ELKE WEEK DE AXELSE KRANT IN DE BUS
NEDERLAND IN 1967
ZEELAND IN VOGELVLUCHT 1967
Koninklijke bezoeken
De Luchtverontreiniging
De Bootdiensten
Havens en Sluizen
Wester-Schelde helemaal afsluiten
Toerisme
Sport
(vervolg van pagina 1)
De regering verklaarde zich in februari bereid om
mee te werken aan een project om wereldhaven
nummer 1, Rotterdam, een veiliger toekomst te
garanderen. Europoort, de verzamelnaam voor de
nieuwe havengebieden, zal, door het uitdiepen van
de vaargeul, toegankelijk worden gemaakt voor de
nieuwe reuzentankers (tot 225 duizend ton). Het
werk zal in 1970 Waar moeten zijn en rond
125 miljoen gulden kosten.
De Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD) kwam,
welhaast traditiegetrouw, weer in opspraak. Er
zouden allerlei informaties over studenten zijn in
gewonnen bij de Nederlandse universiteiten. Daar
over hebben wij ons dan weer enige tijd druk ge
maakt. De BVD kreeg in september een nieuwe
leiding. Wegens het bereiken van de pensioen
gerechtigde leeftijd werd Nederlands geheim agent
nummer 1, mr. J. S. Sinninghe Damsté, opgevolgd
door drs. A. Kuypers (50), die tijdens de oorlog al
inlichtingendiensten voor de geallieerden had ge
organiseerd. Zowaar hadden wij ook weer ons in
ternationale spionageschandaaltje. In 1966 was het
hommeles met de Chinezen in Den Haag, ditmaal
ging het om een Rus in Amsterdam. Op 12 april
arresteerde de rijksrecherche bij zijn woning in
Amsterdam de hoofdvertegenwoordiger van de
Sovjetrussische luchtvaartmaatschappij Aeroflot, de
heer Gloechow. Hij werd beschuldigd van uit-
lokWng tot het leveren van staatsgeheimen. Mr.
W. J. Kolkert, officier van Justitie in Den Haag,
zei, dat hij de indruk kreeg „met een goed opge
leide spion te maken te hebbenOp 17 april ver
trok Gloechow naar Rusland. De Russen reageer
den op de overbekende wijze. Tien dagen later
arresteerden zij in een Moskouse straat de sta-'
tionsmanager van de KLM in Moskou, de heer
Donker. Hij werd beschuldigd van spionage en
uitgewezen wegens „daden, die niet in het belang
van het land zijn".
Een ander diplomatiek incident, waarin Nederland
verwikkeld raakte,speelde zich af in de jonge
Afrikaanse staat Guinee. Op 26 juni arresteerde
de justitie van Ivoorkust de Guinese delegatie naar
de Verenigde Naties, nadat het KLM-vliegtuig,
waarmee de delegatie reisde, een onverwachte
tussenlanding maakte bij Abidjan (Ivoorkust).
President Sekou Touré van Guinee beschuldigde
de VN, de Nederlandse regering en de KLM ervan
de ontvoering te hebben veroorzaakt. De tussen
landing was volgens hem helemaal niet nodig ge
weest. Touré liet de honorair consul van Neder
land in Guinee, tevens hoofd van de KLM-
vestiging, de heer Van Dijck, arresteren. Drie
personeelsleden van de KLM kregen huisarrest op
gelegd. Vier Nederlanders, die Guinee wilden ver
laten, kregen geen uitreisvisum. Protesten van de
Nederlandse regering kregen geen gehoor. Den
Haag vroeg VN-secretaris-generaal Oe Thant om
te bemiddelen. De bemiddeling van Oe Thant
slaagde vooralsnog niet. De Nederlandse regering
probeerde het nog eens rechtstreeks bij Sekou
Touré. Een speciale afgezant van Den Haag kreeg
echter zelfs geen inreisvisum voor Guinee. Er
kwam pas een oplossing in zicht nadat het geschil J
tussen Ivoorkust en Guinee was bijgelegd.
In Den Haag ontstond enige opschudding nadat
daar in de nacht van 18 op 19 maart brand werd
gesticht in het gebouw van de Spaanse ambassade.
Een onbekende gooide een fles benzine met een
brandende lont naar binnen. De Nederlandse re
gering liet weten „deze laffe daad ten zeerste te
betreuren". De Spaanse ambassade vertelde, dat
de brand niet was gesticht door Spaanse gast
arbeiders. Hoe men dat zo zeker kon zeggen, ver
telde men niet.
Er was veel kritiek in Nederland op de regimes in
Spanje, Zuid-Afrika en Griekenland. Regelmatig
werd gedemonstreerd. Gelukkig op een wat rustiger
manier dan in 1966. Met Zuid-Afrika was er nog
wat geharrewar rond de mogelijkheden van een
Zuidafrikaanse order bij Nederlandse werven voor
een aantal onderzeeboten. De Nederlandse rege
ring verklaarde pas een uitvoervergunning voor de
boten te kunnen geven als zij klaar zijn. Dat was
naar het oordeel van Zuid-Afrika een wat al te
groot risico. „Zuid-Afrika kan niet overwegen
dergelijke orders te plaatsen tot het ogenblik waar
op wij er zeker van zijn, dat achtereenvolgende
regeringen de verplichtingen op lange termijn, die
uit zo'n contract voortvloeien, kunnen nakomen
zei minister van Defensie) Botha in Joannesburg.
De werkgeversorganisaties veroorzaakten nogal
wat opschudding en boze gezichten door in een
brief aan het kabinet te vertellen, dat de houding
van Nederland ten opzichte van sommige buiten
landse regeringen de handel nadelig beïnvloedde.
De politie heeft het in 1967 druk gehad. Niet met
het massaal bestrijden van ordeverstoringen, maar
met een toenemende criminaliteit. Er was geen ver
ontrustend aantal moorden, waarbij enkele tra
gische familiedrama's. Vooral de moord op een
meisje, gepleegd door een man, die werd ver
pleegd in een psychiatrische inrichting, doch te
veel vrijheid had, was aanleidifig tot veel com
mentaar en discussie. De minister van Justitie
moest de verzekering geven, dat met meer zorgvul
digheid zou worden gewerkt. Enkele spectaculaire
bankberovingen en inbraken gaven de justitie han
denvol werk.
Grote branden zijn er ook geweest. In oktober
werd de Dalonfabriek te Emmen geheel verwoest.
Twee andere bedrijven waren evenmin te redden,
de totale schade was meer dan 35 miljoen gulden.
In totaal 1180 werknemers werden door deze
ramp getroffen. Hun lonen werden gelukkig door
de verzekering gegarandeerd. Kort na deze brand
verwoestten de vlammen in Zeist enkele historische
gebouwen en een fabrieksopslagplaats van de
Hernhutters. Ook hier een gigantische schadepost
dertig miljoen.
De Nederlandse banken hadden, naast de bevei
liging tegen overvallen (die volgens een politie
rapport enorm is bemoeilijkt doordat ook de onder
wereld zeer moderne vindingen gebruikt, waarmee
het bijvoorbeeld mogelijk is in weinig minuten door
metersdikke muren heen te branden), nog heel
andere zaken aan het hoofd. Enkele bankiershuizen
kwamen in opspraak door wanbeheer. Een aantal
banken besloot tot fusies. De banken in hun ge
heel besloten de handschoen op te nemen tegen de
girodienst van de PTT, die een steeds groter aan
deel krijgt in het geldverkeer. In oktober kwamen
de Nederlandse banken met een nieuw betaalmid
del; door de banken gegarandeerde betaalchèques.
Met deze cheques kunnen bedragen tot vijftig gul
den worden betaald. De giro kent ook iets derge
lijks (de blauwe kaart), maar geeft geen garantie
als de rekeninghouder in gebreke blijft. De giro
antwoordde de banken met een nieuwe mogelijk
heid girorekeningen, die rente geven.
Fusies waren in 1967 vrijwel aan de orde van de
dag. In één sector gaf dat nogal wat hoofdpijn
de dagbladpers. In april fuseerden de N.V. Uit
geversmaatschappij Neerlandia (Utrecht) en de
N.V. Uitgeversmaatschappij De Gelderlander (Nij
megen). Het ging hier om kranten met een totaal
oplage van 260 duizend exemplaren. Aan het eind
van het jaar kwam de oprichting van Unitel, een
samenwerkingsorganisatie tussen de grootste kran
tenconcerns van Nederland. De voorzitter van de
Federatie van Nederlandse Journalisten, de heer
Schrama, liet een waarschuwend geluid horen. Hij
vreest, dat er op den duur in Nederland nog
slechts een paar zeer grote dagbladconcerns zul
len bestaan. Een ontwikkeling, die voor de journa
listiek niet onbedenkelijk is, zo meende hij.
Veel sombere berichten. Maar het verhaaltje, dat
wij van huis uit zo vreselijk pessimistisch zijn,
ging toch niet op. Wij nodigen vriendelijk buiten
landse gasten uit om eens te komen kijken, omdat
tenslotte ons landje nog tal van fraaie zaken heeft.
Het gaat hier niet alleen om de ruim anderhalf
miljoen toeristen, maar ook om zeer officiële be
zoekers. Het Koninklijk Huis ging op statiebezoek.
In mei bezochten Koningin Juliana en prins Bem-
hard Canada, waar zij natuurlijk ook rondwandel
den op de wereldtentoonstelling. Prins Bemhard
hield tijdens dit bezoek een pleidooi voor de syn
thetische produktie van voedingsmiddelen ter be
strijding van de voedselnood in de wereld. In Ne
derland kwamen groothertog Jan en groothertogin
Charlotte van Luxemburg op bezoek. Uit Nepal
kwamen koning Mahendra Bir Bikra en koningin
Ratna Rajya Laxmi. Onze nationale reiziger, mi
nister Luns van Buitenlandse zaken (die je ten
slotte voornamelijk in het buitenland moet afdoen),
bezocht o.a. Oostenrijk, Polen en Roemenië. Ook
ontving hij in Den Haag belangrijke gasten. Pre
mier Wilson van Engeland en zijn minister van
Buitenlandse zaken, Brown. Zij kwamen praten
over Engelands toetreding tot de Euromarkt. De
Amerikaanse vice-president, Hubert Humphrey,
kwam voor besprekingen over Vietnam naar Den
Haag.
Nederland toonde zich op vele gebieden weer zeer
vooruitstrevend. Nergens in Europa kwamen de
„hippies" zo aan bod als bij ons. Amsterdam,
Rotterdam en Utrecht organiseerde festijnen voor
de bloemenkinderen, die tot ver over onze grenzen
werden besproken. Van onze spreekwoordelijke
onverdraagzaamheid is nog maar weinig overge
bleven, al waren er natuurlijk nog heel wat critici
te vinden, die een zeer radicale oplossing voor het
vermeende kwaad wisten „Ze moesten ze in een
werkkamp stoppen". Tot bijzonder kwalijke uit
wassen is het echter niet gekomen. Als was er wel
aanleiding voor toenemende zorg over het ge
bruik van verdovende en stimulerende middelen
door jongeren.
Ook op religieus terrein is ons land haantje de
voorste. De Nederlandse katholieken gaan in de
wereld voorop bij de speurtocht naar vernieuwing,
die het geloof een nieuw elan moet geven. De
verhouding tussen Rome en de Nederlandse katho
lieken is nog al eens gespannen geweest, maar
begin 1967 kwam duidelijk een toenadering tot
stand. De R.K. Kerk verloor in Nederland een
van haar bisschoppen, mgr. G. H. de Vet, bis
schop van Breda. Hij overleed na een korte ziekte
op 49-jarige-leeftijd.
Elke klokslag van de tijd eist zijn slachtoffers.
Zo ook 1967. Wij moesten afscheid nemen van
een aantal bekende en vooraanstaande Nederlan
ders. De oud-minister J. G. Suurhoff overleed vrij
onverwacht. In Maastricht overleed de dichter
Pierre Kemp, in Antwerpen de romanschrijver mr.
A. Roothaert.
Zo gleed 1967 voorbij. Met trieste en met hart
verwarmende gebeurtenissen. Met sensaties en de
kleine zaken van alledag, die nooit het nationale
nieuws zullen halen. Met grootse prestaties en
fatale vergissingen. Met spanning en een reus
achtige massa, door vele naamlozen verricht rou
tinewerk. Als we alles zo bij elkaar optellen en
een balans opmaken, kunnen we toch weer te
vreden glimlachen. En wie dan nog wil mopperen,
die mag dat op het weer doen. Een zomer, die
slecht begon, maar redelijk eindigde. Een winter,
die vroeg is ingevallen en ons een koud afscheid
van 1967 voorbereidde.
nadruk verboden)
Wij willen beginnen met een overzicht van de
belangrijkste evenementen in onze provincie in
het afgelopen jaar.
Wij hopen nog terug te komen in ons volgend
nummer met een chronologisch overzicht van de
gebeurtenissen in Axel en direkte omgeving, maar
in deze tijd van steeds snellere verbindingen lijkt
het toch goed om eerst eens te kijken wat de al
gemene tendens was in onze provincie.
Wanneer wij dan de gebeurtenissen de revue laten
passeren blijkt zonneklaar dat Zeeland en ook
Zeeuwsch-Vlaanderen steeds meer wordt betrok
ken bij de industrialisatie van ons gehele land.
Terecht gaan er kreten op dat Zeeland hierbij
niet die steun krijgt die andere uithoeken van het
land wel krijgen en dat is sterk te betreuren, maar
ondanks dat blijkt toch het provinciaal beleid sterk
op verdere industrialisatie gericht te zijn, en komen
vele zaken in 1967 in het licht te staan van de
industrialisatie.
Onze provincie werd dit jaar verschillende malen
door leden van ons Koninklijk Huis bezocht en
ook Zeeuwsch-Vlaanderen deelde hierin mee.
Z.K.H. Prins Bemhard was aanwezig bij de of
ficiële opening van Dow Chemical te Temeuzen
en Prins Claus opende de nieuwe veiling te Ter-
neuzen. Konihgin Juliana opende op 6 mei het
jeugdontmoetingscentrum Het Zilveren Schor in
gezelschap van Prins Bemhard, terwijl Prins Claus
ook de fabrieken van Billiton MT in het Sloe
opende. Verder was hij met onze Kroonprinses
aanwezig bij het officiële bezoek dat het Luxem
burgse Groothertogelijk paar aan Zeeland bracht
in de maand september. Meerdere bezoeken ston
den dus ook hier in het teken van de industrie.
Mede door de toenemende industrialisatie zowel
in Zeeuwsch-Vlaanderen als in het Sloe-gebied
krijgt ook in onze provincie de luchtverontreiniging
meerdere aandacht. Men heeft in het afgelopen
jaar vastgesteld hoe nu de huidige toestand is en
nieuwe industrieën zullen zeker het nodige moeten
doen om te zorgen dat zij Zeeland niet tot een
onbewoonbaar gebied maken. Gelukkig kan in
eigen streek worden geconstateerd, dat ook de
oudere bestaande industrieën hun volle aandacht
geven aan dit probleem en dat door betere zui
veringsinstallaties en modernere procédés de lucht
verontreiniging en de schade aan de gewassen in
de landbouw niettegenstaande meerdere productie,
vermindert. Met name de N.S.M. en de Zuid-
Chemie hebben zich veel moeite getroost om min
der overlast te veroorzaken.
Naast de luchtverontreiniging speelt ook de water
verontreiniging een rol en werd Zeeland opge
schrikt door olievervuiling door binnenvaartsche
pen. Overigens blijkt dit naar twee zijden een pro
bleem te zijn, waar men in 1967 nog niet is uit
gekomen de overheid wil geen verontreiniging
van de scheepvaartwateren, de schippers hebben
in de hele provincie geen enkele mogelijkheid waar
zij officiéél hun verontreinigingsavalwater kwijt
kunnen raken.
Onze landsregering heeft ook in het afgelopen jaar
weer gemeend dat Zeeland en Zeeuwsch-Vlaan
deren in het bijzonder er best nog eens een extra
belasting bij kunnen hebben. Hadden we maar wat
meer Zeeuwse afgevaardigden in de Tweede Ka
mer, dan was de minister wel gedwongen geweest
van dit onsympathieke cadeautje voor 1968 af te
De veerhaven in Perkpolder schiet flink op en
over enkele maanden zullen we hier de inmiddels
van stapel gelopen dubbeldeksveerpont kunnen
zien binnenvaren. Hopelijk met minder wachttijden
voor het wegverkeer, maar helaas ondanks alle
protesten uit onze provincie tegen aanmerkelijk
verhoogde tarieven.
De Oosterscheldebrugdit jaar herdoopt in Zee-
landbrug mag zich in een toenemend gebruik ver
heugen, echter niet in die mate dat men had ver
wacht, de tekorten op de brug vormen dan ook
nog een extra zorg voor onze provincie, niette
genstaande het feit dat 200.000,aan bruggel
den meer werd ontvangen.
In het eerste halfjaar van 1967 boekten de boot
diensten een record-vervoer van 2.674.994 pas
sagiers en 832.776 auto s. Voor het eerst werd
hiermee het aantal van 1Yi miljoen passagiers
overschreden. Vlissingen-Breskens vervoerde hier
van alleen meer dan \]/i miljoen passagiers.
Aardgas drong steeds verder door
Het aardgas rukte in 1967 steeds verder op in
Zeeland en alleen het eiland Schouwen is er nu
nog van verstoken, en zal er de eerste jaren ook
van verstoken blijven. Voor de rest van Zeeland
is het laatste Sluiskilgas door de leidingen ge
stroomd, en werd dit officieël door de burgemeester
van Goes te Veere afgefakkeld. Dit nadat er in
de na-oorlogse jaren zo'n 200.000.000 m3 van dit
voortreffelijke gas door de Zeeuwse verbruikers
werd opgestookt.
Wij menen in dit overzicht over Zeeland ook
onze zuiderburen te mogen betrekken. Wanneer
wij dit overzicht schrijven dan gaat het toch om
de ontwikkeling die zich om ons heen voltrekt en
deze is niet denkbaar zonder ook te zien wat in
Gent en Antwerpen gebeurt.
Bijzonder belangrijk was voor antwerpen op 3 ok
tober j.l. de opening van de nieuwe zeesluizen
bij Zandvliet, terwijl voor Zeeuwsch-Vlaanderen
weer uitermate belangrijk is het nieuwe door Ant
werpen gelanceerde plan voor een kanaal naar
Baalhoek öf Ossenisse. Men zou in Antwerpen al
over 5 jaar de schepen door dit kanaal willen
zien varen, en al lijkt dat welhaast onmogelijk, vast
staat wel dat een eventuele uitvoering van dit plan
dat thans ernstig wordt bestudeerd zeer ingrijpend
zal zijn voor Oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderen.
Daarnaast heeft Gent nu al weer de wens te kennen
gegeven een nog grotere zeesluis bij Temeuzen te
willen zien, toegankelijk voor schepen tot 100.000
ton. Een pijnlijk punt daarbij is, dat zulke grote
schepen nu nog niet de scheldemonding kunnen
binnenvaren (maar daar is misschien iets aan te
doen door een speciale geul zoals ook Rotterdam
die maakt) maar vooral dat de nog niet eens ge
reed zijnde tunnel in Zelzate zo kort onder de
kanaalbodem ligt, dat verdiepen van het kanaal
daar vrijwel onmogelijk is.
Dr. ir F. P. Mesu oud directeur van de Centraal
Cultuurtechnische Dienst heeft dit najaar een her
nieuwd pleidooi gehouden om ook de Wester-
Schelde geheel af te sluiten door een dam in de
monding te leggen en daarin geweldige sluizen
te bouwen die geschikt zijn voor schepen tot
225.000 ton. Een 30 km lange vaargeul zou vanaf
de sluizen zeewaarts moeten gaan tot de diepere
gedeelten van de Noordzee. De sluizen bij Ter-
neuzen en Zandvliet zouden dan voortaan open
kunnen blijven staan. Een spoor- en wegverbinding
zou over de dam nabij Breskens kunnen worden
aangelegd.
Het Wegverkeer
Ook de hoofdverkeerswegen in Zeeland zijn in
1967 nog niet geworden wat men mag verwachten,
maar hier heeft gelukkig de regering wel begrepen
dat de toestand op rijksweg E 58 onhoudbaar is,
de minister heeft toegezegd de verbeteringen zo-'
veel mogelijk te zullen bespoedigen. Het invoeren
van een maximumsnelheid van 80 km in de loop
van dit jaar betekende ook een rustiger verkeers
beeld en minder ernstige ongevallen.
Overigens kregen we er in eigen omgeving weer
een ongevallenveroorzaker bij, doordat na het kruis
punt bij de omleiding in Hulst nu ook St. Anna
een uiterst gevaarlijke wegkruising rijker is ge
worden, waar de eerste aanrijdingen al zijn ge
weest, gelukkig nog zonder slachtoffers.
De bruggen over het verbrede kanaal bij Sluiskil
en Sas van Gent hadden dit jaar gereed moeten zijn
maar zijn dit nog niet, Binnenkort mogen we even
wel de ingebruikname verwachten, waarmee dan
hopelijk ook de wachttijden weer wat zullen ver
minderen. De nieuwe pont die bij Sluiskil dienst
moet gaan doen is al wel gearriveerd en ligt nu
geduldig te wachten op het moment van ingebruik
name.
Zeeland bleek toeristisch ook dit jaar bijzonder in
trek, niet alleen de kust maar ondanks het mooie
weer ook het achterland. De WV's kampen met
de gevolgen hiervan, wil men een doeltreffende
propaganda en goede service aan de toerist dan
zijn de middelen daartoe ontoereikend. De provin
cie gaf het voorbeeld door een aanzienlijke sub
sidieverhoging, laten wij hopen dat de gemeenten
en bedrijven in dezen zullen volgen. Naast land
bouw en industrie is het toerisme een van de
belangrijkste inkomstenbronnen voor onze provin
cie, waarbij zeer velen een bestaan vinden.
In vele plaatsen werden er voor eigen Omgeving
en ook voor de toerist attracties georganiseerd.
Axel bleef daarbij niet achter en maakte met de
Breughelweek een goede beurt. Aolm in de pro
vincie toonde men hiervoor belangstellingen ook
radio en t.v. gaven uitvoerige reportages.
Herindeling vlot nog niet erg
De al eerder genoemde plannen voor een kanaal
naar Baalhoek hebben weer onzekerheid gebracht
in de herindelingsplannen. Men is evenwel van
mening dat hier niet op kan worden gewacht, en
dat er toch voortgang moet komen in de plannen.
Zoals bekend komt men weer terug van het drie-
gemeentenplan voor Oost Zeeuwsch-Vlaanderen
en zijn met name de kansen op voortbestaan van
Axel en Sas van Gent weer flink gestegen. In
1968 mogen we wellicht een definitieve vaststelling
van het wetsontwerp tegemoet zien waardoor dan
aan de onzekerheid die in diverse gemeenten zeker
geen goed doet aan het algemeen beleid, een einde
komt.
Overigens is met het laatste ontwerp van wet
dat in november door de minister werd ingediend
heel Zeeland aan de beurt geweest en zijn nu
alle delen van de provincie op papier heringedeeld.
Het zal nog wel even duren voor men alle pro
testen heeft verwerkt en overal overeenstemming
heeft om tot uitvoering te geraken.
De voetbalsport staat nog steeds hoog genoteerd
in onze provincie. AZW stelde teleur en wist
zich in de hoge regionen van de zaterdagvoetbal
niet te handhaven. De w-Axel daarentegen boekte
goede resultaten en doet dat ook nu nog, zodat
daar nog alles van kan worden verwacht.
Nieuwe takken van sport deden hun intrede in
Zeeuwsch-Vlaanderen nabij Hulst kwam de
zweefvliegerij letterlijk en figuurlijk van de grond,
■terwijl Axel voor het eerst sedert tal van jaren
een motorcross introduceerde bij het Zeeuwsch-
Vlaamse publiek.
3,75 per half jaar buiten Axel f 4,25
Naam:
Adres;
GEEFT ZICH OP ALS ABONNEE OP DE AXELSE COURANT.
Opzenden aan Axelse Courant, Markt 12, Axel
