EEN REIS NAAR INDONESIË IN 1774 OPENBARE VERGADERING Frankering bij abonnement, AXEL ZATERDAG 21 SEPTEMBER 1968 82e Jaargang no. 51 NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR ZEEUWSCH-VLAANDEREN 19 september 1944 - 19 september 1968 EEN GROET VAN KOLONEL SZYDLOWSKI Aan voorzitter, bestuur en leden van de vereniging „Axel-Polen Het is nu volle twee dozijn jaren geleden dat Axel werd bevrijd. We worden niet jonger - dat kunnen we niet helpen. Menselijke herinneringen verbleken of veranderen. Maar het is zeker dat Holland vrij is, u in Axel en in heel Zeeland is vrij en uw herinneringen en gevoelens zijn onveranderd en trouw en uw vriendschap hecht als altijd. Het geslacht dat geboren werd in de periode van de bevrijding komt nu volop in het volle leven en zeker zullen velen van hen getrouwd zijn en kinderen hebben en een nieuwe groep van flinke Axelaars begint de strijd voor een betere toekomst. Uit het diepst van mijn hart wens ik u allen dit „betere toe. Wilt u, voorzitter, hen dit doen weten? Enkele woorden over mijzelf. Met mijn kinderen gaat het goed. Mijn oudste kleinzoon begint aan zijn tweede jaar op de universiteit MacMaster in Hamilton en mijn oudste kleindochter gaat van nu af op een middel bare school. Zelf werk ik nog steeds in dezelfde plaats, namelijk medische produkten controleren met behulp van mensen, konijnen, Guinese biggetjes, muizen en talloze soorten bakteriën. Mijn hoofd en snor zijn wel reeds grijs, maar ik vind het prettig om zeer dikwijls mijn huiske in de heuvels, over het meer roeiend en lopend te bezoeken. Ik voel mij weer niet al te ziek, als gevolg van een algeheel herstel van een enstig geval van nierontsteking. Zoals u ziet kwam ik deze zomer de moeilijkheid goed te boven. Ik hoop dat al mijn vrienden in Axel zich voortreffelijk voelen en dat Axel een bloeiende welvaart geniet. Mijn beste groeten, herinneringen en hartelijk medeleven met u allen. Hoogachtend, Dr. Z. M. L. Szydlowski Bovenstaand schrijven ontving ik heden van Col. Szydlowski. Graag verzoek ik u dit op te nemen in het nummer van de Axelse Courant van deze week, daarmee voldoend aan het verzoek van de kolonel om zijn vrienden in Axel hiervan kennis te geven. Er kan nog bij worden vermeld dat de kolonel graag volgend jaar naar Axel wil komen, ter viering van het 25e bevrijdingsjubileum. Of dit doorgaat valt nog niet te zeggen, doch de wil is er, het gemeentebestuur en „Axel - Polen" zijn in dezen diligent. Met dank voor de plaatsing, Hoogachtend, (D. J. Oggel, Jz.). voorz. „Axel - Polen". 5 van de GEMEENTERAAD VAN AXEL Wanneer we nu in enkele dagen de reis van Nederland naar het vroegere Ned. Oost In- dië, nu Indonesië kunnen maken, kunnen we het ons bijna niet voorstellen, dat die reis in de 18e eeuw met een zeilschip duurde van 23 april tot 19 december. De schepen van de O.I. Compagnie deden er bij een voor spoedige reis om Kaap de Goede Hoop die tijd over, zoals blijkt uit één door een zekere Jacobus van den Berge bijgehouden journaal van het schip „De Boot". De schrijver vermeldt, dat het schip over de steven lang was 150 voet met een diepgang van 18 Mi a 20 voet en dat het bewapend was met 26 ponds ijzeren kanon a 8 cm en 8 me talen draaistukken en dat er bij fort Ramme- kens 8 geldkisten met V.O.C. gemerkte mun ten aan boord gebracht worden. Zeker werd er ook wel scheepsbeschuit en gezouten voed sel en drinkwater aan boord gebracht, maar dat werd hier niet vermeld. Hoevelen zouden er op deze reis door het slechte voedsel ster ven Wie naar Indië ging nam voor goed af scheid van familie en bekenden. En wie het in Holland te heet onder de voeten werd, kon zijn fortuin altijd nog in Indië zoeken. Als loods om het schip voorbij de Vlaamse banken te brengen wordt genoemd een zekere Crijn Lievense. Het wachten op een goede wind om uit te varen duurde van 23 tot 28 april en bij het passeren van de stad Vlissin- gen loste men het saluut van 13 kanonscho ten. Op 28 april buiten gaats gekomen zagen zij de vuren van Zuid Voorland en op zon dag 1 mei waren zij bij het eiland Wight en begon de eigenlijke reis. Het schip was ze ker wel bemand met 120 koppen, want op de terugtocht wordt dit aantal als bemanning opgegeven. Zij hadden al een anker verspeeld, omdat het ankertouw gekapt moest worden. Ze praaiden een Texelse loodsboot aan welks schipper ze verzochten verslag van hen in Holland uit te brengen. Op 1 mei werd aan de bemanning een maand- rantsoen uitgedeeld, en ook een hoeveelheid drinkwater. Woensdag 4 mei bevonden zij zich op 49° 8' Noorderbreedte, waarbij ge schreven staat „Vanwaar ons bestek onder afsmeking van Jehova's dierbaren zegen een aanvang neemt". Zij sturen Z.W. ten W. aan, steken de touwen in de ankers, halen het ge schut in en sjorren de poorten van het eerste dek en bevonden verscheidene poorten lek tussen deks. Er was dadelijk werk voor de scheepstimmerman. Men scheen telkens te peilen en de gesteldheid van de bodem te onderzoeken, want op 3 mei staat vermeld „Diepte 62 voet, grauw zand met schulpen", behalve zeker wanneer het te diep water was. Ook was het nodig op geregelde tijden de lucht in het schip te verfrissen „Men rookte kruid, sprengde azijn en gebruikte de lucht pomp". Toch stierven reeds op 16 mei de op dinsdag 24 september 1968, des namiddags om 7.00 uur ten stadhuize. AGENDA 1. Opening. 2. Notulen. 3. Ingekomen stukken en mededelingen. 4. Voorstel tot verkoop van de ondergrond en het erf van de voormalige openbare lagere school en van de voormalige hoofdonderwijzerswoning aan de School straat, de Kerkdreef en de Noordstraat aan Bredero Vast Goed N.V. te Utrecht. 5. Voorstel tot verkoop van een perceel bouwgrond, gelegen aan de van Mid- delhovenstraat, aan de heer G. J. A. de Jonge te Axel. 6. Voorstel tot verkoop van enige percelen bouwgrond, gelegen in plan Oost, aan de Regionale Zeeuwsch-Vlaamse Wo ningbouwvereniging te Kloosterzande. 7. Voorstel tot het vaststellen van de 4e wij ziging van de Bouwverordening der ge meente Axel. 8. Voorstel tot het vaststellen van de le wijziging van de begroting voor het jaar 1968 van het Cultureel Centrum Axel. 9. Voorstel tot het verlenen van medewer king op grond van artikel 72 der Lager Onderwijswet 1920 tot uitbreiding van de R.K. Lagere School aan de Walstraat. 10. Voorstel tot het vaststellen van de 9e wijziging van de gemeentebegroting voor het dienstjaar 1968. 11. Aankoop van en verkoop aan de Rooms- Katholieke Parochie van de H. Gregorius de Grote te Axel van enige perceelsge deelten, gelegen aan de Walstraat. 12. Voorstel tot het deelnemen aan de „Gemeenschappelijke regeling tot Stich ting en exploitatie van een regionaal woonwagencentrum in Zeeuwsch-Vlaan- deren. 13. Rondvraag. 14. Sluiting. OVERIGE MEDEDELINGEN. Bij besluit van B. en W. van 3 september 1968 is mevr. J. M. Schilders-van der Hout te Axel benoemd tot kleuterleidster in tijde lijke dienst aan de openbare kleuterschool „Roodkapje", ingaande 9 september 1968. Voorstel tot verkoop van de ondergrond en het erf van de voormalige Openbare Lagere School en van de voormalige Hoofdonder wijzerswoning aan de Schoolstraat, de Kerk dreef en de Noordstraat aan Bredero Vast Goed N.V. te Utrecht. Reeds geruime tijd zijn door B. en W. on derhandelingen gevoerd met gegadigden voor bovengenoemd perceel. Te meer nu de Christelijk Nationale Lagere School haar gebouw aan de Nieuwstraat heeft verlaten, heeft de gemeente er geen be hoefte meer aan, het voormalige schoolge bouw ten koste van hoge onderhoudslasten ten gevolge van de vele ouderdomsgebreken in eigendom en in een behoorlijke staat te hou den. Dit geldt eveneens voor de voormalige hoofd onderwijzerswoning. Voor de aktiviteiten van plaatselijke vereni gingen en voor het Rijkslandbouwconsulent- schap voor Zeeuwsch-Vlaanderen komt in verband met het hiervoor vermelde andere huisvestingsmogelijkheid beschikbaar. Met Bredero Vast Goed N.V. te Utrecht is overeenstemming bereikt inzake de verkoop van het desbetreffende kadastrale perceel, na dat de opstallen van gemeentewege zullen zijn gesloopt, zulks ten einde aldaar een win kelproject te stichten. Dit schept de moge lijkheid om in plaats van deze oude en voor de gemeente steeds nadeliger wordende ge bouwen een belangrijke verbetering van het stadscentrum tot stand te brengen door reali sering van de zeer aantrekkelijk geachte plannen. Voor een juiste vormgeving is het noodzake lijk dat een gedeelte van het perceel niet en een klein gedeelte van de Schoolstraat wel meeverkocht wordt. onderkuiper en op 21, 23 en 28 mei telkens een soldaat. Zo zouden er op die reis 46 man overlijden op een bemanning van 120 kop pen. Op 24 mei bereikte men de Canarische Eilanden. In het nu warmere gedeelte der aarde gekomen ging het met de gezondheids toestand van de bemanning niet best. Op 31 mei waren er 40 „Impotente", bedoeld werd zieken. Maandag 27 juni werd de Linie gepaseerd zonder enig ceremonieëel. Donder dag 21 juli werd weer een rantsoen drink water aan de bemanning uitgedeeld. Toen werd ook de matroos Simons in de boeien gesloten, omdat hij met een mes een matroos in zijn been gestoken had en werd hij 3 da gen te water en te brood gezet. Door te wei nig vers voedsel te kunnen gebruiken open baarde zich het scheurbuik onder de beman ning. We kunnen ons de ontberingen en ellende op die reis voorstellen. Gelukkig kwamen zij op 10 september ter reede van Kaap de Goede Hoop, waar zij de schepen „de Morgensterre", „Woestduin", „Mercuur" en „Snelheid" vonden liggen. De Morgen sterre had „7 doden en 36 zieken". Er kon nu drinkwater en vers voedsel inge nomen worden in de toen Hollandse kolonie. Nu zeilde men de Indische Oceaan in. Op 27 oktober moesten 2 leden der bemanning in de boeien gesloten worden wegens diefstal van drank. Geen wonder. Op 14 december naderde men het eiland „Dwars in de weg" in straat Soenda en kwamen op 19 september te Batavia, nu Djakarta, aan. Van de 120 be manningsleden waren er 64 gestorven. Geen wonder, dat de houder van het journaal schrijft „Den Allerhoogsten zij gedankt voor de behouden reis tot hiertoe". Te Bantam worden verversingen en voedsel ingenomen en zeilde men naar het Noorden, naar het doel der reis „Negepatnam" in Voor Indië. Jammer is het, dat niet vermeld wordt wat geladen en gelost werd in de ha vens. In Negapatnam moest calituurhout in geladen worden, zeker wel verfhout, dat in het rasphuis of gevangenis moest fijngezaagd worden. De bemanning werd hier gecompleteerd, want bij de afvaart had het schip 120 koppen, waaronder 8 soldaten. Had het met zijn uit reis niet veel met storm te maken gehad, nu kwamen storm, onweer en tegenwind de boot bekampen, de bramra brak en het bramzeil scheurde onherstelbaar. Schipper was nu L. A. Hofman en het schip voer voor rekening van de kamer Amsterdam. Ondanks alle te genslagen kwamen ze op 17 november op Ceylon aan. We merken nu, dat er behalve calituurhout ook peper zich in de lading be vond. Eerst 10 februari ankerde men in de Tafelbaai. Daar lagen 5 retourschepen, 2 uit gaande en 2 hoekers. Het schip „Buiten- leverd" bevond zich hier op zijn reis naar China. Er lag ook het schip Ceres" van Mid delburg en het had aan boord de weled. heer Vos, Raad van Indië. Ook de heer Fiscaal, de belastingsambtenaar, die het schip kwam visiteren en Gecommitteerden kwamen aan boord en bij hun vertrek werd met 9 „canon- schoten" gesalueerd. Men besloot met 5 sche pen der retourvloot af te zeilen. Ook nu weer kon het anker niet opgehaald worden en werd het touw gekapt. Op de terugreis werden de 8e maart „25 canonschoten" gelost ter ge legenheid van de heugelijke jaardag van Z. Doorl.Hoogheid de Prince van Oranje Nassau (Willem V). De zeelui waren immers erg Oranjegezind. De 2e mei werden onderweg 1500 pond rijst overgenomen van het schip: „Hof ter Linde", een teken, dat de Boot niet volgeladen was. 4 Juni passeerde men Kaap Lezard en werden uit een Texelse loodsboot 2 loodsen opgeno men. 20 Juni verkende men Egmond en de Vaderlandse kust. Er kwam een schuit met 2 officieren, die het schip kwamen visiteren. 11 Juni kwam men voor Kamperduin en Petten en 13 juni lag men geankerd binnen Texel. Het journaal sluit met de zin „Den Opper - regeerder van Hemel en aarde en al wat er in dezelve is komt alle lof, prijs en heerlijkheid voor de behoudene reis". Ondanks de voorspoedige reis waren er op de heenreis 46 en op de terugreis 9 doden te betreuren. De Jonge. AXELSE COURANT ABONNEMENTSPRIJS: Losse nummers 15 cent Halfjaar-abonnement: Axel binnen de kom 3,75. Andere plaatsen 4,25 Buitenland 6,50 Hoofdredaktie: J. C. VINK Redaktie en administratie Axel, Markt 12, tel. 2020* (3 lijnen), postbus 16 Drukker-uitgeefster: FIRMA J. C. VINK VERSCHIJNT IEDERE ZATERDAG ADVERTENTIEPRIJS: 10 cent per mm Bij kontrakten belangrijke reduktie. Ingezonden mededelingen 30 cent per mm. Kleine advertenties 1-10 woorden ƒ1, elk woord meer 15 cent.

Krantenbank Zeeland

Axelsche Courant | 1968 | | pagina 1