodzakelijk schijnen. En Ja
pan meent, dat de financieele en politie
ke toestand van Rusland het volstrekt
niet noodig maakt, tegenover dit land
een toegevende houding aan te nemen.
Er is in Japan toch al genoeg onte
vredenheid wegens de onvervuld geble
ven verwachtingen, na de groote over
winningen op de Russische legers in
Mantsjoerije gekoesterd.
En wanneer men de voortdurende en
krachtige militaire uitrusting van het
Oost-Aziatische eilandenrijk gadeslaat,
dan kan men niet nalaten te vragen,
of Japan bij hot mislukken der onder
handelingen opnieuw de beslissing door
het zwaard wil pogen uit te lokken?
De Fransche wet op de scheiding van
kerk en staat is verleden week in kracht
van gewijsde gegaan.
Dientengevolge hebben de kerkelijke
overheden van Parijs, met den aartsbis
schop aan het hoofil, openlijk te kennen
gegeven, dat het indienen van de bij de
wet vereischte verklaring omtrent te
houden godsdienstoefeningen in de ker
ken door leeken, geen daad van onge
hoorzaamheid is aan den paus en dat
den. geestelijken wel verbodon is zelf
diè verklaring in te dienen, maar niet
gebruik te maken van de gunstige om
standigheden, door het indienen van een
verklaring van de zijde van leeken in
het leven geroepen.
Telkens worden er nieuwe verklarin
gen afgegeven. To Bordeaux werd hjj
de prefectuur aangifte gedaan voor <fe
uitoefening van den dienst in alle ker
ken van Bordeaux door een dokter Da-
vezac en zijn zoon. De prefect heeft
deze verklaring als zijnde wettig aange
nomen en daarom zijn in Bordeaux geen
processen-verbaal tegen de godsdienst
oefening opgemaakt. Ook te Toulouse
hebben particulieren de vereischte aan
gifte gedaan. Elders werd proces-ver
baal opgemaakt door de politie tegen de
dienstdoende geestelijken, omdat geen
verklaring was ingeleverd.
Ook de bisschoppen en de hoofden
van seminaries volgen niet dezelfde ge
dragslijn tegenover het bevel de palei
zen en inrichtingen te ontruimen. Een
aantal is bereids vrijwillig heengegaan;
anderen blijven en verzekeren slechts
voor geweld te zullen wijken. Zoo kar
dinaal Richard te Parijs. Bij de ver
huizing der seminaristen te Angers was
een menigte van 2000 personen op do
been gekomen, die de politie te lijf ging;
liijiItitgfH tot tl"| jN$$itiUntt Miti|
Zooals de grond (vervolgt het rapport)
tan den zuid ingebroken dijk van den
llisabethpolder was goed en vlak af-
aande met geen bijzondere diepte als
oorzeid is, zoo was daarentegen de
rond aan den noord ingebroken zeedijk
an denzelven polder kort aan den oo-
er zeer steil en ingekankerd van 3, 4
>t 5 vadem diep, van enkel zand".
Dat het in het oosten met den pol-
w zoo veeg stond lag derhalve, gelijk
rij vernamen aan de destijds nog als
in zandbank in zee liggende Hoofdplaat,
'aar zij aldoor öf landwaarts opschoof
aan die zijde aangroeide, was de geul,
ie haar van de kust afscheidde, gesta-
ig versmald, zoodat de persing van het
'ator tegen den oever al sterker en
terker werd met het gevolg dat deze
elf gedurig meer inkankerde en onder
mijnd werd. Het kwam er dus op aan
haar verderfelijken invloed onschadelijk
te maken of ten minste zooveel moge
lijk te noutraliseeren. Natuurlijk viel
er met een doorgraving of doorsnijding
van de plaat, waardoor men den stroom
van den oever des Elisabethspolders had
kunnen afleiden, niets duurzaams te be
reiken. „Ofschoon zulks (oordeelde do
ingenieur) den eenen dag al wierd ge
daan, zou den ahderen dag de gemaak
te opening, van enkel zand zijnde, we
derom toegedreven en verzand worden,
aangemerkt het water van vloed noch
van ebbe daarlangs geen trek kan ma-
kon zoo lang als de diepte van 't meer
genoemde kanaal (dat is de bedoelde
geul) zoo nabij is liggende, alzoo 't ze
ker is dat na half ebbe tot half vloed
toe al het water langs dezelve diepte
op en af komt te schieten en waardoor
de voorzeide inbreuken waren veroor
zaakt en gevallen". Zijns inziens was
er geen ander, doeltreffend middel, dan
„dat er in den grond gezonken en voorts
opgemaakt werden twee suffisante rijs-
hoofden, gevuld en doorwrocht met aar
don zoden tenden de respectieve nollen
of ingebroken dijkstalen (aan den oost
kant des polders) ter lengte van omtrent
10 roeden uit den laagsten oever zee
waarts, en voorts opwaarts gehecht en
vastgesloten, ieder opgaande tot boven
aan den ouden dijk, gestrekt schuins en
zachtelijk, de eerste van ebbe en de
andere op den vloed, om daardoor do
voorzeide stroomen af te leiden en naar
alle apparentie te dwingen naar de over
zijde van de plaat. Of wel door het
maken van die hoofden het ingekanker
de schorre niet zoude staan om aan te
wassen en wederom te verlanden, zoo
zouden niettemin (meende hij) de gron
den wezen behouden voor verdere on
derlooping, immers (althans) niet zooveel
dat het den Elisabethpolder zou kunnen
bekommeren, daarbij te considereeren
(in 't oog te houden) is dat de vloeden
ebbe door die twee hoofden zoodanig
gestuit en afgewezen wordende, conse-
quentelijk (bijgevolg) de overliggende
aangeworpen zandgronden (der Hoofd
plaat) gescherpt en afgenomen zouden
worden, totdat bij verandering van stroo
men het 'water hier alzoo gediverteerd
(afgeleid) wordende zijn koers wel zou
kunnen veranderen". De kosten dier
beide hoofden, ieder lang 10 roeden, breed
2 roeden op de kruin en 3 roeden in den
grond en boven gewoon laag water 3
voet hoog „en alzoo dorsseerende geslo
ten met rijs- en aardewerken tot boven
aan de kruin van den dijk en bezet met
zinksteenen" zouden naar zijn schatting
omtrent veertien- of vijftienduizend gul
den beloopen.
Nadat de Gedeputeerden bij hun te
rugkeer in den Haag van alles rapport
hadden gedaan en de zaak andermaal
in den Raad van State en dé vergade
ring der Staten-Generaal was behandeld,
werd aan hun opvolgers, die in het voor
jaar van 1086 voor het inspecteeren der
vestingwerken naar Staats-Vlaanderen
vertrokken, van wege de Staten-Gene
raal gelast dat zij een „beschrijving
doen (zouden) van de polders en landen,
omtrent den Elisabethpolder gelegen en
bij deszelfs conservatie (behoud) geïnte
resseerd zijnde, en dezelve door alle
mogelijke middelen van inductie (over
reding). bewegen om pro rato (naar ver
houding) mede in de som, tot het leg
gen van de twee hoofden gerequireerd